دانشگاه الازهر
![]() دانشگاه الازهر | |
پرونده:Al-Azhar University | |
بنیانگذاری شده | بین سالهای ۹۷۰ تا ۹۷۲ ۱۹۶۱ (دانشگاه) |
---|---|
رئیس | محمد حسین |
موقعیت | ![]() |
وبگاه |
دانشگاه الازهر (در عربی:جامعة الأزهر الشریف) که در بین سالهای ۹۷۰ تا ۹۷۲ به عنوان یک دانشگاه در شهر قاهره مصر پایهگذاری شد، مرکز اصلی ادبیات عربی و علوم اسلامی اهل تسنن در جهان است. هماکنون احمد الطیب شیخ الازهر است.
این دانشگاه بزرگترین مؤسسه دینی و اسلامی در جهان اسلام و سومین و قدیمیترین دانشگاه در جهان اسلام بعد از دو دانشگاه «الزیتونه» و «قرویین» است.[۱]
پیشینه[ویرایش]
جامع الأزهر مهمترین دانشگاه مصر است. محمد العربی فرمانده خلیفه فاطمی عبدالحمید بن محمد علی فاطمی در ابتدای دولت فاطمیه آن را تأسیس نمود، تا مسجد و مدرسهای باشد که مبلغین فاطمیان را تربیت نماید و مذهب اسماعیلی شیعه که مذهب فاطمیون مصر بود، را ترویج نمایند؛ و بنای آن بعد از فتح مصر در ۱۴ رمضان سال ۳۵۹ (قمری) (۹۷۰ (میلادی)) آغاز گردید.[۲]
همچنین خلیفه المعزالدین الله الفاطمی دومین خلیفه دولت فاطمیه اولین نماز جمعه رمضان سال ۳۶۱ هجری مصادف با ۹۷۲ میلادی را در آن اقامه و آن را به عنوان دانشگاه رسمی دولت جدید مصر نامگذاری نمود.[۲]
ساختمان الأزهر[ویرایش]
الأزهر اولین مسجدی بود که در شهر قاهره بنا گردید، به همین علت مسجد جامع قاهره محسوب میگردید؛ و ساختمان آن عبارت بود از یک صحن که سه رواق در اطراف آن بود، که بزرگترین آنها رواق قبله بود؛ و بعد مجموعهای از رواق و شبستان و مدرسه و محراب ومناره و مأذنه به آن اضافه گردید. ساختمان اداری شامل دو مجموعه دانشکده ویژه پسران و دختران است که در گروه پسران چهارده دانشکده در رشتههای علوم انسانی، پزشکی، کشاورزی و فنی و مهندسی فعالیت میکند و پنج دانشکده نیز در رشتههای علوم انسانی و پزشکی ویژه دختران است. این دانشگاه هماکنون بیش از ۱۲۰ هزار دانشجو دارد که همه ساله نزدیک به بیست هزار نفر از آنان در مقاطع لیسانس، فوق لیسانس و دکتری از آن فارغالتحصیل میشوند.[۳][۲]
علت نامگذاری[ویرایش]
این مرکز در ابتدا دانشگاه قاهره نامیده میشد و بعداً به الازهر تغییر داده شد. دلیل نامگذاری آن به الأزهر، انتسابش به فاطمه زهرا، فرزند پیامبر اسلام است که فاطمیان از نوادگان و منتسبین به او بودند.[۲][۴]
تاریخ الأزهر[ویرایش]
بنای مسجد دو سال طول کشید؛ و اولین نماز جمعه هفتم رمضان ۳۶۱هـ در آن اقامه گردید؛ و در سال ۳۷۸هـ/۹۸۸م خلیفه فاطمی العزیز بالله آن را مدرسهای برای آموزش مسائل و علوم باطنیه اسماعیلین قرار داد و محصلین از آفریقا و آسیا برای تحصیل به آنجا میآمدند؛ و تحصیل در آنجا بدون هزینه و رایگان صورت میگرفت. فاطمیین منابع درآمدی به صورت وقف برای تأمین هزینههای آن ایجاد نمودند؛ و بعد از آنکه صلاح الدین در مصر به قدرت رسید برپایی نماز جمعه را در آنجا منع کرد و آن را به مسجدی و مدرسهای سنی تبدیل نمود؛ و موقوفههایی بر آن وقف نمودند و درهای آن برای تمامی طالبین علم در سرتاسر جهان اسلام باز شد؛ و برای آنان مسکن و ماهیانهای از درآمد موقوفاتش تهیه میشد.[۲]
اهمیت الأزهر[ویرایش]
الأزهر نقش مهمی در حفظ و گسترش کیان عربی و بر گسترش زبان عربی و حفظ آن از ترک و انحراف بعد از سقوط خلافت عباسیان در بغداد داشت، و در حفظ زبان ترکی در ایام خلافت عثمانیان و حکومت محمد علی پاشا در سال ۱۸۰۵ بر مصر نیز تأثیر به سزایی داشت. الأزهر تأثیر به سزایی بر حکومتها و جلوگیری از ظلم آنان داشت و فعالیتهای سیاسی زیادی را در تاریخ خود برجا گذاشتهاست.
از جمله مقابله با فرانسویها در زمان حمله ناپلئون به مصر و آغاز انقلاب برضد آنان، که باعث خروج فرانسویان از مصر شد.
منابع[ویرایش]
![]() |
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به دانشگاه الازهر در ویکیگفتاورد موجود است. |
- ↑ «نگاهی کوتاه به «جامع الازهر»». hawzah.net. دریافتشده در ۲۰۲۲-۰۱-۱۴.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ «جامع الأزهر». خبرگزاری الجزیره عربی.
- ↑ تاریخچه و عملکرد الازهر مصر
- ↑ «جامع الأزهر الشریف.. کتاب یوثق تاریخ وعمارة المسجد الأشهر بمصر فی ألف عام». خبرگزاری رویترز عربی.
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «الجامع الأزهر». در دانشنامهٔ ویکیپدیای عربی، بازبینیشده در ۱۰ ژوئن ۲۰۱۷.
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «Al-Azhar University». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۱۰ ژوئن ۲۰۱۷.
Wikipedia contributors, "Al-Azhar University," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Al-Azhar_University&oldid=205705784 http://ar.wikipedia.org/wiki/جامع_الأزهر
![]() |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ دانشگاه الازهر موجود است. |
- دانشگاه الازهر
- آموزش و پرورش در قاهره
- اسلام در مصر
- بنیانگذاریهای ۹۸۸ (میلادی)
- بنیانگذاریهای دهه ۹۷۰ (میلادی) در آفریقا
- بنیانگذاریهای دهه ۹۷۰ (میلادی)
- بنیانگذاریهای سده ۱۰ (پیش از میلاد) در مصر
- خیابان معز
- دانشگاههای اسلامی
- دانشگاههای مصر
- ساختمانها و سازههای کاملشده در سده ۱۰ (میلادی)
- فاطمیان
- قاهره قرون وسطی
- مدرسههای اسلامی در مصر
- معماری اسلامی
- معماری سده ۱۰ (میلادی)
- معماری عربی
- نهادهای آموزشی بنیانگذاریشده در سده ۱۰ (میلادی)