زبان بوسنیایی
| بوسنیایی | |
|---|---|
| bosanski / босански | |
| بیان | [bɔ̌sanski:] |
| زبان بومی در | بوسنی |
| قومیت | مردم بوسنیایی مردم بوسنی |
شمار گویشوران | ۲٫۵–۳ میلیون (۲۰۰۸)[۱] |
| خط لاتین (الفبای گاج) الفبای سیریلیک (الفبای ووک) بریل یوگوسلاو در گذشته: خط عربی (عربیکا) سیریلیک بوسنیایی (بوسانچیکا) | |
| وضعیت رسمی | |
زبان رسمی در |  بوسنی و هرزگوین مونته‌نگرو |
زبان اقلیت شناخته‌شده در | |
| کدهای زبان | |
| ایزو ۱–۶۳۹ | bs |
| ایزو ۲–۶۳۹ | bos |
| ایزو ۳–۶۳۹ | bos |
| گلاتولوگ | bosn1245[۲] |
| زبان‌شناسی | بخشی از زبان صربی‌کرواتی |
 | |
| زبان‌ها و گویش‌های اسلاوی جنوبی |
|---|
زبان بوسنیایی (به بوسنیایی: bosanski jezik) یک زبان هندواروپایی و هموند شاخه جنوبی زبانهای اسلاوی است. این زبان توسط بوسنیایی‌ها (مسلمانان بوسنی و بوسنیایی‌نژادها) به‌کار می‌رود و بیشتر در بوسنی و هرزگوین و منطقه مسلمان‌نشین سانجاک (در صربستان و مونته‌نگرو) رواج دارد. بوسنیایی یکی از گونه‌های معیار گروه صربی-کرواتی (اسلاوی جنوب مرکزی) است و گویشوران زبانهای این گروه، یعنی صربی، کرواتی، مونته‌نگرویی و بوسنیایی به‌طور چهارجانبه زبان هم را می‌فهمند.
دبیرهٔ بوسنیایی مبنی بر الفبای لاتین است. الفبای سیریلیک نیز پذیرفته شده‌است که بیشتر در گذشته کاربرد داشته و امروزه به ندرت به‌کار می‌رود. وام‌واژه‌های فراوانی از زبانهای عربی، فارسی و ترکی عثمانی به دلیل تعاملات فرهنگی و تاریخی در طول زمان به این زبان راه یافته‌است.[۳][۴][۵]
زبان بوسنیایی و دو زبان کشورهای همسایه آن یعنی صربستان و کرواسی و مونته‌نگرو یعنی زبانهای صربی و کرواتی دارای اشتراک‌ها و تفاوت‌هایی در بیان و نوشتار هستند، اما اشتراک این سه زبان به حدی است که با دانستن یکی از آن‌ها می‌توان به راحتی با مردمان سه کشور دیگر نیز سخن و ارتباط برقرار کرد.
گویش‌ها[ویرایش]
زبان بوسنیایی شامل ۵ گویش است که عبارت‌اند از بوسنیایی شرقی، بوسنیایی غربی، هرزگوینی شرقی، هرزگوینی غربی و سنجاکی که درمیان بوسنیایی‌های سنجاک متداول است.[۶]
نوشتار[ویرایش]
در طول تاریخ چهار خط برای نوشتار بوسنیایی کاربرد داشته‌است. در قرون وسطی بوسنیایی به سیریلیک بوسنیایی (یا بوسانچیکا) نوشته می‌شد که به‌طور گسترده‌ای در بوسنی و هرزگوین امروزی و مناطق هم‌مرز در کرواسی امروزی (دالماسی جنوبی و مرکزی و دوبروونیک) استفاده می‌شد. با ورود اسلام به ایالت بوسنی، بوسانچیکا ابتدا در میان نخبگان بوسنیایی و سپس در میان عموم مردم با خط عربی موسوم به عربیکا جایگزین شد و امروزه کاملاً منسوخ شده‌است.
عربیکا بین قرون ۱۵ و ۱۹ مورد استفاده قرار می‌گرفت. پیش از جنگ جهانی اول مسلمانان بوسنیایی تلاش‌های برای اتخاذ عربیکا به عنوان الفبای سوم رسمی بوسنیایی در کنار لاتین و سیریلیک انجام شد که به نتیجه نرسید. از عربیکا به غیر از ادبیات، در مدارس دینی و امور حکومتی نیز استفاده می‌شد.
امروزه بوسنیایی به دو الفبای سیریلیک و لاتین نوشته می‌شود. در بوسنی و هرزگوین هر دو الفبا برای نوشتار بوسنیایی به رسمیت شناخته شده‌اند، اما در عمل از سیریلیک بیشتر در جمهوری صرب بوسنی و از لاتین بیشتر در فدراسیون بوسنی و هرزگوین استفاده می‌شود.[۷]
الفباهای بوسنیایی به شرح زیرند:
| لاتین | A | B | C | Č | Ć | D | Dž | Đ | E | F | G | H | I | J | K | L | Lj | M | N | Nj | O | P | R | S | Š | T | U | V | Z | Ž |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| سیریلیک | A | Б | Ц | Ч | Ћ | Д | Џ | Ђ | Е | Ф | Г | Х | И | Ј | К | Л | Љ | М | Н | Њ | О | П | Р | С | Ш | Т | У | В | З | Ж |
| عربی | آ | ب | ڄ | چ | ڃ | د | ج | ه | ف | غ | ح | اٖی | ی | ق | ل | ڵ | م | ن | ںٛ | ۉ | پ | ر | س | ش | ت | ۆ | و | ز | ژ | |
جستارهای وابسته[ویرایش]
پیوند به بیرون[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ "Accredited Language Services: An Outline of Bosnian Language History". Accredited Language Services. Archived from the original on 1 August 2016. Retrieved 12 August 2012.
- ↑ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). "بوسنیایی معیار". Glottolog 2.2. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
- ↑ Algar, Hamid (2 July 1994). Persian Literature in Bosnia-Herzegovina. Journal of Islamic Studies. Oxford. pp. 254–68.
|access-date=requires|url=(help) - ↑ Balić, Smail (1978). Die Kultur der Bosniaken, Supplement I: Inventar des bosnischen literarischen Erbes in orientalischen Sprachen. Vienna: Adolf Holzhausens, Vienna. p. 111.
|access-date=requires|url=(help) - ↑ Balić, Smail (1992). Das unbekannte Bosnien: Europas Brücke zur islamischen Welt. Cologne, Weimar and Vienna: Bohlau. p. 526.
|access-date=requires|url=(help) - ↑ «بوسنیایی». دانشنامه بزرگ اسلامی.
- ↑ Ronelle Alexander (15 August 2006). Bosnian, Croatian, Serbian, a Grammar: With Sociolinguistic Commentary. Univ of Wisconsin Press. pp. 1–2. ISBN 978-0-299-21193-6.
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا، «Bosnian language»، ویکی‌پدیای انگلیسی، دانشنامهٔ آزاد. (بازیابی در ۲۸ مارس ۲۰۰۸
| زبانهای رسمی | |
|---|---|
| زبانهای اقلیت | |
| زبانهای اشاره | |
| زبان رسمی | |
|---|---|
| زبانهای اقلیت | |
| زبانهای اشاره | |
| زبان رسمی | |
|---|---|
| زبانهای محلی | |
| زبانهای اشاره | |
همچنین ببینید: زبانهای اقلیت مونته‌نگرو | |
| زبانهای رسمی | |
|---|---|
| زبانهای اقلیت | |
| زبانهای اشاره | |
| زبانهای رسمی | |
|---|---|
| زبانهای اقلیت | |
| زبانهای اشاره | |
همچنین ببینید: زبانهای اقلیت کرواسی | |
 | این یک مقالهٔ خرد مرتبط با زبان‌شناسی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید. |