حسن بصری
| حسن بصری | |
|---|---|
| Theologian, Arabic | |
| زادروز | ح. ۶۴۲ میلادی / ۲۱ قمری مدینه |
| درگذشت | ح. ۷۲۸ میلادی / جمعه ۵ رجب ۱۱۰ بصره |
| محترم شمرده‌شده در | اسلام |
| تاثیر گذاشته بر | مسلمان امام |
| مکتب/سنت | سنی |
 |
برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. لطفاً با توجه به شیوهٔ ویکی‌پدیا برای ارجاع به منابع با ارایهٔ منابع معتبر این مقاله را بهبود بخشید. مطالب بیمنبع را میتوان به چالش کشید و حذف کرد. |
حسن پسر یسار ملقب به ابو سعید و یا حسن بصری متولد سال ۲۱ هجری در مدینه و متوفی به سال ۱۱۰ هجری قمری در بصره به گفته منابع صوفیه یکی از اولین پیشگامان زهد و تصوف در اسلام است.
تولد[ویرایش]
حسن بصری در مدینه به دنیا آمد و در وادی القری (از توابع مدینه) بزرگ شد.[۱] در تاریخ تولد او اتفاق نظر وجود ندارد. به گفته عطار[۲] حسن بصری در دوره حیات پیامبر اکرم متولد شد. به گفته وَکیع،[۳] در زمان قتل عثمان (در سال ۳۵) حسن ده ساله و به گفته محمد بن سعد بن منیع الهاشمی[۴] چهارده ساله بود.[۵] به نظر می‌رسد که قول اخیر درست‌تر باشد، زیرا ابن سعد (متوفی ۲۰۳) نزدیک‌ترین فرد به زمان حسن بوده است. علاوه بر این، او در جای دیگری[۶] تأکید کرده است که حسن دو سال پیش از قتل خلیفه دوم متولد شد.[۷] اگر حسن در زمان قتل عثمان چهارده ساله بوده است، باید در سال ۲۱ به دنیا آمده باشد، ضمن آن که وکیع[۸] و صَفَدی[۹] نیز همین تاریخ را پذیرفته‌اند. او را در ردیف تابعین (مسلمانانی که در زمان حیات پیامبر اسلام زندگی نکرده‌اند و فقط یک یا چند صحابه را دیده‌اند) جا میدهند و به ادعای صوفیه از اصحاب نزدیک به علی بن ابیطالب بوده‌است گرچه برخی علمای شیعه مخالف این نظر اند.
به عقیده صوفیه، اولین حرکت برای ترویج مذهب تصوف در اسلام از حسن بصری بود... سخنان وی الهام بخش مردم جویای حقیقت بود که خلق را به خدا دعوت می‌کرد و عشق الهی را توصیه می‌نمود... حسن بصری رفتار و اخلاقی صوفیانه داشت و در معارف اسلامی تا حدی یگانه عصر خویش بود. همین کردار و گفتار حسن بود که صوفیانی مانند رابعه عدویه و حبیب عجمی را به او جذب کرد. از طرفی تعالیم پدرش که حکمت و ادب ایرانی را می‌دانست در صفای روحی و حُسن خُلق و دانش او از زمان کودکی و جوانی بی تأثیر نبود.[۱۰]
آثاری که دربارهٔ وی منتشر گردیده است[ویرایش]
علاوه بر مطالبی که در آثار قدما مانند تذکره الاولیا عطار، کشف الحقایق هجویری، وفیات الاعیان ابن خلکان و سایر آثار آمده، در کتاب زیر در ۱۱ بخش شرح کامل زندگی و احوال، استادان، موعظه‌ها، تفسیر آیاتی از قرآن، سخنان، نقل احادیث ... وفات آورده شده است:
- «حسن بصری، پیر پیروان طریقت و راهنما جوانمردان» تألیف دکتر جواد نوربخش[۱۱]
پیوند به بیرون[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ ابن سعد، ج۷، ص۱۵۷؛ ذهبی، ۱۴۰۱- ۱۴۰۹، ج۴، ص۵۶۴
- ↑ ص ۳۰
- ↑ وکیع، ج ۲، ص۶
- ↑ ابن سعد، ج ۷، ص۱۵۷
- ↑ نیز ر.ک: به ذهبی، ۱۴۰۱-۱۴۰۹، همانجا
- ↑ ر.ک:ج۷، ص۱۵۷
- ↑ (نیز ر.ک:ذهبی، ۱۴۰۱-۱۴۰۹، همانجا
- ↑ ج ۲، ص۳
- ↑ ج ۱۲، ص۳۰۶
- ↑ حسن بصری، پیرپیروان طریقت و راهنمای جوانمردان، دکتر جواد نوربخش، انتشارات خانقاه نعمت اللهی، لندن، ۱۳۷۳ (بخش هفتم)
- ↑ حسن بصری، پیرپیروان طریقت و راهنمای جوانمردان، دکتر جواد نوربخش، انتشارات خانقاه نعمت اللهی، لندن، ۱۳۷۳ و انتشارات یلدا قلم، تهران ۱۳۷۹
منابع[ویرایش]
- تذکره الاولیاء عطار نیشابوری
