سید حسین یعقوبی قائنی

آیت‌الله

سید حسین یعقوبی قائنی
آیت‌الله; سید حسین یعقوبی قائنی
	سید حسین یعقوبی قائنی
اطلاعات شخصی
زاده	۱۳۰۳ (شمسی)
درگذشته	۲۰ بهمن ۱۳۹۶ شمسی
مذهب	شیعه دوازده‌امامی
آثار معروف	سفینة الصادقین (زندگی‌نامه وی با نکات مهم عرفانی); انیس الصادقین (ادعیه و اذکار مأثور و دستورالعمل‌های سلوکی)
اشتغال	فقه و اصول، عرفان
مرتبه
استادان	سید علی قاضی،; محمدجواد انصاری همدانی; و سید جمال‌الدین گلپایگانی
	شاگردان محی الدین حائری شیرازی; عبدالقائم شوشتری;
	تأثیرگیرندگان عبدالقائم شوشتری، محی‌الدین حائری‌شیرازی;
	تأثیرگذاران محمدجواد انصاری همدانی;

سید حسین یعقوبی قائنی (زادهٔ ۱۳۰۳ شمسی قائن ، درگذشت ۲۰ بهمن ۱۳۹۶ شمسی) مجتهد و عارف معاصر که در اوایل جوانی با عارف سید علی قاضی دیدار داشته و شاگرد دو عارف یعنی محمدجواد انصاری همدانی و سید جمال‌الدین گلپایگانی بوده‌است.^[۱] یعقوبی همچنین با افرادی از جمله سید رضا بهاءالدینی، سید محمدهادی میلانی و حسنعلی نجابت شیرازی در ارتباط بوده‌است. وی در جوانی راهی عتبات شده و در حوزه علمیه سامرا، نجف، کربلا و قم تحصیل کرده‌است. از وی به عنوان آخرین شاگرد بازمانده از عارف سید علی قاضی یاد می‌شود. خانه وی نیز در مشهد است.^{^{[نیازمند منبع]}}

درگذشت

وی در ۲۰ بهمن سال ۱۳۹۶ هجری خورشیدی در سن ۹۳ سالگی درگذشت. یکروز بعد پیکر وی در قم تا حرم فاطمه معصومه تشییع گردید و پس از اقامه نماز میت در صحن «امام رضا» حرم فاطمه معصومه در حجره «شهید مفتح» دفن گردید.^[۲]

پیام‌های تسلیت

بدنبال درگذشت وی، پیام‌های تسلیتی صادر شد.

عبدالحسین خسروپناه رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران در پیام تسلیتی از وی به عنوان عارف وارسته یاد نمود.^[۳]
علی‌اکبر رشاد مؤسس و رئیس پژوهشگاه و رئیس شوراهای حوزه‌های علمیه استان تهران، در پیام تسلیتی که این درگذشت را به رهبر و مراجع تقلید تسلیت گفته بود، عنوان کرد: «آن عالم عارفی که در زمره تلامذه قطب معرفت و معنویت آیت الله آقاسید علی قاضی طباطبائی (قدّه) بود، حقاً از میراث داران مکتب معنوی فقهای عارف در روزگار ما به‌شمار می‌رفت.»^[۴]
محمدصالح کمیلی از عرفای معاصر این درگذشت را تسلیت گفت.^[۵]
عبدالقائم شوشتری از عرفای معاصر؛ درگذشت وی را با عنوان «یکی از بزرگ مردان دفاع از شعائر ایمان و عارف بزرگوار» تسلیت گفت.^[۶]
سید ابوالحسن مهدوی عضو مجلس خبرگان رهبری و نماینده مردم اصفهان در این مجلس نیز در پیامی درگذشت وی را با عنوان «عالم ربانی و فقیه وارسته» تسلیت گفت.^[۷]

کتاب ها

دو اثر مکتوب وی:

سفینة الصادقین (زندگی‌نامه وی با نکات مهم عرفانی)

این کتاب زندگی‌نامه و شرح حال سید حسین یعقوبی قائنی است که وی در ضمن آن به بیان برخی مباحث و نکات مرتبط با عرفان و سیر و سلوک پرداخته‌است. سید حسین یعقوبی قائنی شرح زندگی‌نامه خود را در این کتاب از دوران طفولیت آغاز کرده‌است و به ذکر وقایعی که منجر به هجرت او از ایران به عراق و حضور او در حوزه‌های علمیه سامرا، نجف و کربلا شده می‌پردازد؛ در ادامه به بیان چگونگی آشنایی خود با حسنعلی نجابت و عارف مشهور سید علی قاضی می‌پردازد و سپس ماجرای آشنایی خود با استادش محمدجواد انصاری همدانی بازگو می‌کند. وقایع ذکر شده در کتاب تا حدود سن پنجاه سالگی نویسنده را در بر می‌گیرد. سید جمال‌الدین گلپایگانی، سید محمدهادی میلانی، میرزا علی آقا شیرازی، محمد کوهستانی، محمداسماعیل دولابی، سید عبدالحسین دستغیب، سید رضا بهاءالدینی، برخی دیگر از اشخاص مرتبط با سید حسین یعقوبی قائنی هستند که وی در این کتاب به ذکر مطالبی در خصوص ارتباطش با ایشان پرداخته‌است. همچنین مطالبی نیز در خصوص اشخاصی نظیر سید حسین طباطبایی قمی (معروف به حاج آقا حسین قمی)، میرزا جواد آقا ملکی تبریزی، شیخ محمد بهاری، سید محمدحسین طباطبایی، سید روح‌الله خمینی، و … نیز در کتاب بیان شده‌است. برخی از مباحث عرفانی و سلوکی مطرح شده در کتاب در خلال ذکر خاطرات عبارتند از: نکاتی پیرامون توحید عرفا، معرفت نفس، نقش ربط در راه سلوک، تأثیر اعمال بر نفس، لزوم پایبندی به شرع مقدس و توسل به پیامبر و اهل بیتش در راه سلوک و…^{^{[نیازمند منبع]}}

علت تألیف کتاب

در مقدمه کتاب سفینة الصادقین و همچنین در پایگاه معرفی آثار مؤلف^[۸] در خصوص علت تدوین این اثر چنین بیان شده‌است:
«در خواست مکرر جمعی از برادران ایمانی مبنی بر آشنا شدن با نحوهٔ سیر و سلوک حقیر و کم و کیف آن، بنده را بر آن داشت تا شمه‌ای از یافته‌های خود را در ضمن قضایای متعدده و جریاناتی که در طول زندگی برایم پیش آمده در جلسات معنوی و محافل انس برای آنان بازگو نمایم. مجموعهٔ حاضر که بنام سفینة الصادقین نامیده شده انعکاس صحیح و کامل آن گفته‌ها است که توسط چند تن از دوستان تنظیم گردیده و بارها با دقت و تأمل مورد مطالعهٔ این جانب قرار گرفته و تنها نسخه‌ای است که مورد تأیید می‌باشد. امیدوارم مؤمنین و سالکین راه حق از آن بهره‌مند گردند.^[۹]»

انیس الصادقین (ادعیه و اذکار مأثور و دستورالعمل‌های سلوکی)

«این کتاب مشتمل بر تعقیبات نماز، دعاهای روزانه، اعمال هر روز، اعمال شب و روز جمعه، اعمال وقت خواب، اذکار، استغفارات، گزیده‌ای از ادعیه و زیارات، دستورالعمل‌هایی برای برآورده شدن حوائج مختلف، حرزها و اعمال دیگری برای انجام در طول ماه‌های سال است که در کتب معتبر روایی و عبادی علمای شیعه ذکر گردیده. از ویژگی‌های این کتاب علاوه بر تکیه آن بر عبادات و اعمالی که از ناحیه پیامبر اسلام و امامان شیعیان اثنی عشری وارد شده، این است که مؤلف بنا به گفته خود، به آن ملتزم بوده و در راه سلوک خویش از محتوای آن بهره زیادی برده‌است.»^{^{[نیازمند منبع]}}

توضیحات، مطالب و نکاتی که مؤلف در خصوص برخی از اعمال ذکر شده در کتاب بیان کرده‌است، از دیگر ویژگی‌های کتاب محسوب می‌شود. به عنوان نمونه در خصوص استغفار بعد از نماز بیان داشته‌است: "در حقیقت سالک از نخستین عملی که طلب مغفرت می‌کند، همان نمازی است که خوانده است. زیرا طاعت خود را از آن جهت که حقش به خوبی ادا نشده، به نوعی معصیت میداند. لذا بلافاصله پس از نماز استغفار می‌کند و این عظمت مطلب را می رساند^[۱۰]."

یا در خصوص دعای بعد خواندن دوازده مرتبه سوره توحید در تعقیبات نماز گفته است: "اگر چه ائمه اطهار علیهم السلام (اسماء الله) هستند ولی (اسم مکنون خداوند) حقیقت پیامبر صلی الله علیه و آله است که اگر کسی را توفیق نصیب شود و به او راه دهند تا با آن حقیقت آشنا شود، به (توحید) رسیده‌است^[۱۱]."

یا در توضیح یکی از دعاهای سجده آخر نماز با مطلع (یا ولی العافیه، اسئلک العافیه...) گفته است: "لازمه ترقّی و رسیدن به کمالات معنوی، تحمل مشکلات و تن دادن به گرفتاریهاست لذا ممکن است در طلب عافیت از خداوند، شائبه خودیت باشد که امر پسندیده‌ای نیست، لیکن با توجه به فرمایش پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در پاسخ به سائل، مبنی بر در خواست عافیت از خداوند در شب قدر، اگر آن را از باب تبعیت از کلام آن بزرگوار درخواست نماییم مذموم نخواهد بود^[۱۲]."

از دیگری ویژگی‌های این مجموع این است که مؤلف در گرداوری اعمال، علاوه بر مفاتیح‌الجنان (اثر شیخ عباس قمی) که مشهورترین کتب ادعیه و اذکار فعلی در نزد شیعیان است، از دیگر کتب ادعیه و روایی معتبر شیعیان نیز بهره گرفته‌است. از میان کتب ادعیه‌ای که در فهرست منابع کتاب مشاهده می‌شود می‌توان به کامل الزیارات (اثر ابن قولویه)،اقبال الاعمال، فلاح السائل، المجتنی فی الدعاء المجتبی، مهج‌الدعوات و منهج‌العبادات (همگی از آثار سید بن طاووس)، زاد المعاد (اثر محمدباقر مجلسی)، مصباح و بلدالامین (هر دو اثر شیخ کفعمی) و... اشاره کرد. از میان منابع روایی شیعی نیز که جزو منابع کتاب می‌باشند به آثاری چون الکافی (اثر شیخ کلینی)، من لایحضره الفقیه، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال (هر دو از آثار شیخ صدوق)، تهذیب الاحکام (اثر شیخ طوسی)، عده الداعی (اثر ابن فهد حلی)، وسائل‌الشیعه (اثر شیخ حر عاملی)، بحارالانوار (اثر محمدباقر مجلسی)، تفسیر صافی (اثر ملا محسن فیض کاشانی)، منتهی‌الآمال (اثر شیخ عباس قمی) مستدرک الوسائل (اثر میرزا حسین نوری) و ... اشاره کرد.^{^{[نیازمند منبع]}}

سبب تألیف کتاب

در مقدمه کتاب انیس الصادقین و همچنین در پایگاه معرفی آثار مؤلف^[۱۳] در خصوص علت تدوین این اثر چنین بیان شده‌است:

«در پی انتشار کتاب «سفینة الصادقین» در شرح حالات معنوی و زندگانی عالم ربّانی جناب حاج سید حسین یعقوبی قائنی بسیاری از علاقه مندان خواستار آن شدند که ادعیه، اذکار و دستورالعمل‌هایی که مورد توجه ایشان است یا به آن ملتزم می‌باشد در اختیارشان قرار گیرد. این مجموعه به همین منظور و با عنایت ایشان تهیه و تنظیم گردیده‌است.^[۱۴]»

‍علیرضا پناهیان درباره اين كتاب گفته است:

«دربارۀ اثر اذکار در رفع مشکلات مختلف زندگی، کتاب انیس الصادقین نوشتۀ آیت‌الله یعقوبی، کتاب خوب و معتبری است. ذکرهایی هست که گره‌های ما را باز می‌کند، دل را قرص می‌کند و ترس و نگرانی و اندوهِ بد را از دل می‌برد، و بعد، تازه آدم شروع می‌کند به حال خوش معنوی پیدا کردن^[۱۵]»

برخی از شاگردان سید حسین یعقوبی

عکسی از دیدار محی‌الدین حائری شیرازی با استادش سید حسین یعقوبی قائنی

افراد زیر، برخی از شاگران سید حسین یعقوبی بوده اند:

محی الدین حائری شیرازی (که سابقه آشنایی ۵۰ ساله با وی داشته‌است.^[۱۶])
علی صیاد شیرازی^[۱۷]
عبدالقائم شوشتری (که بنا به گفته خود از طریق محیی الدین حائری شیرازی با وی آشنا شد)^[۱۸]
سید عباس موسوی مطلق^[۱۹]
صادق آهنگران^[۲۰]

نمونه‌ای از گفته‌های سلوکی

از گفته‌های وی:

«کسانی که خود را اهل طریقت شمرده و خانهٔ اهل بیت علیهم السلام را عملاً رها کرده، احیاناً به دستورات و اعمالی خارج از شرع مقدس عمل می‌کنند و اهل شریعت را افرادی می‌دانند که از حقایق بی خبرند، آن‌ها کاملاً در اشتباه هستند و در نهایت به گمراهی کشیده خواهند شد.
البته چون هر زحمتی بی‌مزد نیست و هر عملی اثری دارد چه بسا دستور العمل‌های خارج از شرع مقدس، آثاری هم داشته باشد و در انسان حرارتی نیز ایجاد کند، لکن هر گرمی و اثری نشانهٔ قرب به خدای متعال نیست.»^[۲۱]
«مطلبی که باید همیشه به آن توجه داشته باشیم این است که شریعت و طریقت از یکدیگر جدا نیست، بلکه طریقت از شریعت اتخاذ می‌شود و اگر طبق آن سلوک شود انسان را به حقیقت می‌رساند. راه صحیح همان است که محمد و آل محمد علیهم السلام نشان داده‌اند و سلوک صحیح که نتیجه بخش و قرب‌آور باشد منحصر به این است که به آنان تمسک جسته و از ارواح شریف آن بزرگواران استمداد بجوییم. آنان سرچشمهٔ فیض الهی هستند و معانی را هم در واقع خود آن سروران افاضه می‌کنند؛ زیرا آنان روح کلی و نفس کلی و ما نفوس جزئی هستیم و همیشه فرع باید از اصل خویش استفاده کند. پس هر چه از ناحیهٔ غیر آن‌ها باشد، گرچه ممکن است دارای خواص و آثاری هم باشد، لکن حقیقت و محتوایی ندارد و همه باطل و گمراهی است.»^[۲۲]
«اگر اصول عقايد انسان محكم نباشد حالات معنوى نه تنها براى او مفيد نيست، بلكه به زيان او تمام خواهد شد. خدا نكند كسى كه پايه‌هاى عقيده‌اش سست است حالى پيدا كند! زيرا اكثر افرادى كه حلولى و اتحادى شده و يا در مقابل ائمه عليهم السلام ادعاهايى داشته اند و كارشان به انحراف كشيده شده، از كسانى بوده‌اند كه اصول عقايدشان از آغاز بر اساسى صحيح و محكم پايه گذارى نشده، تنها در اثر رياضات و مجاهدات، صفايى پيدا كرده‌اند و لذا همين كه با حالى غير عادى مواجه شده اند در دام ابليس قرار گرفته و از راه مستقيم منحرف گشته‌اند و همان حال به ضرر آن‌ها تمام شده‌است.»^[۲۳]
«بلى، درد فراق دردى است سوزان كه آتش آن به مراتب از آتش مادى سوزنده‌تر است. هر قدر شناخت و معرفت و در نتيجه محبت نسبت به محبوب بيشتر باشد آتش فراق آن سوزنده‌تر خواهد بود.حضرت آدم از فراق بهشت آن قدر گريه كرد كه اهل آسمان از گريه او شكايت كردند. يعقوب عليه السلام از فراق يوسف تا جايى گريست كه «ابيضت عيناه من الحزن.» حضرت شعيب عليه السلام نيز از شوق لقاى پروردگار آن قدر گريه كرد كه نابينا گرديد. چرا كه محبت او را در دل يافته بود. و حضرت صديقه طاهره عليها السلام از فراق پدر بزرگوار خود چنان سوخت كه ادامه حيات براى آن بانوى عالميان ميسر نگشت. آرى، هر قدر انس انسان به محبوب بيشتر باشد سوز فراق آن بيشتر خواهد بود. تا جايى كه مولا امير المؤمنين - عليه آلاف التحية و السلام - در مقام راز و نياز عرض مى كنند: «فهبنى يا إلهى و سيدى و مولاى و ربى صبرت على عذابك فكيف أصبر على فراقك.» [پس ای خدای من و آقا و مولای من بر فرض که بر عذابت صبر کردم، چگونه فراقت را تحمل کنم؟!] پس اى عزيز! چرا در خود دردى احساس نمى‌كنى؟ و چرا هيچ مشابهتى به مواليان خود ندارى؟ آنان چه چيز درك كرده‌اند كه لحظه‌اى به دنياى فانى دل نبسته و بى‌تابانه در انتظار لحظه ديدار دوست ايستاده‌اند؟ دمى بينديش و بنگر تا چه حد از حال آن بزرگواران فاصله دارى و از آنان كه خانواده كرامت و باب رحمت خداوندى‌اند استمداد كن.»^[۲۴]

دیدگاه دربارهٔ رهبر ایران

سید حسین یعقوبی قائنی برای نخستین^[۲۵] بار در سال ۱۳۹۳ در مشهد با رهبر جمهوری اسلامی سید علی خامنه‌ای دیدار کرد.^[۲۶] وی در یکی از سخنانش در مورد سید علی خامنه‌ای بیان کرده‌است:^[۲۷] «خدا این رهبر معظم را نگه دارد، ایشان امانت خدا هستند؛ اما خیلی‌ها حالیشان نیست، [ایشان] جانشان را کف دست برای هدایت خلق گذاشتند، اصلاً هیچ هوی ندارد»^[۲۸]

همچنين در سخنان ديگری درباره وی چنين بيان داشته‌است: «من کسی را که آقای خامنه‌ای را دوست نداشته باشد دوست ندارم؛ حتی اگر فرزند خودم باشد»^[۲۹]

وصیت‌نامه

سید حسین یعقوبی قائنی در بخشی از وصیت‌نامه خود چنین بیان داشته‌است:

قسمتی از وصیت‌نامه سید حسین یعقوبی قائنی، استنساخ شده از متن اصلی

«در خاتمه همه فرزندانم و خویشان و دوستانم را وصیت می‌نمایم به تقوی و یگانه‌پرستی در تحت راهنمای ائمه معصومین - سلام الله علیهم اجمعین- و بدانندکه جز خدای متعال و اولیاء او در دنیا و آخرت یاری و یاوری نیست، پس از روی اخلاص چنگ بزنند به ذیل عنایات حق و اهل بیت گرامی پیغمبر اکرم و دائماً منتظر ظهور موفور السرور حضرت بقیةالله-روحی له الفدا-باشندکه اگر سعادت نصیب شد و ظهور شریفش را درک کردند به تمام معنا در مقابل او تسلیم و در راه یاریش از هیچ چیز مضایقه نکنند.»^{^{[نیازمند منبع]}}

گالری تصاویر

سید حسین یعقوبی قائنی
سید حسین یعقوبی قائنی در حال مطالعه
سید حسین یعقوبی قائنی هنگام توجه و تفکر
سید حسین یعقوبی قائنی در حال مطالعه
سید حسین یعقوب قائنی در حال عبادت
سید حسین یعقوبی قائنی در حال نماز
سید حسین یعقوبی قائنی در حال مناجات
سید حسین یعقوبی قائنی در هنگام زیارت حرم رضوی
سید حسین یعقوبی قائنی هنگام زیارت حرم رضوی
سید حسین یعقوبی قائنی هنگام زیارت در حرم رضوی
سید حسین یعقوبی قائنی هنگام زیارت فاطمه معصومه
سید حسین یعقوبی قائنی هنگام زیارت در حرم فاطمه معصومه
زیارت سید حسین یعقوبی قائنی در حرم فاطمه معصومه
محی الدین حائری شیرازی در دیدار سید حسین یعقوبی قائنی
عبدالقائم شوشتری در دیدار سید حسین یعقوبی قائنی
صادق آهنگران در دیدار سید حسین یعقوبی قائنی
پیام تسلیت سید حسین یعقوبی قائنی به مناسبت فوت محی الدین حائری شیرازی
اقامه نماز سید حسین یعقوبی قائنی در بستر بیماری چندی قبل از وفات
تشییع جنازه سید حسین یعقوبی در قم
تشییع جنازه سید حسین یعقوبی در قم
حضور عبدالقائم شوشتری به همراه سید عباس موسوی مطلق در مراسم تشییع‌جنازه سید حسین یعقوبی قائنی
تشییع جسد سید حسین یعقوبی در قم
اقامه نماز میت بر جنازه سید حسین یعقوبی قائنی
قبر سید حسین یعقوبی قائنی واقع در حجره شهید مفتح در صحن عتیق حرم فاطمه معصومه در قم
حضور صادق آهنگران بر مرقد سید حسین یعقوبی قائنی