آنه‌ماری شیمل

آنه‌ماری شیمل
عکسی بر روی شیشه از آنه‌ماری شیمل در خیابانی در بن
زادهٔ	۷ آوریل ۱۹۲۲ ارفورت، جمهوری وایمار
درگذشت	۲۶ ژانویهٔ ۲۰۰۳ (۸۰ سال) بن، آلمان
تحصیلات	دکترا در جهان اسلام و زبان، دکترا در تاریخ ادیان
پیشه	ایران‌شناسی، شرق‌شناسی، اسلام‌شناسی، تصوف شناسی، اقبال لاهوری

آنه‌ماری شیمل (به آلمانی: Annemarie Schimmel)؛ (۷ آوریل ۱۹۲۲–۲۶ ژانویه ۲۰۰۳) اسلام‌پژوه، خاورشناس و مولوی‌شناس سرشناس آلمانی بود.

زندگی‌نامه

او به‌عنوان تنها فرزند خانواده‌ای متوسّط و فرهنگی، در ماه آوریل سال ۱۹۲۲ میلادی در شهر ارفورت آلمان به‌دنیا آمد و در محیطی مملوّ از ادبیّات و شعر پرورش یافت. در پاییز ۱۹۳۹، یعنی زمانی که هفده سال داشت، تحصیلات خود را در رشته‌های زبان و ادبیات عرب و علوم اسلامی دانشگاه برلین آغاز نمود. تحت تأثیر بهترین معلم خود، هانس هاینرش شِدِر و بنا به توصیهٔ او به مطالعه و تحقیق در دیوان مولانا جلال الدین بلخی روی آورد.

در اکتبر سال ۱۹۴۱، کار نوشتن رسالهٔ دکترای خود را بر روی موضوع «مصر در اواخر دوران قرون وسطی» را به انتها رسانید. او با اینکه ۱۹ سال بیشتر نداشت، موفق به اخذ درجه دکترا از دانشگاه برلین شد. آنه‌ماری شیمل دکترای دوم خود را در سال ۱۹۵۱ در حوزهٔ تاریخ ادیان و با رساله‌ای پیرامون «عشق عرفانی در اسلام» دریافت نمود. او جزو نویسندگان تاریخ ایران کمبریج بوده‌است

در اوائل دهه ۱۹۵۰ شیمل سفرهایی به کشور ترکیه انجام داد. او نخستین سخنرانی عمومی خود به زبان ترکی را در سال ۱۹۵۳ در شهر آنکارا انجام داد. اندکی پس از آن، از سوی دانشکده الهیات دانشگاه آنکارا، تصدی ریاست بخش تاریخ ادیان به وی پیشنهاد گردید. در سال ۱۹۶۳ به ایران سفر کرد و علاوه بر دیدار از اصفهان و شیراز، در مؤسسه گوته تهران نیز سخنرانی‌هایی ایراد کرد. در سال ۱۹۶۶ محمدرضا پهلوی وی را به کنگره ایران‌شناسی دعوت کرد. در این سفر وی علاوه بر دیدار از مناطق کوهستانی به منظور بررسی دستاوردهای آموزشی انقلاب سفید از زورخانه هم دیدار کرد.
در بهار سال ۱۹۶۷ میلادی، شیمل کار تدریس در دانشگاه هاروارد در حوزهٔ فرهنگ هندی - اسلامی را آغاز نمود و در سال ۱۹۷۰ به درجهٔ استادی رسید. تنها در ترم بهار دو برابر مقدار معمول درس می‌داد. او تقریباً همه ساله پاییز را در پاکستان به‌سر می‌برد.

آنه‌ماری شیمل در ۲۶ ژانویه سال ۲۰۰۳ درگذشت.

تصویر سنگ قبر آنه‌ماری شیمل که در آن حدیثی از علی ابن ابی طالب نقش بسته‌است: الناس نیام فاذا ماتوا انتبهوا (مردم خوابند؛ وقتی می‌میرند بیدار خواهند شد)

کتاب‌شناسی

• جایگاه خلفا و قضات در پایان زمامداری ممالیک (۱۹۴۲)
• خلیفه و قاضی در اواخر قرون وسطی در مصر (۱۹۴۳)
• شمع و پروانه، نوشته قره عثمان اوغلی یعقوب قدری (ترجمه ۱۹۴۷)
• مجموعه شعر نوای نی (۱۹۴۸)
• زبان تصاویر مولانا (۱۹۴۹)
• پژوهشی در مفهوم عشق عرفانی در دوره‌های نخستین عرفان اسلامی (۱۹۵۱)
• ادیان جهان: مختصر تاریخ ادیان (۱۹۵۱)
• گزیده‌ای از مقدمه ابن خلدون (۱۹۵۱)
• شعر شرق (۱۹۵۲)
• جاویدنامه (ترجمه ۱۹۵۷)
• قرآن (ترجمه ۱۹۶۰)
• تأثیرات اندیشه مولانا در شرق و غرب (ترکی ۱۹۶۳)
• بال جبرئیل (۱۹۶۳)
• پیام شرق (ترجمه ۱۹۶۳)
• گزیده دیوان شمس (ترجمه ۱۹۶۴)
• پاکستان؛ قصری با هزار دروازه (۱۹۶۵)
• جهان شعر، جهان آشتی است (۱۹۶۷)
• ابعاد عرفانی اسلام (1975)
• محمد رسول خدا (1985)
• نام‌های اسلامی (۱۹۸۹)
• مقدمه‌ای بر اسلام (۱۹۹۰)
• برادرم اسماعیل، خاطرات ترکیه(۱۹۹۰)
• راز اعداد (1993)
• تبیین آیات الهی نگاهی پدیدارشناسانه به اسلام (1994)

جستارهای وابسته

• مولوی
• علامه اقبال

منابع

• زینت کیفی، سیمای علامه اقبال لاهوری در آثار دکتر آنه‌ماری شیمل، فصلنامهٔ «نقد و تحقیق»، شاپا: ۲۵۶۳–۲۴۵۴، مدیر و سردبیر: سید نقی عباس کیفی، جلد ۱، شماره ۱، صص ۶۷–۵۸، دهلی نو، ۲۰۱۵ م.
• مجلهٔ دانشگاه هاروارد
• خسرو ناقد (تیر ۱۳۷۱). «کتاب‌شناسی آثار پروفسور آنه ماری شیمل». مجله کلک شماره ۲۸.
• خسرو ناقد (تیر ۱۳۷۱). «فرزانه بانوئی دلباخته شرق». مجله کلک شماره ۲۸.

پیوند به بیرون

• زندگینامه مشروح آنه ماری شیمل، خسرو ناقد
• اقبالِ شیمل. گفتاری است از خسرو ناقد، در همایش «عرفان، پلی میان فرهنگ‌ها»
• گزیده‌ای از ترجمه‌های شاعرانه آنه‌ماری شیمل، به انتخاب خسرو ناقد