پرش به محتوا

دمشق

ویرایش پیوندها
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از دمشقی)
Damascus
دمشق
Damascus montage.png
نشان رسمی Damascus
مهر
نام مستعار: 
شهر یاسمن‌ها
کشور سوریه
استاندمشق
حکومت
 • فرمانداربشر الصبان
مساحت
 • کل۱۰۵ کیلومتر مربع (۴۱ مایل مربع)
 • خشکی۷۷ کیلومتر مربع (۳۰ مایل مربع)
ارتفاع
۲۲۳۱ متر (۷۳۲۰ فوت)
جمعیت
 (۲۰۰۹)
 • کل۱۷۱۱۰۰۰
 • تراکم۱۶۰۰۰/کیلومتر مربع (۴۲۰۰۰/مایل مربع)
منطقهٔ زمانییوتی‌سی ۲+ (EET)
 • تابستانی (DST)یوتی‌سی ۳+ (EEST)
کد ایزو ۳۱۶۶۱۱ (۹۶۳)+
وبگاهدمشق
منطقهٔ دمشقِ قدیم
میراث جهانی یونسکو
مکانسوریه سوریه
معیار ثبتفرهنگی: i, ii, iii, iv, vi
شمارهٔ ثبت۲۰
تاریخ ثبت۱۹۷۹ (جلسه ۳ام)

دَمِشق (به انگلیسی: Damascus) پایتخت و بزرگترین شهر سوریه، قدیمی‌ترین پایتخت کنونی جهان و چهارمین شهر مقدس اسلام است.[۱][۲][۳]

تاریخ

[ویرایش]

دمشق در هزاره سوم پیش از میلاد تأسیس شد.[۴] به این ترتیب، دمشق یکی از قدیمی‌ترین شهرهای خاورمیانه است،[۴] و تا پیش‌از جنگ داخلی سوریه، قدیمی‌ترین شهر پرجمعیت جهان که همچنان موقعیت خود را حفظ کرده، محسوب می‌شد.[۵] این شهر تاکنون شاهد ظهور و سقوط امپراتوری‌های گوناگونی بوده‌است.[۶]

دمشق در طول سده‌های متمادی نام‌های خاصی داشته‌است. اولین نام آن جلق و سپس جیرون بوده‌است. پس از آن ارم و همچنین عذرا، بیت رامون، عین الشرق، باب‌الکعبه، فسطاط المسلمین و مدینة الیاسمین نیز از نام‌های دیگر آن بوده‌است.[۷]

در منطقه دمشقِ قدیم، خیابانی به نام «مستقیم»[۸] وجود دارد.[۹] در انجیل گفته‌شده که پولس قدیس پس از «کور شدن» در راه دمشق، در آن خیابان ساکن شد.[۱۰]

جنگ داخلی سوریه

[ویرایش]

با گذشت بیش از ۱۱ سال[۱۱] از آغاز جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱ میلادی، در دمشق زندگی «عادی» به‌نظر می‌رسد.[۱۲] با این وجود، به دلیل شرایط جنگ داخلی، در سال ۲۰۱۴ میلادی، دمشق به ردیف «چهارمین شهر ارزان دنیا»[۱۳] از میان ۱۳۱ شهر مهم دنیا سقوط کرد.[۱۴]

جمعیت

[ویرایش]

در سرشماری سال ۲۰۱۹ میلادی، جمعیت شهر دمشق که خود یک استان مستقل به‌شمار می‌رود حدود ۲/۰۷۹/۰۰۰ نفر تخمین زده شده‌است.

در ۳۱ دسامبر سال ۲۰۱۱ جمعیت این شهر (این استان) برابر با ۱٬۷۵۴٬۰۰۰ تخمین زده شده است.[۱۵]

به علت ورود بخش قابل توجهی از آواره شدگان سوری به استان دمشق و استان ریف دمشق، جمعیت این دو استان در مجموع در سال ۲۰۱۵ حدود ۵ میلیون نفر تخمین زده شده‌است.[۱۶]

مناطق

[ویرایش]
ترافیک دمشق

منطقه «قدیم دمشق» در حد فاصل منطقه مسیحی‌نشین و یهودی‌نشین، در مرکز شهر واقع شده‌است.[۱۷] خیابان‌های منطقه قدیم دمشق سنگ‌فرش هستند.[۱۸]

«ابورمانه» مرفه‌نشین‌ترین منطقه دمشق است.[۱۹] بسیاری از سفارت‌خانه‌های خارجی در این منطقه در غرب دمشق واقع شده‌اند و ثروتمندترین اهالی دمشق در این محله زندگی می‌کنند.[۲۰] ساختمان مرکزی ستاد کل ارتش سوریه در این منطقه قرار دارد.[۲۱] در این محله خیابان المَهدی قرار دارد که چندین مجتمع امنیتی و نظامی در آن واقع شده‌اند.[۲۲] سفارت ایالات متحده آمریکا در دمشق در خیابان المنصور در منطقه «ابورمانه» واقع شده‌است.[۲۳]

همچنین منطقه مرُفه‌نشین «مزعه»[۲۴] از دیگر مناطق مهم دمشق است. مقر حزب بعث سوریه، سفارت روسیه در دمشق و تعدادی از کلوب‌های شبانه[۲۵] در این منطقه قرار دارند.[۲۶]

سفارت کانادا و سفارت ایران در منطقه پُر رفت‌وآمد «مَزه» در مرکز دمشق واقع شده‌اند.[۲۷] در این منطقه چندین ساختمان دولتی قرار دارد[۲۸] و تعدادی از مقامات عالی‌رتبه حکومت بشار اسد هم در این محله سکونت دارند.[۲۹]

میدان امویه در مرکز دمشق، مرکز ساختمان تلویزیون دولتی سوریه است.[۳۰] از دیگر میدان‌های مهم دمشق، می‌توان به میدان مرجه در مرکز شهر دمشق و در نزدیکی ایستگاه تاریخی خط آهن حجاز اشاره کرد. میدان مرجه در انتهای غربی منطقه «قدیم دمشق» و در مجاور بازار حمیدیه واقع شده‌است.[۳۱] مرکز رایزنی فرهنگی ایران، دفتر سازمان حج و زیارت و بعثه علی خامنه‌ای، رهبر حکومت جمهوری اسلامی در نزدیکی میدان مرجه دمشق قرار دارند.[۳۲]

میدان حجاز در مرکز دمشق واقع شده‌است.[۳۳] ساختمان راه‌آهن سوریه در نزدیکی این میدان قرار دارد.[۳۴]

«قابون»،[۳۵] «جوبر» و «حجرالاسود» از دیگر محلات شهر دمشق هستند.[۳۶][۳۷] منطقه «رُکن‌الدین» نیز یکی از محلات مرکزی شهر دمشق است.[۳۸] میدان شمدین در منطقه رکن‌الدین واقع شده‌است.[۳۹]

«زینبیه» از دیگر محلات شهر دمشق است. مدفن سیده زینب، نوه محمد، پیغمبر اسلام، در این محله قرار دارد و از زیارتگاه‌های شیعیان است.[۴۰] «الشاغور» از دیگر مناطق شیعه‌نشین است که در مرکز دمشق واقع شده‌است.[۴۱]

خیابان بغداد از خیابان‌های مرکزی شهر دمشق است.[۴۲] این خیابان از یک‌سو به میدان سبع بحرات وصل می‌شود. بانک مرکزی سوریه در نزدیکی این میدان واقع شده‌است.[۴۳]

«باب مصلی» از دیگر مناطق شهر دمشق است. این منطقه مرکز حمل و نقل بین‌شهری و مملو از مغازه‌ها و مراکز خرید است.[۴۴]

میدان عباسیین در شرق دمشق واقع شده‌است.[۶] این منطقه، سابقاً یکی از محلات اعیان‌نشین شهر بود.[۶]

کاخ ریاست‌جمهوری سوریه که مجموعه‌ای از دو کاخ جداگانه است،[۴۵] یکی به نام «کاخ مردم» بر بلندی‌های[۴۶] کوه قاسیون در شمالِ‌غربی دمشق،[۴۷][۴۸] و دیگری به نام «کاخ مهاجرین» در محله مهاجرین در شمال شرقی دمشق واقع شده‌اند.[۴۵]

از دیگر مناطق دمشق، غار منسوب به اصحاب کهف است[۴۹] که البته در درستی آن اختلاف است.[۵۰]

حومه

[ویرایش]

منطقه «کفرسوسه» در حومه جنوبِ غرب دمشق واقع شده. ساختمان جدید وزارت کشور سوریه در این منطقه قرار دارد.[۵۱] شهرک «جدید الفضل» در حومه[۵۲] جنوب غربی دمشق واقع شده‌است.[۵۳] همچنین منطقه «معضمیه» از دیگر مناطق در حومه جنوبِ غرب دمشق است.[۵۴][۵۵]

از مناطق حومه جنوبی دمشق می‌توان به منطقه «حجر الاسود»[۵۶] و «یرموک»[۵۷] اشاره کرد. یرموک، نام بزرگ‌ترین ارودگاه آوارگان فلسطینی در سوریه است[۵۸] که بسیاری از ساکنین آن را فلسطینی‌ها و بخشی از اهالی آن را سوری‌ها تشکیل می‌دهند.[۵۷]

در حومه جنوب‌شرقی دمشق منطقه «جَرمانا» واقع شده‌است. جرمانا، منطقه‌ای عمدتاً دُروزی و مسیحی‌نشین است.[۵۹] نیروگاه تشرین، در این منطقه واقع شده که ازسوی پیمانکاران ایرانی ساخته شد.[۶۰]

در حومه شمال شرقی دمشق مناطق دوما،[۶۱] «جوبر»،[۶۲] «حموریه»،[۶۳] «زملکا»، «عین ترما» و «عربین» واقع شده‌اند.[۵۴]

همچنین منطقه «معربا» در حومه شمالی دمشق قرار دارد. در این منطقه روسپی‌گری در کلوب‌های شبانه رواج دارد.[۶۴]

منطقه «پروژه دُمر» با شهربازی و پارک آبی بر بلندی کوه قاسیون در حومه[۶۵] شمالِ‌غربی[۶۶] دمشق واقع شده‌است.[۶۷]

در حاشیه شرقی شهر دمشق، منطقه کشاورزی غوطه واقع شده‌است.[۶۸]

«مرکز تحقیقات نظامی» و «مرکز گارد ریاست‌جمهوری سوریه» در منطقه «جمرایا» واقع شده‌اند.[۶۷]

فرهنگ و هنر

[ویرایش]
«سوق الحمیدیه» مشهورترین و بزرگ‌ترین بازار سنتی دمشق است.[۶۹]

سوریه از پایگاه‌های مهم رشد تمدن اسلامی بوده‌است. مسجد جامع اموی دمشق با ۱۴۰۰ سال قدمت از جمله جاذبه‌های مهم گردشگری در شهر دمشق محسوب می‌شود.[۷۰] در سال ۲۰۰۸ میلادی، دمشق به عنوان پایتخت فرهنگی جهان عرب برگزیده شد.[۷۱]

در بخش قدیمی شهر دمشق، بازدید از حمام‌های سُنتی، هتل بوتیک‌ها، خانه‌های تاریخی از جمله کاخ العظم، خانه جبری و خانه عنبر توصیه‌شده‌اند.[۴۷]

از رویدادهای مهم فرهنگی در شهر دمشق می‌توان به جشنواره فیلم دمشق اشاره کرد. همچنین خانه اپرای دمشق از مراکز مهم فرهنگی دمشق محسوب می‌شود.[۷۱]

یکی از مهم‌ترین گالری‌های هنری خاورمیانه، به نام ایام در دمشق واقع شده‌است.[۷۲]

صنایع دستی

[ویرایش]

پارچه‌های رومیزی آغابانی که از ابریشم، نخ‌های طلا و نقره ساخته می‌شوند، از صنایع دستی معروف دمشق هستند.[۷۳]

ورزش

[ویرایش]

دمشق میزبان تیم‌های الجیش، الوحده و الجمد در لیگ برتر فوتبال سوریه است.

امکانات شهری

[ویرایش]

فرودگاه بین‌المللی دمشق در حاشیه جنوبی[۷۴] شهر دمشق واقع شده‌است. فرودگاه دمشق از طریق جاده‌ای به طول ۲۱ کیلومتر[۷۵] به شهر دمشق منتهی می‌شود[۷۶]

دانشگاه دمشق و موزه ملی دمشق در منطقهٔ برامکه در مرکز شهر دمشق قرار دارند. تالار اپرای دمشق در «میدان امویه» در مرکز دمشق واقع شده‌است.[۷۷]

مهم‌ترین بازار دمشق، بازار حمیدیه نام دارد که همچنین به نام «بازار شام» نیز معروف است. بازار حمیدیه در مرکز شهر دمشق و در مقابل «میدان مرجه» واقع شده‌است. ستون‌های رومی به جای مانده از دوران بیزانس را هنوز می‌توان در میان رواق‌های بازار دمشق دید.[۷۰]

بزرگ‌ترین بیمارستان دمشق بیمارستان مجتهد می‌باشد.[۱۸]

راه‌های اصلی منتهی به دمشق

[ویرایش]

جاده حُمص به دمشق از کوه‌های قلمون می‌گذرد و از شمال به شهر دمشق منتهی می‌شود.[۷۸]

شاه‌راه پالمیرا به دمشق منتهی می‌شود.[۷۹] پالمیرا در استان حُمص و در ۲۱۰ کیلومتری دمشق واقع شده‌است.[۸۰]

شهرهای اطراف

[ویرایش]
ترافیک دمشق
یک صومعه تاریخی در شهر معلولا در اطراف دمشق.

معلولا یکی از مهم‌ترین شهرهای مسیحی‌نشین در شمالِ‌غرب دمشق محسوب می‌شود که دارای کلیساها، صومعه‌های تاریخی و از زیارت‌گاه‌های مهم مسیحیان است.[۸۱]

نگارخانه

[ویرایش]
  • باب کیسان، از دروازه‌های تاریخی شهر دمشق
    باب کیسان، از دروازه‌های تاریخی شهر دمشق
  • خانه‌ای تاریخی در بخش یهودی‌نشین دمشق
    خانه‌ای تاریخی در بخش یهودی‌نشین دمشق
  • معبد ژوپیتر در بخش قدیمی دمشق
    معبد ژوپیتر در بخش قدیمی دمشق
  • نمایی از دمشق بر فراز کوه قاسیون
    نمایی از دمشق بر فراز کوه قاسیون
  • نمایی از میدان مرجه در مرکز دمشق
    نمایی از میدان مرجه در مرکز دمشق

منابع

[ویرایش]
  1. ↑ Dumper, Michael R. T.; Stanley, Bruce E. (2007). "Damascus". In Janet L. Abu-Lughod (ed.). Cities of the Middle East and North Africa: A Historical Encyclopedia. ABC-CLIO. pp. 119–126. ISBN 978-1-5760-7919-5. Archived from the original on 2 April 2023. Retrieved 12 May 2021.
  2. ↑ Sarah Birke (2013-08-02), Damascus: What's Left, New York Review of Books, archived from the original on 4 December 2018, retrieved 12 May 2021
  3. ↑ Totah, Faedah M. (2009). "Return to the origin: negotiating the modern and unmodern in the old city of Damascus". City & Society. 21 (1): 58–81. doi:10.1111/j.1548-744X.2009.01015.x.
  4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ Ancient City of Damascus, UNESCO
  5. ↑ "مردم دمشق چطور زندگی می‌کنند؟". BBC News فارسی. 2016-03-27. Retrieved 2018-09-05.
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ دمشق؛ شهری که دیگر امن نیست، بی‌بی‌سی فارسی
  7. ↑ «دمشق» (به عربی).
  8. ↑ همچنین معروف به «خیابان محمت پاشا»
  9. ↑ Confessions of a Soukaholic, The New York Times
  10. ↑ دمشق: داستان دو شهر، بی‌بی‌سی فارسی
  11. ↑ Syrian War Drags On, but Assad’s Future Looks as Secure as Ever, The New York Times
  12. ↑ بهار در خیابان‌های دمشق، جنگ کمی آن‌سوتر، بی‌بی‌سی فارسی
  13. ↑ گزارش سال ۲۰۱۴ واحد اطلاعات اکونومیست (EIU) دربارهٔ هزینه زندگی در ۱۳۱ شهر مهم دنیا.
  14. ↑ سنگاپور گران‌ترین و بمبئی ارزان‌ترین شهر دنیا، تهران در میانه جدول، بی‌بی‌سی فارسی
  15. ↑ "Syria". City Population (به انگلیسی). ۲۲ دسامبر ۲۰۱۱. Retrieved 8 July 2015.
  16. ↑ "Damascus". ویکی‌پدیای انگلیسی (به انگلیسی). ۱۴ ژوئن ۲۰۱۵. Retrieved 8 July 2015.
  17. ↑ In Syria, Old Damascus now a quiet, shrunken core, The Los Angeles Times
  18. ↑ ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ سوریه: خشم و ماتم در دمشق، بی‌بی‌سی فارسی
  19. ↑ Fight Expands in Damascus as Diplomatic Hopes Sink, The New York Times
  20. ↑ Salamandra, Christa (2004). A new old Damascus: authenticity and distinction in urban Syria. Indiana University Press. p. ۳۸. ISBN 0-253-21722-9.
  21. ↑ انفجار شدید در ساختمان مرکزی ستاد کل ارتش سوریه بایگانی‌شده در ۴ سپتامبر ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine، العربیه فارسی
  22. ↑ انفجار شدید دمشق را لرزاند، بی‌بی‌سی فارسی
  23. ↑ Embassy of the United States of America بایگانی‌شده در ۳ آوریل ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine, US Department of States
  24. ↑ Car Bomb in Damascus Kills Dozens, Opposition Says, The New York Times
  25. ↑ Mortar shell hits Russian embassy compound in Damascus, injures 3, Russia Today
  26. ↑ انفجار در نزدیکی مقر حزب بعث در دمشق، بی‌بی‌سی فارسی
  27. ↑ سقوط گلوله‌های خمپاره در نزدیکی سفارت ایران در سوریه، العربیه فارسی
  28. ↑ نخست‌وزیر سوریه از سوء قصد جان به در برد، بی‌بی‌سی فارسی
  29. ↑ Syrian Prime Minister Escapes Assassination Bid, The New York Times
  30. ↑ انفجار بمب در ساختمان رادیو و تلویزیون دولتی سوریه، بی‌بی‌سی فارسی
  31. ↑ Bomb in Central Damascus Kills 13, The New York Times
  32. ↑ ساختمان رایزنی فرهنگی ایران در سوریه آسیب دید، بی‌بی‌سی فارسی
  33. ↑ انفجار در مرکز دمشق هشت کشته بر جای گذاشت، بی‌بی‌سی فارسی
  34. ↑ Bomb attack in central Damascus kills 8, Times of Israel
  35. ↑ از توابع ریف دمشق
  36. ↑ سقوط یک هلیکوپتر در دمشق، بی‌بی‌سی فارسی
  37. ↑ دیوارکشی دور سازمان‌های امنیتی در دمشق همزمان با پیشروی مخالفان، العربیه فارسی
  38. ↑ Syrian Air Force Commander Is Reported Killed, The New York Times
  39. ↑ ارتش آزاد سوریه حلقه محاصره دمشق را تنگ‌تر کرد بایگانی‌شده در ۳۰ نوامبر ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine، العربیه فارسی
  40. ↑ انفجار بمب و بمباران هوایی ده‌ها کشته در سوریه برجای گذاشت، بی‌بی‌سی فارسی
  41. ↑ انفجار در حمص و حمله خمپاره‌ای به مرکز دمشق، بی‌بی‌سی فارسی
  42. ↑ Amid Battles in Suburbs, Syrian Rebels Warn Travelers to Avoid Damascus Airport, The New York Times
  43. ↑ ۵۷ نفر بر اثر انفجار یک خودرو در دمشق کشته و زخمی شدند، العربیه فارسی
  44. ↑ Besieged Syrian Leader Makes Rare Public Appearance, The New York Times
  45. ↑ ۴۵٫۰ ۴۵٫۱ Syrian rebels fire at presidential palace as opposition storms capital, Fox News
  46. ↑ No Easy Route if Assad Opts to Go, or to Stay, in Syria, The New York Times
  47. ↑ ۴۷٫۰ ۴۷٫۱ The best of Damascus, The Guardian
  48. ↑ کشته‌شدن وزیر دفاع و شوهر خواهر بشار اسد، بی‌بی‌سی فارسی
  49. ↑ خاطرات و تصاویر شما از سفر به سوریه، بی‌بی‌سی فارسی
  50. ↑ پایگاه مجلات تخصصی
  51. ↑ «وقوع چند انفجار در ساختمان وزارت کشور سوریه»، بی‌بی‌سی فارسی
  52. ↑ Syrian troops loyal to Assad kill at least 85 including women and children after storming Damascus suburb following five days of fighting, Daily Mail
  53. ↑ «ده‌ها کشته» در درگیری ارتش سوریه و مخالفان در نزدیکی دمشق، بی‌بی‌سی فارسی
  54. ↑ ۵۴٫۰ ۵۴٫۱ Areas Affected by the Alleged Chemical Attack in Syria, The New York Times
  55. ↑ گروهی از روحانیون سوریه: خوردن گوشت سگ و گربه منعی ندارد، بی‌بی‌سی فارسی
  56. ↑ ادامه ناآرامی‌ها در حماة و حرکت تانک‌ها به سوی شمال سوریه، بی‌بی‌سی فارسی
  57. ↑ ۵۷٫۰ ۵۷٫۱ Syria Warns Refugees Not to Aid Rebels, The New York Times
  58. ↑ «حمله هواپیماهای جنگی سوریه» به اردوگاه پناهندگان فلسطینی در دمشق، بی‌بی‌سی فارسی
  59. ↑ دو انفجار، حومه دمشق را لرزاند، بی‌بی‌سی فارسی
  60. ↑ «پروژه تشرین». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ فوریه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۸ مه ۲۰۲۱.
  61. ↑ بشار اسد در مورد جنگ داخلی سوریه چه فکر می‌کند؟، بی‌بی‌سی فارسی
  62. ↑ درگیری شدید در حومه دمشق، بی‌بی‌سی فارسی
  63. ↑ حمله موشکی جیش‌الاسلام به پایتخت سوریه، بی‌بی‌سی فارسی
  64. ↑ Desperate Iraqi Refugees Turn to Sex Trade in Syria, The New York Times
  65. ↑ سوریه: حملات هوایی اسرائیل نشان دهنده همکاری بین تروریست‌ها است، بی‌بی‌سی فارسی
  66. ↑ افتتاح شهربازی ۴۰ میلیون دلاری برادر اسد در «بالای شهر» دمشق، رادیو فردا
  67. ↑ ۶۷٫۰ ۶۷٫۱ Syria Blames Israel for Fiery Attack in Damascus, The New York Times
  68. ↑ سوریه: هواداران بشار اسد از چه می‌ترسند؟، بی‌بی‌سی فارسی
  69. ↑ Ancient Damascus shows travelers its youthful side, CNN
  70. ↑ ۷۰٫۰ ۷۰٫۱ دمشق: داستان دو شهر، بی‌بی‌سی فارسی
  71. ↑ ۷۱٫۰ ۷۱٫۱ اپرای دمشق، از رونق افتاده در جنگ، بی‌بی‌سی فارسی
  72. ↑ هنر خاورمیانه زیر چکش حراج؛ آیا زمان مناسبی برای خرید آثار ایرانی و عربی است، بی‌بی‌سی فارسی
  73. ↑ Violence leaves Syrians in desperate economic straits, BBC News
  74. ↑ Clashes in Syria shut down Aleppo airport, Associated Press via Yahoo News
  75. ↑ مخالفان حکومت سوریه فرودگاه دمشق را «منطقه جنگی» اعلام کردند، بی‌بی‌سی فارسی
  76. ↑ خبرنگار رادیو و تلویزیون ایران در سوریه زخمی شد، بی‌بی‌سی فارسی
  77. ↑ Defiant Speech by Assad Is New Block to Peace in Syria The New York Times
  78. ↑ ارتش سوریه کنترل راه ارتباطی حمص به دمشق را به دست گرفت، بی‌بی‌سی فارسی
  79. ↑ عملیات تازه داعش و جبهه نصرت در جنوب دمشق، بی‌بی‌سی فارسی
  80. ↑ انهدام «بعل شمین» و اراده داعش برای از بین بردن جوامع چندفرهنگی بایگانی‌شده در ۱ سپتامبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine، رادیو زمانه
  81. ↑ ارتش سوریه شهر مسیحی نشین معلولا را بازپس گرفت، بی‌بی‌سی فارسی

پیوند به بیرون

[ویرایش]
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به دمشق در ویکی‌گفتاورد موجود است.
ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای دمشق دارد.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ دمشق موجود است.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=دمشق&oldid=40020482»