موز

موز

یک گیاه موز در مصر

'موز (در ایران) یا کیله (در افغانستان) نام میوه و گیاهی با همین نام است که بومی مناطق حاره‌ای جنوب شرق آسیا، شبه جزایر مالزی، و استرالیا است. امروزه این گیاه در تمام مناطق گرمسیری که از رطوبت مطلوبی برخوردار باشند کاشت می‌شود.

گیاه موز در وهله اول برای میوه‌اش و ضمناً برای تولید فیبر و نیز زیبایی کاشته می‌شود. از آنجائی که گیاه موز نسبتاً بلند و مستقیم و محکم می‌باشد، اشتباهاً به آن درخت می‌گویند، در حالی که واقعیت آن است که آنها فقط شاخه‌هایی هستند که پس از دادن میوه خشک شده و از بین می‌روند. این شاخه‌ها می‌توانند به بلندی بین دو تا هشت متر برسند و برگ‌های آن نیز به حدود سه و نیم متر می‌تواند برسد. میوه موز به صورت خوشه در انتهای ساقه تشکیل می‌شود.

چهار نوع موز متفاوت

نتایج یک مطالعه جدید در کالج سلطنتی لندن نشان داده است که مصرف یک عدد موز در روز به میزان قابل توجهی خطر بروز علائم آسم را در کودکان کاهش می‌دهد.

کشورهای هند، چین، اوگاندا، فیلیپین و اکوادور به ترتیب بزرگترین تولیدکنندگان و کشورهای اکوادور، کاستاریکا، کلمبیا و فیلیپین بزرگترین صادرکنندگان موز در جهان هستند.

خصوصیات موز از دیدگاه طب سنتی

میوه‌ای گرم و پر انرژیست، ارزش غذائی آن برابر با گوشت بوده؛ اما فاقد چربی، و کلسیم آن اندک است. مقداری مواد قندی دارد؛ بعلاوه دارای ویتامین‌های B1 و B2 و PP و C است. برای اشخاصی که تازه بستر بیماری را ترک کرده‌اند، بسیار مفید است. موزی که خوب روی درخت رسیده و پوست آن زرد شده باشد، بسیار مقوی است. موز شامل مقدار زیادی قند و مواد نشاستهای و انواع متفاوت ویتامین‌هاست. غلظت ویتامین‌های A و C موجود در موز به بهترین وجهی برای جذب شدن در بدن آماده‌اند. موز غذای کاملی است، حتی برای بچه‌ها و اشخاصی که مبتلا به ناراحتی‌های هاضمه هستند. در صورت خوب جویدن می‌توانند از آن بخورند؛ منتها در بچه‌های کوچک بهتر است آن را له کنند.

ارزش غذائی

در یک موز به مقداری آهن و فسفر و کلسیم وجود دارد که در ۴۰ گرم آرد سفید گندمی که در ۶۰ گرم آب جوشیده خمیر شده باشد. بقیه املاح معدنی که در آرد سفید موجود است، نیز در موز یافت می‌شود؛ منتها به مقدار زیادتر، مثلاً کلر موجود در موز سه برابر کلر موجود در آرد است، و مس موجود در آن چهار برابر مس موجود در آرد سفید است؛ و منیزیوم موز پنج برابر آرد و پتاسیم و منگنز آن ده برابر، و همچنین چربی و هیدرات دو کربن آن تقریباً برابر با آرد است، و تنها مواد پروتید آرد کمی بیشتر است. ویتامین‌ها و املاح معدنی موجود در موز خیلی بهتر از املاح موجود در آرد جذب بدن می‌شود. بخصوص املاح آهن که برای مبارزه با کم خونی به کار می‌رود، به کمک ویتامین C موجود قابل جذب در بدن می‌شود. موز مانند سایر میوه‌ها بر قلیائیت خون و در نتیجه صافی و پاکی و تعادل آن می‌افزاید.

تا می‌توانید از مصرف موزهای سبز و کال و یا کهنه و سیاه خودداری کنید. مقدار ۱۰ عدد موز و ۱/۵ لیتر شیر بدون کلسیم برای مدت ۲۴ ساعت غذای یک فرد را تأمین می‌نماید؛ که در حدود ۲۰۰۰ کالری انرژی ایجاد می‌کند. موز خشک شده با وجود اینکه ویتامین C خود را از دست داده است، ولی دارای ارزش غذائی مناسبی است. موز نیز به اندازه سیب و گلابی دارای ویتامینهای C و A و B1 و B2 است.

بهترین زمان مصرف موز مصرف موز در صبح‌ها فواید بسیاری برای بدن دارد اما برای کاهش مضرات قند موجود در موز آن را با مواد غذایی خاصی باید مصرف کرد. هرگز موز را بلافاصله پس از غذا مصرف نکنید زیرا دوباره هم میل به غذاخوردن را در شما به وجود می‌آورد هم احساس خستگی خواهید کرد. برای آنکه مصرف موز این عوارض را نداشته باشد بهتر است آن را به همراه یک چربی سالم یا چاشنی‌های غذایی مصرف کنید تا اسید موجود در موز خنثی شود و سرعت متابولیسم قند بدنتان کاهش پیدا کند. خوردن موز در وعده صبحانه همراه کره بادام زمینی و یا دارچین می‌تواند قندخون را کاهش دهد و احساس کسالت و خستگی را از بین ببرد.

فواید درمانی

برای غذای اشخاصی که بنا به توصیه پزشک رژیم غذایی بدون نمک دارند و همچنین اشخاصی که اوره اضافی در خون دارند، می‌توانند از موز و شیر سدیم گرفته شده استفاده نمایند. برای اشخاصی که دچار بیماری‌های قلبی و یا ورم کلیه و بیماری‌های تورمی دیگر هستند نیز تجویز می‌شود.

برای درمان اسهال حاد و اسهال اطفال موز را پخته و به صورت پوره درمی‌آورند، و سپس با کمی آب برنج مخلوط می‌کنند و به بیمار می‌خورانند.

برای درمان آلبومین در ادرار، آرد موز خشک شده بسیار مفید است.

مضرات موز

موز میوه بی‌ضرری است، ولی فقط موزهای خام برای اشخاصی که دستگاه گوارشی حساسی دارند، ممکن است تولید امتلاء معده و نفخ و یبوست نماید، و به علاوه کسانی که نمی‌توانند مواد قندی را بخوبی هضم کنند، و همچنین عده‌ای از مبتلایان به ورم روده، به خصوص بیماران مبتلا به قند و اشخاص چاق، به دلیل زیادی قند موجود در موز نباید از آن بخورند.