گاو
| گاو | |
|---|---|
| |
| یک گاو سوئیسی با زنگوله. | |
| وضعیت بقا | |
اهلی‌شده
| |
| آرایه‌شناسی | |
| فرمانرو: | جانوران |
| شاخه: | طنابداران |
| رده: | پستانداران |
| راسته: | جفت‌سمان |
| تیره: | گاوسانان[۱] |
| زیرخانواده: | گاویان[۲] |
| سرده: | گاوها |
| Species: | B. taurus |
| نام علمی | |
| Bos taurus | |
گاو (به انگلیسی: Cattle or Cow) پستانداری است سُم‌دار، نشخوارکننده و تهی‌شاخ از راسته زوج‌سُمان، از خانواده گاوسانان. خانوادهٔ گاوسانان در برگیرندهٔ چندین سرده است که سردهٔ Bos همهٔ گاوها و گاومیشها را در بر می‌گیرد.[۳]
این حیوان به دلیل استفاده از گوشت، تولید شیر و استفاده از پوست برای تولید چرم توسط انسان پرورش داده می‌شود. یکی دیگر از محصولات تولید شده از این حیوان، کود حیوانی است.
نزدیک به ۱۰۵۰۰ سال پیش چیزی در حدود ۸۰ راس گاو برای اولین بار در آناتولی مرکزی، شام و ایران غربی اهلی شده‌است.[۴] طبق تخمینی در سال ۲۰۱۱ نزدیک به ۱٫۴ میلیارد راس گاو در جهان وجود دارد.[۵]
جد گاوهای اهلی امروزی حیوانی منقرض‌شده به نام نیاگاو (Bos primigenius) می‌باشد. اولین حیوانی که به سرده بوس متعلق بود در بیش از دو میلیون سال پیش در آسیا دیده شد. نیاگاو در حدود دویست و پنجاه هزار سال پیش به اروپا رسید.
محتویات
مسائل اقتصادی[ویرایش]
نزدیک به ۵۰٪ گوشت جهان از گاو تأمین می‌شود.[۶] تجارت خارجی گوشت گاو در سال ۲۰۰۰ بیش از ۳۰ میلیارد دلار بوده‌است که این رقم فقط متعلق به ۲۳٪ گوشت گاو تولیدشده در جهان است.[۷] تولید شیر که به شکل‌های مختلفی از قبیل پنیر، ماست، کره و دیگر محصولات لبنی درمی آید نیز قابل مقایسه با گوشت می‌باشد. پوست گاو که به شکل چرم در می‌آید دیگر تجارت پرسود مربوط به گاو است.
لبنیات[ویرایش]
از برخی نژادهای خاص مانند نژاد هولشتاین فریزیان برای تولید شیر استفاده می‌شود.[۸] معمولا گاوهای شیرده را در مزارع و گاوداری‌های خاصی نگهداری می‌کنند که مخصوص تولید شیر می‌باشد. اکثر گاوها روزانه دوبار دوشیده می‌شوند که ممکن است شیر دوشیده شده در همان‌جا فرآوری شده و تبدیل به محصولات لبنی شود یا برای فراوری به کارخانجات مخصوص اینکار فرستاده شود.[۹] برای اینکه گاوهای شیرده بتوانند به شیردهی خود ادامه دهند باید سالانه یک گوساله به دنیا بیاورند. اگر گوساله به دنیا آمده نر باشد معمولاً در سن جوانی ذبح می‌شود تا از آن گوشت تولید گردد.[۱۰] گاوهای شیرده تا سه هفته قبل از زایمان به تولید شیر ادامه می‌دهند.[۱۱] در طول نیم قرن اخیر تولید شیر به شدت افزایش یافته‌است تا بتوان پاسخگوی نیاز جامعه به محصولات لبنی بود. گاوهای هلشتاین در بریتانیا به‌طور متوسط روزانه ۲۲ لیتر شیر می‌دهند.[۱۲][۱۳]
ساختار بدنی[ویرایش]
در آروارهٔ فوقانی گاو دندان‌های پیشین و نیش وجود ندارند و فقط دندان‌های آسیاب وجود دارند و برعکس دندان‌های پیشین و نیش در فک تحتانی موجودند. دندان‌های نیش گاوها همانند ثنایا شده و به‌طور کلی بشکل یک ردیف منظم هشت تایی در جلوی فک قرار دارد. در هر دست و پای گاو یک زوج سم وجود دارد.[نیازمند منبع]
تولید مثل[ویرایش]
.jpg)
متوسط مدت زمان بارداری گاوها ۲۸۶ روز است.
گاو حیوانی است بدون تغییرات فصلی تولید مثلی، یعنی در کل سال قادر به انجام زاد و ولد می‌باشد. طول حاملگی این حیوان نه ماه بوده و غالباً تک‌قلوزا می‌باشد، اگر چه دوقلوزائی و چندقلوزائی نیز گاه دیده می‌شود. احتمال دوقلوزائی در گاو یک تا دو درصد می‌باشد.[۱۴] گوساله ماده پس از رسیدن به سن بلوغ جنسی که از ده ماهگی به بعد است به‌طور میانگین هر ۲۱ روز یکبار فحل می‌آید و آماده پذیرش دام نر می‌شود.
نژادها[ویرایش]
نژادهای گاو بسیار زیاد هستند. بستگی به نوع استفاده‌ای که از گاو می‌شود نژادهای گاو به نژادهای گوشتی، شیری و دو منظوره تقسیم می‌شود.
- نژادهای شیری شامل: ایرشایر، جرسی، گرنزی، یا براون سوئیس، فریژن (فریژن هلندی، هولشتین فریژن، فریژن انگلیسی و فریژن سفید و قرمز) و کری،
- نژادهای گوشتی معروف شامل: گالووای، آبردین آنگوس، هرفورد، شورت هورن، شاروله، لیموزین، سمینتال، براهمن، سانتاگتروس و برانگوس می‌باشد.
نژادهای معروف گاوهای ایرانی عبارت‌اند از: گاو سرابی، گاو سیستانی، گاوگلپایگانی و گاو دشتیاری[پانویس ۱] و نژادهای جنگلی یا ساحلی یا که مخصوص نواحی گیلان و مازندران و گرگان و است، نژاد کوهستان که گاوهای سراب و اردبیل و دیگر نواحی آذربایجان از آن نژادند.
اهلی شدن گاو[ویرایش]
نزدیک به ۶۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح با تغییر زندگی بشر از شکارگری به کشاورزی و بدنبال توسعه مزارع، گاوهای وحشی به این کشتزارها هجوم می‌آوردند که به تدریج بشر توانست تعدادی از این حیوان را به اسارت درآورده و اهلی نماید. گاو پس از سگ و گوسفند و بز و گربه اهلی شد. ابتدا از گوشت گاو استفاده می‌شد اما سرانجام انسان توانست چگونگی دوشش شیر گاو را فرا بگیرد. باستان‌شناسان معتقدند: اهلی شدن گاو در آسیا و خاورمیانه بین ۴۵۰۰ تا ۶۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح انجام شده‌است.[پانویس ۲]
استفاده‌ها[ویرایش]
جانوری بسیار مفید است و از شیر و گوشت و پوست و نیروی بدنی آن استفاده می‌شود. از گاو نر جهت تخم‌کشی، شخم و بارکشی نیز استفاده می‌شود.
احتمالاً یکی از هدف‌های اصلی اهلی کردن گاو بارکشی بوده‌است. از نیروی فیل، شتر و اسب، بعد از گاو استفاده شد.[پانویس ۳]
جمعیت[ویرایش]
جمعیت گاوهای جهان در حدود یک میلیارد راس می‌باشد که در حدود نصف آن‌ها یعنی پانصد میلیون راس از نژاد هلشتاین و مابقی از سایر نژادها هستند. هند بیشترین تعداد گاو در جهان را در اختیار دارد و حدود ۲۸۲٬۰۰۰٬۰۰۰ راس برابر با ۲۸٬۲۰٪ از کل جمعیت گاوهای جهان در این کشور زندگی می‌کنند. در پی آن برزیل: ۱۸۸٬۰۰۰٬۰۰۰، ۱۸٫۸۰٪؛ چین: ۱۴۰٬۰۰۰٬۰۰۰، ۱۴٪؛ آمریکا: ۱۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰، ۱۰٪؛ اتحادیه اروپا: ۸۸٬۰۰۰٬۰۰۰، ۸٫۸۰٪؛ آرژانتین: ۵۲٬۰۰۰٬۰۰۰، ۵٫۲٪؛ استرالیا: ۳۰٬۰۰۰٬۰۰۰، ۳٪؛ آفریقای جنوبی: ۱۵٬۰۰۰٬۰۰۰، ۱٫۵٪؛ کانادا: ۱۵٬۰۰۰٬۰۰۰، ۱٫۵٪؛ ایران: ۹٬۰۰۰٬۰۰۰، ۰٫۹٪؛ و دیگر کشورها: ۸۴٬۰۰۰٬۰۰۰، ۸٬۴٪.
گاو در فرهنگ باستان[ویرایش]
گاو در فرهنگ هند[ویرایش]
در آیین و قوانین هندوان گاو از احترام بسیار ویژه‌ای برخوردار است.
آریایی‌های باستان(هندی‌ها و ایرانی‌ها) اعتقاد داشتند خدایان گیتی را در هفت مرحله آفریدند که اول آسمان بود و بعد زمین. خدایان در مرکز زمین سه آفریده گذاشتند: یک گیاه، یک گاو و یک انسان. آن‌ها با قربانی کردن اولین انسان انسان‌ها را به وجود آوردند و از خمیر گیاه تمام گل‌ها و گیاهان را و با قربانی گاو و با استفاده از کالبد او تمام حیوانات روی گیتی را.[۱۵]
گاو در فرهنگ اروپا[ویرایش]
در ادبیات اروپا بستگی به نوع نژاد و اقوام مردم، گاو به نمادهای گوناگونی شناخته گردیده شده‌است، در اسپانیا و در جشن‌ها و عیدها، مراسم گاوبازی برپا است، در آلمان هنروران بسیاری در درازای تاریخ همیشه از گاو در دیدگاه‌های نگاره‌های خویش بهره می‌جستند، در فرانسه آنقدر مهم است که در بسیاری از مکان‌ها مجسمه گاو را جای داده‌اند.
نگارخانه[ویرایش]
مازندران، سال ۱۳۱۴
یک گاو نر مازندرانی در منطقهٔ جنگلی بلیران شهرستان آمل
-_Wasserb%C3%BCffel_-_Annemarie_Schwarzenbach_-_SLA-Schwarzenbach-A-5-06-089.jpg)
-_Wasserb%C3%BCffel_-_Annemarie_Schwarzenbach_-_SLA-Schwarzenbach-A-5-06-086.jpg)
جستارهای وابسته[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- ↑ Bovidae
- ↑ Bovinae
- ↑ ضمیری، محمد جواد. پرورش گاو شیری. شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز. چاپ چهارم. ۱۳۸۲.
- ↑ Bollongino, R.; Burger, J.; Powell, A.; Mashkour, M.; Vigne, J. -D.; Thomas, M. G. (2012). "Modern taurine cattle descended from small number of Near-Eastern founders". Molecular Biology and Evolution. 29 (9): 2101–2104. doi:10.1093/molbev/mss092. PMID 22422765. Archived from the original on 31 March 2012. Op. cit. in Wilkins, Alasdair (28 March 2012). "DNA reveals that cows were almost impossible to domesticate". io9. Archived from the original on 12 May 2012. Retrieved 2 April 2012.
- ↑ "Counting Chickens". The Economist. 27 July 2011. Archived from the original on 15 July 2016. Retrieved 6 July 2016.
- ↑ Rickard, G. , & Book, I. (1999). Bovids:useful ruminants. In Investigating God's world (3rd ed.). Pensacola, Fla. : A Beka Book.
- ↑ (Clay 2004).
- ↑ "UK Dairy Cows". Archived from the original on 18 May 2015. Retrieved 7 May 2015.
- ↑ Pearson, R.E.; Fulton, L.A.; Thompson, P.D.; Smith, J.W. (1979). "Milking 3 Times per day". Journal of Dairy Science. 62 (12): 1941–1950. doi:10.3168/jds.S0022-0302(79)83526-2. PMID 541464.
- ↑ "Veal and the Dairy Industry". Compassion in World Farming. Archived from the original on 18 May 2015. Retrieved 9 May 2015.
- ↑ "Compassion in World Farming: Dairy Cattle". Archived from the original on 18 May 2015. Retrieved 7 May 2015.
- ↑ «Holstein UK Education Section». ukcows.com. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۷-۰۸.
- ↑ "About dairy cows". www.ciwf.org.uk. Retrieved 2019-07-08.
- ↑ ضمیری، محمد جواد. تولید مثل در گاو. ترجمه. شیراز. انتشارات دانشگاه شیراز. چاپ سوم. ۱۳۸۰.
- ↑ دگرگونی بزرگ:جهان در زمان بودا، سقراط، کنفوسیوس و ارمیا، نوشته کرن آرمسترانگ، ترجمه نسترن پاشایی و ع پاشایی، انتشارات فروزان ۱۳۸۶، صفحهٔ ۱۴
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ گاو موجود است. |
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به گاو در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
جانوران بر نشان‌های خانوادگی | ||
|---|---|---|
| پستانداران |  | |
| پرندگان | ||
| موجودات افسانه‌ای | ||
| آبزیان | ||
| دیگران | ||
