ملکالمتکلمین: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
Arianarian (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
|تالیفات= |
|تالیفات= |
||
}} |
}} |
||
{{جنبش مشروطه}} |
{{جنبش مشروطه}} |
||
'''ملکالمتکلمین''' ([[۱۲۸۷]]-[[۱۲۳۹]]) از خطبای مشهور دوره [[مشروطیت]] و |
'''ملکالمتکلمین''' ([[۱۲۸۷]]-[[۱۲۳۹]]) از خطبای مشهور دوره [[مشروطیت]] و در شمار یکی از اصلی ترین واعظان مشروطه خواه شناخته شده است. او یکی از مدیران [[انجمن باغ میکده]] <ref>{{یادکرد کتاب| نام خانوادگی = نبوی رضوی | نام = سید مقداد | عنوان =[فصلنامه مطالعات تاریخ اسلام]| شماره =17 |فصل= نقش و حایگاه شیخ هادی نجمآبادی در تکوین جنبش مشروطه| مکان =تهران | ناشر = وزارت علوم، تحقیقات و فناوری| تاریخ = | سال =1392| صفحه =53 |شاپا= 6713-2228|}}</ref>و از بنیانگذاران مدارس جدید پس از توپ بستن مجلس دستگیر شد ودر [[باغ شاه (تهران)|باغشاه]] در مقابل [[محمدعلیشاه]] به قتل رسید. |
||
== زندگینامه == |
== زندگینامه == |
||
خط ۳۵: | خط ۳۴: | ||
== تکاپوهای مشروطه خواهانه == |
== تکاپوهای مشروطه خواهانه == |
||
ملک المتکلمین در سخنرانیهای خود به سختی به محمد علی شاه میتاخت. به نوشته شیخ [[محمدمهدی شریف کاشانی]] رئیس [[انجمن باغ میکده]]<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = ملکزاده| نام =مهدی | پیوند نویسنده =مهدی ملکزاده| عنوان = تاریخ انقلاب مشروطیت ایران جلد2| زبان = فارسی| صفحه = 240}}</ref> او، برجسته ترین واعظ در اظهارات قبایح اعمال و افعال سابقه استبداد، و ظلمهای دولتیان بود و بدون ملاحظه سخن میگفت<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = شریف کاشانی | پیوند نویسنده =شیخ محمد مهدی شریف کاشانی | عنوان = واقعات اتفاقیه در روزگار جلد1|صفحه =185و186}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = نبوی رضوی| نام =سید مقداد | پیوند نویسنده =سید مقداد نبوی رضوی| فصل = فروزندگان مشعل مشروطیت| عنوان = تاریخ مکتوم| سال =1393| ناشر = پردیس دانش| مکان =تهران | زبان = فارسی| شابک = ISBN 976-600-300-060-5| صفحه = 266| صفحات =333}}</ref> |
ملک المتکلمین در سخنرانیهای خود به سختی به محمد علی شاه میتاخت. به نوشته شیخ [[محمدمهدی شریف کاشانی]] رئیس [[انجمن باغ میکده]]<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = ملکزاده| نام =مهدی | پیوند نویسنده =مهدی ملکزاده| عنوان = تاریخ انقلاب مشروطیت ایران جلد2| زبان = فارسی| صفحه = 240}}</ref> او، برجسته ترین واعظ در اظهارات قبایح اعمال و افعال سابقه استبداد، و ظلمهای دولتیان بود و بدون ملاحظه سخن میگفت<ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = شریف کاشانی | پیوند نویسنده =شیخ محمد مهدی شریف کاشانی | عنوان = واقعات اتفاقیه در روزگار جلد1|صفحه =185و186}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی = نبوی رضوی| نام =سید مقداد | پیوند نویسنده =سید مقداد نبوی رضوی| فصل = فروزندگان مشعل مشروطیت| عنوان = تاریخ مکتوم| سال =1393| ناشر = پردیس دانش| مکان =تهران | زبان = فارسی| شابک = ISBN 976-600-300-060-5| صفحه = 266| صفحات =333}}</ref>برخی محققان وی را از اصحاب [[شیخ هادی نجم آبادی]] دانسته و به نقش کسانی چون شیخ، [[سید جمال الدین اسد آبادی]] و [[سید محمد طباطبایی]] در افزایش تمایلات آزادی خواهی او اشاره کرده اند.<ref>{{یادکرد کتاب| نام خانوادگی = نبوی رضوی | نام = سید مقداد | عنوان =[فصلنامه مطالعات تاریخ اسلام]| شماره =17 |فصل= نقش و حایگاه شیخ هادی نجمآبادی در تکوین جنبش مشروطه| مکان =تهران | ناشر = وزارت علوم، تحقیقات و فناوری| تاریخ = | سال =1392| صفحه =53 |شاپا= 6713-2228|}}</ref> |
||
== کشته شدن == |
== کشته شدن == |
نسخهٔ ۲۱ ژانویهٔ ۲۰۱۵، ساعت ۱۵:۴۶
ملکالمتکلمین | |
---|---|
اطلاعات شخصی | |
زاده | ۱۲۳۹ رجب ۱۲۷۷ اصفهان، ایران |
فرزندان | مهدی ملکزاده |
شاهان قاجار | |
---|---|
نام | دورهٔ پادشاهی |
۱۱۷۵–۱۱۶۱ | |
ملکالمتکلمین (۱۲۸۷-۱۲۳۹) از خطبای مشهور دوره مشروطیت و در شمار یکی از اصلی ترین واعظان مشروطه خواه شناخته شده است. او یکی از مدیران انجمن باغ میکده [۶]و از بنیانگذاران مدارس جدید پس از توپ بستن مجلس دستگیر شد ودر باغشاه در مقابل محمدعلیشاه به قتل رسید.
زندگینامه
حاجی میرزا نصرالله معروف به ملکالمتکلمین فرزند محسن بهشتی پس از تحصیلات مقدماتی به فراگرفتن علم حکمت الهی پرداخت و یک دورهٔ کامل فلسفه را نزد آخوند ملا صالح فریدنی آموخت. وی در بیست و دو سالگی به مکه سفر نمود و هنگام بازگشت به هندوستان رفت. مدت دو سال در آنجا تحصیل نمود و مدرسهای به سبک جدید و به نام خودش در بمبئی تأسیس کرد. او کتابی به نام «منالحق الی الحق» برای بیداری مسلمانان نوشت که فرقهٔ اسماعیلیه را بر ضد خود برانگیخت و منجر به تبعیدش از هندوستان و بازگشت به ایران شد. او همچنین کتابی به نام رویای صادقانه نوشت و در اندک زمانی در سراسر ایران و بعضی از کشورهای خارجی به طبع رسید.[۷] ملک المتکلمین در بوشهر با سید جمالالدین اسدآبادی ملاقات کرد. سپس به اصفهان رفت و به موعظه پرداخت. وی بعد از مخالفتهائی به آذربایجان و از آنجا به تهران و سپس بادکوبه (باکو) رفت و با طالبوف دیداری داشت و به کمک تجار، مدرسهٔ ایرانیان بادکوبه را تأسیس کرد. بعد از مدتی از رفتن وی به اروپا ممانعت شد و او از عشقآباد به مشهد رفت. وی از مشروطهخواهان و ناطقی زبردست بود. سرانجام بعد از به توپ بستن مجلس به فرمان محمد علیشاه او را، در باغ شاه خفه کردند.
خانواده
مهدی ملکزاده نویسنده کتاب تاریخ انقلاب مشروطیت ایران فرزند اوست.
تکاپوهای مشروطه خواهانه
ملک المتکلمین در سخنرانیهای خود به سختی به محمد علی شاه میتاخت. به نوشته شیخ محمدمهدی شریف کاشانی رئیس انجمن باغ میکده[۹] او، برجسته ترین واعظ در اظهارات قبایح اعمال و افعال سابقه استبداد، و ظلمهای دولتیان بود و بدون ملاحظه سخن میگفت[۱۰][۱۱]برخی محققان وی را از اصحاب شیخ هادی نجم آبادی دانسته و به نقش کسانی چون شیخ، سید جمال الدین اسد آبادی و سید محمد طباطبایی در افزایش تمایلات آزادی خواهی او اشاره کرده اند.[۱۲]
کشته شدن
محمدعلیشاه قاجار پس از آنکه با مشروطه خواهان و مجلس از درمخالفت در آمد مرکز فرماندهی خود را در باغشاه قرار داد، شاه میخواسته از شهر بیرون جسته در باغشاه لشکر بیاراید و بآسانی با مشروطه نبرد کند. دستخطی دادبدین شرح: «جناب اشرف مشیرالسلطنه، چون هوای تهران گرم و تحملش بر ما سخت بود ازینرو به باغشاه حرکت فرمودیم، پنجشنبه ۴ جمادی الاولی، عمارت باغشاه.» سپس هشت تن از آزادیخواهان را احضار کرد که شش تن آنان بدین شرح نام برده میشوند: جهانگیرخان صور اسرافیل، سید محمدرضا مساوات شیرازی، ملک المتکلمین، سید جمالالدین واعظ اصفهانی، بهاءالواعظین و میرزا داودخان. ولی مجلس با این تقاضا مخالفت داشت و سرانجام در اثر مقاومت به توپ بسته شد، وکلا از مجلس پراکنده شدند، سید عبدالله بهبهانی و ملک المتکلمین و میرزا جهانگیرخان و چند تن دیگر را سربازان دستگیر کردند و به باغشاه بردند. در باغشاه ملک الممتکلمین و میرزا جهانگیرخان را بقتل رساندند...[۱۳]
آرامگاه
آرامگاه او در تهران در خیابان مخصوص جنب بیمارستان لقمان کوچهٔ شهید ابراهیمی انتهای کوچه در آبی رنگ سمت چپ قرار گرفتهاست. در حیاط خانهای که گفته میشود پس از اعدام وی و صور اسرافیل، آنها را شبانه و پنهانی به آنجا آوردهاند و دفن کردهاند. این مقبرهها در حیاط یک ملک قدیمی - که مالک آن در دسترس نیست - قرار گرفته و در حال تخریب است. بیمارستان لقمان نیز قصد گسترش فضای بیمارستان را دارد و احتمالاً این مقبرهها در طرح بیمارستان قرار میگیرد.[۱۴]
نقد
ناظمالاسلام کرمانی درباره او نوشتهاست:
... ملکالمتکلمین دلش برای مشروطه نسوخته بود؛ دخل میخواست و الا وقتکشتن نمیگفت اگر شاه مرا نگاه دارد از وجودم نفع خواهد برد[۱۶] و اگر مشروطهطلب واقعی بود، برای ظلالسلطان و سالارالدوله جان نمیکند؛ و اگر مشروطهخواه بود، در عرض دو سال، بیست هزار تومان ملک نمیخرید و کذا سیدجمال... بنده هم به این جهت خیلی کله میباشم... با این رفقای منافق نمیسازد.[۱۷]
مجدالاسلام کرمانی (دوست صمیمیاش) دربارة او چنین گفتهاست:
اگر بعضی از عیوب در وجود او نبود، یکی از بزرگان دنیا شمرده میشد؛ ولی افسوس که طمع فوقالعاده و میل به جمع اموال در مزاج او رسوخی تمام داشت. گذشته از آن در عهد خود، پایدار نبود؛ بلکه خیلی ابنالوقت و از اهل این دوره بود. هرگز نمیتوانست از پول چشم بپوشد و هرگز حاضر نمیشد درباره دوستان خود استقامت ورزد؛ بلکه مکرر دیده شد که برای جزیی وجهی [مبلغ ناچیزی]، از دوستان خود اغماض میکرد و اینکه با مساوات و صوراسرافیل و چند نفر ناطق زبردست خود تا مدتی راه میرفت، جهتش همان بود که املاک سالارالدوله تماماً یعنی آنچه در تهران داشت، در تصرف او بود و مصرف عایدات آن املاک، همین قسم مصارف بود. در چنین حالی، باز گاهی به طرف ظلالسلطان میرفت و گاهی از شعاعالسلطنه انعامی میگرفت و شاید اگر در نقشهاش پیشرفتی حاصل میشد سالارالدوله را هم فراموش میکرد و کار را برحسب اقتضای وقت و زیادی رشوه مقرر مینمود...»[۱۸]
یادبود
پیش از انقلاب ۱۳۵۷ تندیسی از او در میدان حسنآباد تهران برپا بود که به علتی نامشخص به انبار پارک شهر انتقال یافت. پس از چندی که آهنگ برپایی دوباره آن برخاست، روشن شد که تندیس ناپدید شدهاست.[۱۹]
کتابشناسی
- «رویای صادقه» با مشارکت سید جمالالدین واعظ اصفهانی و حاج فاتحالملک و اسداللهخان.
- من الخلق الی الحق
پانویس
- ↑ به نقل از ادوارد براون
- ↑ آدمیت، فریدون، ایدئولوژی نهضت مشروطیت ایران، ص ۱۰۹
- ↑ از قول منگل بیات و منصوره اتحادیه
- ↑ هما ناطق
- ↑ ناطق،هما(1362)؛«انجمنهای شورایی در انقلاب مشروطیت»،مجله الفبا، شماره 4.
- ↑ نبوی رضوی، سید مقداد (۱۳۹۲). «نقش و حایگاه شیخ هادی نجمآبادی در تکوین جنبش مشروطه». [فصلنامه مطالعات تاریخ اسلام]. تهران: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. ص. ۵۳. شاپا ۶۷۱۳-۲۲۲۸مقدار
|issn=
را بررسی کنید (کمک). - ↑ تاریخ انقلاب مشروطیت ایران، مهدی ملکزاده، انتشارات سخن، چاپ اول۱۳۸۳، ص۱۵۸
- ↑ نبوی رضوی، سید مقداد (۱۳۹۳). «فروزندگان مشعل مشروطیت». تاریخ مکتوم. تهران: پردیس دانش. ص. ۳۹. شابک ISBN ۹۷۶-۶۰۰-۳۰۰-۰۶۰-۵ مقدار
|شابک=
را بررسی کنید: invalid character (کمک). - ↑ ملکزاده، مهدی. تاریخ انقلاب مشروطیت ایران جلد2. ص. ۲۴۰.
- ↑ شریف کاشانی. واقعات اتفاقیه در روزگار جلد1. ص. ۱۸۵و۱۸۶.
- ↑ نبوی رضوی، سید مقداد (۱۳۹۳). «فروزندگان مشعل مشروطیت». تاریخ مکتوم. تهران: پردیس دانش. ص. ۲۶۶. شابک ISBN ۹۷۶-۶۰۰-۳۰۰-۰۶۰-۵ مقدار
|شابک=
را بررسی کنید: invalid character (کمک). - ↑ نبوی رضوی، سید مقداد (۱۳۹۲). «نقش و حایگاه شیخ هادی نجمآبادی در تکوین جنبش مشروطه». [فصلنامه مطالعات تاریخ اسلام]. تهران: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری. ص. ۵۳. شاپا ۶۷۱۳-۲۲۲۸مقدار
|issn=
را بررسی کنید (کمک). - ↑ از تاریخ مشروطهٔ کسروی ص 658
- ↑ مانع نابودی محل دفن صوراسرافیل و ملک المتکلمین شویم، ۱ اردیبهشت ۱۳۸۶ - بازدید: ۱۳ فوریه ۲۰۱۱
- ↑ نبوی رضوی، سید مقداد (۱۳۹۳). «تصاویر و اسناد». تاریخ مکتوم. تهران: پردیس دانش. ص. ۳۱۰و۲۱۹. شابک ISBN ۹۷۶-۶۰۰-۳۰۰-۰۶۰-۵ مقدار
|شابک=
را بررسی کنید: invalid character (کمک). - ↑ ناظم الاسلام کرمانی، تاریخ بیداری ایرانیان ج ۴، ص ۱۶۲
- ↑ ناظمالاسلام کرمانی، همان، ج ۴، ص ۲۰۶ و نیز صص ۲۷۵، ۴۲۴ و ۴۷۴ به نقل از: ابراهیم صفایی، همان، صص ۳۵۷ــ ۳۵۶
- ↑ مجدالاسلام کرمانی؛ به نقل از: مهدی بامداد، همان، ج ۴، صص ۳۴۷ و ناظمالاسلام کرمانی، همان، ج ۳، ص ۴۹۹ و ج ۴، ص ۲۰۶
- ↑ خیابانی معروف به ملک در اراک به نام او نام گذاری شده بود که امروزه نام رسمی آن رجایی ولی در زبان عوام به نام ملک معروف است مانع نابودی محل دفن صوراسرافیل و ملک المتکلمین شویم، ۱ اردیبهشت ۱۳۸۶ - بازدید: ۱۳ فوریه ۲۰۱۱