مراقبه

برای درون‌پویی جهان‌شمول مدیتیشن را ببینید.

مراقبه یا درون‌پویی در اخلاق و عرفان اسلامی بخش مهمی از سیر و سلوک است که پس از توبه و مشارطه و پیش از محاسبه است.

شیخ محمد بهاری دربارهٔ لفظ مراقبه می‌گوید: «مراقبه یعنی کشیک نفس را کشیدن که مبادا اعضا و جوارح را به خلاف وا دارد و عمر عزیز را که هر آنی از آن بیش از تمام دنیا و ما فیها قیمت دارد، ضایع بگرداند.»

روزبهان در مَشرَب الارواح می‌گوید: «مردی از ابن‌‌مبارک پرسید: ای ابو عبدالرحمن مرا وصیتی کن. گفت: مراقب حق تعالی باش. آن مرد تفسیر این سخن را خواست،‌گفت: همیشه چنان باش که خدای را می‌بینی.»

عطار نیشابوری در تذکرةالاولیاء در ذکر عبدالله مغربی می‌گوید: «و [عبدالله مغربی] گفت: فاضل‌ترین اعمال عمارت اوقات است به مراقبات.»

لفظ مراقبه

مراقبه کلمه‌ای عربی است که از ماده رقبه به معنی گردن و ورود گرفته شده‌است و برای که «انسان به هنگام نظارت و مواظبت از چیزی گردن می‌کشد، و اوضاع را زیر نظر می‌گیرد، این واژه بر معنی نظارت و مواظبت و تحقیق و زیر نظر گرفتن چیزی، اطلاق شده‌است.»