سید صادق طباطبایی

سید صادق طباطبایی
رئیس نهاد نخست‌وزیری سرپرست
دوره مسئولیت ۲۶ آبان ۱۳۵۸ – مرداد ۱۳۵۹
گمارنده	شورای انقلاب اسلامی
معاون نخست‌وزیر در امور سیاسی و روابط عمومی
دوره مسئولیت ۱۰ تیر ۱۳۵۸ – ۱۵ آبان ۱۳۵۸
نخست‌وزیر	مهدی بازرگان
پس از	عباس امیرانتظام
سخنگوی دولت
دوره مسئولیت ۱۰ تیر ۱۳۵۸ – ۱۵ آبان ۱۳۵۸
نخست‌وزیر	مهدی بازرگان
پس از	عباس امیرانتظام
پیش از	حسن حبیبی
اطلاعات شخصی
زاده	۵ فروردین ۱۳۲۲ قم، ایران
درگذشته	۲ اسفند ۱۳۹۳ (۷۱ سال) دوسلدورف، آلمان
علت مرگ	سرطان ریه
آرامگاه	آرامگاه سید روح‌الله خمینی
حزب سیاسی	نهضت آزادی ایران
دیگر عضویت‌های سیاسی	کنفدراسیون محصلین و دانشجویان ایرانی
همسر(ان)	فاطمه صدر عاملی (ا. ۱۳۴۵–۱۳۹۳)
روابط	سید محمدباقر سلطانی (پدر) فاطمه طباطبایی (خواهر) سید احمد خمینی (شوهرخواهر) سید رضا صدر (دایی) سید محمد صدر (پسر دایی) سید موسی صدر (دایی)
فرزندان	غزاله (زادهٔ ۱۳۵۲) عدنان (زادهٔ ۱۳۵۷)
محل تحصیل	دانشگاه فنی آخن دانشگاه رور بوخوم
هیئت دولت	دولت موقت بازرگان دولت موقت شورای انقلاب
دین	اسلام (شیعه)

سید صادق طباطبایی (زاده ۵ فروردین ۱۳۲۲ در قم – درگذشته در ۲ اسفند ۱۳۹۳ در دوسلدورف) سیاستمدار، استاد دانشگاه، نویسنده و روزنامه‌نگار ایرانی بود. او از افراد تأثیرگذار در سال‌های پیش و پس از انقلاب ۱۳۵۷ بود و سخنگویی دولت موقت ایران در دوره مهدی بازرگان را نیز برعهده داشت. او همچنین به عنوان معاون وزیر کشور مجری برگزاری همه‌پرسی نظام جمهوری اسلامی در ایران بود. همچنین خواهر وی فاطمه طباطبایی همسر سید احمد خمینی پسر سید روح‌الله خمینی بود.

زندگی

روح‌الله خمینی رهبر انقلاب اسلامی ایران هنگام ورود به ایران، صادق طباطبایی در گوشه سمت راست تصویر .

صادق طباطبایی متولد ۵ فروردین ماه ۱۳۲۲ در شهر قم است. او فرزند سید محمدباقر سلطانی و خواهرزادهٔ سید موسی صدر، سید رضا صدر و برادر همسر سید احمد خمینی (فرزند روح‌الله خمینی) بود.

او پس از گذراندن دوران دبیرستان در شهر قم و اقامت کوتاهی نزد سید موسی صدر برای ادامه تحصیل راهی آلمان شد و ابتدا در رشته شیمی (با گرایش شیمی آلی) در دانشگاه آخن و سپس در دانشگاه بوخوم به تحصیل در رشته بیوشیمی پرداخت و سرانجام موفق به اخذ درجه دکتری در رشته بیوشیمی، در شاخه آنزیمولوژی و ژنتیک گردید و در سن سی و دو سالگی استاد دانشگاه بوخوم شد. وی در سال ۱۹۷۱ (۱۳۵۰) به عضویت جامعه پژوهش‌گران آلمان DFG درآمده و نتایج پژوهش‌های او در مجله علمی FEBC، ارگان فدراسیون اروپایی بیوشیمیستها منتشر می‌شده‌است.

صادق طباطبائی به موازات تحصیل سردبیر نشریه «دانشجوی مسلمان» بود که به مدت پنج سال (تا انقلاب ایران) در آلمان منتشر و در سراسر جهان توزیع می‌شد. این نشریه به نقد فلسفی رژیم شاه و اهمیت استراتژیک دموکراسی اسلامی و اسلام میانه‌رو در ایران و خاورمیانه می‌پرداخت. طباطبایی علاوه بر عضویت در سازمان کنفدراسیون دانشجویان و محصلین ایرانی، بنیان‌گذار و عضو اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان در اروپا، آمریکا و کانادا و چند دوره دبیر روابط بین‌الملل آن سازمان نیز بود. فصلنامه اسلام مکتب مبارز؛ ارگان انتشاراتی این اتحادیه نیز با سردبیری او منتشر می‌شد.

همچنین زهره صادقی دختر خاله وی (همسر سیدمحمدخاتمی) رئیس‌جمهور اسبق ایران است.

زندگی شخصی

وی در سال ۱۳۴۵ با دختر خاله خود «فاطمه صدر عاملی» (فارغ‌التحصیل روان‌شناسی و نیز جامعه‌شناسی تعلیم و تربیت) ازدواج کرد که ثمره این ازدواج یک دختر و پسر به نام‌های غزاله (پزشک و متخصص مغز و اعصاب، متولد ۱۳۵۲) و عدنان (مدرس دانشگاه دوسلدورف و مدیر مرکز تحقیقات شرق CARPO در بُن آلمان، متولد ۱۳۵۷) است.

پس از انقلاب

طباطبایی در ۱۲ بهمن ۱۳۵۷ همراه روح‌الله خمینی به ایران آمد و ابتدا در وزارت کشور، معاونت سیاسی و اجتماعی آن وزارتخانه و نیز برگزاری همه‌پرسی نظام جمهوری اسلامی در ایران را عهده‌دار شد.

صادق طباطبایی سپس در دولت مهدی بازرگان معاونت سیاسی نخست‌وزیر و سخنگویی دولت را بر عهده گرفت و به عنوان وزیر مشاور این دولت، انجام وظیفه کرد. بعد از استعفای بازرگان و تا شروع نخست‌وزیری رجایی؛ وی با حکم خمینی، سمت سرپرستی نخست‌وزیری و نهادهای وابسته را عهده‌دار شد. وی در اولین انتخابات ریاست جمهوری ایران در بهمن ۱۳۵۸ نامزد رئیس‌جمهوری شد که با اختصاص کمتر از یک درصد آرا در این زمینه توفیقی به دست نیاورد.

نقش او در شروع جنگ ایران و عراق

صادق طباطبایی در جایگاه معاون وزارت کشور در مصاحبه خود با روزنامه اطلاعات که در ۲۹ خرداد ۱۳۵۸ منتشر شد اعلام کرد: پس از قرارداد الجزایر شاه متعهد شد از حمله کردها به عراق جلوگیری کند و کردها نتوانند از امکانات ایران استفاده کنند. حالا مسئله عوض شده و دولت ایران دیگر به آن قرارداد پایبند نیست بنابراین رژیم عراق هم از جانب کردها از شمال و هم از جانب شیعیان از جنوب احساس خطر می‌کند در حقیقت مانند یک گازانبری دولت مرکزی تحت فشار قرار دارد… این یکی از بهانه های عراق برای شروع جنگ شد

اعلام طباطبایی به عدم پایبندی عملی و نظری حکومت جدید ایران به قرارداد صلح ۱۹۷۵ - آخر خرداد ۱۳۵۸ -ژوئن ۱۹۷۹

اتهام اختلاس

وی در زمان جنگ ایران و عراق در آلمان زندگی می‌کرد و به وکالت از روح‌الله خمینی، به تهیه اسلحه برای دولت ایران مشغول بود ولی در یک مورد پس از خرید و ارسال دویست عدد تفنگ ام۱۰۶ به سوءاستفاده و کم‌فروشی متهم شد که با بررسی قضایی از اتهام وارده تبرئه و پرونده بسته شد.

قاچاق تریاک

در ۸ ژانویه ۱۹۸۳ يک کيلو و ششصد و پنجاه گرم ترياک در چمدان طباطبايی در فرودگاه شهر دوسلدرف آلمان پیدا شد. صادق طباطبايی از سوی دادگستری آلمان غربی متهم به انتقال مواد مخدر به اين کشور شد. مسئولان سفارت ايران اعلام کردند او مصونيت ديپلماتيک دارد و مامور ويژه ايران است. اين موضوع در آلمان اختلاف برانگيز شد. ابتدا دادگاه اسناد در خصوص ديپلمات بودن طباطبايی را رد کرد. اما او گذرنامه ديپلماتيک داشت. سرانجام دادگاه مصونيت قضایی وی را پذيرفت ولی او را در دادگاه غيابی به سه سال زندان محکوم کرد. صادق طباطبايی مدعی است دادگاه عالی آلمان غربی وی را تبرئه کرده است و ماجرا را به توطئه کشور عراق همراه با سيستم امنيتی شوروی سابق با عامليت عناصر وابسته به حزب توده بوده منتسب می سازد که در چمدان وی بسته حاوی ترياک گذاشته اند. خودش دليل اصلی اين کار را تلاش برای متقاعد ساختن دولت وقت فرانسه به خريد سلاح به ايران و توقف معاملات نظامی با عراق می داند که عراقی ها متوجه شده و بر عليه وی و اخلال در روابط ايران و فرانسه توطئه کرده اند. فعالان حزب توده ايران اين ادعا را رد کرده و مدعی هستند با اعمال نفوذ سفارت ايران و همچنين روابط نزديک طباطبايی با دولت وقت آلمان وی از مجازات فرار کرده است. به ادعای آنها ماجرای چمدان حاوی ترياک طباطبایی به صورت يک پرونده دادگاهی در آرشيو پليس آلمان ضبط است و او در دادگاه پديرفته بود بسته ترياک متعلق به او است.

پس از آزادی

پس از آزادی وی از زندان آلمان، صادق طباطبایی تا زمان فوتش، هیچ سمَت و مسئولیتی را در ایران نپذیرفت.

در سال ۱۳۸۸ برخی از منابع خبری ایرانی از احتمال نامزدی او در انتخابات ریاست جمهوری دهم خبر دادند، اما او اقدامی در این راستا انجام نداد. اما در جریان تبلیغات انتخاباتی محسن رضایی یکی از کاندیداها وی را به عنوان مشاور خود اعلام کرد.

نشست خبری با مطبوعات پیرامون رفراندوم، اسفند ۱۳۵۷

کتاب‌شناسی

طباطبایی چند کتاب ترجمه و تألیف کرده‌است.

• خاطرات سیاسی-اجتماعی دکتر صادق طباطبایی (نشر عروج)
• طلوع ماهواره و افول فرهنگ
• تکنوپولی
• زندگی در عیش مردن در خوشی
• نقش رسانه‌های تصویری در زوال دوران کودکی

موسیقی

صادق طباطبایی در دوران تحصیل در دبیرستان در قم با تأکید دایی‌اش سید موسی صدر به فراگیری موسیقی ایرانی روی آورد و در آلمان نیز با موسیقی کلاسیک غربی آشنا شد. با کمرنگ شدن نقش‌های سیاسی طباطبایی در دهه ۱۳۶۰ او به معاشرت و دوستی با موسیقیدانانی چون علی تجویدی، محمدرضا شجریان، پرویز مشکاتیان، محمد موسوی، پرویز یاحقی، فرهنگ شریف، احمد عبادی و حبیب‌الله بدیعی پرداخت.

او که در آلمان به صورت خودآموز نوازندگی پیانو را فراگرفته بود به توصیه احمد عبادی نزد فخری ملک‌پور نواختن پیانو در کوک‌های چپ و راست ایرانی را تکمیل کرد. طباطبایی در مصاحبه‌ای عنوان کرده بود که اجراهایش با برخی از موسیقدانان از جمله پرویز یاحقی را روح‌الله خمینی نیز شنیده‌است. این آثار تاکنون منتشر نشده‌اند.

درگذشت

در میان قبرهای صحن روح‌الله خمینی

سید صادق طباطبایی که سال ۱۳۹۲ مبتلا به سرطان ریه شده بود، پس از یک سال در ۲ اسفند ۱۳۹۳ در دوسلدورف آلمان درگذشت. سیدعلی خامنه‌ای در پیام کوتاهی درگذشت صادق طباطبایی را به خواهرش تسلیت گفت. او در آرامگاه سید روح‌الله خمینی به خاک سپرده شد.

منابع

مناصب سیاسی
عنوان جدید	معاون سیاسی و اجتماعی وزیر کشور ۱۳۵۸–۱۳۵۷	بدون متصدی تصدی بعدی توسط: سید مصطفی میرسلیم
پیشین: عباس امیرانتظام	معاون نخست‌وزیر در امور سیاسی و روابط عمومی ۱۳۵۸	بدون متصدی تصدی بعدی توسط: محمد هاشمی رفسنجانی به عنوان معاون سیاسی نخست‌وزیر
	سخنگوی دولت ۱۳۵۸	پسین: حسن حبیبی
پیشین: ؟	رئیس نهاد نخست‌وزیری سرپرست ۱۳۵۹–۱۳۵۸	پسین: ؟