بامیان
| بامیان شهر بامیان | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
  | |||||||||
| مختصات: ۳۴°۴۹′۳۰″ شمالی ۶۷°۵۰′۰۰″ شرقی / ۳۴.۸۲۵۰۰°شمالی ۶۷.۸۳۳۳۳°شرقیمختصات: ۳۴°۴۹′۳۰″ شمالی ۶۷°۵۰′۰۰″ شرقی / ۳۴.۸۲۵۰۰°شمالی ۶۷.۸۳۳۳۳°شرقی | |||||||||
| کشور |
 افغانستان | ||||||||
| ولایت | بامیان | ||||||||
| حکومت | |||||||||
| • والی اسبق | حبیبه سرابی | ||||||||
| • والی کنونی | طاهر زهیر | ||||||||
| مساحت | |||||||||
| • کل | ۳۵ کیلومتر مربع (۱۴ مایل مربع) | ||||||||
| ارتفاع | ۲٬۵۵۰ متر (۸٬۳۷۰ پا) | ||||||||
| جمعیت (۲۰۰۴ میلادی) | |||||||||
| • جمعیت | ۱۰۰٬۰۰۰ | ||||||||
| منطقهٔ زمانی | UTC+4:30 | ||||||||
بامیان شهری در ناحیه مرکزی افغانستان و مرکز ولایت بامیان است. این شهر در مرکز هزارستان (قسمت‌های هزاره‌نشین افغانستان) واقع است و یکی از کهن‌ترین و باستانی‌ترین شهرهای جهان محسوب می‌شود.[۱]
این شهر با ارتفاع ۲۵۵۰ متر از سطح دریا و جمعیتی در حدود ۶۱۸۶۳ نفر بزرگترین شهر در منطقه هزارستان می‌باشد و در ۲۴۰ کیلومتری غرب پایتخت کابل قرار دارد. این شهر به عنوان پایتخت فرهنگی کشورهای عضو سارک در سال ۲۰۱۵ (میلادی) برگزیده شده‌است.[۲]
محتویات
تاریخچه[ویرایش]
بامیان در گذشته مرکز راهبان و روحانیان بودایی بوده. نام بامیان بر گرفته شده از کتاب رامایانا (ramayana) می‌باشد. در اوستا و در زبان پهلوی به شکل بامیکان آمده‌است.[۳] بسیاری از آموزه‌های بوداییان روی دیواره‌های کوه‌های این شهر حک شده‌است.[۴]
این شهر در مسیر جاده ابریشم واقع شده‌است. بامیان تقاطعی بین شرق و غرب این جاده بود که راه اتصال تجار چینی را از شرق به شرق میانه فراهم می‌آورد. بامیان بخشی از امپراتوری کوشانیان بودایی در قرون اولیه میلادی بود. پس از سقوط امپراتوری کوشانی، بامیان بخشی از قلمرو حکومت خانی کوشانشاه شد که زیر سلطه ساسانیان بود. هون‌ها یا هفتالی‌ها این شهر را در قرن پنجم میلادی فتح و آن را پایتخت خود قرار دادند. از آنجایی که این شهر در گذشته محل زندگی بوداییان بود و غارهای راهبان بودایی در آن قرار داشت و به دلیل اینکه این شهر توسط چنگیزخان تخریب شد به شهر غلغله شهرت یافت.
پس از آنکه خانی هفتالی‌ها به دست ساسانیان و ترک‌ها در ۵۶۵ ویران شد، بامیان تا سال ۸۷۰ میلادی پایتخت پادشاهی کوچک کوشانی-هفتالی‌ها ماند، یعنی تا زمانی که توسط صفاریان فتح شد. پس از آن توسط غزنویان در قرن ۱۱ میلادی فتح شد.
مردم‌شناسی[ویرایش]
شهر بامیان مرکز فرهنگی ملت هزاره می‌باشد. بسیاری از مردم در مرکز شهر بامیان زندگی می‌کنند. این دره بین دو رشته کوه موازی هندوکش و کوه بابا قرار گرفته‌است. جمعیت این شهر در حدود ۶۱۸۶۳ نفر تخمین زده می‌شود.[نیازمند منبع]
جغرافیا[ویرایش]
پوشش نود درصدی کوهستان، سرما، زمستان طولانی، به مدت شش ماه، درجه حرارت منفی ۳–۲۰ درجه سانتیگراد را برای این منطقه به ارمغان می‌آورد. عمدتاً مردم دایزنگی در این مناطق زندگی می‌کنند.[نیازمند منبع]
| داده‌های اقلیم بامیان | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ماه | ژانویه | فوریه | مارس | آوریل | مه | ژوئن | ژوئیه | اوت | سپتامبر | اکتبر | نوامبر | دسامبر | سال |
| میانگین بیش‌ترین °C (°F) | ۱٫۰ (۳۴) |
۲٫۰ (۳۶) |
۷٫۹ (۴۶) |
۱۵٫۶ (۶۰) |
۱۹٫۹ (۶۸) |
۲۴٫۱ (۷۵) |
۲۶٫۳ (۷۹) |
۲۶٫۱ (۷۹) |
۲۲٫۹ (۷۳) |
۱۷٫۴ (۶۳) |
۱۱٫۰ (۵۲) |
۵٫۱ (۴۱) |
۱۴٫۹۴ (۵۸٫۸) |
| میانگین روزانه °C (°F) | −۶٫۴ (۲۰) |
−۴٫۸ (۲۳) |
۱٫۴ (۳۵) |
۸٫۶ (۴۷) |
۱۲٫۴ (۵۴) |
۱۶٫۳ (۶۱) |
۱۸٫۴ (۶۵) |
۱۷٫۴ (۶۳) |
۱۲٫۸ (۵۵) |
۷٫۸ (۴۶) |
۱٫۶ (۳۵) |
−۲٫۸ (۲۷) |
۶٫۸۹ (۴۴٫۳) |
| میانگین کم‌ترین °C (°F) | −۱۲٫۱ (۱۰) |
−۱۰٫۵ (۱۳) |
−۳٫۸ (۲۵) |
۲٫۹ (۳۷) |
۵٫۷ (۴۲) |
۸٫۵ (۴۷) |
۱۰٫۰ (۵۰) |
۸٫۸ (۴۸) |
۴٫۲ (۴۰) |
۰٫۰ (۳۲) |
−۴٫۹ (۲۳) |
−۸٫۶ (۱۷) |
۰٫۰۲ (۳۲) |
| بارندگی میلی‌متر (اینچ) | ۸٫۳ (۰٫۳۳) |
۱۵٫۷ (۰٫۶۲) |
۲۷٫۴ (۱٫۰۸) |
۲۹٫۸ (۱٫۱۷) |
۲۶٫۰ (۱٫۰۲) |
۵٫۷ (۰٫۲۲) |
۱٫۰ (۰٫۰۴) |
۰٫۰ (۰) |
۳٫۱ (۰٫۱۲) |
۴٫۲ (۰٫۱۷) |
۷٫۵ (۰٫۳) |
۴٫۳ (۰٫۱۷) |
۱۳۳ (۵٫۲۴) |
| منبع: Hong Kong Observatory[۵] | |||||||||||||
اقتصاد[ویرایش]
از دیگر محصولات عمده این مناطق میتوان از گندم، جو، موشونگ (mushung)، کچالو(سیب زمینی)، شلغم، باقلا و انواع میوه‌هایی فصلی همانند سیب و زردآلو نام برد. فصل رویش و رشد این محصولات بهار است. محصولات کشاورزی در صورت مواجهه با آب و هوای نامطلوب آسیب خواهند دید و در این صورت مردم مجبور به فروش و یا مبادله دام‌های خود با مواد غذایی میشوند. که اغلب این کاردرمناطقی همچون استان‌های غزنی و میدان وردک انجام صورت میگیرد.
حمل و نقل[ویرایش]
امکانات حمل و نقل در حال افزایش است، اما هنوز این امکانات درحد بسیار پایین و محدود وجود دارد. بامیان دارای فرودگاهی با باند شنی می‌باشد. به علت عدم توجه مسئولین راه‌های ارتباطی این شهر باستانی کار روی آن صورت نگرفته‌است. در صورتی‌که اگز از گذرگاه ولایت غور به شهر هرات وصل گردد عواید ملی آن بیشمار خواهدبود.
امکانات[ویرایش]
بامیان شهری کوچک با بازار در مرکز آن است. زیرساخت برق، گاز، یا منابع آب ندارد.
میراث جهانی یونسکو و اماکن دیدنی[ویرایش]
تندیس‌های ویران‌شدهٔ بودا، چهل برج در ولسوالی یکاولنگ، چهل ستون، ویرانه‌های شهرهای ضحاک و غلغله، دو قلعه تاریخی و مغاره‌های بودا، هشت منطقه تاریخی در بامیان هستند که در یونسکو ثبت شده‌اند.[۷] کوه عروس، کوه بابا و چهار گنبد که در آغوش کوه هندوکش قراردارد نیز در این ولایت واقع شده‌است که زیبایی بی‌نظیر آن‌ها نیز چشم هر بیننده را بخودش جلب می‌کند.
پارک ملی بند امیر در دامنه کوه‌های بابا واقع شده‌است.[۸]
رودخانه: مردم بامیان به صورت کاملاً سنتی از آب‌های جاری رودخانه که منشأ آن کوه بابا است استفاده می‌کنند.
جستارهای وابسته[ویرایش]
نگارخانه[ویرایش]
مردی ریش دار با کلاه، احتمالاً سغدیانی، بامیان، قرون ۳ و ۴
تابلوی خوش آمد گویی
مجسمه‌های نابودشده، ۱۷ جولای ۲۰۰۵
مجسمهٔ عبدالعلی مزاری در این شهر
نمای دره بامیان
دره اژدر-بامیان
مسیر بامیان به بند امیر
منابع[ویرایش]
- ↑ Unesco
- ↑ بامیان، مکانی که کثرت گرائی فرهنگی در گذشته آن تبلور یافته‌است رادیو بین‌المللی فرانسه
- ↑ حسینی، سید موسی، تاریخ مختصر و مصور افغانستان، نشر صبح امید
- ↑ nationalgeographic
- ↑ "Climatological Normals of Bamiyan". Hong Kong SAR Government. Retrieved 2011-01-05.
- ↑ http://en.wikipedia.org/wiki/Bamyan,_Afghanistan
- ↑ نگرانی یونسکو از غصب مناطق تاریخی بامیان، بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ Ring, Trudy;Salkin, Robert M. ;Schellinger, Paul E; La Boda, Sharon (1995) International Dictionary of Historic Places: Asia and Oceania, P.79. Taylor & Francis ISBN: 1-884964-04-4
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ بامیان موجود است. |
پایگاه‌های باستان‌شناسی افغانستان (دوران باستان) | ||
|---|---|---|
| هخامنشیان |
|    |
| سلوکیان | ||
| مائوریاها | ||
| یونانیانِ باختر |
| |
| هندویونانیان | ||
| اشکانیان (پارتیان) | ||
| هندوپارتیان |
| |
| سکاها | ||
| کوشانیان |
| |
| ساسانیان |
| |
| کوشانی‌ساسانیان |
| |
| هفتالیان |
| |
| کابل‌شاهان |
| |
