قاره

قارّه یا خُشکاد به انبوهه پیوسته‌ای از زمین بر روی کره زمین گفته می‌شود که معمولاً به صورت خشکی‌های جزیره مانند بزرگ سر از اب درآورده‌اند در این میان دو قاره آسیا و اروپا به هم چسبیده و تنها با رشته کوه اورال از هم جدا می‌شوند؛ که به اعتباری قاره اورآسیا هم نامیده می‌شوند. در دوره‌های باستانی جایگاه و آرایش قاره‌های زمین کاملاً دگرگون و متفاوت با امروز بوده‌است. در آن دوره‌ها بسیاری از قاره‌های امروزی چسبیده به هم بوده و تشکیل چند ابرقاره را می‌دادند.

قاره‌ها معمولاً بر اساس عرف شناخته و متمایز می‌شوند و معیار مشخصی ندارند. به طور قراردادی هفت قاره شناسایی شده‌اند (از بزرگ به کوچک بر حسب مساحت): آسیا، آفریقا، آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی، جنوبگان، اروپا، اقیانوسیه.

تعریف‌ها و کاربردها

به طور معمول، قاره‌ها تکه زمین‌های بزرگ و یکپارچه‌ای هستند که در حالت مطلوب توسط دریاها از یکدیگر جدا شده‌اند. البته تقریباً همهٔ قاره‌های جهان بر اساس قرارداد و عرف و نه بر اساس تعریف بالا شناخته شده‌اند. همچنین معیار بزرگ بودن قراردادی است مثلاً گرینلند بزرگترین جزیره شناخته می‌شود در حالی که استرالیا را قاره می‌دانند.

گسترهٔ قاره‌ها

نقشه کشورهای جزیره‌ای، این مناطق اغلب به عنوان بخشی از قاره‌های نزدیک به خود محسوب می‌شوند

نزدیک‌ترین معنای قاره تکه‌های یکپارچه زمین است و بر این اساس آب‌های کم عمق و جزایر را در بر نمی‌گیرد. بر این اساس اروپای قاره‌ای برای اشاره به سرزمین اصلی اروپا که شامل جزایری مانند بریتانیا، ایرلند و ایسلند نمی‌شود، به کار می‌رود. به شکل مشابه ایالات متحده قاره‌ای برای اشاره به ۴۸ ایالت یکپارچه ایالات متحده است که شامل آلاسکا و هاوایی نمی‌شود.

البته به عنوان فرهنگ گستره قاره‌ها ممکن است فراتر از این برود و جرایر اقیانوس‌ها را هم در بر بگیرد. بر این اساس همواره ایسلند بخشی از اروپا و ماداگاسکار بخشی از آفریقا محسوب شده‌اند.

جدا شدن قاره‌ها

این ایده که قاره‌ها تکه زمین‌های جدا از هم هستند با برخی دانسته‌های تاریخی هم در تضاد است. از هفت قاره عمده شناخته شده تنها جنوبگان و اقیانوسیه از بقیهٔ قاره‌ها منفک بوده‌اند. جدا شدن امروزه قاره‌ها به سبب جا به جایی‌ها در پوسته زمین است.

تعداد قاره‌ها

چندین روش برای تقسیم‌بندی قاره‌ها وجود دارد:

مدل‌ها
نقشه رنگ آمیزی شده قاره‌های گوناگون را نشان می‌دهد. رنگ‌های نزدیک به هم نشان دهنده این است که در برخی تقسیم‌بندی‌ها این قاره‌ها تفکیک نمی‌شوند.
هفت قاره‌ای	آمریکای شمالی	آمریکای جنوبی	جنوبگان	آفریقا	اروپا	آسیا	اقیانوسیه
شش قاره‌ای	آمریکای شمالی	آمریکای جنوبی	جنوبگان	آفریقا	اوراسیا		اقیانوسیه
شش قاره‌ای	امریکا		جنوبگان	آفریقا	اروپا	آسیا	اقیانوسیه
پنج قاره‌ای	امریکا		جنوبگان	آفریقا	اوراسیا		اقیانوسیه
چهار قاره‌ای	امریکا		جنوبگان	افریقا-اوراسیا			اقیانوسیه

• مدل هفت قاره‌ای معمولاً در چین، هند و اغلب کشورهای انگلیسی زبان تدریس می‌شود.
  • مدل شش قاره‌ای در قالب اوراسیا گاهی در جمهوری‌های شوروی سابق و ژاپن به کار می‌رود.
  • مدل شش قاره‌ای در قالب قارهٔ آمریکا در آمریکای لاتین و برخی مناطق اروپا مانند یونان (البته در این کشور مدل پنج قاره‌ای سنتی که شامل جنوبگان نمی‌شود هم مرسوم است)، اسپانیا و پرتغال تدریس می‌شود.
• با استفاده از مدل آخر، کمیته بین‌المللی المپیک تنها قاره‌های دارای سکنه را در شمارش محسوب می‌کند و بر این اساس جنوبگان حذف می‌شود و پنج حلقه در نماد المپیک دیده می‌شود.

واژه‌های اقیانوسیه و استرالزیا و استرالیا گاهی به جای یکدیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند که هدف از کاربرد دو واژه نخست اشاره به سرزمین اصلی استرالیا و جزایر فروان اطراف آن می‌باشد.

مساحت و جمعیت قاره‌ها

مقایسه مساحت و جمعیت قاره‌ها

جداول زیر جمعیت و مساحت قاره‌ها را بر اساس مدل هفت قاره‌ای بیان کرده‌اند:

قاره	مساحت(km²)	مساحت(mi²)	درصد از تمام خشکی‌ها	جمعیت کل	درصد از جمعیت کل	تراکم نفر بر km²	تراکم نفر بر mi²	پرجمعیت‌ترین شهر
آسیا	۴۳٬۸۲۰٬۰۰۰	۱۶٬۹۲۰٬۰۰۰	۲۹٫۵٪	۴٬۱۶۴٬۲۵۲٬۰۰۰	۶۰٪	۹۵٫۰	۲۴۶	شانگهای، چین
آفریقا	۳۰٬۳۷۰٬۰۰۰	۱۱٬۷۳۰٬۰۰۰	۲۰٫۴٪	۱٬۰۲۲٬۲۳۴٬۰۰۰	۱۵٪	۳۳٫۷	۸۷	لاگوس، نیجریه
آمریکای شمالی	۲۴٬۴۹۰٬۰۰۰	۹٬۴۶۰٬۰۰۰	۱۶٫۵٪	۵۴۲٬۰۵۶٬۰۰۰	۸٪	۲۲٫۱	۵۷	مکزیکوسیتی، مکزیک
آمریکای جنوبی	۱۷٬۸۴۰٬۰۰۰	۶٬۸۹۰٬۰۰۰	۱۲٫۰٪	۳۹۲٬۵۵۵٬۰۰۰	۶٪	۲۲٫۰	۵۷	سائوپائولو، برزیل
جنوبگان	۱۳٬۷۲۰٬۰۰۰	۵٬۳۰۰٬۰۰۰	۹٫۲٪	۰	۰٪	۰	۰	ویلا لاس، مورد ادعای شیلی
اروپا	۱۰٬۱۸۰٬۰۰۰	۳٬۹۳۰٬۰۰۰	۶٫۸٪	۷۳۸٬۱۹۹٬۰۰۰	۱۱٪	۷۲٫۵	۱۸۸	مسکو، روسیه
اقیانوسیه	۹٬۰۰۸٬۵۰۰	۳٬۴۷۸٬۲۰۰	۵٫۹٪	۲۹٬۱۲۷٬۰۰۰	۰٫۴٪	۳٫۲	۸٫۳	سیدنی، استرالیا

جستارهای وابسته

• آماسیا (قاره)