ماشین‌سازی اراک: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵۹: خط ۵۹:
'''ماشین‌سازی اراک،''' [[ابرشرکت]] [[اقتصاد دانش‌بنیان|دانش‌بنیان]] ایرانی و بزرگ‌ترین طراح و سازنده [[صنایع پتروشیمی|مجتمع‌های پتروشیمی]]، [[پالایشگاه گاز طبیعی|پالایشگاه‌های گاز]]، [[پالایشگاه نفت|پالایشگاه‌های نفت]]، [[سد]]ها، [[پل]]‌ها، [[برق آبی|نیروگاه‌های برق‌آبی]]، [[نیروگاه بادی|نیروگاه‌های بادی]] و [[کوره پخت سیمان|کارخانجات سیمان]] در ایران و خاورمیانه می‌باشد که علاوه بر ماشین‌آلات و تجهیزات [[صنعت نفت|صنایع نفت‌وگاز]]، [[سد]]ها، [[نیروگاه]]‌ها و [[سیمان|صنایع سیمان]]؛ تجهیزات و ماشین‌آلات [[کارخانه فولاد|صنایع فولاد]]، [[ترابری ریلی|صنایع ریلی]]، [[بندر|بنادر]]، [[ترابری]] و [[معدن|معادن]] را نیز تولید می‌کند.
'''ماشین‌سازی اراک،''' [[ابرشرکت]] [[اقتصاد دانش‌بنیان|دانش‌بنیان]] ایرانی و بزرگ‌ترین طراح و سازنده [[صنایع پتروشیمی|مجتمع‌های پتروشیمی]]، [[پالایشگاه گاز طبیعی|پالایشگاه‌های گاز]]، [[پالایشگاه نفت|پالایشگاه‌های نفت]]، [[سد]]ها، [[پل]]‌ها، [[برق آبی|نیروگاه‌های برق‌آبی]]، [[نیروگاه بادی|نیروگاه‌های بادی]] و [[کوره پخت سیمان|کارخانجات سیمان]] در ایران و خاورمیانه می‌باشد که علاوه بر ماشین‌آلات و تجهیزات [[صنعت نفت|صنایع نفت‌وگاز]]، [[سد]]ها، [[نیروگاه]]‌ها و [[سیمان|صنایع سیمان]]؛ تجهیزات و ماشین‌آلات [[کارخانه فولاد|صنایع فولاد]]، [[ترابری ریلی|صنایع ریلی]]، [[بندر|بنادر]]، [[ترابری]] و [[معدن|معادن]] را نیز تولید می‌کند.


از جمله تولیدات مهم این شرکت می‌توان به [[دراورکس]]، [[دکل حفاری|دکل]] و [[موتور حفاری]]، [[برج تقطیر|برج‌های تقطیر]]، [[مبدل گرمایی|مبدل‌های حرارتی]]، [[مخازن سیال|مخازن سیالات]]، واحدهای [[تصفیه آب|تصفیه‌آب]] صنعتی، [[توربین]]‌ها، [[کمپرسور]]ها، [[پمپ گریز از مرکز|پمپ‌های سانتریفیوژ]] صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و صنایع نیروگاهی، [[پمپ هیدرولیک|پمپ‌های هیدرولیک صنعتی]]، [[سپراتور]]ها، ایرکولرها، انواع [[زباله‌سوزی|زباله‌سوزها]]، انواع [[دیگ بخار|بویلرها]]، انواع [[رآکتور شیمیایی|راکتورها]]، انواع [[شیر صنعتی|شیرآلات]] و [[فلنج]]‌های صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و نیروگاه‌ها، رفورمرها، [[مولد الکتریکی|ژنراتورها]]، [[کوره صنعتی|کوره‌های صنعتی]] و [[سازه فولادی|سازه‌های فولادی]] اشاره کرد. این شرکت به منظور پشتیبانی از صنایع بنیادین و برآورده کردن نیازهای صنعتی کشور، در سال ۱۳۴۶ در زمینی به مساحت ۱۳۴ هکتار توسط کارشناسان [[اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی|اتحاد جماهیر شوروی]] درازای صادرات گاز ایران به [[اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی|شوروی]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=روابط ایران و شوروی پس از جنگ جهانی دوم (سال‌های 1950 تا 1970 میلادی)|نشانی=https://ir.sputniknews.com/opinion/201705062471957/|وبگاه=ir.sputniknews.com|بازبینی=2019-08-26|کد زبان=fa|نام خانوادگی=Sputnik}}</ref> در [[اراک]] تأسیس و در سال ۱۳۵۰ به‌عنوان اولین [[صنایع سنگین|صنعت سنگین]] ایران به‌بهره‌برداری رسید.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=http://www.msa.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid=1&pageid=222|عنوان=تاریخچه}}</ref>
از جمله تولیدات مهم این شرکت می‌توان به [[دراورکس]]، [[دکل حفاری|دکل]] و [[موتور حفاری]]، [[برج تقطیر|برج‌های تقطیر]]، [[مبدل گرمایی|مبدل‌های حرارتی]]، [[مخازن سیال|مخازن سیالات]]، واحدهای [[تصفیه آب|تصفیه‌آب]] صنعتی، [[توربین]]‌ها، [[کمپرسور]]ها، [[موتور الکتریکی|الکتروموتورها]]، [[پمپ گریز از مرکز|پمپ‌های سانتریفیوژ]] صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و صنایع نیروگاهی، [[پمپ هیدرولیک|پمپ‌های هیدرولیک صنعتی]]، [[سپراتور]]ها، ایرکولرها، انواع [[زباله‌سوزی|زباله‌سوزها]]، انواع [[دیگ بخار|بویلرها]]، انواع [[رآکتور شیمیایی|راکتورها]]، انواع [[شیر صنعتی|شیرآلات]] و [[فلنج]]‌های صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و نیروگاه‌ها، رفورمرها، [[مولد الکتریکی|ژنراتورها]]، [[کوره صنعتی|کوره‌های صنعتی]] و [[سازه فولادی|سازه‌های فولادی]] اشاره کرد. این شرکت به منظور پشتیبانی از صنایع بنیادین و برآورده کردن نیازهای صنعتی کشور، در سال ۱۳۴۶ در زمینی به مساحت ۱۳۴ هکتار توسط کارشناسان [[اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی|اتحاد جماهیر شوروی]] درازای صادرات گاز ایران به [[اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی|شوروی]]<ref>{{یادکرد وب|عنوان=روابط ایران و شوروی پس از جنگ جهانی دوم (سال‌های 1950 تا 1970 میلادی)|نشانی=https://ir.sputniknews.com/opinion/201705062471957/|وبگاه=ir.sputniknews.com|بازبینی=2019-08-26|کد زبان=fa|نام خانوادگی=Sputnik}}</ref> در [[اراک]] تأسیس و در سال ۱۳۵۰ به‌عنوان اولین [[صنایع سنگین|صنعت سنگین]] ایران به‌بهره‌برداری رسید.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=|نشانی=http://www.msa.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid=1&pageid=222|عنوان=تاریخچه}}</ref>


این ابرشرکت با داشتن بیش‌از نیم‌قرن سابقه و تجربه، قابلیت‌ها و توانایی‌های علمی، فنی و تخصصی، تجهیزات و امکانات پیشرفته و مدرن در قالب پنج گروه تولیدی مختلف، سه شرکت تابعه مستقل و دو گروه پشتیبانی، کارخانه نوآوری و [[دانشگاه علمی کاربردی|دانشگاه علمی‌کاربردی]] توانایی انجام پروژه‌های بزرگ ملی را دارا و قادر به تولید انواع محصولات می‌باشد. به‌علاوه ماشین‌سازی اراک در زمینه تسهیل رشد [[شرکت نوپا|کسب‌وکارهای نوپا]] و [[اقتصاد دانش‌بنیان|دانش‌بنیان]]، جذب سرمایه‌گذار و ارائه مشاورهٔ کسب‌وکار نیز فعالیت می‌کند که در حال حاضر زیرمجموعهٔ [[صندوق ذخیره فرهنگیان]] می‌باشد.
این ابرشرکت با داشتن بیش‌از نیم‌قرن سابقه و تجربه، قابلیت‌ها و توانایی‌های علمی، فنی و تخصصی، تجهیزات و امکانات پیشرفته و مدرن در قالب پنج گروه تولیدی مختلف، سه شرکت تابعه مستقل و دو گروه پشتیبانی، کارخانه نوآوری و [[دانشگاه علمی کاربردی|دانشگاه علمی‌کاربردی]] توانایی انجام پروژه‌های بزرگ ملی را دارا و قادر به تولید انواع محصولات می‌باشد. به‌علاوه ماشین‌سازی اراک در زمینه تسهیل رشد [[شرکت نوپا|کسب‌وکارهای نوپا]] و [[اقتصاد دانش‌بنیان|دانش‌بنیان]]، جذب سرمایه‌گذار و ارائه مشاورهٔ کسب‌وکار نیز فعالیت می‌کند که در حال حاضر زیرمجموعهٔ [[صندوق ذخیره فرهنگیان]] می‌باشد.

نسخهٔ ‏۲۳ فوریهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۱:۵۵

ماشین‌سازی اراک
نوعسهامی عام
نماد سهام شرکتبورس تهران: فاراک
ISINIRO1MARK0001 ویرایش در ویکی‌داده
صنعت
بنا نهاده۱۳۴۶
بنیانگذاران
دفتر مرکزیایران اراک، ایران
محدودهٔ فعالیتجهانی
محصولات
  • نجهیزات پالایشگاهی
  • تجهیزات پتروشیمی
  • تجهیزات استخراج نفت‌وگاز
  • تجهیزات پمپاژ نفت‌وگاز
  • تجهیزات ذخیره نفت‌وگاز
  • توربوماشین‌ها
  • تجهیزات سد و نیروگاهی
  • دکل و موتور حفاری
  • تجهیزات بنادر
  • بویلر
  • زباله‌سوز
  • آلیاژ
  • سازه‌های فولادی
  • پل
خدمات
درآمدافزایش ۰٫۶ میلیارد دلار آمریکا (۲۰۱۱)[۱]
مالکصندوق ذخیره فرهنگیان
شرکت‌های وابسته
  • West Sun Trade (آلمان)
  • ماشین رودپارس اراک
  • شرکت پایساز
  • کنسرسیوم نفت‌وگاز آکام
  • تأسیسات نفتی نور قشم
  • مهندسی و ساختمان ماشین‌سازی اراک
وبگاه
برج تقطیر غول‌پیکر پالایشگاه اراک ساخته‌شده توسط ماشین‌سازی اراک

ماشین‌سازی اراک، ابرشرکت دانش‌بنیان ایرانی و بزرگ‌ترین طراح و سازنده مجتمع‌های پتروشیمی، پالایشگاه‌های گاز، پالایشگاه‌های نفت، سدها، پل‌ها، نیروگاه‌های برق‌آبی، نیروگاه‌های بادی و کارخانجات سیمان در ایران و خاورمیانه می‌باشد که علاوه بر ماشین‌آلات و تجهیزات صنایع نفت‌وگاز، سدها، نیروگاه‌ها و صنایع سیمان؛ تجهیزات و ماشین‌آلات صنایع فولاد، صنایع ریلی، بنادر، ترابری و معادن را نیز تولید می‌کند.

از جمله تولیدات مهم این شرکت می‌توان به دراورکس، دکل و موتور حفاری، برج‌های تقطیر، مبدل‌های حرارتی، مخازن سیالات، واحدهای تصفیه‌آب صنعتی، توربین‌ها، کمپرسورها، الکتروموتورها، پمپ‌های سانتریفیوژ صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و صنایع نیروگاهی، پمپ‌های هیدرولیک صنعتی، سپراتورها، ایرکولرها، انواع زباله‌سوزها، انواع بویلرها، انواع راکتورها، انواع شیرآلات و فلنج‌های صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و نیروگاه‌ها، رفورمرها، ژنراتورها، کوره‌های صنعتی و سازه‌های فولادی اشاره کرد. این شرکت به منظور پشتیبانی از صنایع بنیادین و برآورده کردن نیازهای صنعتی کشور، در سال ۱۳۴۶ در زمینی به مساحت ۱۳۴ هکتار توسط کارشناسان اتحاد جماهیر شوروی درازای صادرات گاز ایران به شوروی[۲] در اراک تأسیس و در سال ۱۳۵۰ به‌عنوان اولین صنعت سنگین ایران به‌بهره‌برداری رسید.[۳]

این ابرشرکت با داشتن بیش‌از نیم‌قرن سابقه و تجربه، قابلیت‌ها و توانایی‌های علمی، فنی و تخصصی، تجهیزات و امکانات پیشرفته و مدرن در قالب پنج گروه تولیدی مختلف، سه شرکت تابعه مستقل و دو گروه پشتیبانی، کارخانه نوآوری و دانشگاه علمی‌کاربردی توانایی انجام پروژه‌های بزرگ ملی را دارا و قادر به تولید انواع محصولات می‌باشد. به‌علاوه ماشین‌سازی اراک در زمینه تسهیل رشد کسب‌وکارهای نوپا و دانش‌بنیان، جذب سرمایه‌گذار و ارائه مشاورهٔ کسب‌وکار نیز فعالیت می‌کند که در حال حاضر زیرمجموعهٔ صندوق ذخیره فرهنگیان می‌باشد.

توانمندی و امکانات تولیدی ماشین‌سازی اراک در حدی است که مهندسان ژاپنی در بازدید از این ابرشرکت، آن را دارای توانایی لازم برای تولید هواپیما و موتورهای سنگین جت دانسته‌اند.[۴][۵]

فعالیت‌ها و تولیدات

برخی فعالیت‌ها و محصولات این ابرشرکت شامل پیمان‌کاری عمومی و انجام پروژه‌های EPC، طراحی، ساخت، نصب و راه‌اندازی تجهیزات نفت، گاز، پتروشیمی و نیروگاهی شامل انواع مخازن ذخیره، مخازن تحت فشار سیار و ثابت، برج‌های تقطیر، مبدل‌های حرارتی، ایرکولرها، مخازن کروی، توربوماشین‌ها، هیترهای غیرمستقیم گاز، واحدهای سیار فراورش نفت خام (MOT)، شیرآلات تحت فشار و تجهیزات سرچاهی، دکل‌های حفاری، تولید انواع پمپ‌های پروسسی برای صنایع نفت و گاز، جراثقال و تجهیزات هیدرومکانیکال سدها، دیگ‌های بخار فایرتیوب، واترتیوب و سیکل ترکیبی، دیگ‌های آب‌گرم، انواع پل و سازه‌های فلزی سنگین، تولید انواع فولادهای آلیاژی، فلنج‌های تحت فشار، رینگ‌های صنعتی، محور و چرخ قطار، انواع گلوله‌های فولادی، ماشین‌کاری سنگین، کوره‌های صنعتی، ماشین‌آلات و تجهیزات کارخانه‌ای، ماشین‌های تخلیه‌کننده و مکنده کشتی و دستگاه‌های زباله‌سوز شهری، صنعتی و بیمارستانی می‌باشد.

افتخارات

دریافت گواهی‌نامه بین‌المللی نظام کیفی ISO ۹۰۰۱ برای اولین بار در ایران از سوی شرکت بین‌المللی DNV و استفاده از استانداردهای معتبر جهانی در زمینه طراحی و ساخت محصولات و همچنین اخذ گواهی‌نامه‌های کیفی مختلف از شرکت‌های معتبر بازرسی بین‌المللی سبب گردیده‌است تا این ابرشرکت محصولات خود را به بسیاری از کشورها ازجمله ژاپن، بریتانیا، فرانسه، ایتالیا، بلژیک، بلاروس، آذربایجان، عربستان، امارات، قطر، یمن، کویت، اردن، سوریه، قبرس، پاکستان، بنگلادش، سریلانکا، ترکمنستان، ازبکستان، لیبی، کنیا و سودان صادر نماید.[۶]

گروه‌های وابسته

ماشین‌سازی اراک دارای ۶ گروه شامل گروه ساخت تجهیزات، گروه پل و سازه‌های فلزی، گروه دیگ‌های بخار، گروه ماشین و مونتاژ، گروه متالورژی و گروه پروژه EPC بود که اکنون به‌دلیل تغییر در ساختار تشکیلات تفضیلی، EPC از حالت گروه خارج شده‌است.

گروه پل‌سازی

پرونده:پل‌های قوسی کارون ۳ در شهرستان ایذه.jpg
پل‌های قوسی کارون ۳ ساخته‌شده توسط ماشین‌سازی اراک

تاریخچه ساخت پل در این شرکت به سال ۱۳۵۰خورشیدی بازمی‌گردد. ماشین‌سازی اراک اولین و بزرگترین گروه پل‌ساز در ایران و خاورمیانه است و تا به امروز توسط این شرکت نزدیک به سیصد پل طراحی و نصب شده‌است.

از جمله این پل‌ها می‌توان به پل‌های راه‌آهن بافق -بندرعباس، پل شهید همت، پل نیاوران، پل شهید جهان آرای خرمشهر، پل میدان آزادی مشهد و پل‌های ارتباطی ایذه به شهرکرد در محدوده دریاچه سد کارون ۳ (و بزرگترین پل دهانه قوسی خاورمیانه بر روی دریاچه سد کارون ۴ به طول ۳۸۰ متر) اشاره کرد.

گروه ساخت تجهیزات

این گروه از جمله گروه‌های شرکت است که با تجربه ۲۵ ساله خود تجهیزات مورد نیاز در صنایع پتروشیمی و پالایشگاهی و سد و نیروگاه‌ها را تأمین کرده‌است.

از جمله تجهیزات ساخته شده توسط این گروه می‌توان به برج‌های پالایشگاه اراک، پروژه سیکل ترکیبی نیروگاه کرمان، دودکش‌های نیروگاه شهید رجایی قزوین (مرتفع‌ترین برج فلزی در ایران)، داکت‌های نیروگاه برق کرمان، برج‌های مجتمع پتروشیمی اروند، رآکتورهای نیروگاه پارس جنوبی، تجهیزات کارخانه فولاد آذربایجان و مخزن سقف شناور پالایشگاه اصفهان اشاره کرد. مشارکت گروه ساخت تجهیزات در پروژه توسعه میدان گازی پارس جنوبی فازهای ۲۱٬۲۰٬۱۸٬۱۷٬۱۶٬۱۵٬۱۰٬۹٬۸٬۷٬۶٬۵٬۴٬۲٬۱ و حضور ماشین‌سازی اراک به‌عنوان یکی از اعضای کنسرسیوم مجری فاز ۱۴ به منزله نقطه قابل اتکای صنعت سنگین و حرکت روبه‌رشد این گروه بوده‌است.

گروه دیگ‌های بخار

این گروه به عنوان اولین و بزرگ‌ترین تولیدکننده دیگ‌های بخار (بویلر) در خاورمیانه است که هم‌زمان با تأسیس این ابرشرکت در سال ۱۳۵۰ فعالیت خود را با انتقال فناوری دیگ بخار از شرکت Cochran انگلستان آغاز نمود و در ادامه با فعالیت مستمر خود تا کنون با افزایش سهم داخل تولید این تجهیزات و بومی‌سازی کامل فناوری ساخت دیگ‌های ظرفیت‌پایین (Mini Pack)، ظرفیت‌متوسط (Wee Chiften)، ظرفیت‌بالا (Multi Pack) و انواع دیگ‌های آب‌گرم (Cal Pack) توانسته‌است به‌عنوان یکی از شرکت‌های صاحب دانش‌فنی و صاحب‌نام در دنیا در این حوزه مطرح گردد.

روند بومی‌سازی این فناوری در ماشین‌سازی اراک در طول چندین سال اخیر به‌گونه‌ای بوده که ده‌ها شرکت کوچک و بزرگ با الگوبرداری از این طرح در زمینه ساخت دیگ‌های بخار فایرتیوب و واترتیوب در داخل کشور فعالیت خود را شروع و وارد عرصه صنعت دیگ‌بخار و دیگ آب‌گرم شده‌اند.

گروه ماشین و مونتاژ

پرونده:Msa-chabahar.jpg
ماشین‌های مکنده غلات بندر چابهار ساخت ماشین‌سازی اراک، تحت لیسانس نایرو آلمان

این گروه در سال ۱۳۶۸ تشکیل شد و با در اختیار داشتن پرسنل و کارشناسان مجرب و همچنین بهره‌گیری از ماشین‌آلات نیمه سنگین و سنگین با دقت ماشین‌کاری بالا در سه بخش عمده طراحی شیرآلات و تجهیزات سرچاهی و حفاری، تجهیزات کارخانه‌ای، نیروگاهی و ماشین‌کاری سنگین فعالیت می‌کند. از جمله تجهیزات ساخته‌شده توسط این گروه عبارتند از: ساخت توربین‌های نیروگاه‌های بادی منجیل و رودبار، زباله‌سوزهای پالایشگاه تهران، ساخت تجهیزات توربین‌های ژنراتور سد کرخه، طراحی و ساخت کلیه سازه‌های فلزی سد و نیروگاه آبی سد کارون ۳، ماشین‌های تخلیه‌کننده و مکنده کشتی بنادر، دریچه‌های قطاعی و سازه‌های فلزی سد مسجد سلیمان، طراحی و ساخت تجهیزات سرچاهی بر اساس استاندارد API6A و سازه‌های فلزی سد خاکی شهید یعقوبی.

گروه متالورژی

گروه تولیدی متالورژی این شرکت با در اختیار داشتن نیروهای متخصص و دستگاه‌های منحصر به‌فرد نظیر کوره‌های قوس الکتریکی، کنورتر تصفیه فولاد، سیستم گاز زدایی در خلاء (VODC)، پرس ۱۶۰۰ تن هیدرولیک، رینگ‌ساز، انواع چکش‌ها و پرس‌ها بیش از نیم‌قرن است که در زمینه تولید تجهیزات نفت و گاز، تجهیزات خطوط لوله، رینگ‌های صنعتی و… در حال فعالیت می‌باشد.

این گروه شامل کارگاه‌های فولادسازی و ریخته‌گری، آهنگری و توسعه آهنگری، گلوله‌زنی، عملیات تکمیلی و ابزارسازی می‌شود.

گروه پروژه EPC

برج خنک‌کن خشک (هلر) نیروگاه شهید رجایی قزوین، ساخت ماشین‌سازی اراک

به جهت همگام شدن با شرایط روز کشور و حرکت به سمت اجرای پروژه‌های بزرگ‌تر و سودآوری بیشتر، از اواخر دهه هفتاد خورشیدی، بحث شرکت در پروژه‌های بزرگ EPC در درون ماشین‌سازی مطرح و مورد بررسی قرار گرفت. از جمله پروژه‌های اجرا شده توسط این گروه می‌توان به پروژه‌های انبارهای نفت کرمان، انبارهای نفت بیرجند، انبارهای نفت ماهشهر، طرح ساماندهی بندر ماهشهر، ساخت مخازن اروندان، توسعه انبار نفت اصفهان، طرح نمک زدایی مارون ۳ و طرح تثبیت پالایشگاه آبادان اشاره کرد. اکنون این گروه به‌دلیل تغییر در ساختار تشکیلات تفضیلی از حالت گروه خارج شده و به‌عنوان یک واحد با ساختار ماتریسی زیر نظر معاونت امور پروژه‌ها قرار گرفته‌است.

منابع

  1. «MachineSaziArak» (PDF).
  2. Sputnik. «روابط ایران و شوروی پس از جنگ جهانی دوم (سال‌های 1950 تا 1970 میلادی)». ir.sputniknews.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۸-۲۶.
  3. «تاریخچه».
  4. «مهندسان ژاپنی: با تجهیزات "ماشین‌سازی اراک" می‌توان هواپیما و موتور جت ساخت!- اخبار اجتماعی - اخبار تسنیم - Tasnim». خبرگزاری تسنیم - Tasnim. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۲۰.
  5. «تجهیزات خوب و قوی فاراک/ نظر مهندسان ژاپنی درباره ماشین سازی اراک». با اقتصاد. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۱-۱۶.
  6. «تاریخچه ماشین‌سازی اراک».

پیوند به بیرون