عبدالرحمن‌خان
| عبدالرحمن خان | |
|---|---|
| امیر افغانستان | |
 عبدالرحمن خان | |
| سلطنت | ۱۸۸۰-۱۹۰۱ |
| پیشین | محمد یعقوب خان |
| جانشین | حبیب‌الله خان |
| زاده | مابین ۱۸۴۴ - ۱۸۴۰ افغانستان |
| درگذشته | ۱ اکتبر ۱۹۰۱ باغ بالای کابل، افغانستان |
| آرامگاه | باغ بالا، کابل |
| فرزند(ان) | حبیب‌الله خان |
| دودمان | سلسله بارکزایی |
امیر عبدالرحمن خان، سومین پسر محمدافضل خان، نوهٔ امیر دوست‌محمد خان، امیر افغانستان (حکومت:۱۳۱۸–۱۲۹۷ق) (۱۲۸۰–۱۲۵۹ش) (۱۸۸۰–۱۹۰۱م) از دودمان بارکزی که در سال ۱۲۵۵ق/۱۸۴۰م زاده شد. او در زمان زمامداری پدرش به‌عنوان فرماندار قطغن و بدخشان ایفای وظیفه می‌کرد. او با عمویش، شیرعلی خان جنگید و پس از شکست به بخارا فرار نمود.
عبدالرحمن در ۱۲۸۲ق/۱۸۶۶م به افغانستان بازگشت و شیرعلی‌خان را شکست داده، پدرش محمد افضل خان را بر تخت سلطنت نشاند. پس از سه سال شیر علی خان بار دوم قدرت را به‌دست گرفت و عبدالرحمن پا به فرار گذاشت. پس از مرگ شیر علی در سال ۱۲۵۸ش/۱۸۸۰م، عبدالرحمن با پذیرش شرایط و درخواست‌های بریتانیا، اداره کابل را در دست گرفت. او ابتدا قندهار و هرات را از یعقوب خان، فرزند و جانشین شیرعلی گرفت و سال بعد ناحیه ترکستان، شامل ولایت‌های بلخ، فاریاب، جوزجان و تخار را تصرف کرد. سپس عبدالرحمن متوجه هزاره‌ها شد و از آنان درخواست پذیرش حاکمیتش و دادن مالیات کرد. با اذیت و آزار مأموران عبدالرحمن در هزاره‌ستان و خودداری هزاره‌ها از مالیات و پس از بازداشت، تبعید و اعدام تعدادی از افراد بانفوذ هزاره، آنان علیه عبدالرحمن اعلام جنگ کردند. عبدالرحمن در سالهای ۱۳۰۸ تا ۱۳۱۰ق با کمک از برخی اقوام غیر هزاره، اعلام تکفیر و جهاد علیه آنان، قدرت هزاره‌ها را در هم شکست و ساختار اجتماعی و اقتصادی آنان را ویران ساخت. او سپس در قرارداد با بریتانیا، خط دیورند را بعنوان مرز بین افغانستان و هند بریتانیا در سال ۱۲۷۱ش/۱۳۱۰ق/۱۸۹۳م به رسمیت شناخت. پس از چندی بر ضد کافرستان (نورستان امروزی که در آنزمان مسلمان نبودند) لشکر کشی نمود و آنها را جبرا به پذیرفتن دین اسلام وادشت. نسل‌کشی هزاره‌ها یا اقدام به نابودی کامل یک طایفه بزرگ از ساکنان بومی افغانستان که منجر به از دست رفتن بیشتر از شصت درصد این طایفه شد، جنبه منفی این امیر دانسته می‌شود.
جنایات جنگی[ویرایش]
عبدالرحمن دستور قتل‌عام تمام هزاره‌های افغانستان را صادر کرد. پیش از قتل‌عام، ۶۰۰٬۰۰۰ خانوار مردم هزاره در افغانستان زندگی می‌کردند.[۱] عبدالرحمن‌خان بیش از ۴۰۲٬۰۰۰ (۶۷٪) خانواده مردمان هزاره را بین سالهای ۱۸۹۳ تا ۱۹۰۰ کشت[۲] و از سرهای شان کله‌منار درست کرد که بزرگترین نسل‌کشی قرن نوزدهم به‌شمار می‌رود.[۳]
مرگ[ویرایش]
عبدالرحمن در سال ۱۹۰۱ در باغ بالای کابل درگذشت و نیز در آنجا دفن گردید.
منابع[ویرایش]
- ↑ کاتب، فیض‌محمد. نژادنامه افغان. قم. دریافت شده در ۱۴ اوت ۲۰۲۱
- ↑ کاتب، فیض‌محمد. سراج‌التواریخ (۱۹۱۳). ۱، ۲ و ۳. مطبعه دارالسلطنته. کابل. دریافت شده در ۱۴ اوت ۲۰۲۱
- ↑ هوکال، سارا (۲۷ ژوئن ۲۰۱۶). «هزاره‌ها کی هستند؟». خبرگزاری الجزیره. دریافت‌شده در ۱۴ اوت ۲۰۲۱.
- افغانستان در پنج قرن اخیر نوشته میر محمد صدیق فرهنگ
- افغانستان در مسیر تاریخ نوشته میر غلام محمد غبار
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ عبدالرحمن‌خان موجود است. |
| عمومی | |
|---|---|
| کتابخانه‌های ملی | |
| دیگر | |
