شیخ ابراهیم زنجانی

شیخ ابراهیم زنجانی
شیخ ابراهیم زنجانی
زادروز	۱۲۳۴ هجری- شمسی زنجان
درگذشت	آذر ۱۳۱۳
نقش‌های برجسته	در مجلس دورهٔ اول مشروطه از زنجان در مجلس دورهٔ دوم از تبریز در مجلس دورهٔ سوم و چهارم از زنجان قاضی دادگاه محاکمه شیخ فضل‌الله نوری ریاست مدرسهٔ ثروت رئیس ادارهٔ اوقاف عضو لژ بیداری
مذهب	مسلمان شیعه اثنی عشری
والدین	هادی خمسه‌ای

شیخ ابراهیم زنجانی ایلخانی از آزادی‌خواهان، روشنفکران و عضو علنی لژ بیداری در دوران انقلاب مشروطه ایران بود.

در ۱۹ سالگی عازم نجف شد و مدت ۲۰ سال نزد استادان حوزه نجف مانند آخوند ملاکاظم خراسانی، شیخ محمد لاهیجی و حاجی میرزا خلیل کسب فیض کرد. پس از برگشت به زنجان بتدریج با علوم جدید آشنائی پیدا کردو به دلیل سخنرانی‌های آزادی خواهانه قبل از مشروطیت، مورد حسد علمای دیگر قرارگرفت. پس از پیروزی مشروطه، طرفداران بسیاری پیدا کرد و در مجلس دورهٔ اول مشروطه (۱۳۲۴ قمری) از زنجان و در دورهٔ دوم از تبریز و در دورهٔ سوم و چهارم از زنجان به نمایندگی مجلس شورای ملی انتخاب شد. وی با مهدی‌خان غفاری کاشانی دست به اقدامات مشترکی در زنجان زد.

شیخ ابراهیم زنجانی عضو علنی لژ بیداری قاضی دادگاهی بود که محاکمهٔ شیخ فضل‌الله نوری مجتهد معروف در آن انجام شد. اعضای دیگر دادگاه شیخ ابراهیم زنجانی عبارت بودند ا ز ۱۲ نفر: منتصرالدوله پیشکار سپهدار، نظام سلطان، حمیدالملک شیبانی، جعفرقلی خان استانبولی، سالار فاتح، یمین نظام، میرزا علی محمدخان، میرزا علی محمدخان عمیدالسلطان، میرزا محمد مدیر روزنامه نجات، اعتلاء الملک، سید محمد ملقب به امامزاده و جعفرقلی خان بختیاری. (همه از، اعضای مخفی لژ بیداری (سکرت فراماسونها) با ریشه و بنیاد در تکرار انقلاب فرانسه در کشور ایران).

شیخ ابراهیم زنجانی برخلاف رای شعبهٔ پارلمانی فرقهٔ دموکرات که خود نیز عضو آن بود، رای به قبول اولتیماتوم روسیه بر ضد ایران داد.

وی پس از نمایندگی دورهٔ اول و دوم به ریاست مدرسهٔ ثروت منصوب شد و پس از انحلال دورهٔ سوم مدتی رئیس ادارهٔ اوقاف بود. شیخ ابراهیم زنجانی عضو لژ بیداری بود. وی سرانجام در آذرماه ۱۳۱۳ خورشیدی درگذشت.

از نوشته‌های او

کسانی که این نوشته‌های مرامی خوانند خواهند گفت تو بطور کلی بی اعتقاد به این اوضاع هستی یا از اسلام مُعرض هستی یا چرا افترا می گوئی، اما این که بگویند از اسلام معرض هستی، خدا میدانداین دلسوزی‌ها و حقیقت گوئی‌ها از شدت غیرت به اسلام و شدت اعتماد به اسلام حقیقی است

زنان و مردان در همه حقوق بشریت مساوی هستند و بجز قانون ارث و شهادت در باقی امور زنان خود در اداره مال وجان وحقوق خود استقلال دارند… و نباید اختیار نفس و عِرض ایشان در دست مردان باشد.

دیدگاه‌های اردشیر ریپورتر تأثیر زیادی در نظریه نژادی زنجانی داشت. بر اساس این نظریه اسلامی شدن ایران همپای آمیختگی نژادی ایرانیان و از میان رفتن نژاد اصیل ایرانی رخ داد که از عوامل انحطاط ایران در دوران اسلامی بود.

جستارهای وابسته

• مشروطه‌خواهان

منابع

• شیخ ابراهیم زنجانی کیست؟
• خاطرات شیخ ابراهیم زنجانی (سرگذشت زندگانی من)، انتشارات کویر، شیخ ابراهیم زنجانی، به اهتمام غلامحسین میرزاصالح، چاپ اول ۱۳۷۹
• شیخ ابراهیم زنجانی، علی ابوالحسنی منذر، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران