تاریخ ادیان و مذاهب

از دید فروید منشأ باورهای دینی بایستی در روان رنجوری بشر جستجو شوند و از دید دورکهایم، دین یک برساخته اجتماعی است. ریچارد داوکینز، زیست‌شناس فرگشتی، دین را بر اساس فرگشت انسان مورد بررسی قرار داده و در کتاب توهم خدا می‌گوید: «اگر عصب‌شناسان یک مرکز مرتبط با باور به خدا در مغز پیدا کنند، دانشمندان داروینیستی همانند من همچنان در پی آن هستند که دریابند چرا انتخاب طبیعی به گزینش چنین مرکزی انجامیده‌است؟» برخی از دانشمندان معتقدند که باورهای دینی در طول فرگشت و تکامل به وجود آمده‌اند و به بقای این موجود کمک کرده‌اند.

نخستین دین بر اساس آنچه در قرآن، (معجزه محمد) و همچنین تورات و انجیل آمده، یکتاپرستی بوده‌است که آدم نخستین پیامبر و انسان روی زمین، بر این دین بوده‌است.

اما انواع بت پرستیهای مصنوعی و طبیعی بعد از او و به دلایل متفاوت به وجود آمده‌اند که برخی از آن‌ها نیز بت را نماینده خدا می‌دانستند. در این میان، بت‌های مصنوعی با سیمای بشری به مثابه آخرین و تکامل یافته‌ترین مذهب بت‌پرستی بوده‌است.

پیوند دین و آدمی، پیوندی دیرین و پایدار، اما دستخوش تغییرات است. پس از ملت، مذهب، دومین عامل احساس هویت در جهان به‌شمار می‌رود.

دین، همچنان به عنوان مؤلفه‌ای بنیادین به حیات خود در جوامع گوناگون بشری ادامه خواهد داد، اما در عین حال، با تأثیر پذیرفتن انسان از زمانه و محیطی که به سرعت دگرگون می‌شود، جایگاه، نقش و عملکرد دین نیز دگرگون خواهد شد.

از بزرگترین ادیان جهان می‌توان از ادیان ابراهیمی نام برد که همه از یک ریشه و منطقهٔ خاور میانه سرچشمه می‌گیرند و عبارتند از اسلام، مسیحیت و یهودیت است.

از دین‌های بزرگ دیگر در جهان می‌توان از بوداگرایی، هندوگرایی و آیین کنفوسیوس نام برد. دین‌های کهن فراوان دیگری نیز وجود دارد مانند زرتشتی‌گری، مانی‌گری، مهرپرستی و جز اینها.

جستارهای وابسته

• فهرست ادیان