اقتصاد افغانستان

اقتصاد افغانستان
	میوه های تازه و خشک افغانستان در یک نمایشگاه زراعتی
واحد پول	افغانی (AFN)
سال مالی	٢١ دسامبر – ٢۰ دسامبر
سازمان‌های تجاری	سازمان جهانی تجارت, سازمان همکاری های شانگهای (ناظر), سازمان همکاری های منطقوی جنوب آسیا و سازمان همکاری های اقتصادی
آمارها
تولید ناخالص داخلی	▼ $١٩.۰١ میلیارد (اسمی, تخمین ٢۰١٩); ▲ $٧٨.٨٨ میلیارد (برابری قدرت خرید, ٢۰١٩ تخمین);
رتبه	١١٣ ام (اسمی, ٢۰١٩); ٩۶ ام (داخلی, ٢۰١٩);
رشد تولید ناخالص داخلی	١.٨% (٢۰١٨) ٢.٩% (اوایل ٢۰١٩); −٥.٥% (اوایل ٢۰٢۰) ١.۰% (اوایل٢۰٢١);
سرانه تولید ناخالص داخلی	▼ $۴٩٩.٩ (اسمی, ٢۰١٩ تخمین); ▲ $٢۰٧۰ (داخلی, ٢۰١٩ تخمین);
رتبه سرانه تولید ناخالص داخلی	١٧٧ ام (اسمی, ٢۰١٩); ١۶٩ ام (داخلی, ٢۰١٨);
تولید ناخالص داخلی هر بخش	زراعت: ٢٣%; صنعت: ٢١.١%; خدمات: ٥٥.٩%; (تخمین ٢۰١۶); note:;
تورم (CPI)	۴.٥% (تخمین ٢۰٢۰)
جمعیت زیر خط فقر	٥۴.٥% (٢۰١۶, بانک جهانی); NA%کمتر از $١.٩۰/در روز;
نیروی کار	▲ ١۴,۴٥۰,٢٢۴ (٢۰١٩); ۴٢.۰% نرخ اشتغال (٢۰١٧);
نیروی کار ; بر پایه شغل	زراعت: ۴۴.٣%; صنعت: ١٨.١%; خدمات: ٣٧.۶%; (2017);
صنایع اصلی	تولید پارچه, صابون, مبلمان, بوت, پوستین, پشم, غذا, نوشابه غیر الکولی, آب معدنی, سمنت; فرش دستباف; گاز طبیعی, ذغال سنگ, مس
رتبه آسانی انجام کسب و کار	▼ ١٧٣ ام (زیر متوسط, ٢۰٢۰)
تجارت
صادرات	▲ $٧٨۴ میلیون (٢۰١٧) ;
کالاهای صادراتی	میوه تازه چهار مغز, فرش افغانی, پشم, پنبه, پوست, جواهر, و گیاه طبی
شرکای اصلی صادرات	هند(+) ٥۶.٥%; پاکستان(+) ٢٩.۶%; ایران(+) ٣.١%; عراق(+) ٢.١%; ترکیه(+) ١.٩%; (٢۰١۶);
واردات	▲ $٧.۶١۶ میلیارد(٢۰١٧)
کالاهای وارداتی	ماشین آلات و دیگر کالا, غذا, پارچه و پترولیم محصولات
شرکای اصلی واردات	چین(-) ٢١%; ایران(+) ٢۰.٥%; پاکستان(+) ١١.٨%; قزاقستان(+) ١١%; ازبکستان(+) ۶.٨%; مالزی(+) ٥.٣%; (٢۰١٧);
استقراض ناخالص خارجی	$٢٨۴ میلیون (FY/)
امور مالی عمومی
بدهی‌های عمومی	٥% تولید ناخالص ملی (٢۰١٧)
درآمدها	٢.٢٧۶ میلیارد (2017)
مخارج	٥.٣٢٨ میلیارد (2017)
ذخایر خارجی	$٧.٨ میلیارد (2019)
	▲ ۰.۴٩۶ low (٢۰١٨) (١٧۰ ام); N/A IHDI (٢۰١٨);
	منبع اصلی داده‌ها: اطلاعات‌نامهٔ جهان سازمان سیا; همهٔ مقدارها -مگر موردهای ذکرشده- به دلار آمریکا است

تعمیر وزارت مالیهٔ افغانستان مرجع با صلاحیت اقتصاد افغانستان

انار بی‌دانه تگاب و انار دانه‌دار خُلم و قندهار یکی از صادرات افغانستان است

قبل از سال‌ ۱۹۹۲م اقتصاد افغانستان بر اثر چندین دهه جنگ از هم پاشیده بود و میزان اقتصاد افغانستان به تدریج در حال نزول بود، تا آنکه از سال ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۱ اقتصاد این کشور به بدترين حالت ممكن خود رسيد و کشور از این ناحیه شدیداً صدمه دید؛ در نتیجه سرمایهٔ دورانی و ارزش پول این کشور به دلیل عدم پشتیبانی بانکی و از میان رفتن اکثر سرمایهٔ ثابت از چرخش ایستاد. در اين سال‌ها مرگ‌ و میر کودکان به بیش از ۶۰ درصد، مرگ مادران در حال زایمان به بيست و پنج درصد و سطح بیکاری به حد نهایی خود رسیده بود؛ به جز تولیدات ناچیز زراعی تولیدات دیگری وجود نداشت. امراض فقر مانند عدم آموزش و پرورش کودکان، شیوع بیماری‌ها، گرسنگی، عدم احترام به حقوق انسان‌ها و صدها مسائل دیگر بروز کرد؛ که هر کدام بخشي از جامعه را رنج می‌داد.

اقتصاد افغانستان به میزان قابل توجهی پس از سال ۲۰۰۲م به واسطه کمک‌های بین‌المللی بهبود یافت. در سال ۲۰۰۲ جامعهٔ جهانی در شهر بن مبلغ ۹۷ میلیارد دلار ، کمک به افغانستان وعده دادند؛که ۳۹ میلیارد دلار آن در عرصه‌های ساختمانی، راه و میدان سازی، بازسازی کانال‌ها، آبرسانی شهرها و دهات‌، کمک به كشاورزان و مالداران دهات، تربیت اردو و پولیس، تعلیم و تربیت معارف، و تقویت دولت به مصرف رسیده‌است. مقدار زیادی از این پول‌ها را دونرها از طریق خود به شرکت سازنده یا قراردادی پرداخته‌اند؛ که فارغ از پلان انکشافی دولت شمرده شده‌است.

در سال ۲۰۱۰ تولید ناخالص این کشور ۲۷٫۳۶ GDP-PPP^[۱۳] میلیارد دلار و به نرخ رسمی ۱۵٫۶۱ میلیارد بوده و از اين منظر ۱۱۱مین کشور در جهان محسوب می‌گردد؛ رشد درآمد ناخالص نيز در اين سال ۸٫۳٪ محاسبه شده‌است. برای اصلاح و بهبود کشاورزی تعداد زیادی از سازمان های کشاورزی خارجی با دهقانان از طریق ادارهٔ انکشاف دهات همکاری کردند. سازمان‌ها در نظر دارند؛ محصولات زراعتی افغانستان را از لحاظ کیفیت و کمیت ارتقا دهند تا بتواند جلوگیری از کشت کوکنار گردد. امروز افغانستان ۹۲ درصد گندم خود را خودش تولید می‌کند، با این حال این کشور وابسته به کمک‌های خارج، در قطار کشورهای فقیر و در حال انکشاف شمرده می‌شود.

درآمد سرانهٔ این کشور حدود ۸۰۰ تا ۹۰۰ دلار می‌باشد. ۸۰ درصد افراد مشغول کشاورزی و مالداری می‌باشد. ۶۷٪ بودجهٔ عادی دولت و ۱۰۰٪ بودجهٔ قوای مسلح از طریق همکاری کشورهای خارج به‌خصوص ایالات متحدهٔ آمریکا پرداخته می‌شود. با قطع‌شدن چنین همکاری افغانستان وضع اقتصادی بدی را سپری خواهد نمود.

غرض از پُرساختن این خلأ ، وسیله‌ای که می‌تواند عواید این کشور را نجات دهد، استفاده از معادن افغانستان می‌باشد. ارزش مجموع معادن افغانستان ۱٬۱۳۱٬۸۴۰ میلیارد دلار بوده؛ که می‌تواند از این معادن ،سالانه مبلغ ۳–۵ میلیارد دلار عواید به‌دست آورند. به طوریکه معلوم شد،مصارف سالانهٔ دولت افغانستان ۶٫۹ میلیارد دلار آمریکایی در یک سال می‌باشد. با بدست آوردن چنین مبلغی، افغانستان می‌تواند بودجهٔ داخلی خود را تأمین کند. در طی مدت یازده سال دولت افغانستان نتوانست اراضی زراعتی، تأسیسات کشاورزی و صنعتی، سدهای برقی خویش را توسعه دهد و تا می‌توانست بودجهٔ عادی خود را تامین کرد. اکنون ده درصد افراد مشغول کار در صنعت می‌باشند. محصولات صنعتی این کشور کوکا کولا، نساجی، چرم، بوت لوازم پلاستیک، زغال‌سنگ، گاز، کوبالت، مس، صابون، صنایع دستی، فرنیچر، کود شیمیایی و چوب می‌باشد. حدود ۳۵ درصد افراد از نبودن نان، خانه، برق، آب آشامیدنی، خدمات صحی (بهداشتی) رنج می‌برند.

واحد پولی افغانستان افغانی است. یک افغانی به صد پول تقسیم شده‌است. پول‌های فلزی این کشور یک افغانی دو افغانی پنج افغانی و پول‌های کاغذی آن ۱۰، ۲۰، ۵۰، ۱۰۰، ۵۰۰ و ۱۰۰۰ افغانی می‌باشد. قیمت یک دلار در اطراف ۷۵ تا ۸۰ افغانی در سال ۲۰۲۰م است. حسابات مالی سال از ۲۱ دسامبر تا ۲۰ دسامبر سال آینده می‌باشد. بر اساس ارقام بانک مرکزی اکنون در معاملات بانکی ۱۱۹ میلیارد افغانی در معامله است. بانک مرکزی و بانک جهانی در هفته ۶۰–۵۰ میلون دلار را به بازار عرضه می‌دارند.^[۱۴]

تاریخچهٔ اقتصاد افغانستان[ویرایش]

در مجموع اقتصاددانان و سیاست‌مداران تاریخچهٔ اقتصاد افغانستان را در سه دوره خلاصه نموده‌است. عبدالحی حبیبی درکتاب تاریخ صنایع افغانستان تاریخ سیاسی اقتصادی افغانستان را در سه دوره خلاصه نموده‌است.

دورهٔ یکم: دورهٔ قبل التاریخ که انسان‌های آن زمان از طریق شکار و محصولات نباتات طبیعی امرار معاش می‌نمودند. الی دوره دوم این‌ها توانستند ظروف مسی فلزی بسازند.
دورهٔ دوم: مرحلهٔ اول این دوره سرودها است که درین دوره مردم خط را نمی‌شناختند، ولی تاریخ و رویداد را به شکل قصه‌ها و افسانه‌ها نسل به نسل انتقال نموده‌اند. درین دوره سیستم تبادلهٔ اجناس زیاده مروج بود و مردم دین را شناختند. زراعت را می‌شناختند؛ صنایع فلزی و اسباب زراعتی را تولید می‌نمودند. مرحلهٔ دوم دوره دوم از تمدن بلخ و بخدی شروع الی ورود اعراب دوام می‌کند. تمدن باختران، کوشانیان هخامنشیان شامل این دوره می‌باشد. درین مرحله خط زیورات سکهٔ فلزی را می‌شناختند؛ ابزار کار استفاده از حیوانات، سنگ‌تراشی و ساختن ظروف از صنایع آنزمان بوده‌است.
ورود اعراب است. درین دوره مردم افغانستان معماری، نجاری، فلزسازی، بافندگی، عطاری و تجارت را شناختند. دولت‌های غزنویان، تیموریان، بابر و درانی پرقدرت و دارای اقتصاد قوی بودند.

در سدهٔ ۱۸ حضور انگلیس در هندوستان بالای اقتصاد افغانستان تأثیرات منفی را وارد نمود. در روزگار سلطنت احمدشاه درانی و تیمور شاه درانی ثروت زیادی در افغانستان تجمع نموده بود. پس از سلطنت شاه زمان نفاق و خانه‌جنگی در ضعیف ساختن اقتصاد افغانستان تأثیرات ناگوار نمود. از گذشته‌ها الی امروز بنیاد اقتصاد مردم افغانستان زراعت، مالداری و تا حدودی کم استخراج معادن احجار بوده‌است. برای نخستین‌بار در افغانستان در سال ۱۳۰۰ هجری خورشیدی فابریکهٔ تولید برق جبل السراج احداث گردید. عصر پیشرفت و ترقی در افغانستان از زمان محمد ظاهر شاه آغاز گردید. در کشور پلان‌های انکشافی ۵ ساله و ۲۵ ساله طرح و تا ۲ مرحله کاملاً تطبیق گردید. در مرحلهٔ سوم مشکلات در بودجه وارد گردیده و مرحلهٔ چهارم نیز به صورت موفقیت‌آمیز به اکمال رسید. در نتیجه افغانستان صاحب شاهراه حلقوی، ۱۱ سد برق، ۵٬۲۰۰ موسسه‌های صنایع کوچک و فابریکه‌ها گردید. وضع حمل و نقل خصوصی و دولتی بهتر و منظم گردید. از تأسیسات و فابریکه‌های مهم آنوقت فابریکهٔ نساجی گلبهار، نساجی بگرامی، نساجی افغان، پشمینه بافی، نختابی کابل، بوت آهو، پشمینه بافی قندهار، کود و برق مزارشریف، صابون سازی، سیلوها، فابریکهٔ سمنت غوری، جبلال‌سراج، و هرات، دوچرخه‌سازی پامیر، پلاستیک سازی‌ها، دستگاه ساختمانی هلمند، افغانی، بنایی، سپین غر، راه میدان سازی، فابریکهٔ پایه‌سازی، تصدی جنگلک، فابریکهٔ حجاری بتون، فابریکهٔ حجاری و نجاری، کابل فلز، خشکشویی‌ها، کامازها، افسوتر، فابریکه‌های کشمش پاکی، بانک‌ها شرکت‌های صادراتی بین‌المللی، بنادر تجارتی، سفارت خانه‌ها، وزارت خانه‌ها، تأسیسات و بناهای دولتی، فابریکهٔ شکر بغلان، فابریکهٔ جین و پرس مزارشریف، فابریکهٔ روغن‌سازی سپین زر، استخراج زغال‌سنگ و سایر معادن، ایجاد مکتب‌ها و لیسه‌ها، توزیع کوپون مواد اولیه به مأمورین، توشیع قوانین، قوای مسلح مجهز، تشکیل احزاب سیاسی، کوپراتیف‌ها و اتحادیه‌های صنفی، مطابع، میدان‌های هوایی، محلات رهایشی، شرکت صادراتی قالین، قره‌قل و غیره می‌باشد. در آنزمان افغانستان از لحاظ تولیدات زراعتی متکی بخود بوده سالانه صادرات میوه‌جات خشک و تازه، پوست، قالین و نباتات طبی را داشت؛ که توازن اقتصاد کشور را مستحکم حفظ نموده بود. در طول پادشاهی محمد ظاهرشاه نرخ ارزها ثابت بوده از ۳۴ افغانی هیچگاه بلند نرفته‌است. تشکیل سرای صرافی شهزاده مشکلات هزاران تاجران و سایر افغان‌ها را مرفوع ساخته‌است که الی امروز این فروشگاه موجود است.

صادرات افغانستان[ویرایش]

صادرات عمدهٔ افغانستان به کشورهای آمریکا، هند، پاکستان و فرانسه می‌باشد. مجموعاً صادرات که در سال ۲۰۰۸ صورت گرفته‌است ۶۰۳ میلیون دلار عواید بدست آمده‌است. یک بر سه حصه این عواید از درک فروش محصولات بته کوکنار بدست می‌آید. محصولات زراعتی و احجار قیمتی و نیمه‌قیمتی، پنبه، صنایع دستی، نباتات طبی، پشم، پوست، روده، زغال‌سنگ و کبالت از صادرات مهم این کشور به‌شمار می‌رود. صادرات این کشور در سال ۲۰۰۹ مبلغ ۵۴۷ میلیون دلار بوده که در قطار ۱۶۴مین کشور جهان محسوب می‌شود. صادرات سال ۲۰۰۸ مبلغ ۶۰۳ میلیون دلار می‌باشد که ارقام منفی صادرات غیرقانونی یعنی reexports کوکنار و حشیش می‌باشد. درصدی صادرات افغانستان به کشور پاکستان ۲۵٫۹٪، هند (۲۵٫۵٪)، ایالات متحده ۱۴٫۹ درصد، تاجیکستان ۹٫۶٪، آلمان ۵٪ (۲۰۱۰) می‌باشد.

برنامهٔ GSP:در سپتامبر سال ۲۰۰۷ ایالات متحدهٔ آمریکا غرض تشویق تجارت افغانستان برنامه تجارتی ۳۲٫۶ میلیارد دلاری را با افغانستان بنا نمود. درین برنامه ۵٬۰۰۰ قلم اموال افغانستان می‌تواند بدون محصول گمرکی داخل ایالات متحدهٔ آمریکا شود. در صورت که دولت‌های افغانستان تجارت خود را سریع و هر ساله رشد دهد می‌تواند تا ۳۰ سال این قرار داد را پوره نماید. در غیر آن الی ۵۰ سال همهٔ صادرات ما به نرخ خوب بازار خواهد داشت.^[۱۵]

ادارهٔ انکشاف صادرات افغانستان: این ادارهٔ دولتی در سال ۲۰۰۶ به‌کار آغاز نموده‌است. هدف این اداره به مقاصد همکاری و انکشاف تجارت دولتی و خصوصی می‌باشد. این اداره ۲ درصد مالیه حاصل می‌نماید.^[۱۶]

تولیدات زراعتی افغانستان در ٢۰١٨

افغانستان سالانه بمقدار ١.٥ میلیون تن میوه تازه تولید میکند, که هر ساله افزایش می یابد.^[۱۷]

٣.۶ میلیون تن گندم;
٩٨۴ هزار تن انگور (١٨ ام تولید کننده بزرگ دنیا);
۶١٥ هزار تن کچالو;
٥٩١ هزار تن سبزیجات;
٣٨١ هزار تن تربوز;
٣٥٢ هزار تن برنج;
٣٢٩ هزار تن خربوزه;
٢١٧ هزار تن سیب;
١٥۰ هزار تن پیاز;
١۰۶ هزار تن جواری;
٥٥ هزار تن جو;
۴٧ هزار تن شفتالو;

واردات افغانستان[ویرایش]

واردات افغانستان در سال ۲۰۰۸ بالغ بر ۸٫۲۷ میلیارد دلار گردیده بود. واردات افغانستان به‌طور عمده منسوجات، محصولات نفتی، ماشین‌آلات و دیگر کالاهای سرمایه‌ای، مواد ساختمانی و مواد غذایی می‌باشد. عمده واردات از کشورهای روسیه، آمریکا، هند، چین، جاپان، کرهٔ جنوبی، آلمان، کنیا، ایران و پاکستان صورت می‌گیرد. واردات افغانستان ۵٫۳ میلیارد در سال (۲۰۰۸) می‌باشد به مقایسه با کشورهای جهان: ۱۱۰مین کشور می‌باشد. واردات در سال ۲۰۰۷ مبلغ ۴٫۵ میلیارد دلار بوده‌است. درصدی واردات افغانستان به تناسب کشورها: ایالات متحده ۲۹٫۱٪، پاکستان ۲۳٫۳٪، هند ۷٫۶ ٪، روسیه ۴٫۵٪، آلمان ۴٫۲٪ (۲۰۱۰)

بندرهای افغانستان: شیرخان بندر، حیرتان، آقنه، تورغندی در شمال افغانستان، اسلام‌قلعه و چابهار با ایران، سپین بولدک، تورخم و غلام‌جان با پاکستان، افزون بر این بنادر، بنادر دیگر که رسمیت ندارد در کشور افغانستان وجود دارد ولی استفادهٔ اعظمی صورت نمی‌گیرد. مثلاً پل بدخشان-تاجیکستان، نورستان-پاکستان کنر با پاکستان، فراه و نیمروز با ایران و غیره. درین اواخر دولت افغانستان می‌خواهد یک بندر راه خشکه را در داخل خاک اعمار نماید.^[۱۸]

مقروضیت دولت جمهوری افغانستان[ویرایش]

دولت افغانستان مبلغ ۱٬۲۳۲ میلیون دالر مقروض می‌باشد. مبلغ ۱٬۲۳۸۱٫۷۸ میلیون دالر از طرف کشورهای کمک‌کننده معافیت حاصل نمود. این قرض زیاده از طرف کشور روسیه پرداخته شده‌بود. این قرضه ۳٫۴٪ در رشداقتصادی کشور تمام گردیده‌است.

مجموع قرض‌های خارجی پیش از سال ۲۰۰۱م. را که در آینده جمهوری اسلامی افغانستان باید بپردازد یا معافیت حاصل نماید قرار ذیل می‌باشد.

۱. قرض‌های صندوق توسعه‌ای حکومت کویت بالغ به ۲۱٫۹ میلیون دلار آمریکایی

۲. قرض‌های دولت ایران بالغ به ۹٫۹۹ میلیون دلار آمریکایی

۳. قرض‌های صندوق انکشافی اوپک مبلغ ۱٫۹۴ میلیون دلار آمریکایی می‌باشد.

۴. قرض‌عای حکومت بلغارستان بالغ بر ۵۱٫۰۴ میلیون دلار آمریکایی می‌باشد. (از درک برق حرارتی کابل)

مجموع معافیت قرض‌های خارجی جمهوری اسلامی افغانستان به تفکیک کشورهای معاف‌کننده و تاریخ اعلان معافیت.

۱. حکومت چین در ماه مارس ۲۰۰۴ مبلغ ۱۸٫۸۰ میلیون دلار آمریکایی قرضهٔ خود را معاف نمود.

۲ حکومت دانمارک مبلغ ۵ میلیون کرون را که مبلغ ۰٫۹ میلیون دلار می‌شود معاف نمود.

۳. دولت اسلوواکی در ماه ژانویهٔ ۲۰۰۵م. مبلغ ۲۹٫۳۴ میلیون دلار را معاف نمود.

۴ دولت آلمان در ماه سپتامبر ۲۰۰۲ مبلغ ۶۷٫۵۱ میلیون دلار آمریکایی را معاف نمود.

۵. دولت آلمان در ماه حوت سال ۱۳۸۵خ. مبلغ ۲۹٫۶ میلیون دلار را معاف نمود.

۶. دولت روسیه در ماه اوت سال ۲۰۰۷ مبلغ ۱۰٬۳۱۶٫۲۲ میلیون دلار را معاف نمود.

۷. دولت عربستان سعودی در ماه ژانویهٔ سال ۲۰۰۸ مبلغ ۲۴ میلیون دلار را معاف نمود.

۸. دولت عراق در ماه مهٔ سال ۲۰۰۸ مبلغ ۹٫۵ میلیون دلار قرضهٔ خود را معاف نمود.

۹. دولت کرواسی مبلغ ۰٫۴۹ میلیون دلار را معاف نمود.

۱۰. بانک انکشاف جهانی در ماه مهٔ ۲۰۱۰م. مبلغ ۶۹٫۸ میلیون دلار را معاف نمود.

۱۱. دولت ایالات متحده مبلغ ۱۰۸٫۵ میلیون دلار قرضهٔ خویش را در ۲۲ ژوئیهٔ ۲۰۱۰ معاف نمود.

۱۲. قرض‌های جمهوری دموکراتیک آلمان پیشین به‌تاریخ ۱۷ مارس ۲۰۱۰م. مبلغ میلیون دلار آمریکایی قرضهٔ خود را معاف نمود.^[۱۹]

اتاق‌های تجارت وصنایع در افغانستان[ویرایش]

اتاق تجارت و صنایع افغانستان به عنوان یک نهاد مستقل قانونی غیرسیاسی، غیرانتفاعی و غیردولتی بوده که در راستای خدمت به جامعه و بخش خصوصی افغانستان فعالیت می‌نمایند. این نهاد ملی مدافع بخش خصوصی افغانستان می‌باشد. افزون‌بر حمایت لازم از تاجران و سرمایه‌گذران ملی، سرمایه‌گذاران خارجی و بین‌المللی را نیز جهت دست‌یافتن به یک تجارت موفق در افغانستان حمایت و رهنمایی می‌نماید تا با فعالیت در چوکات بخش خصوصی افغانستان به اهداف‌شان نایل شود. اتاق تجارت و صنایع واحد افغانستان از اثر ادغام اتاق‌های تجارت و صنایع پیشین که در سال ۱۹۳۱ میلادی تأسیس گردیده قسماً در چوکات دولت فعالیت می‌نمود. در سال ۲۰۰۴ اتاق تجارت بین‌المللی افغانستان به طرز مؤثرتر توسط متشبثین خصوصی تأسیس گردید. تا آنکه در ۱۹ حوت سال ۱۳۸۶ه‍.خ برابر با ۹ مارس ۲۰۰۸م. به عنوان یک نهاد نیرومند ملی، مؤثر و نمایندهٔ واقعی سکتور خصوصی افغانستان فعالیت خود را آغاز نمود. اتاق‌های تجارت افغانستان افزون‌بر کابل در ۲۰ ولایت و یک ولسوالی نمایندگی دارد. علاوه براینکه در داخل فعالیت دارند، غرض سهولت تاجران در ده کشور اروپایی، آمریکایی و آسیایی نمایندگی دارند. اتاق‌های تجارت و صنایع افغانستان رابطهٔ نزدیک تجارتی با کشورهای همسایه داشته با کشورهای چین، پاکستان، و ایران ۴ اتاق تجارت و صنایع مشترک دارد. با ۱۳ کشور اروپایی و آسیایی همکاری داشته و رابطهٔ نزدیک دارد. عضویت اتاق تجارت بین‌المللی (ICC)، عضویت اتاق تجارت اسلامی (ICC)، عضویت اتاق تجارت سازمان همکاری‌های منطقه‌ای جنوب آسیا (SAARC)، سازمان ترانسپورت جاده (IRU)، سازمان همکاری‌های اقتصادی جنوب آسیا (SAARC)، سازمان بین‌المللی کار (ILO) و سازمان همکاری‌های اقتصادی (ECO) را نیز دارا می‌باشد. این نهاد دارای ۲۱ سکتور و ۹ دفتر می‌باشد.

کمک‌های بلاعوض سال۱۳۹۰ افغانستان[ویرایش]

بمنظور ثبات و خودکفایی افغانستان، جامعهٔ بین‌المللی مبلغ ۹۷ میلیارد دلار را غرض کمک به افغانستان وعده دادند؛ که همه سال این پول در پروژه‌های انکشافی و عادی دولت افغانستان به مصرف می‌رسد. تمویل‌کنندگان کمک‌های بلاعوض کشورها، شرکت‌ها و سازمان‌های غیردولتی می‌باشند که پلان کاری آن توسط ادارهٔ (USAID) پلان‌گذاری و کنترل می‌گردد. کمک‌های بلاعوض بخش عمده‌ای از بودجهٔ ملی افغانستان را تحت پوشش قرار می‌دهد. در سال ۱۳۹۰ه‍.خ کمک‌های بلاعوض ۴۴٫۵٪ بودجه عادی را تشکیل داده و تقریباً ۷۴٪ مصارف بودجهٔ انکشافی را تمویل می‌نماید. منابع اساسی کمک‌های بلاعوض تمویل‌کنندگان در قسمت بودجهٔ عادی از طریق صندوق امانتی بازسازی افغانستان، (ARTF)، صندوق امانتی نظم و قانون «LOTFA»، برای پولیس ملی افغانستان و قوماندانی مشترک امنیتی افغانستان (CSTC-A) برای ارتش ملی افغانستان فراهم می‌گردد. قومندانی مشترک امنیتی افغانستان (CSTC-A) وجوهی را برای پولیس ملی افغانستان نیز فراهم می‌نماید. مجموع کمک‌های بلاعوض برای بودجهٔ عادی سال ۱۳۹۰ه‍.خ مبلغ ۶۶٬۷۱۰ میلیارد افغانی تخمین گردیده که نشان‌دهندهٔ ۳۷٫۵٪ افزایش می‌باشد. کمک‌های بلاعوض صندوق امانتی برای بازسازی افغانستان در هر سال حدود ۲۵ میلیون دلار آمریکایی (برابر با ۱٬۱۷۵ میلیون افغانی) جهت متکی ساختن هر چه بیشتر حکومت به منابع داخلی کاهش می‌یابد. توقع می‌رود تا کمک از طریق صندوق امانتی برای بازسازی افغانستان برای بودجه عادی الی سال ۱۳۹۷ه‍.خ به صفر تقرب نماید.

با در نظر داشت افزایش تعداد نیروهای اردوی ملی و پولیس ملی افغانستان، پیش‌بینی می‌گردد تا کمک‌های بلاعوض صندوق امانتی برای نظم و قانون (LOTFA) و قوماندانی مشترک امنیتی افغانستان (CSTC-A) به ترتیب الی مبلغ ۲۵٫۶۳۸ میلیارد افغانی و ۲۷٫۸۰۹ میلیارد افغانی افزایش یابد. همچنان قوماندانی مشترک امنیتی افغانستان مبلغ ۳٫۸۶۲ میلیارد افغانی را برای پولیس ملی فراهم می‌نماید. افزایش کمک‌های بلاعوض تمویل کنندگان برای سکتور امنیت، حکومت نیز تعهد نموده تا تمویل سکتور امنیت را الی مبلغ ۳٫۰ میلیارد افغانی افزایش دهد. در سال ۱۳۹۰ حکومت مصارف معاش و ۳٬۲۵۰ افغانی معاشات تشویقی تا ۳٪ از نیروهای پولیس ملی که بالغ بر ۰٫۵ میلیارد افغانی می‌گردد تمویل می‌نماید؛ و همچنان مصارف اعاشه ۸۲٬۰۰۰ نفر نیروهای پولیس (که بالغ بر ۳٫۳ میلیارد افغانی می‌گردد تمویل خواهد نمود. در بودجه سال ۱۳۹۰، حکومت مصارف اعاشه و معاش نیروهای اردوی ملی را از ۸۷٬۰۰۰ نفر به ۱۰۰٬۰۰۰ نفر افزایش خواهد داد. این امر تمویل حکومت از بودجه سکتور امنیت را افزایش داده و تمویل دونرها را الی ۱٫۸ میلیارد افغانی کاهش می‌دهد. قوماندانی مشترک امنیتی افغانستان (CSTC-A)امتیازات تشویقی، امتیازات مناطق پر خطر و مصارف اعاشه و معاش نیروهای امنیتی بالاتر از ۱۰۰٬۰۰۰ نفر را پرداخت خواهد نمود. مجموع منابع بودجه انکشافی در سال ۱۳۹۰ مبلغ ۶۵٫۸۶۲ میلیارد افغانی تخمین گردیده که متشکل از۳۴٫۹۴۴ میلیارد افغانی از منابع جدید و ۲۴٫۷۳۴ میلیارد افغانی از وجوه غیر اختیاری انتقالی سال گذشته می‌باشد. بر علاوه، مبلغ ۱۱٫۹۹۸ میلیارد افغانی از عواید داخلی و معدن مس عینک برای تمویل پروژه‌های اختیاری انکشافی می‌باشد.

بانکداری در افغانستان[ویرایش]

چرخش اقتصادی یک کشور توسط بانک‌ها صورت می‌گیرد. گفته می‌توانیم بانک‌ها نبض اقتصادی یک کشوررا در دست دارند. زیرا همین بانک‌ها است که پول چاپ می‌کند کنترل مناسبات پولی را می‌نماید از همه مهم‌تر سرمایه از خارج توسط همین مرجع انتقال و توسط همین مرجع در پروژه‌ها و بنیادهای جدید تأسیس یک کشور به مصرف می‌رسد. درحقیقت محل حفاظت سرمایه کشور می‌باشد. در افغانستان سیستم بانکداری دولتی و خصوصی وجود دارد؛ که همه این بانک‌ها توسط د افغانستان بانک یا بانک مرکزی افغانستان کنترل می‌گردد. در سیتم دولتی علاوه بر افغانستان بانک و بانک ملی بانک‌های سکتوری از قبیل بانک پشتنی تجارتی بانک، بانک انکشاف زراعتی، بانک انکشاف صنعتی می‌باشد. قانون جدید بانکداری دولت افغانستان تلاش نمود تا ضمن توسعه بانک‌های دولتی زمینه را برای گسترش و فعالیت بانک‌های خصوصی نیز فراهم نماید تا این بانک‌ها در راستای تحقق برنامه‌های اقتصادی کشور فعالیت نمایند و منابع مالی را به سوی فعالیت‌های سودمند و مولد اقتصادی سوق دهند. فعالیت بانک‌های خصوصی افغانستان سریع تر از بانک‌های دولتی اند و دلیل آن اینست که سیتم بانک‌های خصوصی کاملاً از سیتم جدید بانکداری و انترنیت مجهز می‌باشند. در انتقال پول از یک ولایت به ولایت دیگر مشکلات مردم را مرفوع نموده‌اند. پس از ورود قوتهای بین‌المللی سیستم و نظام بانکداری کشورهای غربی تا حدودی تأثیرات خود را بالای بانک‌های کشور انداخته. قبلاً زیاده‌ترین تکس بانکی ۱۰٪ بود و از سرمایه ۱۱٪ در سال دولت به سهامداران مفاد می‌پرداخت. فعلاً تکس به ۲۰٪ رسیده‌است؛ که این مفاد نمی‌تواند ایجاد تأسیسات بنیادی را در افغانستان نماید. کشورهای اسلامی روش بانکی مخصوص دارند که از کشورهای غربی متفاوت‌اند. سر مایه نقدی بانک‌های افغانستان۱۴۴٬۹۸ میلیارد می‌رسد که با این پول می‌توانند در ترقی کشورو فعالیت بانکداری اسلامی مورد استفاده قرار گیرد.^[۲۰]

تاریخچه بانکداری افغانستان[ویرایش]

تعمیر جدید کابل بانک نمای شهر را زیبا ساخته‌است

درطول سلطنت پادشاهان افغانستان سود جوئی از طریق پول با پول حرام و خلاف شریعت اسلامی پنداشته می‌شد و هیچ بانکی الی سال ۱۳۱۲ وجود نداشت. مال شاهی در خزانه شاهی حفظ می‌شد. مردم سرمایه خود را خود حفاظت می‌نمودند در بسا شهرها از طرف یک فامیل بزرگ امانت خانه‌ها ساخته می‌شد که فقد پول بدون سود حفاظت می‌شد. پس از ورود انگلیس تعدادی صرفان هندی بین افغانستان هندوستان فعالیت می‌نمودند. پول‌های بارزش وقت سکه اشرفی (طلا عربی) نقره نیکلای (نقره اصل روسی) روپیه هندی و پوند انگلیسی بود. تبادله این نوع پول‌ها در تجارت و رفتن به حج و سفرها صورت می‌گرفت. این صرافان بیشتر در بازارهای کابل و قندهار فعالیت داشتند ارزهای مورد ضرورت دولت نیز از همین صرافان خریداری می‌گردید، این روند ادامه داشت تا اینکه در سال ۱۳۱۱ با ابتکار یکی از تاجران ملی عبدالمجید «زابلی» شرکت را به نام شرکت سهامی هاشمی تأسیس نمود که بعداً در ماه ثور سال (۱۳۱۲هـ ش) این شرکت سهامی به نام بانک ملی افغان مسمی و به عنوان اولین بانک در افغانستان عرض وجود کرد. در ابتدا این بانک به عنوان یگانه بانک در کشور وظایف بانک مرکزی را پیش می‌برد و به گذشت زمان هر روز وظایف و فعالیت‌های این بانک گسترش می‌یافت و در سلسله همین انکشافات دومین بانک در افغانستان به عنوان بانک مرکزی افغانستان (د افغانستان بانک) بتاریخ ۱۷/۱۱/۱۳۱۸ به سرمایه ابتدائی ۱۲۰ میلیون افغانی در پایتخت کشور (شهر کابل) افتتاح شد که بعداً در سال ۱۳۵۴ سرمایه د افغانستان بانک به یک میلیارد افغانی ارتقاء کرد که این رقم در ماده هشتم (۸) قانون (۱۳۷۳) پول و بانکداری ۱۰ میلیارد افغانی نشان داده شده‌است. نظام بانکداری در افغانستان با تأسیس بانک ملی توسط محترم «زابلی» پا به عرصه وجود گذاشت چنانچه قبل از تأسیس د افغانستان بانک، بانک ملی امور بانکداری دولتی را نیز پیش می‌برد که بعد از تأسیس د افغانستان بانک وظایف بانکداری دولتی به د افغانستان بانک واگذار گردید. چاپ و نشر پول از بانک ملی به د افغانستان بانک سپرده شد که د افغانستان بانک توانست تحولات و انکشافات بزرگی را در رابطه به چاپ و نشر پول افغانی به وجود آورد. پس از سال۲۰۰۲ مطابق به ماده دوازدهم قانون اساسی د افغانستان بانک یک بانک مستقل و بانک دولتی را تمثیل می‌نمود. افغانستان بانک توانست که قوانین چون قانون د افغانستان بانک، پول و بانکداری، قانون مبارزه علیه تطهیر پول، عواید ناشی از جرایم، مبارزه علیه تمویل تروریزم و غیره را تسوید نماید که بعد از توشیح مقام ریاست جمهوری اسلامی افغانستان در معرض اجراء گذاشته شد. بانک مرکزی افغانستان و نظام بانکداری افغانستان با روی کار شدن دولت جدید جمهوری اسلامی افغانستان خصوصاً بعد از توشیع قوانین جدید د افغانستان بانک و قانون پول و بانکداری وارد مرحله جدید شد. د افغانستان بانک با تطبیق ریفورم پولی با چاپ و نشر پول جدید به خوبی توانست بحران تورم پولی را در کشور مهار کند که پایانی بود برای تغییر شکل پولی افغانستان. زیرا تا حال با روی کار آمدن هر رژیم جدید شکل و نوع پول افغانی دست‌خوش تغییر بوده‌است. د افغانستان بانک برای اولین بار پلان استراتژیک پنج ساله‌ای خویش را در سال ۱۳۸۸ هجری شمسی ترتیب و به دست اجراء گذاشت. این پلان که از (۱۳۸۸)شروع و تا (۱۳۹۲) ادامه می‌یابد بر تعهدات راسخ بانک در زمینه تحقق مأموریت اش مبنی بر ثبات قیمت‌ها و ایجاد نظام مالی مستحکم تأکید جدی صورت گرفته‌است.

بانک‌های دولتی:پشتنی بانک، بانک ملی افغان، افغانستان بانک (بانک مرکزی افغانستان)
بانک‌های خصوصی:تمامی بانک‌های خصوصی افغانستان پس از ۲۰۰۴ تأسیس شده‌است. عبارتند از عزیزی بانک، کابل بانک، یوناتید بانک، بانک بین‌المللی افغانستان، آرین بانک، باختر بانک، بانک الفلاح، برک بانک، غضنفر بانک، حبیب بانک لمیتد، میوند بانک، نشنل بانک پاکستان، پنجاب نشنل بانک، استاندارد چارترد بانک، فرست مایکروفاینانس بانک می‌باشد. از جمله ۵ بانک خارجی است که ۳بانک پاکستانی یک عربی ویک خارجی است. درین اواخر بانک اسلامی افتتاح گردید که به سیستم اسلامی فعالیت دارد.

عواید ناخالص افغانستان[ویرایش]

معلومات ذیل از کتاب حقایق جهان گرفته شده است

سال^[۲۱]	٢۰۰٢	٢۰۰٣	٢۰۰۴	٢۰۰٥	٢۰۰۶	٢۰۰٧	٢۰۰٨	٢۰۰٩	٢۰١۰	٢۰١١	٢۰١٢	٢۰١٣	٢۰١۴	٢۰١٥	٢۰١۶	٢۰١٧
GDP در $ (PPP)	١٨.٧۶ میلیارد	٢۰.٨١ میلیارد	٢١.٥٢ میلیارد	٢۴.٨۴ میلیارد	٢۶.٩٧ میلیارد	٣١.٣٩ میلیارد	٣٣.٢۴ میلیارد	۴۰.٣٩ میلیارد	۴۴.٣٣ میلیارد	۴٨.۶٧ میلیارد	٥٥.٩٢ میلیارد	۶۰.۰٥ میلیارد	۶٢.٧٨ میلیارد	۶۴.٢٩ میلیارد	۶۶.۶٥ میلیارد	۶٩.٥٥ میلیارد
GDP سرانه$ (PPP)	٨۴٥	٩۰۰	٨٩۶	٩٩٩	١۰٥٢	١١٩١	١٢٣۰	١۴٥٨	١٥۶١	١۶٥٥	١٨٧٥	١٩۶۶	٢۰۰٧	٢۰۰٩	١٩٢٣	١٩٥٧
GDP رشد (اسمی)	...	٨.٧ %	۰.٧ %	١١.٨ %	٥.۴ %	١٣.٣ %	٣.٩ %	٢۰.۶ %	٨.۶ %	۶.٥ %	١۴.۰ %	٥.٧ %	٢.٧ %	١.٣ %	٢.۴ %	٢.٥ %
بدهی دولت (فیصدی GDP)	٣۴۶ %	٢٧١ %	٢۴٥ %	٢۰۶ %	٢٣ %	٢۰ %	١٩ %	١۶ %	٨ %	٨ %	٧ %	٧ %	٩ %	٩ %	٨ %	٧ %

بهبود و توسعه اقتصادی[ویرایش]

افغانستان برنامه ساده رشد و توسعه اقتصادی خود را در سالهای ١٩٣۰ شروع نمود. دولت بانک ها را تاسیس نمود;پول کاغذی را معرفی کرد; دانشگاه کابل را تاسیس نمود; مکاتب ابتدایی, متوسطه, و تخنیکی را گسترش داد; و دانش آموزان را برای تحصیل به خارج از کشور فرستاد. در ١٩٥٢, اداره دره هلمند و ارغنداب را برای مدیریت پیشرفت اقتصادی این دره های توسط آبیاری و زراعت ایجاد کرد, برنامه ای که برای سالها مهمترین منابع غذایی کشور را تامین میکرد.^[۲۲]^[۲۳]

در ١٩٥۶, برای اولین بار دولت برنامه های طویل مدت رشد اقتصادی خود را آغاز نمود.^[۲۴] در اواخر ١٩٧۰, این برنامه ها نتایج موثری نداشتند, دلیل آن بودجه ناکافی توقف در جریان پروژه ها و کمبود نیروی متخصص انسانی بود.^[۲۵]

افغان یونایتد بانک

د افغانستان بانک بعنوان بانک مرکزی کشور فعالیت میکند. افغانی واحد پول ملی کشور است, که نرخ تبادله تقریبا ٧٥ افغانی با یک دالر امریکا دارد. بیش ١۶ بانک در کشور فعالیت میکنند, مشتمل بان بین المللی افغانستان, کابل بانک, عزیزی بانک, پشتنی بانک, بانک استاندارد چارترد, و میکروفینانس بانک. در بیشتر معملات از پول نقد استفاده میشود. قانون جدید معافیت های مالیاتی سه-هفت ساله برای سرمایه گزاری های خصوصی و معافیت های مالیاتی چهارساله را برای عوارض گمرکی صادرات, تامین میکند. مطابق به گزارش ٢۰۰٧ سازمان ملل, افغانستان بیش از ٣.٣ میلیارد دالر از جوامع مهاجر خارج از کشور خود در ٢۰۰۶ دریافت نموده است. مقامات رسمی سازمان ملل در رابطه به این موضوع گفته وجه های ارسالی به افغانستان زیاد خواهد شد اگر سیستم بانکداری در این کشور راحت تر شود.^[۲۶] اضافه از این آسان شدن راه اندازی کسب و کار ها باعث سرمایه گزاری بیش از ١.٥ میلیارد دالر روی مخابرات تلفنی شده است که باعث ایجاد بیش از ٣۰۰.۰۰۰ شغل در کشور از ٢۰۰٣ تا بحال شده است.^[۲۷]

افغانستان عضو سازمان تجارت جهانی, ائتلاف همکاری های منطقوی جنوب آسیا, سازمار همکاری های اقتصادی, و ناظر در سازمان همکاری های شانگهای است. افغانستان خواهان تکمیل شدن پروژه تجارتی راه ابریشم است و شرق آسیا, آسیای مرکزی و خاورمیانه را بهم وصل خواهد کرد. از این طریق افغانستان میتواند تعرفه های بزرگی را از کالا های تجاری اخذ کند. کارشناسان باور دارند که ای پروژه اقتصاد منطقه را رشد میدهد.

منطقه خرید کابل در خیرخانه

تولید ناخالص افغانستان در ٢۰١٨, نسبت به ٢.٩% رشد در ٢۰١٧, ١.٨% افت کرده است که بدلیل جنگ میباشد. بعدا در ٢۰١٩, ٢.٥% رشد داشت, و پیشبینی شده تا ٢۰٢۰ به ٣% برسد.^[۲۸]^[۲۹]

توریزم[ویرایش]

توریزم افغانستان در ١٩٧٧, در اوج خود بوده است. سیاحان بسیاری از سراسر جهان از اروپا و امریکا برای بازدید افغانستان می آمدند. تمام آنها با انقلاب ١٩٧٨, ختم شدند. هرچند تعداد سیاحان هنوز هم رو به افزایش هستند با وجود نا امنی های زیادی که است. تقریبا ٢۰'۰۰۰ گردشگر خارجی هر ساله از افغانستان بازدید میکند.^[۳۰] گردشگران از رفتن به مناطق تحت تسلط طالبان باید خود داری کنند.^[۳۱]

کشور چهار فرودگاه بین المللی دارد, فرودگاه بین المللی حامد کرزی, فرود گاه بین المللی مزار شریف, فرود گاه بین المللی هرات, و فرود گاه بین المللی کندهار. هوتل های لوکسی در شهر کابل مانند: هوتل سرینا, هوتل انترکانتینینتال, و هوتل سافی لند مارک. هوتل و مسافر خانه های زیادی هم در بامیان وجود دارد. ^[۳۲]

پارک ملی بند امیر در ولایت بامیان

ارگ هرات (قلعه اختیارالدین), (اسکندریه هرات) در هرات

مکان های ذیل جاه های اند که ارزش دیدن برای توریست ها را دارد:

بودجه ملی افغانستان[ویرایش]

بودجه ملی افغانستان شامل بودجه عادی و اکتشافی می‌باشد. بودجه ملی سال ۱۳۸۹ تقریباً ۸٫۷۹۳ میلیارد دلار می‌باشد. این رقم شامل فندهای توسعه‌ای بوده که خارج ازشبکه‌های حکومت به مصرف خواهند رسید. مصارف نظر به اهداف آن تقسیم می‌گردند.

مصرف عملی، پولی است که به هزینه روزمره دولت مانند معاشات کارمندان و پولیس، مصارفات و خدمات دفاتر وادارات دولتی و خریداری وسایل و ماشین آلات و وسایط نقلیه به مصرف می‌رسد. بسیاری از این مصارف از مالیات و دیگر منابع داخلی تمویل می‌گردند. مصرف عملی سال ۱۳۸۹ مبلغ ۲٫۳۹۷ میلیارد دلار می‌باشد.

بودجه انکشافی در کنار بودجه عملی قرار دارد. این پول بالای توسعه و بهبود عرضه خدمات به مردم به مصرف می‌رسد.

بودجه انکشافی به دو دسته تقسیم گردیده‌است:

بودجه انکشافی اصلی: شامل مساعدت انکشافی است که توسط وزارت مالیه افغانستان، از طریق نحوه عملکردهای حسابدهی دولت، اداره می‌شود و بودجه انکشافی ۱۳۸۹ مبلغ ۲٫۲۸۴ میلیارد دلار است.

بودجه انکشافی خارجی: مبالغی است که تمویل‌کننده گان آن را کمک کرده، اما از طریق نحوه عملکردهای دولت به مصرف نمی‌رسد. این مبالغ مستقیماً توسط تمویل‌کننده گان به شرکای قراردادی توزیع می‌گردد. بودجه انکشافی خارجی برای سال ۱۳۸۹ مبلغ ۱۱۲ میلیارد دلار می‌باشد. در مجموع، بودجه انکشافی توسط مراجع بین‌المللی (کشورها و سازمان‌ها) تمویل می‌گردد. این مراجع در کنفرانس لندن ۱۳۸۹ تعهد نمودند که ۵۰ درصد کمک‌های انکشافی را از طریق حکومت افغانستان الی اخیر ۱۳۹۱ فراهم خواهند نمود.

ایجاد بودجه سالانه یک پروسه پیچیده و طولانی می‌باشد. مسوولیت اداره این پروسه بحکم قانون اساسی به وزارت مالیه سپرده شده‌است. آماده‌سازی بودجه سالانه مدت یک سال را دربر می‌گیرد. وزارت مالیه جدول زمانی آماده‌سازی بودجه را طرح‌ریزی و از آن نظارت می‌کند.

بالاثر همکاری کشورهای مساعدت‌کننده، تمامی وزارات افغانستان استراتژی و برنامه ۵ ساله یا اضافه از آن را طرح‌ریزی نموده‌اند. استراتژی وزارت مالیه افغانستان از سال ۱۳۸۸ الی ۱۳۹۲می‌باشد. در این مدت طرح شده‌است تا به تدریج کمک‌های خارجی تنزیل یافته و ۸۰ درصد بودجه داخلی از طریق منابع داخلی تمویل گردد.

بودجه مالی سال ۱۳۹۰ مبلغ ۲۲۶ میلیارد افغانی (۴٫۸ میلیارد دلار) نهایتاً پس از دو بار رد توسط پارلمان افغانستان بتصویب رسید؛ از این ۲۲۶ میلیارد افغانی، مبلغ ۱۵۳٬۹ میلیارد افغانی (۳٫۲۷ میلیارد دلار) برای مصارف بودجه عادی کشور و بالغ بر ۷۲٬۵ میلیارد افغانی (۱٬۵۴ میلیارد دلار) آن برای مصارف بودجه انکشافی می‌باشد.^[۳۳] پروژه‌های انکشافی سال ۱۳۹۰:

سرک حلقوی بدخشان
جادهٔ بزرگ قلعه مراد بیک الی جبل السراج
جاده هرات - چغچران
پروژه آبرسانی ولایت نیمروز
بازسازی میدان هوایی ولایت خوست
اعمار دانشگاه در ولایت بغلان
ادامه کار ساختمان دانشگاه هرات
اعمار دانشگاه در ولایت پکتبا
مراکز مختلف در بخش‌های وزارت صحت

چالشها در عدم تطبیق بودجه انکشافی[ویرایش]

در چند سال گذشته دولت نتوانسته‌است بودجه انکشافی خود را به‌طور صد درصد به مصرف برساند. طبق بیانات وزارت مالیه افغانستان، از شروع سال ۱۳۹۰ تا فعلاً (مشخص نیست متن از کدام ربع سال ۱۳۹۰ می‌باشد) تمامی وزارات ۳۳٪ پلان را سال را تطبیق نموده‌اند. علت عدم تطبیق برنامه‌ها، تأخیر درتصویب پروژه‌ها، بی‌امنیتی، مشکلات اداری، دیر رسیدن مبالغ، وسعت پلان و نداشتن کارکنان فنی و غیره می‌باشد.

دلایل عدم تطبیق برنامه‌ها در ذیل موشکافانه تحلیل گردیده‌اند:

عدم اداره و حاکمیت دولتی و موجودیت بی امنی و عدم دریافت کارگر در ساحه باعث عدم تطبیق پروژه می‌گردد.
بعضی کمک‌ها وعده می‌شود ولی در عمل چنین کمک یا نمی‌رسد یا قسمتی آن می‌رسد ویا ناوقت می‌رسد.
بروکراسی کاغذ پرانی وسایر مسایل اداری توسط دولت و شورای ملی باعث عدم تطبیق پروژه می‌شود.
بعضی پروژه بنا بر نفوذ قدرت که وکلا پارلمان در شورا ملی دارد جبراً بالای دولت تحمیل می‌نماید در حالیکه ظرفیت سازی پروژه تکمیل نگردیده ضرورت به وقت دارد تا تکمیل گردد. پروژه‌ها به علت دریافت کارگر، کار فهم، قرار دادی و غیره معطل می‌ماند.
به وقت تسلیم ندادن پروژه توسط قرارکننده گان می‌باشد. بعضاً قرار داد کنندگان هم مشکلات و معذرت معقول وغیر معقول می‌یابند.
کنترل ونظارت بعضی از پروژ]ها توسط کنترل‌کنندگان در جریان کار ویا در اثنای تکمیل پروژه معطل قرار اد می‌شود.

بنا بر آمار کمیسیون مالی مجلس نمایندگان افغانستان حدود ۲۰۰ پروژه برنامه‌ریزی شده در این سال به اجرا گذاشته نشده و پول این پروژه‌ها همچنان باقی مانده‌است.

چگونگی تطبیق پلان وزارت خانه‌های افغانستان[ویرایش]

دولت اسلامی افغانستان در مدت ۹ ماه سال ۱۳۹۰ از ۲۴۹ میلیارد بودجه سال صرف ۳۳٪ که حدود ۸۲ میلیارد افغانی می‌شود استفاده نموده‌است. امکان دارد تا اخیر سال ۱۳۹۰ به ۴۰–۴۵٪ برسد. هکذا کسر بودجه الی ۸۰ درصد می‌باشد.

وزارت فواید عامه[ویرایش]

این وزارت یکی از مهم‌ترین وزارت خانه سکتوری افغانستان می‌باشد. وظیفه این وزارت سروی طرح ونظارت از میدان‌های هوائی، راه و شاهراه، خطوط آهن را دارد. بودجه این وزارت در سال ۱۳۹۰ مبلغ ۳۸۰٫۶ میلون دلار می‌باشد که در ۵۰ پروژه باید مصرف گردد تا فعلاً ۲۱ جدی ۱۳۹۰ حدود ۱۱۴ میلون دلار مصرف گردیده که ۳۲ درصد می‌شود. طبق گزارش وزارت از ۵۰ پروژه ۱۷ پروژه قبلاً تکمیل گردیده‌است. ۲۲ پروژه تحت کار ۱۱ پروژه در حالت داوطلبانه قرار دارد. مهم‌ترین پروژه‌های این وزارت ترمیم و اعمار سرک قیصار بالا مرغاب، قلعه مراد بیگ جبلالسراج شهراه ارلملک، و اشکاشم فیض‌آباد (بدخشان) می‌باشد. مهم‌ترین شهراه که افسانه شده‌است سرک قیصار بالا مرغاب است که امکان دارد هرگز اعمار نگردد تطبیق این سرک شهراه حلقوی افغانستان را تکمیل می‌نماید.^[۳۴]

وزارت صحت عامه[ویرایش]

وزارت صحت عامه در سال ۱۶۴٫۷میلون دلار پلان داشت که تا فعلاً ۴۲ درصد تطبیق گردیده‌است. این وزارت دارای ۴۰ پروژه انکشافی می‌باشد که پروژه‌ها ساختمانی و سایر مسایل می‌باشد. علت عدم تطبیق تدارک مواد می‌باشد؛ که وقت زیاد را در بر می‌گیرد.

گزارش تطبیق پلان ۹ ماهه وزارت خانه‌های افغانستان[ویرایش]

نام وزارت	%تطبیق پلان	چگونگی	نام وزرات	%تطبیق پلان	چگونگی
اداره ملی مبارزه باحوادث	صفر		وزارت تحصیلات عالی	۲۱
کمیسیون مستقل انتخابات	صفر		وزارت معارف	۲۸
کمیسیون مستقل حقوق بشر	صفر		وزارت امور مهاجرین و عودت‌کنندگان	۴۰
اداره جیودیزی و کارتوگرافی	صفر		وزارت اقتصاد	۱۶
شرکت بریشنا	۱		وزارت امور زنان افغانستان	۴۴
آبرسانی و کانالیزاسیون	۲		وزارت زراعت	۳۶
اداره عالی مبارزه بافساد اداری	۳		وزارت انرژی و آب	۳۱
وزارت امورخارجه	۴		وزارت فواید عامه	۲۶
وزارت اطلاعات و فرهنگ	۵		وزارت انکشاف دهات	۴۷
وزارت دفاع ملی	۹		وزارت هوانوردی و ترانسپورت	۳۳
وزارت تجارت و صنایع	۱۰		وزارت اقوام و قبایل	۴۸
معادن و اقتصاد	۱۴		وزارت مبارزه با مواد مخدر	۱۸
دفتر ریاست جمهوری افغانستان	۱۷		وزارت انکشاف شهری	۲۸
وزارت مخابرات	۵۷		وزارت عدلیه	۴۸
صحت عامه	۴۰		دادستانی کل	۴۲
مجلس بزرگان	۲۱		اداره ارگان‌های محل	۱۷
مجلس نمایندگان	۳۱		اداره محیط زیست	۶۸
اداره امور	۳۷		آکادمی علوم	۳۷
دادگاه عالی	۴۳		کمیته ملی المپیک	۸۷
وزارت مالیه	۴۲		اداره کنترل و تفتیش	۲۷
وزارت حج و اوقاف	۴۸		اداره کوچی‌ها	۴۲
وزارت تجارت	۱۰		اداره بریشنا	۱
وزارت امور داخله	۱۸		برد مستقل کابل جدید	۵۵

کسر بودجه در افغانستان[ویرایش]

زمانیکه که یک شرکت یا یک وزارت ویا دولت مصارفش نسبت عوایدش ازدیاد یابد کسر بودجه صورت می‌گیرد. کسر بودجه دراکثر کشورهای جهان حتی آمریکا نیز رخ می‌دهد. یکی از علل مهم بلند و پائین رفتن بهای ارز، اجناس، و تغیرات در قیمت اجناس می‌باشد. تطبیق ننمودن پلان ۱۰۰٪ در وقت و زمانش و ده‌ها مشکلات دیگر نیز کسر بودجه را ببار میاورد.

کابل نو[ویرایش]

شهر نو کابل مبلغ ۳۵ میلیارد دلار هزینه دارد

قبلاً نقشهٔ شهر کابل برای ۵۰۰ هزار باشنده ترتیب گردیده بود. در طی ۳۲ سال جنگ نفوس این شهر به ۴٫۵ میلیون افزایش یافت. حدود ۱٫۸ میلیون نفر در ۶۸٪ شهر کابل خارج نقشهٔ کابل در خانه‌های خود سر زندگی می‌نمایند؛ که بیجا ساختن این‌ها ناممکن است. شهر به مشکلات کانال‌کشی آب، هوای تنفسی و ازدیاد کثافات مبتلا است. طبق اظهارات مهندس محمد یوسف که اساس‌گذار کابل نو و وزیر انکشاف شهری در آن زمان بود؛ کابل پس از ۱۵ سال دارای نفوس ۶٫۵ یا ۷ میلون خواهد بود؛ که برای آن‌ها آب و هوای موجود کافی نخواهد بود. بدین منظور ضرورت است تا شهر را وسعت داد. در سال ۱۳۸۶ه‍.خ مهندس محمد یوسف پشتون پروژهٔ ساخت کابل نو را به جناب حامد کرزی پیشنهاد کرد. ایشان بورد را موظف نمود تا یک شهر نو را به منظور انکشاف، تهیهٔ منازل رهایشی برای باشندگان کابل جستجو نموده و پلان آن را ترتیب نمایند. برنامه‌ریزی این شهر در ۲۴ مارچ سال ۲۰۰۹م. به تصویب شورای وزیران رسید. قرار است پایتخت از شهر کابل کهنه به این شهر منتقل گردد. این پروژه به چند مرحله تقسیم شده‌است. مرحله اول در سال ۲۰۱۲ شروع و در سال ۲۰۱۵ باید ختم گردد. درین مرحله باید برای ۴۰۰ هزار نفر ۸۰ هزار مسکن اعمار گردد. پیش‌بینی شده‌است تا کار این پروژه در سال ۲۰۲۵ به اختتام برسد. این شهر در ولسوالی دِه‌سبز واقع شمال کابل کنونی به مساحت ۵۰۰ کیلومتر مربع پلان شده‌است. قرار است در این شهر ۳ میلیون نفوس جا داده شود. شهر کابل جدید مطابق به مدل نو وقت اعمار خواهد شد. مصارف مجموعی این شهر به ۳۵ میلیارد دلار کشانیده خواهد شد. در نظر است شرکت جاپانی به نام جایکا زیر بنا این شهر را اعمار نماید.

پانویس[ویرایش]

↑ ^۱٫۰ ^۱٫۱ ^۱٫۲ ^۱٫۳ ^۱٫۴ "World Economic Outlook Database, October 2019". IMF.org. International Monetary Fund. Retrieved 3 November 2019.
↑ "Global Economic Prospects, June 2020". openknowledge.worldbank.org. World Bank. p. 98. Retrieved 24 June 2020.
↑ ^۳٫۰ ^۳٫۱ ^۳٫۲ ^۳٫۳ ^۳٫۴ ^۳٫۵ ^۳٫۶ ^۳٫۷ ^۳٫۸ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام CIAWFAF وارد نشده‌است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
↑ "Poverty headcount ratio at national poverty lines (% of population)". data.worldbank.org. World Bank. Retrieved 11 February 2019.
↑ "Poverty headcount ratio at $1.90 a day (2011 PPP) (% of population) - Afghanistan". data.worldbank.org. World Bank. Retrieved 3 November 2019.
↑ "Labor force, total - Afghanistan". data.worldbank.org. World Bank. Retrieved 3 November 2019.
↑ "Employment to population ratio, 15+, total (%) (national estimate)". data.worldbank.org. World Bank. Retrieved 30 August 2019.
↑ "Ease of Doing Business in Afghanistan". Doingbusiness.org. Retrieved 2017-01-25.
↑ ^۹٫۰ ^۹٫۱ "Afghanistan". The Observatory of Economic Complexity. Archived from the original on 20 October 2017. Retrieved 5 May 2018.
↑ "Central Bank Reports Increase In Foreign Exchange Reserves". TOLOnews. 30 March 2019. Archived from the original on 30 March 2019. Retrieved 2019-03-31.
↑ "Human Development Index (HDI)". hdr.undp.org. HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme. Retrieved 11 December 2019.
↑ "Inequality-adjusted Human Development Index (IHDI)". hdr.undp.org. HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme. Retrieved 11 December 2019.
↑ <معلومات و یاداشت‌ها در مورد عواید ناخالص به‌نرخ رسمی و به نرخ کشورهای همجواردر وبگاه سی‌آی‌ای فیس‌بوک
↑ «چپاول میلیاردها دالر آمریکایی توسط اشخاص بلندپایه؛ نوشتهٔ شاه‌محمود در وبگاه نی». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۴ دسامبر ۲۰۱۲.
↑ «قرارداد صادرات اموال بدون محصول افغانستان به آمریکا» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۶ اکتبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۵ فوریه ۲۰۱۲.
↑ وبگاه ادارۀ انکشاف صادرات افغانستان
↑ "Afghanistan Produces 1.5 Million Tons Of Fresh Fruit A Year". TOLOnews. 12 February 2018. Retrieved 2019-03-31.
↑ افغانستان می‌خواهد یک بندر راه خشکه اعمار نماید^{^{[پیوند مرده]}}
↑ مقروضیت جدید و سابقۀ افغانستان؛ نوشتۀ کریم پوپل در سایت آریایی
↑ «بانکداری در افغانستان». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ دسامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۹.
↑ "Report for Selected Countries and Subjects". www.imf.org. Retrieved 2018-08-25.
↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام tudor وارد نشده‌است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
↑ Haack, Barry (1998). "Remote sensing change detection of irrigated agriculture in Afghanistan". Geocarto International. 13 (2): 65–75. doi:10.1080/10106049809354643.
↑ "Helmand's Golden Age". BBC News. Archived from the original on 7 August 2014. Retrieved 2020-10-09.
↑ [۱] بایگانی‌شده در ۲۰۱۵-۰۹-۰۳ توسط Wayback Machine, Socio-Economic Overview of Afghanistan, Strategic Outlook
↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام PAN5 وارد نشده‌است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
↑ "Economic Growth". USAID. Archived from the original on 29 September 2013. Retrieved 25 September 2011.
↑ "IMF, Islamic Republic of Afghanistan : Staff Report for the 2019 Article IV Consultation and the Sixth Review under the Extended Credit Facility Arrangement-Press Release; Staff Report; and Statement by the Executive Director for Islamic Republic of Afghanistan". International Monetary Fund. Retrieved 27 March 2020.
↑ "Global Economic Prospects, January 2020 : Slow Growth, Policy Challenges" (PDF). openknowledge.worldbank.org. World Bank. p. 130. Retrieved 27 March 2020.
↑ Navid Ahmad Barakzai, ed. (September 27, 2016). "20,000 foreign tourists visit Afghanistan annually". Pajhwok Afghan News (PAN). Retrieved 2017-05-15.
↑ "Afghanistan Travel Advisory". U.S. Dept. of State. Retrieved 2020-10-09. Do not travel to Afghanistan due to COVID-19, crime, terrorism, civil unrest, kidnapping, and armed conflict.
↑ Bamyan's interesting hotels in the Bamyan TV special report در یوتیوب, Nov. 22, 2018, Bamyam TV.
↑ «بودجه سال ۱۳۹۰ پس از دوبار تغیرات در وبگاه وزارت مالیه». بایگانی‌شده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۵ فوریه ۲۰۱۲.
↑ چگونگی تطبیق پلان وزارت فواید عامه افغانستان در وبگاه آزادی

مقالات ویکی‌پدیا انگلیسی که با این مقاله ارتباط دارد[ویرایش]

Economic of Afghanistan
Lists of countries by GDP
List of countries by future GDP (PPP) estimates (2011–2016)
List of countries by past and future GDP (PPP) (1980–2016)
List of countries by GDP (nominal) per capita
List of countries by GDP (PPP)

مقاله‌های که پیوند با این مقاله دارد[ویرایش]

منابع[ویرایش]

ویکی‌پدیا انگلیسی
اقتصاد افغانستان در وبگاه افغانستان آنلاین

[۲]

شبکه خبررسانی افغانستان اطلاعات در مورد عدم تطبیق پلان سال ۱۳۹۰
اقتصاد افغانستان در وبگاه سی آی ای فیست بوک

[۳]

چگونگی اقتصاد افغانستان در وبگاه

[۴]

استراتژی وزارت مالیه افغانستان سال‌های(۱۳۸۷–۱۳۹۲)در وبگاه وزارت مالیه افغانستان

[۵]

لست بانک‌های افغانستان وبگاه پیام آفتاب

[۶]

اقتصاد افغانستان - کابل جدید ویکی‌پدیا انگلیسی
جاپان در اعمار زیربنای کابل جدید همکاری می‌کنددر وبگاه پیام روز سایت خبری و تحلیلی

[۷]

Dehsabz - Barikab City Development Authorityاداره کابل جدید در وبگاه کابل جدید [۸] بایگانی‌شده در ۳۰ دسامبر ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine

[IMFWEOAF-1] ۱٫۰ ^۱٫۱ ^۱٫۲ ^۱٫۳ ^۱٫۴ "World Economic Outlook Database, October 2019". IMF.org. International Monetary Fund. Retrieved 3 November 2019.

[2] "Global Economic Prospects, June 2020". openknowledge.worldbank.org. World Bank. p. 98. Retrieved 24 June 2020.

[CIAWFAF-3] ۳٫۰ ^۳٫۱ ^۳٫۲ ^۳٫۳ ^۳٫۴ ^۳٫۵ ^۳٫۶ ^۳٫۷ ^۳٫۸ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام CIAWFAF وارد نشده‌است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).

[4] "Poverty headcount ratio at national poverty lines (% of population)". data.worldbank.org. World Bank. Retrieved 11 February 2019.

[5] "Poverty headcount ratio at $1.90 a day (2011 PPP) (% of population) - Afghanistan". data.worldbank.org. World Bank. Retrieved 3 November 2019.

[6] "Labor force, total - Afghanistan". data.worldbank.org. World Bank. Retrieved 3 November 2019.

[7] "Employment to population ratio, 15+, total (%) (national estimate)". data.worldbank.org. World Bank. Retrieved 30 August 2019.

[World_Bank_and_International_Financial_Corporation-8] "Ease of Doing Business in Afghanistan". Doingbusiness.org. Retrieved 2017-01-25.

[OEC_-_Afghanistan-9] ۹٫۰ ^۹٫۱ "Afghanistan". The Observatory of Economic Complexity. Archived from the original on 20 October 2017. Retrieved 5 May 2018.

[10] "Central Bank Reports Increase In Foreign Exchange Reserves". TOLOnews. 30 March 2019. Archived from the original on 30 March 2019. Retrieved 2019-03-31.

[11] "Human Development Index (HDI)". hdr.undp.org. HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme. Retrieved 11 December 2019.

[12] "Inequality-adjusted Human Development Index (IHDI)". hdr.undp.org. HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme. Retrieved 11 December 2019.

[13] <معلومات و یاداشت‌ها در مورد عواید ناخالص به‌نرخ رسمی و به نرخ کشورهای همجواردر وبگاه سی‌آی‌ای فیس‌بوک

[14] «چپاول میلیاردها دالر آمریکایی توسط اشخاص بلندپایه؛ نوشتهٔ شاه‌محمود در وبگاه نی». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۴ دسامبر ۲۰۱۲.

[15] «قرارداد صادرات اموال بدون محصول افغانستان به آمریکا» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۶ اکتبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۵ فوریه ۲۰۱۲.

[16] وبگاه ادارۀ انکشاف صادرات افغانستان

[17] "Afghanistan Produces 1.5 Million Tons Of Fresh Fruit A Year". TOLOnews. 12 February 2018. Retrieved 2019-03-31.

[18] افغانستان می‌خواهد یک بندر راه خشکه اعمار نماید^{^{[پیوند مرده]}}

[19] مقروضیت جدید و سابقۀ افغانستان؛ نوشتۀ کریم پوپل در سایت آریایی

[20] «بانکداری در افغانستان». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ دسامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۹.

[21] "Report for Selected Countries and Subjects". www.imf.org. Retrieved 2018-08-25.

[tudor-22] خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام tudor وارد نشده‌است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).

[23] Haack, Barry (1998). "Remote sensing change detection of irrigated agriculture in Afghanistan". Geocarto International. 13 (2): 65–75. doi:10.1080/10106049809354643.

[Helmand's_Golden_Age-24] "Helmand's Golden Age". BBC News. Archived from the original on 7 August 2014. Retrieved 2020-10-09.

[25] [۱] بایگانی‌شده در ۲۰۱۵-۰۹-۰۳ توسط Wayback Machine, Socio-Economic Overview of Afghanistan, Strategic Outlook

[PAN5-26] خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام PAN5 وارد نشده‌است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).

[27] "Economic Growth". USAID. Archived from the original on 29 September 2013. Retrieved 25 September 2011.

[28] "IMF, Islamic Republic of Afghanistan : Staff Report for the 2019 Article IV Consultation and the Sixth Review under the Extended Credit Facility Arrangement-Press Release; Staff Report; and Statement by the Executive Director for Islamic Republic of Afghanistan". International Monetary Fund. Retrieved 27 March 2020.

[29] "Global Economic Prospects, January 2020 : Slow Growth, Policy Challenges" (PDF). openknowledge.worldbank.org. World Bank. p. 130. Retrieved 27 March 2020.

[30] Navid Ahmad Barakzai, ed. (September 27, 2016). "20,000 foreign tourists visit Afghanistan annually". Pajhwok Afghan News (PAN). Retrieved 2017-05-15.

[31] "Afghanistan Travel Advisory". U.S. Dept. of State. Retrieved 2020-10-09. Do not travel to Afghanistan due to COVID-19, crime, terrorism, civil unrest, kidnapping, and armed conflict.

[32] Bamyan's interesting hotels in the Bamyan TV special report در یوتیوب, Nov. 22, 2018, Bamyam TV.

[33] «بودجه سال ۱۳۹۰ پس از دوبار تغیرات در وبگاه وزارت مالیه». بایگانی‌شده از اصلی در ۹ مه ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۵ فوریه ۲۰۱۲.

[34] چگونگی تطبیق پلان وزارت فواید عامه افغانستان در وبگاه آزادی

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]

[۲۶]

[۲۷]

[۲۸]

[۲۹]

[۳۰]

[۳۱]

[۳۲]

[۳۳]

[۳۴]

اقتصاد افغانستان
میوه های تازه و خشک افغانستان در یک نمایشگاه زراعتی
واحد پول	افغانی (AFN)
سال مالی	٢١ دسامبر – ٢۰ دسامبر
سازمان‌های تجاری	سازمان جهانی تجارت, سازمان همکاری های شانگهای (ناظر), سازمان همکاری های منطقوی جنوب آسیا و سازمان همکاری های اقتصادی
آمارها
تولید ناخالص داخلی	▼ $١٩.۰١ میلیارد (اسمی, تخمین ٢۰١٩)^[۱] ▲ $٧٨.٨٨ میلیارد (برابری قدرت خرید, ٢۰١٩ تخمین)^[۱]
رتبه	١١٣ ام (اسمی, ٢۰١٩) ٩۶ ام (داخلی, ٢۰١٩)
رشد تولید ناخالص داخلی	١.٨% (٢۰١٨) ٢.٩% (اوایل ٢۰١٩) −٥.٥% (اوایل ٢۰٢۰) ١.۰% (اوایل٢۰٢١)^[۲]
سرانه تولید ناخالص داخلی	▼ $۴٩٩.٩ (اسمی, ٢۰١٩ تخمین)^[۱] ▲ $٢۰٧۰ (داخلی, ٢۰١٩ تخمین)^[۱]
رتبه سرانه تولید ناخالص داخلی	١٧٧ ام (اسمی, ٢۰١٩) ١۶٩ ام (داخلی, ٢۰١٨)
تولید ناخالص داخلی هر بخش	زراعت: ٢٣% صنعت: ٢١.١% خدمات: ٥٥.٩% (تخمین ٢۰١۶)^[۳] note:
تورم (CPI)	۴.٥% (تخمین ٢۰٢۰)^[۱]
جمعیت زیر خط فقر	٥۴.٥% (٢۰١۶, بانک جهانی)^[۴] NA%کمتر از $١.٩۰/در روز^[۵]
نیروی کار	▲ ١۴,۴٥۰,٢٢۴ (٢۰١٩)^[۶] ۴٢.۰% نرخ اشتغال (٢۰١٧)^[۷]
نیروی کار بر پایه شغل	زراعت: ۴۴.٣% صنعت: ١٨.١% خدمات: ٣٧.۶% (2017)^[۳]
صنایع اصلی	تولید پارچه, صابون, مبلمان, بوت, پوستین, پشم, غذا, نوشابه غیر الکولی, آب معدنی, سمنت; فرش دستباف; گاز طبیعی, ذغال سنگ, مس
رتبه آسانی انجام کسب و کار	▼ ١٧٣ ام (زیر متوسط, ٢۰٢۰)^[۸]
تجارت
صادرات	▲ $٧٨۴ میلیون (٢۰١٧)^[۳]
کالاهای صادراتی	میوه تازه چهار مغز, فرش افغانی, پشم, پنبه, پوست, جواهر, و گیاه طبی^[۹]
شرکای اصلی صادرات	هند(+) ٥۶.٥% پاکستان(+) ٢٩.۶% ایران(+) ٣.١% عراق(+) ٢.١% ترکیه(+) ١.٩% (٢۰١۶)^[۹]
واردات	▲ $٧.۶١۶ میلیارد(٢۰١٧)^[۳]
کالاهای وارداتی	ماشین آلات و دیگر کالا, غذا, پارچه و پترولیم محصولات
شرکای اصلی واردات	چین(-) ٢١% ایران(+) ٢۰.٥% پاکستان(+) ١١.٨% قزاقستان(+) ١١% ازبکستان(+) ۶.٨% مالزی(+) ٥.٣% (٢۰١٧)^[۳]
استقراض ناخالص خارجی	$٢٨۴ میلیون (FY/)^[۳]
امور مالی عمومی
بدهی‌های عمومی	٥% تولید ناخالص ملی (٢۰١٧)^[۳]
درآمدها	٢.٢٧۶ میلیارد (2017)^[۳]
مخارج	٥.٣٢٨ میلیارد (2017)^[۳]
ذخایر خارجی	$٧.٨ میلیارد (2019)^[۱۰]
▲ ۰.۴٩۶ low (٢۰١٨)^[۱۱] (١٧۰ ام) N/A IHDI (٢۰١٨)^[۱۲]
منبع اصلی داده‌ها: اطلاعات‌نامهٔ جهان سازمان سیا همهٔ مقدارها -مگر موردهای ذکرشده- به دلار آمریکا است

ن ب و اقتصاد آسیا
کشورهای مستقل	جمهوری آذربایجان • اردن • ارمنستان • ازبکستان • اسرائیل • افغانستان • امارات متحده عربی • اندونزی • ایران • بحرین • برونئی • بنگلادش • بوتان (کشور) • پاکستان • تاجیکستان • تایلند • ترکمنستان • ترکیه • تیمور شرقی • چین • روسیه • ژاپن • سری‌لانکا • سنگاپور • سوریه • عراق • عربستان سعودی • عمان • فیلیپین • قبرس • قرقیزستان • قزاقستان • قطر • کامبوج • کره جنوبی • کره شمالی • کویت • گرجستان • لائوس • لبنان • مالدیو • مالزی • مصر • مغولستان • میانمار • نپال • ویتنام • هند • یمن
دولت‌های با رسمیت محدود	آبخاز • اوستیای جنوبی • تایوان • فلسطین • جمهوری ترک قبرس شمالی • قره‌باغ
قلمروهای وابسته و سرزمینهای دیگر	جزیره کریسمس • جزایر کوکوس • ماکائو • هنگ کنگ

جستجو

منوی ناوبری