جنبش سبز ایران
| جنبش سبز ایران جنبش سبز ایران | |
|---|---|
 | |
| رهبران سیاسی | میرحسین موسوی مهدی کروبی |
| پدر معنوی | حسینعلی منتظری [۱][۲][۳] |
| بنیانگذاری | ۱۵ ژوئن ۲۰۰۹ |
| مرام | ملی‌گرایی مدنی سکولاریسم در ایران مردم‌سالاری اسلامی لیبرالیسم اجتماعی حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران |
| کشور |  ایران |
| وبگاه | |
| www.sahamnews.org www.rahesabz.net www.kaleme.com | |
| سیاست در ایران حزب‌های سیاسی انتخابات | |
جنبش سبز ایران، به سلسلهٔ اقداماتی اطلاق می‌شود که در آن معترضان به نتیجهٔ انتخابات دهم ریاست جمهوری ایران، خواهان برکناری محمود احمدی‌نژاد پس از انتخابات شدند. رنگ سبز ابتدا به عنوان نماد طرفداران میرحسین موسوی انتخاب شد امّا پس از انتخابات ۱۳۸۸ ایران و اعتراضات گسترده در واکنش به آن، این رنگ نماد اتّحاد و امید کسانی به‌شمار می‌آمد که با انتخاب مجدّد محمود احمدی‌نژاد مخالف بودند.[۴] میرحسین موسوی، مهدی کرّوبی و محمّد خاتمی به عنوان «رهبران جنبش سبز» شناخته شده‌اند.[۵] در ایران این جنبش از انقلاب سال ۵۷ به بعد بی‌سابقه بود.[۶]
محتویات
پیشینه
ابتدا به خاطر سیّد بودن موسوی رنگ سبز به تدریج توسط طرفدارانش به صورت نماد وی درآمد. با همه‌گیر شدن این رنگ مخالفت‌هایی از سوی برخی گروه‌های سیاسی ابراز شد. دو هفته پیش از انتخابات هفته‌نامهٔ صبح صادق، ارگان سپاه پاسداران به نقل از یدالله جوانی، رئیس ادارهٔ سیاسی سپاه پاسداران نوشت که سپاه اطّلاعاتی در دست دارد که نشان می‌دهد برخی گروه‌های افراطی، پروژهٔ انقلاب رنگی را طرّاحی کرده و در حال اجرای آن هستند:
فراخوان عمومی از هواداران برای استفاده از رنگ سبز به صورت روسری، مانتو، کلاه، مچ‌بند و... اهدافی فراتر از ایجاد یک شور و نشاط انتخاباتی در جامعه و بین هواداران را دنبال می‌کند.
هم‌زمان با سخنان رئیس ادارهٔ سیاسی سپاه پاسداران، روزنامهٔ کیهان نیز در مطلبی ضمن تأیید حرف‌های این سردار سپاه نوشت اطّلاعاتی در دست دارد که نشان می‌دهد برخی از گروه‌ها خود را برای «بست‌نشینی» در روز انتخابات مقابل وزارت کشور و استانداری‌ها و فرمانداری‌ها آماده کرده و چند روز است که در تهران این کار را تمرین می‌کنند و بطور ضمنی آنها را به انجام یک کودتای انتخاباتی متّهم کرد. برخی دیگر از ناظران سیاسی نیز حرکت‌های چند هفتهٔ پیش از انتخابات در تهران و شهرهای بزرگ را شبیه خیزش عمومی بهمن ۵۷ ارزیابی کرده و این گونه حرکت‌ها را نشانه‌ای از وقوع یک انقلاب قلمداد کردند.[۷]
اصطلاح جنبش سبز
با تداوم اعتراضات فراگیر حامیان میرحسین موسوی و مهدی کرّوبی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ به نتایج انتخابات این جریان با نام‌های گوناگونی خوانده شد. به عنوان مثال انقلاب سبز ایران عنوانی است که برخی رسانه‌های بین‌المللی به‌کار بردند.[۸][۹][۱۰][۱۱]
موسوی و هوادارانش در کنار مهدی کرّوبی و محسن رضایی معتقد به مخدوش بودن نتایج انتخابات و اعلام پیروزی محمود احمدی‌نژاد بودند. برخی از احزاب هوادار موسوی از عنوان کودتای سیاسی برای آنچه در انتخابات توسط دولت روی‌داده‌بود استفاده کردند.[۱۲]
رهبران
اگرچه بیشتر میرحسین موسوی، مهدی کروبی و تا حدودی محمد خاتمی را رهبران این جنبش می‌خوانند اما خود این افراد از جمله میرحسین موسوی بارها ابراز داشته‌است که خودشان پیرو جنبش سبز هستند. بطور مثال می‌توان شرکت میرحسین موسوی در اوّلین نماز جمعه بعد از انتخابات ۱۳۸۸ به امامت هاشمی رفسنجانی را بنا به خواست هواداران این جنبش دانست.
در ادبیّات هواداران دولت احمدی‌نژاد از میرحسین موسوی و مهدی کروبی با عنوان «سران فتنه» یاد می‌شود.
نظرات گوناگونی پیرامون رهبری این جنبش ابراز شده‌است.
نداشتن رهبری
به عقیدهٔ بابک داد، مقامات نظام، ابتدا جنبش را به «هدایت اتاق جنگ روانی» ستادهای انتخاباتی نسبت دادند اما بعد از دستگیری فله‌ای ده‌ها فعّال سیاسی، دیدند جنبش هنوز مدیریّت می‌شود و مقتدرانه ادامه دارد! بعد نامزدهای معترض را به عنوان طرّاح و رهبر اعتراضات ملّی، محدود کردند.[۱۳] همچنین داریوش همایون جنبش سبز را تحوّلی بی‌سابقه، دموکراتیک و آزاد که خارج از رابطهٔ رهبری، اطاعت، فرمان‌بری، مریدی و مرادی و... است می‌خواند.[۱۴]
- سردبیر اجرایی مجلّه معتبر فارن پالیسی، که زهرا رهنورد را به خاطر فعّالیت‌هایش در کمپین (و نه به خاطر رهبری جنبش) در لیست صد نفره زنان برگزیده قرار داده، تأیید می‌کند تحلیلگرانی که معتقدند این جنبش رهبر ندارد و هر کسی که فعال است، یک رهبر است، و ما به همین دلیل یک یا دو فرد در حوزه رهبری جنبش را انتخاب نکردیم. رهنورد را از کمپین انتخاباتی موسوی برگزیدیم. به خاطر اینکه حقیقتاً این جنبش آن قدر وسیع است، که، نام بردن از یک یا دو نفر به عنوان رهبر برای آن امکان‌پذیر نیست.[۱۵]
وجود رهبری فرضی
عماد بهاور، از اعضای ستاد موسوی گفته‌است: برخی از گروه‌های اپوزیسیون دائماً تبلیغ می‌کنند که «موسوی رهبر جنبش نیست» یا «جنبش سبز رهبر ندارد» یا «مردم خود رهبر جنبش هستند». تصوّر آنها از رهبری جنبش همان رهبری قدیمی و کلاسیک است که نوعی رهبری حدّاکثری بود و جنبش قبایی بود که بر قامت رهبران دوخته می‌شد. ایشان دانسته یا نادانسته بر تلاشی جنبش دامن می‌زنند. در حالی که نوع رهبری فرضی میرحسین موسوی به هیچ وجه شباهتی با آنگونه رهبری کلاسیک ندارد.
او گرچه معتقد است، جنبش رأس دارد ولی می‌گوید رهبری جنبش، فرضی است، وی گفته‌است:
این جنبش وابسته به رأس خود نبوده و نیست. اگرچه همواره حول یک «رأس فرضی» سامان یافته‌است. بی شک خاتمی و موسوی دو رأس فرضی برای این جنبش در مراحل اولیه و بعدی و البته بهترین، سالم‌ترین و اخلاقی‌ترین گزینه‌ها در بین گزینه‌های ممکن و موجود بوده‌اند. در چنین حالتی اعضای متکثر جنبش فرض می‌کنند که شخصی یا نهادی نقش رهبری جنبش را بازی می‌کند؛ رهبری که البته حداقلی است و چندان هم رهبری نمی‌کند. تنها «حضور» دارد تا انسجام جنبش حفظ شود و از مسیر اولیه آن خارج نشود.[۱۶]
رهبری شبکه‌ای
از دیگر کسانی که رهبری جنبش را فردی نمی‌داند، مجید محمّدی جامعه‌شناس است. او می‌گوید رهبری جنبش سبز، شبکه‌ای، غیر متمرکز، تعاملی و توافقی است.[۱۷]
رهبری نمادین
به عقیدهٔ حمیدرضا جلایی‌پور: جنبش سبز فقط یک رهبری نمادین و سمبلیک دارد و اگر این‌ها را هم از دست بدهد فرقی نمی‌کند. او اظهار کرده: جنبش سبز رهبر حقیقی و کاریزما ندارد.[۱۸]
اقدامات
کمپین‌های انتخاباتی، ایجاد زنجیره‌های انسانی،[۱۹] تشویق به سبزپوشی، بستن دستبند سبز و کلاً ترویج این رنگ پیش از انتخابات و برگزاری راهپیمایی‌های گسترده در اعتراض به نتایج انتخابات، از جمله اقدامات این جنبش بوده‌است.
همچنین تندیس شبیه‌سازی شده مجسمه داوید در میدان سینورای فلورانس به دستور شهردار فلورانس و در جهت همدردی مردم فلورانس با مردم ایران، با پرتو نورافکن‌های سبز به نشانه جنبش سبز ایران نورپردازی شد.[۲۰]
اظهار نظرها
علی‌اکبر موسوی خوئینی سه اولویّت جنبش سبز را فعّالیّت مؤثر حقوق بشری در دفاع از حقوق زندانیان- شهدا و پشتیبانی از خانواده‌های آنان، رفع خلاء شبکهٔ ارتباطی و رسانه‌ای با هدف آگاهی‌بخشی و تقویت همبستگی بین ایرانیان و عبور از بحث «چه نمی‌خواهیم» و آغاز گفتگوی فراگیر پیرامون «چه می‌خواهیم» می‌داند.[۲۱]
مخالفان
منتقدان جنبش سبز استفادهٔ این جریان از رنگ سبز را محکوم کرده و آن را با عباراتی چون کاخ سبز معاویه و جنبش سبز اموی توصیف می‌کنند. گروهی از ایشان جنبش سبز علوی را برای مقابله با این جریان بنیان نهاده‌اند.[۲۲][۲۳]
منسوب کردن این جریان به بنی‌امیه و معاویه اعتراض‌های شدیدی را در بین هواداران جنبش سبز برانگیخته‌است. از جمله رسول منتجب‌نیا فقیه و قائم‌مقام حزب اعتماد ملّی تشبیه مخالفان به بنی‌امیه را رفتاری ضد اسلامی توصیف کرده و خواهان برخورد مقامات کشور با آنان شده بود: «این بزرگترین تهمت است که شخصی یک مجموعه را طرفدار بنی‌امیه می‌نامد. بنی‌امیه یعنی دشمنان اهل بیت و کسانی در مقابل آنها ایستادند... شما علوی هستید مبارکتان! چرا رقیب خود را اموی اعلام می‌کنید. این چه تهمتی است؟ شما دم از اصولگرایی می‌زنید. آیا تهمت زدن از اصول شماست؟ آیا هرکس که شما را قبول نکرد؛ معاویه، یزید بن معاویه یا بنی‌امیه است... متعجبم که مقامات کشور چرا به دهان آنها نمی‌زند و با آنها برخورد نمی‌کنند.»[۲۴]
مواضع رهبران سایر کشورها نسبت به جنبش سبز
- بنیامین نتانیاهو در همدردی با جنبش سبز گفته‌است: «من هرگز تصویر دانشجویان جوان مشتاق تغییر که در سال ۲۰۰۹ در خیابان‌های تهران اعدام شدند را فراموش نخواهم کرد. من هرگز ندا آقاسلطان زیبا را که در پیاده رو جان داد فراموش نخواهم کرد.»[۲۵]
- علی‌رغم انتظار ناظرین سیاسی آمریکا در آغاز این حوادث رابطه خود را با اپوزیسیون ایران قطع کرد و به سازمان سیا دستور داد تا تماس‌ها با بعضی حامیان جنبش سبز را متوقف کند.[۲۶][۲۷]
جستارهای وابسته
- پیامدهای انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸)
- جان‌باختگان اعتراضات به نتایج انتخابات دهم ریاست جمهوری ایران
- تظاهرات هواداران جنبش سبز ایران در تاسوعا و عاشورا (۵ و ۶ دی ۱۳۸۸)
- اعتراضات جنبش سبز در ۲۵ بهمن ۱۳۸۹
- اعتراضات جنبش سبز در ۱ اسفند ۱۳۸۹
- دستگیری میرحسین موسوی، مهدی کروبی و همسرانشان
- اعتراضات جنبش سبز در ۱۰ اسفند ۱۳۸۹
- شعارهای سیاسی پس از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری ایران (۱۳۸۸)
پانویس
- ↑ «درباره آراء و شخصیت آیت‌الله منتظری». دریافت‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۱۷.
- ↑ «در سوگ استاد». دریافت‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۱۷.
- ↑ «اگر آیت‌الله منتظری رهبر ایران می‌شد؟». بی بی سی. دریافت‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۱۷.
- ↑ «Green movement during Iran's Presidential Election». بایگانی‌شده از اصلی در ۷ آوریل ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۲۶ ژوئن ۲۰۰۹.
- ↑ «دعوتنامه برگزارکنندگان مراسم ۱۸ تیر از موسوی و مهدی کروبی و سید محمد خاتمی». آسمان‌دیلی‌نیوز. ۱۴ تیر ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۱۴ تیر ۱۳۸۸.
- ↑ «IRAN: The Day of Confrontation and Clarity». وبگاه رسمی. دریافت‌شده در ۲۵ Jun. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=را بررسی کنید (کمک) - ↑ ««جنبش سبز: حرکتی مدنی از جنس جنبش دوم خرداد»». وبگاه رسمی.
- ↑ «The Green Revolution Belongs to the Iranians, Not the United States». huffingtonpost. ژوئن ۱۸, ۲۰۰۹.
- ↑ «What if the Green Revolution fails?». ژوئن ۲۴, ۲۰۰۹.
- ↑ «Friedman: What we can do to help Iran's Green Revolution». The New York Times. ۲۰۰۹/۲۴/۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ ژوئن ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۴ فوریه ۲۰۱۰. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «A devastating defeat for Iran's green revolution». The Observer. ۱۴ ژوئن ۲۰۰۹.
- ↑ «کودتای ۲۳ خرداد ۸۸». روزآنلاین. ۳۰ خرداد ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ ژوئن ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۴ فوریه ۲۰۱۰.
- ↑ بابک داد: جنبش سبز «رأس و بدنه» ندارد، خیزشی است در «عرض جامعه»
- ↑ «داریوش همایون: جنبش سبز مثل ویکی‌پدیا است». رادیو زمانه - ۲۳ مهر ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۲۵ مهر ۱۳۸۸.
- ↑ [سردبیر اجرایی فارین پالیسی: چرا زهرا رهنورد را به عنوان متفکر سال برگزیدیم] - [© ۲۰۱۰تمام حقوق این وب‌سایت بر اساس قانون کپی‌رایت برای رادیو فردا محفوظ است.]
- ↑ «Blogfa.com». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ نوامبر ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۲ ژانویه ۲۰۱۰.
- ↑ رهبری جنبش سبز: شبکه‌ای، غیر متمرکز، تعاملی و توافقی
- ↑ جلایی‌پور: جنبش سبز رهبر حقیقی ندارد[پیوند مرده]
- ↑ «زنجیره انسانی جنبش سبز ایران در حمایت از میرحسین موسوی تکمیل شد». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۱ ژوئن ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۲۶ ژوئن ۲۰۰۹.
- ↑ سبز، نماد جنبش ایرانیان جهانگیر می‌شود، دویچه وله فارسی
- ↑ «سه اولویت جنبش سبز». ادوار نیوز - ۶ شهریور ۱۳۸۸. دریافت‌شده در ۲۵ مهر ۱۳۸۸.[پیوند مرده]
- ↑ واکنش تند "سبزها" به اعلام موجودیت "جنبش سبز علوی" سایت خدمت
- ↑ جنبش سبز علوی در مقابل جنبش سبز اموی خواهد ایستاد سایت عصر ایران
- ↑ پیشنهاد منتجب‌نیا برای اعلام آتش‌بس بین گروه‌های سیاسی بایگانی‌شده در ۱۶ مارس ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine ایلنا، ۲۰ آبان ۱۳۸۸
- ↑ http://english.alarabiya.net/en/News/middle-east/2017/01/24/Tehran-responds-to-letter-from-Netanyahu-to-the-Iranian-people.html.
- ↑ «چرا اوباما اجازه داد جنبش سبز ایران شکست بخورد». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۱۷.
- ↑ «چرا اوباما اجازه داد تا جنبش سبز شکست بخورد؟!». افکار پرس به نقل از بلومبرگ. دریافت‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۱۷.
منابع
- زنجیره انسانی جنبش سبز ایران در حمایت از میرحسین موسوی تکمیل شد
- «جنبش سبز: حرکتی مدنی از جنس جنبش دوم خرداد»
- IRAN: The Day of Confrontation and Clarity
- دعوتنامه برگزارکنندگان مراسم ۱۸ تیر از موسوی و مهدی کروبی و محمد خاتمی
- Green movement during Iran's Presidential Election
پیوند به بیرون
- محسن کدیور، ندای سبز: روایتی از جنبش سبز مردم ایران، جلد اول: نوشتارها (۹۳–۱۳۸۸)، کتاب الکترونیکی، آبان ۱۳۹۳، ۴۷۸ صفحه
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به جنبش سبز ایران در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
- جنبش راه سبز (جرس)
- جنبش سبز آزادی
- سایت بپاخیز آخرین اخبار جنبش سبز
- «جنبش سبز» ایران چه کیفیت و مشخصاتی دارد؟، بی‌بی‌سی فارسی
- پرسش و پاسخ درباره جنبش سبز (ویدئو) از بی‌بی‌سی فارسی
- شب انقلاب سبز ایران در آمستردام: برنامه‌ای از سازمان دیده‌بان حقوق بشر در یوتیوب(ویدئو: شبکه ایرانیان هلند)
] 
