ابوالحسن بنی‌صدر: تفاوت میان نسخه‌ها
←منابع: افزودن ویدئو خشت خام |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: ویرایش‌های مشکوک به خرابکاری ویرایشگر دیداری |
||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
== زندگی == |
== زندگی == |
||
[[پرونده:Bani Sadr 1958.jpg|راست|بندانگشتی|150px|ابوالحسن بنی‌صدر پس از فارغ‌التحصیلی در سال ۱۳۳۸]] |
[[پرونده:Bani Sadr 1958.jpg|راست|بندانگشتی|150px|ابوالحسن بنی‌صدر پس از فارغ‌التحصیلی در سال ۱۳۳۸]] |
||
بنی‌صدر در [[استان همدان]] به دنیا آمد. پدرش [[نصرالله بنی‌صدر]] از روحانیون با نفوذ [[همدان]]<ref>دوران مبارزه. علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی. جلد اول. زیر نظر [[محسن هاشمی رفسنجانی]]. دفتر نشر معارف انقلاب. صفحهٔ ۱۴۶</ref> بود که با [[روح‌الله خمینی]] نیز ارتباط دوستانه‌ای داشت.{{مدرک}} او در [[دانشگاه تهران]]، در رشته‌های [[اقتصاد]] و [[حقوق]] اسلامی تحصیل کرد و چهار سال در [[مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی]] فعالیت نمود.{{مدرک}} |
بنی‌صدر در [[استان همدان]] به دنیا آمد. پدرش [[نصرالله بنی‌صدر]] زاده روستای [[باغچه (کبودرآهنگ)|باغچه]] از توابع شهرستان [[کبودرآهنگ|کبودراهنگ]] و از روحانیون با نفوذ [[همدان]]<ref>دوران مبارزه. علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی. جلد اول. زیر نظر [[محسن هاشمی رفسنجانی]]. دفتر نشر معارف انقلاب. صفحهٔ ۱۴۶</ref> بود که با [[روح‌الله خمینی]] نیز ارتباط دوستانه‌ای داشت.{{مدرک}} او در [[دانشگاه تهران]]، در رشته‌های [[اقتصاد]] و [[حقوق]] اسلامی تحصیل کرد و چهار سال در [[مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی]] فعالیت نمود.{{مدرک}} |
||
بنی‌صدر در سال ۱۳۴۰ با [[عذرا حسینی]] ازدواج کرد که حاصل آن، دو دختر و یک پسر است. |
بنی‌صدر در سال ۱۳۴۰ با [[عذرا حسینی]] ازدواج کرد که حاصل آن، دو دختر و یک پسر است. |
||
نسخهٔ ۶ نوامبر ۲۰۱۷، ساعت ۰۹:۴۲
سید ابوالحسن بنی‌صدر | |
|---|---|
 | |
| اولین رئیس‌جمهور ایران | |
| دوره مسئولیت ۱۶ بهمن ۱۳۵۸ – ۳۱ خرداد ۱۳۶۰ | |
| رهبر | سید روح‌الله خمینی |
| نخست وزیر | محمدعلی رجایی |
| پس از | کابینه موقت شورای انقلاب |
| پیش از | محمدعلی رجایی |
| وزیر امور خارجه ایران (سرپرست) | |
| دوره مسئولیت ۲۱ آبان ۱۳۵۸ – ۸ آذر ۱۳۵۸ | |
| نخست‌وزیر | مهدی بازرگان |
| پس از | ابراهیم یزدی |
| پیش از | صادق قطب‌زاده |
| وزیر دارایی ایران | |
| دوره مسئولیت ۸ اسفند ۱۳۵۷ – ۲۱ آبان ۱۳۵۸ | |
| نخست‌وزیر | مهدی بازرگان |
| پس از | علی اردلان |
| پیش از | حسین نمازی |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۲۲ مارس ۱۹۳۳ (۹۱ سال) ۲ فروردین ۱۳۱۲ همدان،[۱] باغچه، ایران |
| حزب سیاسی | مستقل |
| همسر(ان) | عذرا حسینی (عذرا بنی‌صدر) |
| فرزندان | دو دختر و یک پسر |
| امضا |  |
| وبگاه | |
سید ابوالحسن بنی‌صدر (متولد ۲ فروردین ۱۳۱۲) سیاستمدار و اقتصاددان اهل ایران است که یک سال پس از انقلاب سال ۱۳۵۷، به عنوان نخستین رئیس جمهور ایران انتخاب شد. وی که در ابتدا از حمایت روح‌الله خمینی (نخستین رهبر جمهوری اسلامی) برخوردار بود، به سمت فرماندهی کل قوا و ریاست شورای انقلاب رسید. بنی‌صدر با تثبیت قدرت روحانیون حزب جمهوری اسلامی و نهادهای انقلابی زیر نظر آنان مخالف بود و دوران ریاست جمهوری او با تنشهای بسیار و رویدادهایی چون انقلاب فرهنگی و حمله عراق به ایران همراه شد. او که در استفاده از اختیارات خویش و حمایت رو به افول خمینی، برای مبارزه با رقبایش ناکام ماند، با مجاهدین خلق که سازمانی با ماهیت چریکی و مسلح، دارای تشکیلات و سهم خواه از حکومت وقت بود متحد شد و در خرداد ۱۳۶۰، توسط مجلس شورای ملی (در حال حاضر مجلس شورای اسلامی) از مقام خویش عزل گردید. پیرو آن، بنی‌صدر به همراه مسعود رجوی مرد شماره یک سازمان مجاهدین خلق از ایران خارج شد و در فرانسه به مخالفت خود با حکومت ایران ادامه داد.
زندگی
بنی‌صدر در استان همدان به دنیا آمد. پدرش نصرالله بنی‌صدر زاده روستای باغچه از توابع شهرستان کبودراهنگ و از روحانیون با نفوذ همدان[۲] بود که با روح‌الله خمینی نیز ارتباط دوستانه‌ای داشت.[نیازمند منبع] او در دانشگاه تهران، در رشته‌های اقتصاد و حقوق اسلامی تحصیل کرد و چهار سال در مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی فعالیت نمود.[نیازمند منبع]
بنی‌صدر در سال ۱۳۴۰ با عذرا حسینی ازدواج کرد که حاصل آن، دو دختر و یک پسر است.
بنی صدر نماینده دانشجویان دانشکده حقوق دانشگاه تهران در کنگره جبهه ملی ایران در سال ۱۳۴۱ و مسوول سازمان دانشجویان جبهه ملی در دانشگاه تهران بود.[۳][۴]
بنی‌صدر رهبری گروه کوچکی از دانشجویان مخالف شاه را به‌عهده داشت و دو بار به خاطر فعالیتهای سیاسی دستگیر و روانه زندان شد. پس از مجروح شدن در قیامی ناموفق علیه حکومت در خرداد ۱۳۴۲، او کشور را ترک کرد و عازم فرانسه شد.[۵] بنی‌صدر و همچنین حسن حبیبی (معاون اول پیشین برخی از روسای جمهور ایران) که از شاگردان احسان نراقی، نظریه‌پرداز، محقق و یکی از مؤسسان بنیاد فرهنگ ایران زیر ریاست عالیه فرح پهلوی بودند به همت نراقی برای ادامه تحصیل به اروپا رفتند.[۶] او از سوربن دکترا گرفت و بعدها در آن به تدریس پرداخت.[۵][۷] او به زبان‌های عربی و فرانسوی تسلط دارد.[۸]
بنی صدر در دهه هفتاد میلادی و سال‌های پیش از پیروزی انقلاب، به عنوان یک ناسیونالیست و اسلامگرای پرشور و اقتصاددان انقلابی با ایراد سخنرانی و چاپ و انتشار مقالات و کتب تألیفی خود، به مبارزه با حکومت شاه می‌پرداخت.[۹] به عقیده هاشمی رفسنجانی، در طی این سالها بنی‌صدر که نزدیکی بیشتری با جبهه ملی احساس می‌کرد و خود را تئوریسین انقلاب می‌دانست همواره درگیر رقابت با صادق قطب‌زاده (که او نیز در پاریس اقامت داشت) بود. قطب‌زاده نزدیکی فکری بیشتری با نهضت آزادی ایران داشت و به همین لحاظ بیشتر مورد تأیید مبارزین اسلامی بود.[۱۰] در سال ۵۷ و اندکی پیش از پیروزی انقلاب، با ورود روح‌الله خمینی به پاریس، او از معدود کسانی بود که در فرودگاه به استقبال او آمدند[۱۱] و سپس به جمع همراهان او پیوست. پس از ناآرامی‌ها و آشوبهای داخلی که سبب رفتن شاه از ایران شد،[۱۲] این دو در تاریخ ۱۲ بهمن سال ۱۳۵۷ با پرواز ایرفرانس[۱۳] به کشور بازگشتند.
ابتدای پیروزی انقلاب
بنی صدر تنها سه روز بعد از ورود به ایران سخنرانی‌های خود را در دانشگاه شریف آغاز کرد. این جلسات و سخنرانی‌ها به مدت ده روز یعنی تا زمان پیروزی انقلاب طول کشید. به محض ورود به ایران و با موافقت روح‌الله خمینی بنی صدر عضو شورای انقلاب شد، ولی حاضر به همکاری با دولت موقت نشد و مهدی بازرگان نیز پذیرای این پیشنهاد نبود.[۱۴]
در این دوره نقد دولت موقت جزو برنامه‌ها و مقالات بنی صدر بود. وی در یک سخنرانی جنجالی دولت موقت را مورد خطاب قرار داد و آن را به ضعف، عدم توانایی ایجاد تغییرات در دستگاه حکومتی، سهل انگاری و سستی در قضیهٔ کردستان متهم ساخت.
بعد از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷، خمینی که عهده‌دار کنترل کشور بود، دولت موقت را به کار گمارد و بنی صدر را ابتدا در ماه تیر ۵۸ به معاونت وزارت اقتصاد و دارایی و سپس در ماه آبان به سمت وزیر اقتصاد و دارایی منصوب کرد.[۵][۱۵] بنی صدر همچنین از ابتدای بهار ۱۳۵۸ به عضویت شورای انقلاب درآمد و تا خاتمهٔ عملکرد شورای انقلاب در تیر ۱۳۵۹ به عضویت خود در این شورا ادامه داد. عمده فعالیتهای این شورا به صورت مخفی صورت می‌گرفت. با بروز بحران گروگانگیری کارکنان سفارت آمریکا در تهران، به یکی از مخالفین اصلی آن تبدیل شد.[۱۶][۱۷]
مدتی بعد از استعفای دولت موقت مهدی بازرگان، او با حمایت جامعه روحانیت مبارز[۱۸] برای انتخابات ریاست جمهوری کاندید شد و در پنجم بهمن ماه ۱۳۵۸ با به دست آوردن حدود یازده میلیون رای به عنوان اولین رئیس جمهور تاریخ ایران انتخاب گشت.
او دراین انتخابات، ۷۶ درصد آرا را کسب کرد. رقبای وی در این انتخابات، حسن حبیبی، احمد مدنی، صادق طباطبایی، داریوش فروهر، صادق قطب‌زاده، کاظم سامی، محمد مکری، حسن غفوری‌فرد و حسن آیت بودند و تعداد آرای این افراد مجموعاً بیست و سه درصد شد.
آرای ماخوذه در انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۵۸)
- کل آرا و اخذ شده در داخل و خارج از کشور ۱۴٫۱۴۶٫۶۲۲ رأی
- ابوالحسن بنی‌صدر رأی ۱۰٫۷۰۹٫۳۳۰
- سید احمد مدنی رأی ۲٫۲۲۴٫۵۵۴
- حسن حبیبی رأی ۶۷۴٫۸۵۹
- داریوش فروهر رأی ۱۳۳٫۴۷۸
- صادق طباطبایی رأی ۱۱۴٫۷۷۶
- کاظم سامی رأی ۸۹٫۲۲۰
- صادق قطب زاده رأی ۴۸٫۵۴۷
- بقیه کاندیداها رأی ۲٫۱۱۰
سرپرست وزارت کشور در زمان برگزاری انتخابات هاشمی رفسنجانی بود.[۱۹]
دوران ریاست جمهوری
- تنفیذ ریاست جمهوری
بنی‌صدر پس از احراز پست ریاست جمهوری، اهدافی چون دوباره‌سازی مراکز قدرت، از دور خارج کردن تدریجی سپاه پاسداران، دادگاه‌های انقلاب و کمیته‌ها و ادغام آنها در سایر سازمانهای دولتی، کاستن نفوذ روحانیون و همچنین ایجاد طرحی برای توسعه اقتصادی کشور را در دستور کار خود قرار داد بود. بر خلاف خواست حزب جمهوری اسلامی، روح‌الله خمینی به بنی‌صدر اجازه داد تا پیش از تشکیل مجلس، در ماه بهمن ۱۳۵۸ و با ادای سوگند، حکم ریاست جمهوری خویش را دریافت کند.[۲۰]
- ریاست شورای انقلاب و فرماندهی کل قوا
بنی صدر همچنین یک ماه پس از پیروزی در انتخابات، با حکم خمینی به ریاست شورای انقلاب که هیئت سیاست‌گذار و نظریه‌پرداز ایران محسوب می‌شد، منصوب گشت. خمینی همچنین به منظور تثبیت موقعیت او، سمت فرماندهی کل قوا را نیز به او محول کرد.[۲۱][۲۲] با این حال کوشش بنی‌صدر در جهت متمرکزتر کردن قدرت در دست خویش و مسئله وجود مراکز چندگانه قدرت، او را مانند نخست وزیر پیشین مهدی بازرگان، در رویارویی با روحانیون حزب جمهوری اسلامی چون علی خامنه‌ای و علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی قرار داد که می‌کوشیدند تا او را عاملی تشریفاتی و بی‌نفوذ جلوه دهند.[۵]
این منازعات، بر فضای سیاسی کشور در دوران ریاست جمهوری او تأثیر بسیار نهاد. بنی‌صدر در انحلال دادگاه‌های انقلاب، سپاه پاسداران و کمیته‌ها و همچنین تحت کنترل درآوردن قوه قضائیه و رادیو و تلویزیون شکست خورد. خمینی شخصاً، مقام ریاست دیوان عالی کشور را به سید محمد حسین بهشتی[۲۳] و دادستانی کل را به موسوی اردبیلی[۲۴] که از اعضای بلندپایه حزب جمهوری اسلامی بودند، محول نموده بود.[۲۱]
- انتخابات اولین دوره مجلس
نخستین انتخابات مجلس پس از انقلاب در روز ۲۴ اسفند ۵۸ (و دور دوم آن ۱۹ اردیبهشت ۱۳۵۹) در میان اتهاماتی مبنی بر وجود تقلب در آن، برگزار شد. با اعلام نتایج رسمی انتخابات، نامزدهای حزب جمهوری اسلامی، ۱۳۰ کرسی از مجموع ۲۴۱ کرسی را در حالی از آن خود نمودند که انتخابات در همه ۲۷۰ حوزه تکمیل نشده بود. نامزدهای مورد حمایت بنی‌صدر و نهضت آزادی ایران بازرگان نیز هرکدام تعدادی اندک از کرسی‌ها را به دست آوردند.[۵][۲۱] احزاب چپ چون مجاهدین خلق، فدائیان خلق و حزب توده هیچ کرسی‌ای از مجلس را به دست نیاوردند. تسلط حزب جمهوری اسلامی بر مجلس زمانی که مدارک و اعتبارنامه‌های نمایندگان جبهه ملی و مناطق کرد زبان یا نمایندگان مستقل رد شدند بیشتر شد. هاشمی رفسنجانی نیز از اعضای مؤسس حزب جمهوری اسلامی سخنگوی مجلس شد.[۲۱]
- انقلاب فرهنگی
در اواخر فروردین ماه سال ۱۳۵۹ شورای انقلاب با تأیید خمینی و با هدف تصفیه دانشگاه‌ها از اساتید و دانشجویان دگراندیش، به گروه‌های سیاسی منتقد نیروهای مذهبی حاکم در جمهوری اسلامی که عمدتاً خاستگاه دانشجویی داشته و دانشگاه را فضای امن سیاسی و کانون فعالیتهای خود به شمار می‌آوردند، مهلتی سه روزه داد تا دفاتر خود را تخلیه کنند. در طی این روزها درگیری و خشونت در دانشگاه‌های ایران به ویژه در دانشگاه تهران به اوج خود رسیده و چند تن کشته و صدها نفر مجروح شده و این سرآغاز رویدادی شد که ازآن به عنوان «انقلاب فرهنگی ایران» یاد می‌شود.[۲۵][۲۶] بنی‌صدر که آن هنگام از حامیان اصلی انقلاب فرهنگی بود و نیروهای چپ، اصلی‌ترین منتقدان وی محسوب می‌شدند، صبح روز دوم اردیبهشت همراه با انبوهی از مردم تهران به دانشگاه تهران رفت و با سخنرانی خود مصوبه شورای انقلاب را ابلاغ نموده و بر ضرورت انقلاب فرهنگی تأکید کرد. بنی‌صدر گمان می‌کرد توانایی کنترل و هدایت کردن انقلاب فرهنگی را دارد اما هدایت آن به دست حامیان روح‌الله خمینی افتاد.[۲۶][۲۷][۲۸]
- انتخاب نخست وزیر
مجلس شورای اسلامی که اکثریت آنرا اعضای حزب جمهوری اسلامی تشکیل می‌داد، اولین شخصی که بنی صدر برای نخست وزیری انتخاب کرده بود را نپذیرفت.[۲۱][۲۹]
در ۲۹ تیر ۱۳۵۹ طی یک سخنرانی سید روح‌الله خمینی اعلام می‌کند که: «این اشخاصی که انقلابی نیستند باید در راس وزارتخانه‌ها نباشند؛ و آقای بنی‌صدر باید امثال این‌ها را معرفی به مجلس نکند و اگر کرد، مجلس رد بکند و هیچ اعتنا نکند.»[۳۰] این کشمکش حدود یک ماه ادامه یافت و مجلس مجدد کاندیداهای بنی‌صدر شامل حسن حبیبی، محمدعلی رجایی، غروی، موسی کلانتری و حتی مصطفی میرسلیم از اعضای حزب جمهوری را برای احراز پست نخست‌وزیری نپذیرفت.[۳۱] بنی‌صدر که از عدم اقبال مجلس به این گزینه‌ها آگاه بود، در اول مرداد از «احمد خمینی» به عنوان گزینه نخست‌وزیری نام برد و این موضوع با مخالفت خمینی مواجه شد. پس از آن کمیته‌ای مشترک بین مجلس و دولت تشکیل شد و این هیئت ۳ نفر را به مجلس معرفی کرد. در جلسه غیر علنی هم با رای‌گیری محمدعلی رجایی به عنوان نخست‌وزیر معرفی شد. در ۱۸ مرداد رجایی با ۱۵۳ رای موافق، ۲۴ مخالف و ۱۹ ممتنع نخست وزیر شد.[۳۱] حزب جمهوری، محمدعلی رجایی، یک معلم سابق مدرسه خیابانی را با حمایت بهشتی معرفی نمود و بر آن پافشاری کرد.[۲۱][۳۲][نیازمند منبع][۳۱] سرانجام دو ماه پس از انتخابات مجلس، بنی‌صدر از سر اجبار، رجایی را که مورد تأیید او نبود در مرداد ۱۳۵۹ به سمت نخست وزیری دولت خویش انتخاب کرد[۲۱] اما بنی‌صدر با سه نفر که توسط رجایی برای کابینه نامزد شده بودند شامل موسوی به عنوان وزیر امور خارجه به دلیل «خودسر» بودن، دکتر محسن نوربخش به عنوان وزیر اقتصاد و بهزاد نبوی به عنوان وزیر امور اجرایی به دلیل چپ‌گرا و عضو سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی بودن که امروزه گروه اصلاح طلب را هدایت می‌کند مخالفت کرد. پس از مذاکرات بسیار، نهایتاً نبوی توسط بنی‌صدر پذیرفته شد و نوربخش به عنوان قائم مقام وزیر اقتصاد منصوب شد.[۳۳]
در اواخر ماه شهریور همان سال، عراق به خاک ایران یورش برد که آتش جنگی هشت ساله بین این دو کشور را برافروخت.[۵] او در ابتدای جنگ به سیاستهایی معتقد بود که موجب مخالفت حزب جمهوری اسلامی و مجلس و روحانیونی که پیشتر از او حمایت کرده بودند، شد. حزب، روزنامه جمهوری اسلامی را منتشر می‌کرد و بنی صدر شروع به انتشار روزنامه انقلاب اسلامی نمود.
در نهم ماه آبان، بنی‌صدر طی نامه‌ای رسمی به خمینی، وزیران کابینه نخست وزیر را که بی‌کفایت خطاب کرده بود، تهدیدی بزرگ‌تر از تجاوز عراق به خاک کشور خواند. وی همچنین در این نامه از نادیده گرفتن هشدارهایش درمورد وخیم‌تر شدن اوضاع اقتصادی و پافشاریهایش مبنی بر نیاز به سازماندهی مجدد نیروهای مسلح، گله کرد. این نامه و همچنین مخالفتهای او در گروگان گیری اعضای سفارت آمریکا در تهران، خشم مجلس وقت (که اکثریت آن از اعضای حزب جمهوری اسلامی تشکیل می‌شد) را برانگیخت.[۵]
بنی صدر در ۱۴ اسفند ۱۳۵۹ در دانشگاه تهران سخنرانی کرد و از وجود شکنجه در زندان‌های ایران خبر داد. این سخنرانی باعث جنجال‌های زیادی در فضای سیاسی ایران شد.[۳۴] او در ماه‌های آغازین سال ۱۳۶۰ دیگر از حمایت خمینی برخوردار نبود. در اوایل خرداد ماه، خمینی بدون نام بردن از بنی صدر، او را تقبیح کرد و شخصی خواند که خویش را بالاتر از قانون می‌بیند و به مصوبات مجلس بی اعتنا است. چند روز بعد روزنامه انقلاب اسلامی توقیف شد و خمینی بنی‌صدر را از سمت فرماندهی کل قوا برکنار کرد. همزمان نیروهای حزب‌اللهی به خیابانها آمده و خواستار اعدام بنی صدر شدند. بنی صدر از آنجاکه به تنهایی توان مقابله با مخالفانش را نداشت و پیشتر هیچگاه به ایجاد یک حزب اقدام نکرده و با هیچ حزبی نیز ائتلاف ننموده بود، با سازمان مجاهدین خلق که سازمانی منتقد حکومت وقت و دارای تشکیلاتی سازمان یافته و مسلح بود، متحد شد.[۳۲] مجاهدین خلق نیز در پی تعارضات شدید با حکومت، از بنی‌صدر حمایت کرده و در تاریخ ۲۹ خرداد ۱۳۶۰، مسعود رجوی رهبر این سازمان به همراه بنی صدر که در خفا به سر می‌برد، مردم را به قیام فراخواندند و از هوادارانشان خواستند تا علیه حکومت در خیابانها حضور یابند.
یک روز پس از آن در ۳۰ خرداد ۱۳۶۰، تظاهرات بزرگی در شهرهای مختلف کشور نظیر تهران، آمل، اصفهان، تبریز، شیراز، مشهد، اهواز، اراک، زاهدان، سنندج، همدان، بندرعباس و ارومیه به راه افتاد، چنان‌که درتهران حدود پانصد هزار نفر با سازماندهی مجاهدین خلق، در خیابانها به سردادن شعار، اعتراض و درگیری با نیروهای حزب‌اللهی پرداختند.[۳۵][۳۶][۳۷] حکومت نیز با اعلام خمینی و دیگر روحانیون حامی او به سرعت عکس‌العمل نشان داد، چنان‌که تنها در اطراف دانشگاه تهران حدود ۵۰ نفر کشته، ۲۰۰ نفر مجروح و ۱۰۰۰ نفر دستگیر شدند. چندین نفر از دستگیرشدگان از جمله چند دختر نوجوان، در آن روز بدون محاکمه اعدام شدند.[۳۸]
برکناری از ریاست جمهوری
فرایند بررسی کفایت سیاسی رئیس جمهور در غیاب وی از ۲۰ خرداد ۱۳۶۰ آغاز شد و تا ۳۱ خرداد همان سال به طول انجامید،[۳۹][۴۰] در این روز مجلس شورای اسلامی با اکثریت ۱۷۷ نفر در مقابل ۱۲ رای ممتنع و یک رای مخالف رأی بر عدم کفایت بنی‌صدر داد. مهدی بازرگان، ابراهیم یزدی، یدالله سحابی، احمد سلامتیان، علی گلزاده غفوری، اعظم طالقانی، حسین انصاری‌راد، احمد صدر حاج سیدجوادی، عزت‌الله سحابی، علی‌اکبر معین‌فر، احمد غضنفرپور، سید محمدمهدی جعفری، محمد مجتهد شبستری و هاشم صباغیان از جمله نمایندگانی بودند که در جلسه عدم کفایت رئیس جمهور حضور نیافتند.[۴۱] عزت‌الله سحابی با برکناری بنی صدر مخالفت کرد و علیه علی خامنه‌ای از مخالفان بنی صدر در مجلس سخنرانی کرد.[۴۲] حکم مجلس یک روز بعد به امضای خمینی که از همراهی بنی‌صدر با مجاهدین خلق برآشفته بود، رسید.[۵]
حوادث پس از برکناری از ریاست جمهوری و خروج از کشور
در روز هفتم تیر ۱۳۶۰ در حالی که در دفتر حزب جمهوری اسلامی، اجلاسی از سران آن در حال برگزاری بود، بمب قدرتمندی منفجر شده و بیش از هفتاد تن از مقامات بلندپایه حکومتی از جمله محمد بهشتی (دبیرکل حزب و رئیس دیوان عالی کشور)، ۴ تن از وزرای کابینه دولت و ۲۷ نماینده مجلس کشته شدند.[۲۱] جمهوری اسلامی، مجاهدین خلق را که پس از حوادث خشونت‌آمیز سی‌ام خرداد ماه، اعلان مبارزه مسلحانه علیه حکومت نموده بود، عامل این اقدامات اعلام کرد و در پی آن سرکوبی شدیدی شامل اعدام هزاران تن از هواداران مجاهدین از سوی حکومت روی داد.
دوم مرداد ۱۳۶۰، دومین انتخابات ریاست جمهوری برگزار گردید و محمدعلی رجایی با به دست آوردن بیش از ۱۳ میلیون رأی دومین رئیس جمهور ایران شد. میزان مشارکت در این دوره ۶۴٫۲ درصد بود.[۴۳] او دبیر کل جدید حزب جمهوری اسلامی، محمدجواد باهنر را به مقام نخست‌وزیری خویش برگزید.
بنی صدر و مسعود رجوی که قیام مورد انتظار آنان که منجر به سرنگونی حکومت شود، رخ نداد، در ساعت ۲۲:۴۵ سه‌شنبه ۶ مرداد ۱۳۶۰، از فرودگاه مهرآباد و با هواپیمایی که بهزاد معزی هدایت آن را برعهده داشت از ایران گریخته و با عبور از کشورهای ترکیه، قبرس، یونان و شمال ایتالیا، در یک فرودگاه نظامی واقع در حومه پاریس به زمین نشستند.[۴۴] معزی پیشتر نیز هدایت هواپیمای شاه را به قصد مراکش بر عهده داشت. فردای آن روز کانال دو تلویزیون فرانسه بنی‌صدر را نشان داد در حالی که سبیلش را تراشیده و در کنار مسعود رجوی، سلامتیان و سرهنگ معزی ایستاده بود. رجوی و بنی صدر به همراه برخی گروه‌های دیگر، شورای ملی مقاومت ایران را برای مبارزه با حکومت جمهوری اسلامی تشکیل دادند.
هاشمی رفسنجانی در خاطرات خود اشاره کرده که در ابتدا نسبت به فرار بنی‌صدر، تعمداً ممانعتی از سوی دستگاه‌های امنیتی، صورت نپذیرفته بود.[۴۵]
در رسانه‌های ایران عکسی از بنی صدر با پوشش زنانه و ابرو برداشته منتشر شد.[۴۶] ولی گزارشگر نیویورک تایمز که بعد از فرار بنی صدر در پاریس با او ملاقات کرد گزارش داد که بنی صدر اقدام به برداشتن ابروهایش نکرده و این شایعه را مردود دانست.[۴۷] نشریه ایران نیوز چاپ آمریکا وابسته به ایرانیان سلطنت طلب مقیم ایالت کالیفرنیا همان ایام گزارشی از نحوه فرار بنی صدر نوشت در بخشی از این گزارش به تراشیدن سبیل و زیر ابرو برداشتن و موهای رنگ‌شده بنی صدر اشاره شده‌است.[۴۸] دو ماه پس از حادثه بمب‌گذاری ماه تیر، در انفجار مهیب دیگری در دفتر ریاست‌جمهوری به تاریخ ۸ شهریور، رجایی و باهنر کشته شدند و حوادث خشونت‌آمیز دیگر در آن سال ادامه یافت. برآورد اشتباه مجاهدین خلق از میزان آسیب‌پذیری حکومت و اقدامات مسلحانه آنان نهایتاً بر قدرت حامیان خمینی افزود، به‌طوری که تمامی مراکز تصمیم‌گیری در اختیار آنان قرار گرفته و فضای سیاسی کشور بسته شد. بدین ترتیب، همه گروه‌های سیاسی، جز آنهایی که در ردیف نیروهای «مکتبی» قرار داشتند، از میدان خارج شدند.[۴۹][۵۰]
در پی اقدامات مجاهدین خلق در حمایت از عراق در جریان جنگ این کشور با ایران، در سال ۱۹۸۴ میلادی، بنی صدر از شورای ملی مقاومت خارج شد.[۵][۵۰]
بنی‌صدر در دادگاهی که برای واقعه ترور میکونوس در آلمان تشکیل شد و مقامات عالی نظام جمهوری اسلامی را به دست داشتن در ترور رهبران مخالف کُرد متهم کرد، علیه نظام جمهوری اسلامی شهادت داد. او اکنون در ورسای، شهری در حومه پاریس، تحت مراقبت امنیتی دولت فرانسه اقامت دارد و به انتشار منظم هفته‌نامه «انقلاب اسلامی در هجرت» پرداخته‌است.[۷][۵۱]
شهادت در دادگاه میکونوس
پس از ترور رهبران حزب دموکرات کردستان در رستوران میکونوس برلین که به ترور میکونوس معروف شد. بنی صدر در دادگاه متهمان این ترور حاضر شد و شهادت داد این ترور به فرمان سیدعلی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران و با امضای اکبر هاشمی رفسنجانی صورت گرفته‌است. دادگاه رسیدگی به پروندهٔ میکونوس ۵ سال طول کشید و در پایان، دادگاه کاظم دارابی و سه لبنانی به نام عباس رایل، یوسف امین و محمد عطریس را به عنوان عاملان این جنایت محکوم کرد. دادگاه برلین همچنین شماری از رهبران بلندپایه جمهوری اسلامی را به عنوان آمران این فاجعه مجرم شناخت.[۵۲][۵۳]
دیدگاه‌ها
- بنی‌صدر معتقد است روح‌الله خمینی فرهمند نبوده و دانش و درایت لازم برای اداره کشور را نداشت.[۵۴]
- وی مخالف نظریه ولایت فقیه است و آن را مشابه دستگاه پاپ دانسته‌است.[۵۵]
- وی انفجار در دفتر حزب جمهوری اسلامی را کار مجاهدین نمی‌داند و معتقد است آن انفجار توسط سپاه پاسداران انجام شده‌است.[۵۶]
- او پس از اعتراضات به نتایج انتخابات ریاست جمهوری دهم ایران از جنبش سبز ایران حمایت کرد و پس از حصر خانگی رهبران آن، دفاع از حقوق میرحسین موسوی و مهدی کروبی را وظیفه مردم دانست.[۵۷]
دیدگاه‌های دیگران دربارهٔ بنی‌صدر
- سردار رحیم صفوی فرمانده سابق سپاه پاسداران در برنامه تلویزیونی سال ۱۳۸۷، در پاسخ به سؤال مجری جوان برنامه مبنی بر اینکه «می‌گویند بنی صدر در جنگ و دفاع خیلی به ما خیانت کرد ولی هیچ‌کس نگفته خیانت او چه بود»، با کمال تعجب اظهار داشت: «من هم نمی‌توانم کلمه خیانت را به کار ببرم. بلکه نفهمی او را نسبت به موضع خودش که رئیس جمهور بود و فرمانده کل قوا بود اما انقلاب اسلامی را درک نکرده بود و عظمت امام را و اینکه بالاخره باید تابع امام باشد. البته نسبت به مسئله جنگ هم چیزی نمی‌فهمید.»
- دریابان علی شمخانی وزیر سابق دفاع و دبیر کنونی شورای عالی امنیت ملی نیز در برنامه تلویزیونی که به صورت زنده از شبکه تهران پخش می‌شد، پس از آنکه مجری برنامه با طرح سؤالی، مبنی بر اینکه «جریان نامه‌ای که بعد از فتح خرمشهر برخی فرماندهان نظامی به بنی صدر نوشتند و دستور عقب‌نشینی ایشان را تقبیح کردند، چه بود»، پرسید، خطاب به وی گفت: «بنی صدر اصلاً آن موقع نبود. بنی صدر تا زمانی که در خاک ایران بود و فرمانده کل قوا بود، هیچ عملیات موفقی انجام نداد بنی صدر در عملیات سال ۵۹ که می‌خواست خرمشهر را آزاد کند و شکست خورد و فاجعه هویزه رخ داد، قصد خیانت نداشت! بنی صدر دنبال پیروزی بود و اگر پیروز می‌شد، تانکهایی که به سمت بصره می‌رفتند تانکهایی در تهران به سمت کرسی‌های قدرت می‌رفتند و می‌گفت من عامل پیروزی ام؛ لذا بنی صدر خیانت نکرد»[۵۸][۵۹]
- هاشمی رفسنجانی گفت: دولت بنی صدر برخی جریان‌های افراطی در حوزه و دانشگاه، فضایی را به وجود آورده‌اند که جسارت پرسش و سؤال از دانشجویان و طلاب سلب شده است.[نیازمند منبع]
- محمد غرضی خائن بودن بنی‌صدر را رد کرد و فقط او را قدرت‌طلب دانست.[۶۰]
پیشنهاد ترور
انیس نقاش عامل ترور ناموفق شاپور بختیار در مصاحبه با روزنامه ایران از قصد برخی افراد سپاه برای ترور بنی صدر گفت:[۶۱]
بعد از دستگیری من و فرار بنی صدر برخی از بچه‌های سپاه به دیدار امام رفتند و درخواست ترور بنی صدر را طرح کردند. اما امام نپذیرفت.
تالیفات
- خیانت به امید
- سیر اندیشه در سه قاره[۶۲]
- زن و زناشویی[۶۳]
- اصول راهنمای اسلامی[۶۴]
- سیاست آمریکا در ایران
- آمریکا و انقلاب
- اکتبر سورپرایز
- ایران گیت
- جامعه‌شناسی خانواده در ایران
- اقتصاد توحیدی[۶۵]
- شهادت در قرآن
- عدالت اجتماعی[۶۶]
- رابطه مادیت و معنویت[۶۷]
- مجموعه مقالات دربارهٔ منزلت وحقوق زن[۶۸]
- انسان حق، قضاوت و حقوق انسان در قرآن[۶۹]
- موازنه ها[۷۰]
- برنامه‌ای برای عمل سیاسی مداوم[۷۱]
- نامه ها[۷۲]
- کیش شخصیت[۷۳]
- مقدمه و متن پیش نویس قانون اساسی[۷۴]
- میثاق شورای جبهه مقاومت ملی[۷۵]
- نقد تضاد و تناقض در منطق صوری[۷۶]
- سیستمهای اطلاعاتی[۷۷]
- روش تحقیق[۷۸]
- روش شناخت بر پایه توحید[۷۹]
- ترجمه کتاب مکانیسم‌های رشد از عقب ماندگی[۷]
- ایران و نقش مدرس
- عقل آزاد[۸۰]
- جریان تحول سپاه پاسداران به حزب سیاسی مسلح[۷۹]
- مافیای مأمور سرکوب‌های خیابانی[۸۱]
- مافیای اطاعاتی[۸۲]
- مافیای قوه قضاییه[۸۳]
- تضاد و توحید[۸۴]
- تعمیم امامت[۸۵]
- صد مقاله[۸۶]
- مشکلات سیاسی ایران[۸۷]
- بیان آزادی، حق حیات و مجازات اعدام[۸۸]
- توطئه آیت‌الله‌ها
- توانایی و ناتوانی[۸۹][۸۹]
- زن در شاهنامه[۹۰]
- بنی صدر سخن می‌گوید
- تحقیقی مفصل دربارهٔ مردم سالاری
- توتالیتاریسم و روش مبارزه با آن
- اصول راهنما و بنیادهای مردم سالاری
- رهبری و احزاب
- عدالت
- رشد و فلسفه عقل
- نفت و سلطه[۹۱][۹۲][۹۳][۹۴]
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ Abolhasan Bani Sadr: Information and Much More from Answers.com
- ↑ دوران مبارزه. علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی. جلد اول. زیر نظر محسن هاشمی رفسنجانی. دفتر نشر معارف انقلاب. صفحهٔ ۱۴۶
- ↑ کنگره جبهه ملی ایران - به کوشش امیر طیرانی -- نشر گام نو --۱۳۸۸
- ↑ رویدادها و داوری‌ها - خاطرات مسعود حجازی -۲ جلد - انتشارت صمدیه و انتشارات نیلوفر
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ ۵٫۴ ۵٫۵ ۵٫۶ ۵٫۷ ۵٫۸ "ابوالحسن بنی‌صدر" (به انگلیسی). دانشنامه بریتانیکا. 2008. Retrieved 17 April 2008.
- ↑ از کاخ شاه تا زندان اوین. احسان نراقی. خدمات فرهنگی رسا. تهران. ۱۳۷۲
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ نمایش عضو مجلس تدوین : ابوالحسن بنی صدر
- ↑ http://www.majleskhobregan.ir/fa/MohagheghView.html?ItemID=704. دریافت‌شده در ۲۸ دسامبر ۲۰۱۶. پارامتر
|عنوان= یا |title=ناموجود یا خالی (کمک) - ↑ اصول راهنما و ضابطه‌های حکومت اسلامی. ابوالحسن بنی صدر. پاریس. ۱۳۵۳
- ↑ دوران مبارزه. علی اکبر هاشمی رفسنجانی. جلد اول. زیر نظر محسن هاشمی رفسنجانی. دفتر نشر معارف انقلاب. صفحات ۲۸۳ و ۲۸۴
- ↑ صد مقاله. ابوالحسن بنی صدر. پیام آزادی. زمستان ۵۸صفحهٔ ۲۴۸
- ↑ http://www.britannica.com/biography/Abolhasan-Bani-Sadr / (انگلیسی)/ Bani-Sadr joined Ayatollah Ruhollah Khomeini’s entourage during the latter’s exile in France. After civil unrest forced the shah to flee Iran
- ↑ ماروین زونیس مدعی است که بنی صدر کرایه چارتر این پرواز را با چک بی محل خود پرداخته بود (منبع: شکست شاهانه. ماروین زونیس. عباس مخبر. انتشارات طرح نو. تهران. ۱۳۷۰)
- ↑ «زندگی بنی صدر در ۶۰ ثانیه». از پارامتر ناشناخته
|وبگاه=صرف نظر شد (|وبگاه=پیشنهاد می‌شود) (کمک) - ↑ «حکم انتصاب آقای بنی صدر به سمت وزیر اقتصاد و سرپرست وزارت امور خارجه». سایت جامع امام خمینی.
- ↑ بحران. همیلتون جردن. کتاب‌سرا. تیرماه ۱۳۶۲
- ↑ آمریکا دربند. پیر سالینجر. کتاب‌سرا. دیماه ۱۳۶۲
- ↑ «داستان انتخاب بنی صدر به ریاست جمهوری از زبان شهید محلاتی». وبگاه رسمی مرکز اسناد انقلاب اسلامی. ۲۹ بهمن ۱۳۸۶. دریافت‌شده در ۱۵ اسفند ۱۳۸۶.
- ↑ «روزنامه جمهوری اسلامی- سه شنبه ۱۶ بهمن ماه ۱۳۵۸شماره ۲۰۳- ص۱۲».
- ↑ «حکم تنفیذ ریاست جمهوری آقای بنی صدر». سایت جامع امام خمینی.
- ↑ ۲۱٫۰ ۲۱٫۱ ۲۱٫۲ ۲۱٫۳ ۲۱٫۴ ۲۱٫۵ ۲۱٫۶ ۲۱٫۷ "ایران پس از پیروزی انقلاب ۵۷ (ریاست جمهوری بنی‌صدر)" (به انگلیسی). Iran Chamber Society. 2008. Retrieved 26 May 2008.
{{cite web}}: External link in|ناشر= - ↑ «حکم انتصاب آقای بنی صدر به سمت فرماندهی کل قوا». سایت جامع امام خمینی.
- ↑ «حکم انتصاب آقای سید محمد حسینی بهشتی به سمت رئیس دیوان عالی کشور». سایت جامع امام خمینی.
- ↑ «حکم انتصاب آقای سید عبد الکریم موسوی اردبیلی به سمت دادستان کل کشور». سایت جامع امام خمینی.
- ↑ انقلاب فرهنگی: رویارویی سیاسی یا اسلامی کردن دانشگاه، وبگاه رادیو فردا، ۰۱/۰۲/۱۳۸۶
- ↑ ۲۶٫۰ ۲۶٫۱ تولد از بطن خشونت: به بهانه سالروز تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی وبگاه بی‌بی‌سی فارسی، ۱۳ ژوئن ۲۰۰۶
- ↑ نیکی کدی و یان ریچارد. Modern Iran: Roots and Results of Revolution. صص. ۲۵۰.
- ↑ ایران تحت سلطه آیت‌الله‌ها به قلم دیلیپ هیرو، صفحهٔ ۱۶۰
- ↑ «The Cornell Daily Sun, Volume XCVII, Number 3, 29 August 1980 PDF».
- ↑ «سخنرانی در جمع اعضای شورای عالی قضایی (رسمیت مجلس- معرفی دولت جدید)». سایت جامع امام خمینی.
- ↑ ۳۱٫۰ ۳۱٫۱ ۳۱٫۲ چگونگی رسیدن شهید رجایی به مسند ریاست‌جمهوری ایران اکونومیست
- ↑ ۳۲٫۰ ۳۲٫۱ انتخابات ریاست جمهوری (اول و هفتم) در وبگاه روزنامه ایران، شماره ۲۱۴۷ - سال هشتم - دوشنبه ۲۰ خرداد ۱۳۸۱
- ↑ «The Political Evolution of Mousavi». کالج اجتماعی‌ها هیوستن.
- ↑ سخنرانی روز ۱۴ اسفند بنی صدر در دانشگاه تهران، بی‌بی‌سی فارسی، بازیابی در تاریخ ۹ تیر ۱۳۹۰
- ↑ Radical Islam: Iranian Mojahedin, by Ervand Abrahamian, Page 1, Publisher: I B Tauris & Co Ltd (December 31, 1989), ISBN 1-85043-077-2, ISBN 978-1-85043-077-3
- ↑ Iranian Mojahedin, by Ervand Abrahamian, Page 218, Publisher: I B Tauris & Co Ltd (December 31, 1989), ISBN 1-85043-077-2, ISBN 978-1-85043-077-3
- ↑ رادیو زمانه، ۱۱ فروردین ۱۳۸۸ پارامتر
|عنوان= یا |title=ناموجود یا خالی (کمک); پیوند خارجی در|مقاله=وجود دارد (کمک); از|مقاله=صرف‌نظر شد (کمک) بازیابی‌شده در ۳۱ مارس ۲۰۰۹. - ↑ Radical Islam: Iranian Mojahedin, by Ervand Abrahamian, Page 219, Publisher: I B Tauris & Co Ltd (December 31, 1989), ISBN 1-85043-077-2, ISBN 978-1-85043-077-3
- ↑ عدم کفایت سیاسی بنی‌صدر در قاب تصویر
- ↑ چهارده دلیل برای اثبات عدم کفایت بنی‌صدر،نطق در مجلس شورای اسلامی در جلسه بررسی کفایت سیاسی بنی‌صدر
- ↑ خبرآنلاین - کدام یک از نمایندگان در جلسه عدم کفایت رئیس جمهور حضور نیافتند؟
- ↑ خبرآنلاین - سخنان عزت‌الله سحابی در جلسه بررسی عدم کفایت بنی صدر و پاسخ صریح آیت‌الله خامنه‌ای
- ↑ «نگاهی به انتخابات ریاست جمهوری در ایران». از پارامتر ناشناخته
|وبگاه=صرف نظر شد (|وبگاه=پیشنهاد می‌شود) (کمک) - ↑ «فرار بنی صدر و رجوی». از پارامتر ناشناخته
|وبگاه=صرف نظر شد (|وبگاه=پیشنهاد می‌شود) (کمک) - ↑ هاشمی رفسنجانی، اکبر (۱۳۷۸). کارنامه و خاطرات سال ۱۳۶۰: عبور از بحران/به اهتمام یاسر هاشمی. تهران: دفتر نشر معارف انقلاب. شابک ۹۶۴-۹۱۵۴۳-۳-۷.
- ↑ خبرآنلاین - شعار مردم پس از فرار بنی‌صدر: اون که می‌گه مقاومت، لچک‌به‌سر دررفته / عکس
- ↑ MACKEY, ROBERT (December 9, 2009, 3:01 pm). "Iran's State Media Mocks Arrested Student Leader Pictured in Women's Clothing" (به انگلیسی). The New York Times. Retrieved December 10, 2009.
{{cite news}}: Check date values in:|تاریخ=(help) - ↑ هفته نامه فارسی زبان ایران نیوز، چاپ آمریکا، شماره ۱۱۱، یکشنبه۱۸ مرداد ۱۳۶۰
- ↑ مطبوعات سیاسی از ۵۷ تا ۸۰ در وبگاه روزنامه ایران، شماره ۲۱۳۶ - سال هشتم - دوشنبه ۶ خرداد ۱۳۸۱
- ↑ ۵۰٫۰ ۵۰٫۱ نیکی کدی و یان ریچارد. Modern Iran: Roots and Results of Revolution. صص. ۲۵۳.
- ↑ ابوالحسن بنی صدر، وبگاه بی‌بی‌سی فارسی، ۱۱ بهمن ۱۳۸۷
- ↑ رادیو زمانه - "عاملان ترور میکونوس آزاد شدند"
- ↑ Patterns of Global Terrorism 1996 - Germany
- ↑ خمینی نه فرهمند بود و نه دانش و درایت لازم برای اداره جامعه داشت
- ↑ باور نمی‌کردیم خمینی دروغ بگوید
- ↑ چه کسانی در انفجار حزب جمهوری نقش داشتند؟ در یوتیوب
- ↑ بنی صدر: دفاع از حقوق انسان ایجاب می‌کند هر ایرانی و غیر ایرانی از حقوق آقایان موسوی و کروبی با تمام توان دفاع کند | انقلاب اسلامی در هجرت
- ↑ «اظهارات تعجب‌برانگیز دو فرمانده (خبر ویژه)». روزنامه کیهان. شنبه ۴ خرداد ۱۳۸۷ شماره ۱۸۹۰۹۳. بایگانی‌شده از اصلی در 18 اوت 2012. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ فرماندهان جنگ: بنی‌صدر خائن نبود (رادیو زمانه، ۴خرداد۱۳۸۷)
- ↑ ناگفته‌های خواندنی محمد غرضی؛ همه اطلاعات را به آیت‌الله منتظری می‌دادم/ حرف آقای هاشمی در مورد آقای مصباح درست است
- ↑ افشای ماجرای نخستین ترور بختیار خبرآنلاین
- ↑ سیر سیاسی در سه قاره
- ↑ http://www.banisadr.com.fr/Books/San/html/San.html
- ↑ http://www.banisadr.com.fr/Books/Osul/html/Osul.html
- ↑ فصل هفتم
- ↑ http://www.banisadr.com.fr/Books/ketab_adalat/pdf/ketab_adalat.pdf
- ↑ رابطه
- ↑ Abolhassan Banisadr - به سایت آقای بنی صدر خوش آمدید
- ↑ Abolhassan Banisadr - Hoghuhe bashar - به سایت آقای بنی صدر خوش آمدید
- ↑ فهرست موضوعات
- ↑ ابوالحسن بنی صدر
- ↑ http://www.banisadr.com.fr/Books/Nameh/pdf/Nameh_A4.pdf
- ↑ ابوالحسن بنی صدر
- ↑ http://www.banisadr.com.fr/Books/Ghanun_Asasi/pdf/MOGHADAMW_GHANUNE_ASASI.pdf
- ↑ http://www.banisadr.com.fr/Books/Misagh/pdf/MIsagh.pdf
- ↑ عدم تناقض در منطق صوری
- ↑ http://www.banisadr.com.fr/Books/Hejab/pdf/HEJAB.pdf
- ↑ http://www.banisadr.com.fr/Books/raveshe_tahghigh/pdf/raveshe_tahghigh.pdf
- ↑ ۷۹٫۰ ۷۹٫۱ جریان تحول سپاه پاسداران به حزب سیاسی مسلح -۱
- ↑ Abolhassan Banisadr - Agle Azad - به سایت آقای بنی صدر خوش آمدید
- ↑ http://www.banisadr.com.fr/Books/Mafia_khiabani/doc/Mafia_khiabani.doc
- ↑ http://www.banisadr.com.fr/Books/Mafia_etelati/doc/Mafia_etelati.doc
- ↑ http://www.banisadr.com.fr/Books/Mafia_ghasai/doc/Mafia_ghasai.doc
- ↑ http://www.banisadr.com.fr/Books/Tazad_va_Tohid/doc/Tazad_va_Tohid.doc
- ↑ http://www.banisadr.com.fr/Books/Tamim_emamat/doc/tamim_emamat.doc
- ↑ صد مقاله جلد دوم
- ↑ http://www.banisadr.com.fr/Books/sad_maghale/doc/sad_maghale_2.doc
- ↑ http://www.banisadr.com.fr/Books/execution/doc/execution.doc
- ↑ ۸۹٫۰ ۸۹٫۱ توانایی و ناتوانی
- ↑ http://www.banisadr.com.fr/Books/Zan_dar_shahname/pdf/Zan_dar_Shahnameh.pdf
- ↑ http://www.banisadr.com.fr/Books/Naft_va_solte/pdf/Naft_va_Solteh__tamam_.pdf
- ↑ Abolhassan Banisadr - به سایت آقای بنی صدر خوش آمدید
- ↑ پرسشها از حسن رضائی و
- ↑ http://www.banisadr.com.fr/Books/pdf/ketab.pdf
- ↑ http://www.tarikhonline.com/posts/main/subpage-single/id-204/خشت-خام---نوبت-بیست-و-پنجم---گفتگوی-حسین-دهباشی-با-سید-ابوالحسن-بنی-صدر.html
- ↑ http://www.fardanews.com/fa/news/692642/دلیل-انتشار-گفت‌وگو-با-بنی‌صدر-از-زبان-دهباشی
- "ایران پس از پیروزی انقلاب ۵۷ (ریاست جمهوری بنی‌صدر)" (به انگلیسی).
پیوند به بیرون
در میان تصاویر و رسانهها از ویکیانبار
در میان گفتاوردها از ویکیگفتاورد
در میان مراجع از ویکیدانشگاه
| پیشین: ابراهیم یزدی |
وزیر امورخارجه ایران (سرپرست) ۱۳۵۸ |
پسین: صادق قطب زاده |
| پیشین: ندارد |
رئیس‌جمهور ایران ۱۳۵۸–۱۳۶۰ |
پسین: محمدعلی رجایی |
|  | |
- ابوالحسن بنی‌صدر
- اعضای جبهه ملی ایران
- اعضای شورای انقلاب اسلامی ایران
- اعضای کنفدراسیون جهانی دانشجویان ایرانی-اتحادیه ملی
- افراد زنده
- افراد مربوط به انقلاب ۱۳۵۷ ایران
- اقتصاددانان اهل ایران
- انقلابیون اهل ایران
- اهالی ایران در جنگ ایران و عراق
- اهالی همدان
- ایرانیهای مهاجرتکرده به فرانسه
- بحران گروگانگیری در سفارت ایالات متحده آمریکا
- تبعیدشدگان اهل ایران
- تبعیدشدگان مربوط به انقلاب ۱۳۵۷ ایران در فرانسه
- خاندان صدر
- دانشآموختگان دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
- دانشآموختگان دانشگاه پاریس
- دانشآموختگان دانشگاه تهران
- دور از وطنهای اهل ایران در فرانسه
- روزنامهنگاران اهل ایران
- رئیسجمهورهای ایران
- زادگان ۱۳۱۲
- زادگان ۱۹۳۳ (میلادی)
- شخصیتهای اپوزیسیون جمهوری اسلامی
- فارسیزبانان
- فرماندهان کل نیروهای مسلح ایران
- مقالهنویسان اهل ایران
- نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۵۸)
- نمایندگان مجلس خبرگان قانون اساسی
- وزیران امور خارجه ایران
- وزیران امور خارجه جمهوری اسلامی
- وزیران ایران
- وزیران دارایی ایران
- وزیران دولت شورای انقلاب