عینی‌گرایی (فلسفه): تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
←‏شناخت: ارجاع
خط ۸: خط ۸:
# پدیده‌ مستقل از ذهن انسان مانند شیء خارجی و ویژگیهای آن و رویدادها
# پدیده‌ مستقل از ذهن انسان مانند شیء خارجی و ویژگیهای آن و رویدادها
# دانش، باور، حکم، نظریه، جمله و بازنمایی ذهنی:
# دانش، باور، حکم، نظریه، جمله و بازنمایی ذهنی:
## نظریه‌های قائل به اجماع یا بین‌الاذهانی<ref>intersubjective</ref>:
## نظریه‌های قائل به اجماع<ref>consensus theories</ref> یا بین‌الاذهانی<ref>intersubjective</ref>:
### بالفعل<ref>actual</ref>: گزاره به میزان اتفاق نظر عینی و به میزان اختلاف نظر ذهنی است.
### بالفعل<ref>actual</ref>: گزاره به میزان اتفاق نظر عینی و به میزان اختلاف نظر ذهنی است.
### خلاف واقع<ref>counterfactual</ref>: گزاره به میزان اتفاق نظر انسانهای عاقل عینی است.
### خلاف واقع<ref>counterfactual</ref>: گزاره به میزان اتفاق نظر انسانهای عاقل عینی است.
## نظریه‌های اشاره‌ای: گزاره از زبان اول شخص دربارهٔ خودش عینی نیست، ولی همان گزاره از زبان سوم شخص دربارهٔ او دارای عینیت است.
## نظریه‌های اشاره‌ای و ارجاعی<ref>indexical theories</ref>: گزاره از زبان اول شخص دربارهٔ خودش عینی نیست، ولی همان گزاره از زبان سوم شخص دربارهٔ او دارای عینیت است.
## نظریه‌های فراباز نمایانه<ref>metarepresentational theories</ref>:
## نظریه‌های قائل به تطابق<ref>correspondence theories</ref>:


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==

نسخهٔ ‏۲۳ آوریل ۲۰۱۷، ساعت ۲۰:۴۴

عینی‌گرایی (به انگلیسی: Objectivity) بی‌طرفی محقق در فرآیند تحقیق و دوری از ارزشها و گرایشهای فردی در بازگویی و واکاوی رویدادها است.[۱] ناظر عینیت‌گرا کوشش می‌کند تا جهان را مستقل از ذهن خود مشاهده کند و بر این باور است که، فقط و فقط یک حقیقت جدای از نحوهٔ برداشت و تفکر انسان وجود دارد.

در میان فلاسفه ایرانی ابن سینا و ملاصدرا با دو دیدگاه متفاوت به نحوهٔ شناخت عینی انسان از جهان پرداخته‌اند.[۲]

شناخت

دوگونهٔ متفاوت در شناسایی با توجه به ذات منظره وجود دارد، که هرکدام از این دو رده می‌توانند با توجه به ناظر یا ناظران شناسا عینی و یا ذهنی باشند:[۳]

  1. پدیده‌ مستقل از ذهن انسان مانند شیء خارجی و ویژگیهای آن و رویدادها
  2. دانش، باور، حکم، نظریه، جمله و بازنمایی ذهنی:
    1. نظریه‌های قائل به اجماع[۴] یا بین‌الاذهانی[۵]:
      1. بالفعل[۶]: گزاره به میزان اتفاق نظر عینی و به میزان اختلاف نظر ذهنی است.
      2. خلاف واقع[۷]: گزاره به میزان اتفاق نظر انسانهای عاقل عینی است.
    2. نظریه‌های اشاره‌ای و ارجاعی[۸]: گزاره از زبان اول شخص دربارهٔ خودش عینی نیست، ولی همان گزاره از زبان سوم شخص دربارهٔ او دارای عینیت است.
    3. نظریه‌های فراباز نمایانه[۹]:
    4. نظریه‌های قائل به تطابق[۱۰]:

جستارهای وابسته

منابع

  1. عضدانلو، حمید (۱۳۸۴). آشنایی با مفاهیم اساسی جامعه‌شناسی. نی.
  2. مجتبی جلیلی مقدم، حسین معصوم (۱۳۹۲). «امکان معرفت عینی به عالم خارج در فلسفهٔ ابن سینا و صدرالمتألهین» (PDF). فصلنامه علمی-پژوهشی آيين حكمت شمارهٔ مسلسل ۱۸. دریافت‌شده در ۲۲ آوریل ۲۰۱۷.
  3. مجید ملایوسفی (۱۳۸۳). «مسألهٔ عینیت پیشینهٔ تاریخی و وجوه فلسفی» (PDF). نامهٔ حکمت شمارهٔ ۴. دریافت‌شده در ۲۳ آوریل ۲۰۱۷.
  4. consensus theories
  5. intersubjective
  6. actual
  7. counterfactual
  8. indexical theories
  9. metarepresentational theories
  10. correspondence theories