پرش به محتوا

اعتراضات دی ۱۳۹۶ ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
Gnosis (بحث | مشارکت‌ها)
مدیران
۵۶٬۷۸۹ ویرایش‌ها
←‏زمینه‌ها: خواهش میکنم هرچی میشه هی نگین اسراییل بوده! مردم هر انتقاد یا اعتراضی به کار اینا کنن میگن ساکت اسراییل سوء استفاده میکنه!
خط ۱۱۵: خط ۱۱۵:


== زمینه‌ها ==
== زمینه‌ها ==
[[احمد توکلی]] اعتراضات را قابل پیش بینی و در نتیجه ۳ عامل: اتخاذ سیاست‌های خشن تعدیل صندوق بین‌المللی پول، دوم سستی و رخوت دولتی‌ها در رفع مشکلات معیشتی و نهایتاً بی اعتنائی به مردم و فرار از شفافیت و پاسخگوئی در قبال تصمیماتی که گرفته می‌شود می‌داند. توکل بانک مرکزی را در جریان عملکرد صندوق مالی اعتباری ثامن مقصر می‌داند و معتقد است که نگرانی «از سوء استفادهٔ اسراییل و آمریکا از اعتراضات بحق مردم» وجود دارد.<ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://www.tabnak.ir/fa/news/759986/توکلی-اعتراضات-خیابانی-قابل-پیش‌بینی-بود | عنوان=توکلی: اعتراضات خیابانی قابل پیش‌بینی بود | ناشر=تابناک}}</ref> [[عباس عبدی]] آغاز اعتراضات را نتیجهٔ «تحریک افرادی که از موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز مبالغ هنگفتی وام گرفته و حاضر به پس دادن نبودند» می‌داند.<ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://fararu.com/fa/news/342316/عباس-عبدی-پشت-ماجرای-تجمع-در-شهر-مشهد | عنوان=منطق دوگانه چرا؟ عباس عبدی/ پشت ماجرای تجمع در شهر مشهد | ناشر=الف}}</ref>
اعتراضات قابل پیش بینی و در نتیجه عواملی از قبیل: اتخاذ سیاست‌های خشن تعدیل صندوق بین‌المللی پول، سستی و رخوت دولتی‌ها در رفع مشکلات معیشتی و نهایتاً بی اعتنائی به مردم و فرار از شفافیت و پاسخگوئی در قبال تصمیماتی که گرفته می‌شود صورت گرفته است.<ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://www.tabnak.ir/fa/news/759986/توکلی-اعتراضات-خیابانی-قابل-پیش‌بینی-بود | عنوان=توکلی: اعتراضات خیابانی قابل پیش‌بینی بود | ناشر=تابناک}}</ref> [[عباس عبدی]] آغاز اعتراضات را نتیجهٔ «تحریک افرادی که از موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز مبالغ هنگفتی وام گرفته و حاضر به پس دادن نبودند» می‌داند.<ref>{{یادکرد وب | نشانی=http://fararu.com/fa/news/342316/عباس-عبدی-پشت-ماجرای-تجمع-در-شهر-مشهد | عنوان=منطق دوگانه چرا؟ عباس عبدی/ پشت ماجرای تجمع در شهر مشهد | ناشر=الف}}</ref>


جامعه‌شناس [[مجید محمدی]] ۳ نظریه را پیش‌زمینهٔ این اعتراض مردمی عنوان کرده‌است: ۱. فساد ۲. وضعیت معیشتی ۳. استبداد دینی. به نظر وی اعتراض به استبداد دینی برجسته‌ترین وجه این اعتراض و فریاد نامیدی مردم ایران است؛ زیرا مردم معترض، حکومت [[ولایت فقیه]] را مصر بر حفظ وضع موجود می‌دانند، و از اصلاح آن مأیوس شده‌اند.<ref name="MAJ">{{یادکرد وب |نویسنده =مجید محمدی |نشانی=https://www.radiofarda.com/a/majid-mohammadi-on-protests/28947599.html |عنوان=بالاخره «بیداری ایرانیان» مقابل حکومت روحانیون | ناشر =رادیو فردا |تاریخ =۰۹/دی/۱۳۹۶ |تاریخ بازبینی=‏۳۰ دسامبر ۲۰۱۷}}</ref>
جامعه‌شناس [[مجید محمدی]] ۳ نظریه را پیش‌زمینهٔ این اعتراض مردمی عنوان کرده‌است: ۱. فساد ۲. وضعیت معیشتی ۳. استبداد دینی. به نظر وی اعتراض به استبداد دینی برجسته‌ترین وجه این اعتراض و فریاد نامیدی مردم ایران است؛ زیرا مردم معترض، حکومت [[ولایت فقیه]] را مصر بر حفظ وضع موجود می‌دانند، و از اصلاح آن مأیوس شده‌اند.<ref name="MAJ">{{یادکرد وب |نویسنده =مجید محمدی |نشانی=https://www.radiofarda.com/a/majid-mohammadi-on-protests/28947599.html |عنوان=بالاخره «بیداری ایرانیان» مقابل حکومت روحانیون | ناشر =رادیو فردا |تاریخ =۰۹/دی/۱۳۹۶ |تاریخ بازبینی=‏۳۰ دسامبر ۲۰۱۷}}</ref>

نسخهٔ ‏۲ ژانویهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۲۲:۴۳

تظاهرات سراسری ۱۳۹۶ ایران
پرونده:تظاهرات-11 دی 96.png
نقشهٔ گسترش سراسری تظاهرات ۱۳۹۶ ایران برپایه شهرها
   سرخ: ۷ دی
  نارنجی: ۸ دی
  زرد: ۹ دی
  صورتی: ۱۰ دی
  سبز: ۱۱ دی
تاریخ۷ دی ۱۳۹۶ (۲۸ دسامبر ۲۰۱۷) - مداوم
موقعیت
علت(ها)
مسائل اقتصادی و مالی
  • خرج زندگی[۱۹]
  • فساد دولتی و حکومتی[۱۹]
  • بیکاری[۱۹]
  • مداخلات در کشورهای خارجی (سوریه، عراق، یمن، لبنان)[۱۹]
  • استبداد دینی[۲۰]
روش‌هاراهپیمایی
طرف‌های مدنی درگیر

معترضان

  • دانشجویان معترض
  • معترضان طبقهٔ متوسط و کارگر[۲۱]
  • State flag of Iran 1964-1980.svg
سلطنت‌طلبان[۲۲]

حکومت ایران

شخصیت‌های پیشرو
بدون رهبر علی خامنه‌ای
حسن روحانی
عبدالرضا رحمانی فضلی
تلفات
مرگ(ها)بیش از ۲۱ نفر[ل ۱]
جزئیات: ۳ کشته در دورود لرستان توسط نیروی انتظامی در ۹ دی[۲۷][۲۸][۲۹] ۲ کشته دیگر در ایذه[۳۰] ۹ نفر در استان اصفهان[۳۱]
زخمیان۱۰۰ نفر زخمی فقط در ۱۰ دی[۳۲] و ۶ زخمی در ۹ دی[۳۳]
دستگیرشدگانحدود ۴۰۰ نفر (نقل از صدا و سیما)[۳۲]
جزئیات: ۵۲ نفر (مشهد)،[۳۴] ۸۰ نفر (اراک)، ۱۰۰ نفر در ۹ دی (مرکزی)،[۳۵] ۴۵۰ نفر (تهران)[۳۶][۳۷]۶۰ نفر (کاشان)[۳۸]۳ نفر (مازندران)[۳۹]
تظاهرات سراسری ۱۳۹۶ ایران
روزشمار تظاهرات برپایهٔ استان و شهر
۷ دی تجمع‌های اعتراضی با عنوان «نه به گرانی» در خراسان رضوی (مشهد، نیشابور و کاشمر)
۸ دی گسترش اعتراضات در استان‌های خراسان رضوی (قوچان، سبزوار)، سیستان و بلوچستان (زاهدان)، مازندران (قائم‌شهر، ساری)، گیلان (رشت)، قزوین (قزوین)، قم، اصفهان (اصفهان)، همدان (همدان)، خوزستان (اهواز)، لرستان (خرم‌آباد)، کرمانشاه (کرمانشاه)، آذربایجان غربی (خوی)
۹ دی ادامهٔ اعتراضات و تظاهرات در استان‌های خراسان رضوی (مشهد)، هرمزگان (بندرعباس)، گلستان (گرگان)، مازندران (آمل، تنکابن، بهشهر)، سمنان (سمنان)، فارس (شیراز)، بوشهر (بوشهر)، چهارمحال و بختیاری (شهرکرد)، اصفهان (نجف‌آباد، کاشان)، مرکزی (اراک)، خوزستان (ایذه، اهواز، دزفول)، لرستان (دورود، خرم‌آباد)، همدان (ملایر)، مرکزی (ساوه)، تهران (کرج، هشتگرد، تهران)، گیلان (رشت)، زنجان (ابهر، زنجان)، اردبیل (اردبیل)، آذربایجان غربی (ارومیه)
۱۰ دی تظاهرات در استان‌های خراسان رضوی (مشهد)، مازندران (ساری، بهشهر، نوشهر)، تهران (تهران)، گیلان (رشت)، اصفهان (شاهین‌شهر، اصفهان، قهدریجان، شهرضا، کاشان)، مرکزی (اراک)، همدان (ملایر، تویسرکان)، کردستان (سنندج)، آذربایجان شرقی (مراغه)، آذربایجان غربی (ارومیه)، اردبیل (اردبیل)، فارس (شیراز)، زنجان (زنجان)، خوزستان (اهواز، ایذه)، لرستان (دورود، خرم‌آباد، کوهدشت)، البرز (کرج)، چهارمحال و بختیاری (شهرکرد)، قزوین (قزوین)، کرمانشاه (کرمانشاه)، هرمزگان (بندعباس)
۱۱ دی تظاهرات در استان‌های مازندران (ساری، آمل، سوادکوه)، تهران (تهران، شهریار)، گیلان (رشت، لاهیجان)، اصفهان (شاهین‌شهر، اصفهان، قهدریجان، نجف آباد، خمینی‌شهر، فولادشهر)، مرکزی (اراک، ساوه)، همدان (همدان، تویسرکان)، کردستان (سنندج)، آذربایجان شرقی (مراغه)، اردبیل (اردبیل)، لرستان (دلفان)، کرمانشاه (کرمانشاه، کنگاور)، البرز (کرج)، ایلام (ایلام)، خوزستان (اهواز، دزفول، شادگان، آبادان، ماهشهر، باغملک، بندر ماهشهر، مسجدسلیمان)، فارس (ممسنی)، قزوین (قزوین، تاکستان، آبیک، محمدیه)، زنجان (خرمدره)، بوشهر (بوشهر)، کهگیلویه و بویراحمد (دهدشت)، خراسان رضوی (مشهد، تربت حیدریه)
۱۲ دی تظاهرات در استان‌های تهران (تهران، شهر قدس)، خراسان رضوی (مشهد)، فارس (شیراز)، خوزستان (اهواز، ماهشهر، مسجد سلیمان، آبادان، شادگان، ایذه)، مازندران (ساری، قائم‌شهر)، همدان (تویسرکان، همدان، نهاوند)، اصفهان (شاهین شهر، اصفهان، خمینی شهر، زرین شهر، قهدریجان، نجف آباد، فولادشهر، کاشان، لنجان)، گیلان (رشت، بندر انزلی، لاهیجان)، قزوین (قزوین)، بوشهر (بوشهر)، آذربایجان غربی (ارومیه)، آذربایجان شرقی (تبریز)، خراسان شمالی (بجنورد)، کرمانشاه (کرمانشاه، اسلام‌آباد غرب)، کردستان (سنندج، کامیاران)، خراسان جنوبی (بیرجند)، البرز (کرج، گوهردشت)، لرستان (خرم آباد)

تظاهرات ۱۳۹۶ ایران مجموعه اعتراض‌هایی است که از تاریخ ۷ دی ۱۳۹۶ (۲۸ دسامبر ۲۰۱۷) در مشهد و شهرهای بزرگ استان‌های خراسان آغاز شد. فراخوان شرکت در این تظاهرات که در آغاز «نه به گرانی» (پویش اعتراضات و تجمع مردمی) و اعتراض به سیاست‌های دولت حسن روحانی نامیده شد،[۴۰][۴۱]در شبکه‌های اجتماعی انجام گرفت، اما دامنهٔ همگانی آن فراتر از مشکلات اقتصادی رفت و مخالفت‌ها با نظام سیاسی ایران به‌ویژه علیه ولایت فقیه و مقام‌دار آن، علی خامنه‌ای را نیز دربرگرفت که تاکنون ادامه دارد.[۴۲] تعیین تعداد تظاهرکنندگان امکان‌پذیر نبود، اما مجموع سراسری آن را بزرگترین اعتراضات پس از جنبش اعتراضی سال ۱۳۸۸ می‌دانند.[۴۳]

بسیاری از احزاب و شخصیت‌ها و رسانه‌های داخلی اعتراضات با محوریت اقتصادی را بحق دانسته و خواستار پاسخگویی دولت و «هشیاری مردم برای جلوگیری از سوءاستفاده دشمنان» شدند و «ضرورت تفکیک اعتراض به مشکلات اقتصادی و تظاهرات ساختارشکنانه» بیان شده‌است.[۴۴] بر پایه بعضی منابع معترضان در بعضی نقاط با شعارهای ضدحکومتی درخواست برکناری سیدعلی خامنه‌ای[۴۵] (اعتراضات علیه ولایت فقیه) را نیز سردادند.

زمینه‌ها

اعتراضات قابل پیش بینی و در نتیجه عواملی از قبیل: اتخاذ سیاست‌های خشن تعدیل صندوق بین‌المللی پول، سستی و رخوت دولتی‌ها در رفع مشکلات معیشتی و نهایتاً بی اعتنائی به مردم و فرار از شفافیت و پاسخگوئی در قبال تصمیماتی که گرفته می‌شود صورت گرفته است.[۴۶] عباس عبدی آغاز اعتراضات را نتیجهٔ «تحریک افرادی که از موسسات مالی و اعتباری غیرمجاز مبالغ هنگفتی وام گرفته و حاضر به پس دادن نبودند» می‌داند.[۴۷]

جامعه‌شناس مجید محمدی ۳ نظریه را پیش‌زمینهٔ این اعتراض مردمی عنوان کرده‌است: ۱. فساد ۲. وضعیت معیشتی ۳. استبداد دینی. به نظر وی اعتراض به استبداد دینی برجسته‌ترین وجه این اعتراض و فریاد نامیدی مردم ایران است؛ زیرا مردم معترض، حکومت ولایت فقیه را مصر بر حفظ وضع موجود می‌دانند، و از اصلاح آن مأیوس شده‌اند.[۲۰]

توماس اردبرینک، خبرنگار نیویورک تایمز در تهران در ۲۹ دسامبر نوشت که «این تظاهرات و اعتراضات علیه کارنامه ناکارآمد دولت حسن روحانی است… ناآرامی‌ها در شهر سه میلیونی مشهد آغاز شد، شهری که اعتراضات علیه شرایط بد اقتصادی به این وسعت در بیست سال اخیر بی‌سابقه است.»[۴۸] سردبیر روزنامهٔ خراسان نوشت که «احساس ناامیدی، تبعیض و بی‌پناهی» عامل اعتراضات بوده.[۴۹]

دیدگاهی از یک اقتصاددان ایرانی نیز بیان می‌دارد که بحران بانکی و ناتوانی موسسات در پس دادن پول‌های دریافت شده از سپرده‌گذاران را که منجر به اعتراضات در ۲ سال گذشته شده بود، عامل رویدادهای دی ماه است.[۵۰] همچنین از تحریم‌های اقتصادی غرب به رهبری آمریکا که از دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد شدت یافت و آثار آن بر اقتصاد ایران به عنوان یکی از زمینه‌های اعتراضات نام برده شده‌است. در این باره خبرنگار واشینگتن پست نوشته که «ما در تجزیه و تحلیل اعتراضات ایران باید به نتایج مخرب تحریم‌های اقتصادی بر یک جامعه اذعان کنیم.»[۵۱]مکس آبراهامز همسو با این دیدگاه، استاد علوم سیاسی و عضو شورای روابط خارجی آمریکا نیز نوشت که «با توجه به شورش‌های ایران، بعید می‌دانم هیچ‌وقت تا این اندازه به تحریم‌های اقتصادی به چشم راهکاری موفقیت‌آمیز نگریسته شده باشد.»[۵۲]

گاهشمار رویدادها

نقشهٔ گسترهٔ سراسری اعتراض‌ها برپایه شهرها در چهار روز اولیهٔ آن (از صدای آمریکا)

۷ دی

در ۷ دی تجمع‌های اعتراضی با عنوان «نه به گرانی» گزارش شد. براساس برخی فیلم‌های انتشاریافته در شبکه‌های اجتماعی، تجمع اعتراضی در مشهد به‌دنبال واکنش نیروهای انتظامی به خشونت کشیده‌شد و مأموران برای متفرق‌کردن تجمع‌کنندگان از ماشین آب‌پاش و گاز اشک‌آور استفاده کردند.[۵۳] برخی از حامیان حسن روحانی می‌گویند فراخوان اولیه تجمع پنجشنبه مشهد را طرفداران ابراهیم رئیسی، متولی آستان قدس رضوی داده‌اند، اما پس از آن قشرهای دیگری به تجمع پیوسته‌اند.[۵۴] گزارش ایسنا از این تجمع بیان می‌کند که مربوط به سپرده‌گذاران برخی مؤسسات مالی و اعتباری و پدیدهٔ شاندیز در مشهد بود که «با تحریک برخی عوامل سودجو به ناآرامی کشیده شد که در پی آن نیروی انتظامی اقدام به دستگیری سرکردگان آن کرد. برخی عناصر مخل آرامش قصد سوءاستفاده از این تجمع آرام سپرده‌گذاران را داشتند که با معرفی تجمع‌کنندگان توسط نیروی انتظامی دستگیر شدند. این تجمع سرانجام پایان یافت و شرایط شهر مشهد به روال عادی بازگشت». سعید شیبانی، فرماندار نیشابور به تجمعاتی در نیشابور اشاره کرد و آن را به جنیش «نه به گرانی» وابسته دانست که میدان اصلی نیشابور برگزار شد که «مجوز نداشت و اعلام کردیم تا همشهریان نیز توجه کنند تجمعی که فراخوان آن در شبکه‌های مجازی داده شده بود، غیرقانونی است و مجوزی نگرفته ولی این تجمع شکل گرفت.» و «دستگیری صورت نگرفت و سعی شد علی‌رغم این که اطلاع‌رسانی شده بود که تجمع مجوز ندارد و غیرقانونی است… توصیه شد که متفرق شوند… با تجمع‌کنندگان حداکثر مدارا انجام شود و در کوتاه‌ترین زمان و به شکل مسالمت آمیز متفرق شوند.»[۵۵] در کاشمر، رئیس دادگستری آن دربارهٔ اعتراضات گفت که «به شدت با هنجارشکنان و برهم‌زنندگان نظم عمومی برخورد جدی می‌شود.» او از بازداشت چند نفر در آن شهرستان خبر داد.[۵۶]

۸ دی

پرونده:29 December 2017 protests in Kermanshah, Iran.jpg
معترضان در کرمانشاه، ۸ دی ۱۳۹۶

براساس گزارش‌ها، تجمع‌های اعتراضی روز جمعه در تعدادی از شهرهای ایران ازجمله رشت، اصفهان، اهواز، قم، ساری، زاهدان، قزوین، لرستان و ساوه پس از تاریک‌شدن هوا نیز ادامه یافته‌است.[۵۷]

۹ دی

پرونده:A Footage of Iranian protests in Dorud, Lorestan - 30 December 2017.ogg
ویدئویی از درگیری‌های معترضان در دورود، لرستان، شامگاه ۹ دی که در یوتیوب بارگذاری شده‌است. فیلم حمل یک بدن خونین را نشان می‌دهد.
پرونده:Around Ferdowsi sq, Tehran - 30 December 2017.jpg
پیرامون میدان فردوسی، تهران، شامگاه ۹ دی (تصویری از خبرگزاری تسنیم)

اعتراضات ۹ دی در حالی شدت گرفت که تنها چند ساعت پیش از آن تظاهرات به مناسبت سالگرد راهپیمایی ۹ دی در سال ۸۸ در تهران برگزار شده بود. گزارش‌هایی از درگیری‌ها و اعتراضات در تهران، در خیابان انقلاب و مقابل دانشگاه تهران شده‌است.[۵۸] در ورودی دانشگاه تهران نیروهای امنیتی و دانشجویان درگیر شدند و از ماشین‌های آب‌پاش برای متفرق کردن دانشجویان استفاده شد.[۵۹] و مدیرکل روابط عمومی متروی تهران، محسن محمدیان، گفت ایستگاه‌های مترو در انقلاب و ولیعصر به دلیل تجمع‌های اعتراضی و مسائل امنیتی تعطیل شدند.[۶۰] استانداری استان تهران شایعهٔ منع رفت‌وآمد شبانه را تکذیب کرد.[۵۹]

اعتراضات در دیگر شهرها نیز افزایش یافت؛ در ابهر تصویر علی خامنه‌ای پایین کشیده شد. بی‌بی‌سی فارسی گزارش‌هایی مبنی بر شلیک به معترضان و اصابت گلوله به شش تن و زخمی شدن ده‌ها تن از معترضان روبروی فرمانداری در شهرستان دورود استان لرستان خبر داد. گزارش‌ها از حمله به برخی بانک‌ها، نیروهای انتظامی و ساختمان‌های دولتی[۶۰] و به آتش کشیدن شهرداری ناحیهٔ ۲ تهران و سطل‌های زباله خبر می‌دهند.[۵۸] العربیه از تجمعات در شهر اهواز، در این روز خبر داد[۶۱] که در آن معترضین یک خودروی یگان ویژه را در اختیار گرفتند. در ملایر به دفتر امام جمعه حمله شد.[۶۲]

کانال آمد نیوز در تلگرام مسدود شد، پس از درخواست وزیر ارتباطات ایران از پاول دورف مدیر پیام‌رسان تلگرام مبنی بر اینکه که کانال‌های دعوت‌کننده به ناآرامی‌ها را ببندد و پاول دورف در پاسخ گفت که گسترش خشونت در تلگرام جرم است و کانال‌هایی که ساخت بمب دست‌ساز و استفاده از اسلحه را رواج می‌دهند، بدون در نظر گرفتن محبوبیتشان، مسدود خواهند شد (بخش رسانه‌ها را ببنید).[۶۳] رحمانی فضلی، وزیر کشور، نیز از معترضان خواست تا اقدام به درخواست مجوز کنند و از حضور در تجمعات بدون مجوز قانونی خودداری کنند.[۶۴]

فرمانداری تهران از دستگیری ۲۰۰ نفر در روز ۹ دی در این شهر خبر داد و معترضین را «عوامل بیگانه» معرفی کرد[۶۵] که به مراجع قضایی سپرده شدند. دادستان تهران نیز به نقل از دستگیرشدگان گفت که آن‌ها اعلام کردند «احساساتی» شده‌اند. وی افزود: «این که مسجد یا حسینیه را که نه نگهبان دارد و نه حفاظ؛ آن هم در ساعات نیمه شب آتش بزنند؛ یا به افراد بسیجی حمله کنند، کاملاً موید دخالت عوامل بیگانه در این وقایع و مجرمانه بودن آن است.»[۶۶]

۱۰ دی

در این روز شبکه‌های اجتماعی تلگرام و اینستاگرام به صورت موقت روی شبکه‌های تلفن همراه بسته شدند.[۶۷] در صبح یکشنبه ۱۰ دی برخی از رسانه‌های ایران ویدئوها و تصاویری از تجمع «علیه سیاست‌های اقتصادی دولت» در دانشگاه تهران منتشر کرده‌اند.[۶۸]

دامنهٔ اعتراضات ضدحکومتی روز پیش تا شب ۱۰ دی (۳۱ دسامبر) نیز ادامه داشت. در برخی شهرها از جمله تهران (نزدیکی پل کالج - تقاطع خیابان انقلاب و خیابان حافظ - گوی دانشگاه)، کرج، گوهردشت، اراک، بندرعباس، اهواز و دورود درگیری‌ها پیوستهٔ روز پیش ادامه داشته و آتش زدن و حمله به بانک‌ها، ساختمان‌های دولتی و خودروهای نیروی انتظامی گزارش شد.[۶۹] در تویسرکان نیروهای نظامی به مردم تیراندازی کردند.[۷۰]

طبق گفته‌های صدا و سیمای ایران، تنها در روز یکشنبه ۱۰ تن از معترضین کشته شدند. به گفتهٔ صدا و سیما عده‌ای از تظاهرکننده‌ها قصد تصرف مسلحانه برخی ایستگاه‌های پلیس و پایگاه‌های نظامی را داشتند که مأموران مقاومت نمودند.[۷۱] به گفتهٔ فرماندار دورود یکی از جانباختگان ۱۲ الی ۱۵ سال سن داشت و زیر ماشین آتش‌نشانی رفته. او افزود که این ماشین برای خاموش کردن حریق بانک اعزام شده بود و توسط معترضان به زور گرفته شده‌بود. فرماندار ایذه، از شهرهای بختیاری‌نشین خوزستان، نیز در این روز گفت که دو نفر کشته و شماری زخمی شده‌اند. وی گفت مشخص نیست که تیرانداز نیروی انتظامی بوده یا از تظاهر کنندگان است.[۷۲] هدایت‌الله خادمی، نماینده ایذه، «سقوط» شهر را تکذیب نمود.[۷۳] نماینده ایذه، همچنین افزود که اسلحه داشتن مردم در منطقه برای مأموران از قبل هم مشکل‌آفرین بوده‌است و در خانهٔ برخی از دستگیرشدگان اسلحه‌ها و بمب‌های دست‌سازی یافته‌اند.[۳۲]

۱۱ دی

در این روز پس از پخش سخنان حسن روحانی دربارهٔ اعتراضات (پس از چهار روز سکوت) خبرگزاری‌های مختلف داخلی و خارجی از ادامه ناآرامی‌ها در شهرهای مختلف ایران خبر دادند.[۷۴]

بیشتر خبرگزاری‌های داخل ایران گزارش‌های مشابهی از شهرهای مختلف ایران اعم از کرج، تویسرکان، همدان، اراک، ساوه، آمل، ساری، بهشهر، شهرکرد، کرمانشاه، باغملک، قزوین، آبیک، محمدیه و نیز خرم‌دره در استان زنجان مخابره کرده‌اند که حاکی از ادامه تظاهرات در اقصا نقاط ایران است.[۷۴]

خبرگزاری فارس ویدئویی از آتش‌زدن خودرویی توسط یک نفر در میدان فردوسی منتشر کرد؛[۷۵] همچنین گزارش کرده که در کرج، تجمعات که از ساعات اولیه شب آغاز شده بود به مواجهه با نیروهای یگان ویژه انجامید. همین خبرگزاری گزارش کرده که در تویسرکان تجمعات به درگیری و شکستن شیشه‌های برخی ادارات دولتی انجامید. گزارش‌های ضد و نقیضی هم از شهر ایذه در استان خوزستان مخابره شده. معترضان در شهرهای مختلف ایران تقریباً شعارهای یکسانی علیه شخص اول مملکت و کلیت نظام می‌دادند. در برخی از شهرها از جمله در کرمانشاه معترضان، شب گذشته با مأموران درگیر شدند. در شبکه‌های اجتماعی از تظاهرات در دماوند نور آباد لرستان، شاهین شهر و لاهیجان هم تصاویری منتشر شده‌است.[۷۶] همچنین امامزاده‌هایی در قائمشهر،[۷۷] دفتر امام جمعه و حسینیه بیت العباس در کرمانشاه توسط معترضان به آتش کشیده شد.[۷۸]

افزایش آمار کشته‌شدگان

علی‌رغم سخنان رئیس‌جمهور حسن روحانی و تلاش سران بلندپایه جمهوری اسلامی برای آرام‌کردن مردم معترض، درگیری‌ها میان مأموران حکومتی-نظامی و مردم معترض ادامه داشته‌است. خبرگزاری‌های داخلی و خارجی خبر از افزایش کشته‌شدگان مختلف در شهرهای ایران داده‌اند. تویسرکان در استان همدان، یکی از شهرهایی است که درگیری‌های معترضان با نظامیان در تاریخ ۱۱ دی ۱۳۹۶ منجر به کشته شدن دست‌کم شش شهروند معترض شده‌است. تلویزیون دولتی ایران (صدا و سیما) در گزارشی اعلام کرده‌است که شش تن در شهر تویسرکان در استان همدان و سه تن در شاهین شهر در استان اصفهان کشته شده‌اند. با محاسبه مجموع این آمارها، تعداد افراد کشته شده در تجمع‌های اخیر، براساس آمار رسمی، به ۱۵ تن رسید. با این همه، به گزارش رادیو فردا، خبرگزاری ایلنا به نقل از «یک مقام مسئول» در تویسرکان، این خبر را «به شدت تکذیب» کرد. این پایگاه خبری، در تیتری آمارهای تعداد کشته‌شدگان اعتراضات را «متناقض» خواند. براساس آمارهای تلویزیون حکومت ایران (صدا و سیما)، این رسانه کشته شدن دست‌کم ۱۵ شهروند معترض در تظاهرات را تا شامگاه دوشنبه ۱۱ دی ۱۳۹۶، تأیید کرده‌است.[۷۹] در ساعات پایانی ۱۱ دی ۱۳۹۶، گزارشاتی از درگیری‌ها و کشته و زخمی‌های بیشتر در سایر شهرستانها مخابره شد. بر اساس این گزارشات، در نجف آباد، ۲ کشته و ۲ زخمی دربین نیروهای امنیتی و نظامی روی داده‌است.[۸۰] همچنین دست کم ۶ کشته و تعداد زیادی زخمی در شهرستان قهدریجان از توابع اصفهان در پی تلاش تظاهرکنندگان برای تصرف فرمانداری این شهر گزارش شده‌است.[۷۹][۸۱] در خمینی شهر نیز ۲ تن از تظاهرکنندگان به دست نیروهای امنیتی کشته شدند.[۸۲]

سرویس فارسی بی‌بی‌سی، از کشته شدن دست‌کم «۹ تن» تنها در روز دوشنبه ۱۱ دی ۱۳۹۶ خبر داد. این رسانه به نقل از شبکه خبر تلویزیون حکومت ایران (صدا و سیما)، خبر داد که «۶ تن» از این کشته‌شدگان تنها در شهر قهدریجان استان اصفهان بوده‌اند. خبرگزاری‌های داخل ایران به آتش کشیده‌شدن یک پاسگاه پلیس در قهدریجان توسط معترضان را تأیید کرده‌اند.[۸۳]

آمار بازداشت‌شدگان

بر اساس آمار اعلام شده توسط فرمانداری تهران، تنها در روز یکشنبه حدود ۲۰۰ تن در پایتخت بازداشت شده‌اند، و معاون امنیتی انتظامی فرمانداری تهران مدعی است که ۴۰ تن از بازداشت‌شدگان در روز یکشنبه «لیدر اعتراضات» بوده‌اند.[۷۹]

۱۲ دی

تظاهرات در اکثر شهرهای ایران ادامه یافت. ویدئوهایی از تظاهراتی بدون خشونت و تنها با سردادن شعارهایی در شهر اهواز و ویدئوهایی از تظاهرات همراه با خشونت در شهر همدان و مسجد سلیمان، در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد.[۸۴] تظاهرات در بیشتر شهرهای استان اصفهان و نقاط مختلف تهران از جمله جردن، میدان انقلاب و خیابان جمهوری امتداد داشت.[۸۵] در این روز دادگستری کرج،[۸۶] و پایگاه بسیج و حوزه علمیه امام علی در تهران به‌آتش کشیده‌شد.[۸۷] و در تویسرکان و شیراز نیز درگیری بین مردم معترض و نیوری انتظامی بالا گرفت[۸۸] و در شاهین شهر نیروی انتظامی بر روی معترضان اقدام به تیراندازی نمود.[۸۹][۹۰]

۱۳ دی

آمریکا خواستار تشکیل جلسه فوری شورای امنیت سازمان ملل متحد در رابطه با تظاهرات مردم ایران شد، همچنین سارا سندرز سخنگوی کاخ سفید با صدور بیانیه ای از رهبران ایران خواست «به حقوق اساسی شهروندان خود برای بیان مسالمت آمیز خواست خود برای تغییر احترام بگذارند».[۹۱]

سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا که با محکوم کردن بازداشت تظاهرات کنندگان اعلام کرده بود که از اعتراضات مردم در ایران حمایت می‌کند، در این روز خواستار رفع فیلتر شبکه‌های اجتماعی در ایران شده‌است.[۹۲]

رسانه‌ها

تظاهراتی بدون خشونت و سلاح در تهران

الیت ایبرامز در مقاله‌ای با عنوان چرا نیویورک‌تایمز از ارزش اعتراضات ایران می‌کاهد؟ به تاریخ ۲۹ دسامبر ۲۰۱۷ گفت که «نیویورک‌تایمز به شکل گمراه‌کننده اعتراضات ایران را پوشش می‌دهد و این شیوه پوشش خبری، از ارزش اعتراضات ایران کاسته و آن را محدود به حوزه اقتصادی می‌کند.» در حالی که از دید او، با توجه با شعارها، بُعد سیاسی این تظاهرات نیز قابل توجه است.[۹۳]

شبکه‌های اجتماعی

شبکه‌های اجتماعی به‌ویژه تلگرام و توئیتر به ابزار اساسی برای تظاهرات ۱۳۹۶ ایران تبدیل شده‌اند.[۹۴] معترضان می‌کوشند تا اخبار را مستقیماً با عکس‌برداری و فیلم‌برداری در خیابان‌ها نشان دهند، که برخلاف بیشتر اخبار رسمی خبرگزاری‌ها و مخالفان معترضان است. حساسیت روی خبرگزاری‌های رسمی داخلی بسیار بیشتر از سایر رسانه‌های داخلی است، و گزارشی از ابلاغیهٔ مقامات به آنان دربارهٔ عدم پوشش داده شده‌است.[۹۵]فراخوان‌های شبکه‌های اجتماعی برای اعتراضات در شهرهای گوناگون ایران پخش شده‌است.[۹۶] مخالفان معترضان به کشورهای مبدأ ارسال توئیت‌های هشتگ #تظاهرات سراسری اشاره کرده‌اند[۹۷] که برپایهٔ تحلیل‌های trendsmap تا دی ۱۰ دی ۱۳۹۶، ۲۷ درصد هشتگ توییت‌کنندگان این هشتگ از عربستان سعودی، ۲۶ درصد ایران، بریتانیا ۷ درصد، فرانسه ۵ درصد، آلمان ۵ درصد و امارات ۴درصد بوده‌اند.[۹۸]

محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات ایران، در پی این رویدادها از پاول دورف، مؤسس تلگرام، خواستار مسدودیت کانال آمد نیوز به دلیل «اغتشاش و ترویج مردم به استفاده از سلاح و نارنجک‌های دستی و ایجاد آشوب در تلگرام» شد، درخواست وزیر مورد موافقت تلگرام قرار گرفت و دورف در توییتر خود نوشت که این کانال «اعضای خود را به استفاده از کوکتل مولوتف علیه پلیس تشویق کرد و با استناد به قانون ممنوعیت اشاعه خشونت این کانال مسدود شد.»[۹۹]

در ۱۰ دی رئیس‌جمهور ایران، حسن روحانی، اقدام به ضبط گفتگویی تلویزیونی نمود تا از صدا و سیمای ایران پخش شود و در آن با مردم سخن گوید.[۶۵] وی گفت مردم علاوه بر حل مشکلات اقتصادی خواسته‌های دیگری چون مبارزه با فساد و عدم شفافیت هم دارند و به جز دولت، به دیگر قوا نیز معترضند. وی اعتراض و تظاهرات را حق مردم دانست ولی افزود که دولت تخریب اموال عمومی را تحمل نخواهد کرد.[۷۰]

فیلترینگ

همچنین ببینید: فیلترینگ اینترنت در ایران

در شب ۹ دی در رسانه‌ها مختلفی گفته شد که در جلسه‌ای در شورای عالی امنیت ملی، به پیشنهاد حسن روحانی رئیس‌جمهور ایران دستور داده شد تلگرام فیلتر شود اما این موضوع توسط خبرگزاری ایرنا تکذیب شد[۱۰۰] با این حال در روز بعد صداوسیما اعلام کرد «با تصمیم سطوح عالی امنیتی فعالیت تلگرام و اینستاگرام به‌طور موقت محدود می‌شود» و تلگرام و اینستاگرام از دسترس خارج شد.[۱۰۱]

شبکه‌های اجتماعی تلگرام و اینستاگرام به صورت موقت روی شبکه‌های تلفن همراه بسته شدند ولی همچنان از طریق شبکه‌های اینترنت خانگی در دسترس بوده‌اند.[۶۷] پاول دورف پس از مسدود شدن تلگرام در ایران، این مسدودیت را از سوی حکومت ایران دانسته و اعلام کرد دلیل این اقدام چنین بود که از او خواستند برخی کانال‌ها که اعتراضات مسالمت‌جویانه را ترویج می‌کردند، مسدود کند ولی تلگرام به چنین کاری تن نداده‌است.[۱۰۲] پاول دورف سپس از کار بر روی فیلترشکنی قوی بر روی تلگرام خبر داد. در عین حال شایعاتی مبنی بر فیلتر دائمی تلگرام در ایران توسط ایلنا پخش شد.[۳۲]

واکنش‌ها

حامیان دولت کنونی حسن روحانی از دست‌داشتن محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهوری پیشین و حامیان او در سازماندهی این راهپیمایی‌ها می‌گویند. سپاه پاسداران ایران نیز نسبت به «فتنهٔ جدید» هشدار داد.[۱۰۳] برخی برگزاری تجمعات مشهد و کرمانشاه را برنامه‌ای از سوی مخالفان حسن روحانی و به‌طور مشخص سپاه می‌دانند. اما معتقدند اکنون کنترل این تجمع‌ها که قرار بود صرفاً محدود به طرح شعارهایی علیه حسن روحانی، رئیس‌جمهوری این کشور باشد از دست طراحان آن خارج شده و به فرصتی تبدیل شده‌است تا مردم از آن برای طرح مشکلات عمدهٔ خود از جمله مشکلات اقتصادی استفاده کنند.[۱۰۴]

علی خامنه‌ای در نطقی در ۱۲ دی گفت: «در قضایای چند روز اخیر، دشمنان ایران با ابزارهای گوناگونِ در اختیارشان از جمله پول، سلاح، سیاست و دستگاه امنیتی هم‌پیمان شدند تا برای نظام اسلامی مشکل ایجاد کنند … من در خصوص این قضایا حرف‌هایی دارم و در وقت آن با مردم عزیزمان سخن خواهم گفت.»[۱۰۵]

ایرانیان خارج از کشور

در روز ۱۲ دی ۱۳۹۶ گروهی از ایرانیان مقیم هامبورگ در حمایت از تجمعات اعتراضی در ایران، دست به تجمع زدند.[۱۰۶]مجوز تجمع اعتراضی در مقابل سفارت ایران در آلمان صادر شده‌است.[۱۰۷]
مردم همچنین در مقابل سفارت‌ها و کنسول‌گری‌های جمهوری اسلامی ایران در بسیاری از نقاط دیگر چون پاریس، لندن، رم، برلین، آمستردام و واشینگتن تجمع و از تظاهرات حمایت کردند.[۱۰۸][۱۰۹][۱۱۰] همچنین سازمان جوامع ایرانیان آمریکایی در حمایت از اعتراضات مردم ایران در مقابل کاخ سفید تجمع نمودند.[۱۱۱]

دولت

اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور ایران، در یک سخنرانی در ۸ دی ۱۳۹۶ گفت: «شاخص‌های اقتصادی کشور در وضعیت مناسبی است؛ ولی چند کالا گران شده‌است که دلایل خود را دارد و دولت هم مکلف است قیمت آن‌ها را اصلاح کند اما مسائل اقتصادی بهانه برخی مسائل شده‌است. در پشت پرده، مسائل دیگری مطرح است. کسانی که بانی برخی اقدامات علیه دولت شده‌اند، بدانند دود اقدامات آنها به چشم خودشان می‌رود. وقتی حرکت سیاسی در خیابان شروع می‌شود، دیگران بر آن سوار می‌شوند و کسانی که آن حرکت را شروع کرده‌اند، پایان‌دهندهٔ آن نیستند».[۱۱۲]

حسام‌الدین آشنا، مشاور حسن روحانی، اعتراضات را به محمود احمدی‌نژاد و مشکلات دوران او وابسته است و گفت: «با توجه به مجموع عملکرد سیاسی و اداری آقای احمدی‌نژاد، مواضع فعلی و نقش مؤثر جریان پشت‌پرده و حامی او در حوادث جاری می‌توان گفت که آتش فتنه‌های احمدی‌نژاد تا مدت‌ها دامن‌گیر نظام خواهد بود.»[۱۱۳]

بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجهٔ ایران در ۹ دی ۱۳۹۶ دربارهٔ واکنش دونالد ترامپ به این اعتراضات گفت که «مردم رشید ایران وقعی به شعارهای فرصت طلبانه و ریاکارانه مقامات آمریکا نمی‌گذارند.» و تأکید کرد که «قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ساختارهای دموکراتیک را برای حمایت قانونی از خواسته‌های مدنی مردم پیش بینی کرده‌است و امکان پیگیری این خواسته‌ها در چارچوب قانون کاملاً امکان‌پذیر است.»[۱۱۴] همچنین گفت که حمایت فرصت‌طلبانه و فریبکارانه همین مقامات از برخی تجمعات در روزهای اخیر در برخی از شهرهای ایران را چیزی جز نیرنگ و ریاکاری دولت آمریکا نمی‌دانند.[۱۱۵]

حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران در ۱۰ دی ۱۳۹۶ همزمان با تبریک گفتن میلاد مسیح و آغاز سال نو میلادی ۲۰۱۸ گفت: «زمینه را برای انتقاد و اعتراض قانونی مردم، حتی راهپیمایی و اجتماع قانونمند فراهم کنند» «این نکته باید برای همه روشن باشد که ما ملت آزادی هستیم و طبق قانون اساسی و حقوق شهروندی، مردم در بیان انتقادات و حتی اعتراض‌شان کاملاً آزاد هستند.» «ریشه برخی از مشکلات اقتصادی مردم به سال‌های قبل برمی‌گردد و برخی دیگر هم به همین ایام مربوط می‌شود» «اما نقد مردم فقط به اقتصاد نیست، مردم راجع به فساد و شفافیت حرف دارند و می‌گویند مسایل باید شفاف باشد.»[۱۱۶]

نیروهای نظامی و انتظامی

همچنین با وجود دستگیری برخی از معترضان بدست پلیس، سپاه پاسداران تا کنون حضوری در جهت مقابله با تظاهرات‌ها نداشته‌است.[۱۱۷]

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در بیانیهٔ ۸ دی ۱۳۹۶ خود بیان داشت: «عده‌ای تحت‌تأثیر پروپاگاندای آمریکایی–صهیونیستی در ایجاد دوقطبی‌های کاذب و نیز امیال شخصی، جناحی و فرقه‌ای با برجسته‌سازی مشکلات بی‌تدبیری برخی دستگاه‌ها، درحال حساسیت‌زدایی حافظهٔ تاریخی کشور نسبت به فتنه ۸۸ و خسارت‌های سنگین آن بوده و برخلاف حماسهٔ نهم دی‌ماه در آرزوی فتنه‌آفرینی‌های جدید هستند.» این بیانیه درپایان می‌گوید «فتنه‌سازی‌های آینده را رصد» و درعمل به وصیت روح‌الله خمینی «در پشتیبانی از ولایت فقیه» اجازه نخواهدداد به مملکت آسیبی برسد.»[۱۱۸]

محمدحسین باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران در پیامی به‌تاریخ ۸ دی ۱۳۹۶ به‌مناسبت سالگرد تظاهرات ۹ دی ۱۳۸۸، آن را حماسه‌ای بزرگ و معنادار توصیف کرد «که بساط فتنهٔ خطرناک پس از انتخابات دهم ریاست‌جمهوری» را درهم پیچید. او پیامدهای انتخابات ریاست‌جمهوری دهم ایران و جنبش سبز را «فتنهٔ ۸۸» نامید که «درحقیقت تهاجم همه‌جانبه به اصل نظام و انقلاب اسلامی با حمایت سردمداران نظام سلطه و صهیونیسم و خیانت و حماقت سران فتنه به‌شمار می‌رود». او بر «پیروی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران از دیدگاه‌ها و برنامه‌های رهبری معظم ایران — ولی فقیه و فرماندهٔ کل قوا —» تأکید کرد و بیان داشت که «نگه‌داشتن پرچم بصیرت دشمن‌شناسی، ولایتمداری، وحدت و ایستادگی ملی در هر زمانه‌ای به ویژه در شرایط خطیر کنونی که زمان آبستن فتنه‌های پیچیده‌تر است» ضرورت دارد و در پایان از همهٔ مردم خواست تا «صیانت از هویت و موجودیت ملت و نظام اسلامی و پایداری بر ارزش‌های دینی و انقلابی» را «اولویت اصلی و فراموش‌ناپذیر خود» قرار دهند تا «همچنان پیش‌روندگی و درخشش ایران و ایرانی در جغرافیای عالم استمرار یابد».[۱۱۹]

رمضان شریف، سخنگو و مسئول روابط عمومی کل سپاه نیز در ۹ دی ۱۳۹۶ به‌مناسبت سالگرد تظاهرات ۹ دی ۱۳۸۸ در بیرجند گفت که همهٔ رویارویی آنان با کسانی که با «گفتمان انقلاب اسلامی، حرکت امام خمینی (ره) و حاکم‌شدن احکام دینی در کشور و پیاده‌شدن شعار اصلی مردم (استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی) مخالف بوده» را «یک منظومهٔ ملی و یکپارچه» توصیف نمود.[۱۲۰]

نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران در بیانیهٔ ۸ دی ۱۳۹۶ به‌مناسبت سالگرد تظاهرات ۹ دی ۱۳۸۸، آن رویداد را «حماسهٔ تاریخی ۹ دی‌ماه» و «یوم‌اللهی عظیم در تاریخ انقلاب و میهن اسلامی» نامید و «شکست تاریخی فتنهٔ شیطانی ۸۸ را محصول «بصیرت» و «میثاق امت اسلامی با ولایت» دانست. این بیانیهٔ رسمی، پیامدهای انتخابات ریاست‌جمهوری دهم ایران و جنبش سبز را «فتنهٔ آمریکایی–صهیونیستی ۸۸» توصیف می‌کند که «حادثه‌ای تلخ و درعین‌حال، الهام‌بخش و آموزنده در تاریخ کشور و یادآور تقابل ذاتی و راهبردی انقلاب اسلامی با جبههٔ سلطه و استکبار جهانی» است. درپایان می‌گوید که «انقلاب اسلامی به‌رهبری ولی فقیه زمان و اتکا به مؤلفه‌های درونی قادر است… پیچیده‌ترین بحران‌ها را مهار و با تبدیل آن به فرصت‌های تاریخی، ارادهٔ خود را به دشمنان تحمیل و آنان را از «هوس خلق فتنه‌های جدید علیه ارزش‌ها و مقدسات دینی، انقلابی و ملی» برحذر دارد.»[۱۲۱]

نمایندگان مجلس

  • علی مطهری نایب رئیس مجلس خواستار توجه دولت به حق اعتراض مدنی و ارایه مجوز تظاهرات و همزمان توجه مردم به قانون و عدم اغتشاش شد. وی طی یادداشتی با عنوان فرهنگ اعتراض نوشت: «این که مردم احساس آزادی می‌کنند و نظر خود را در قالب تجمع یا راه‌پیمایی بیان می‌نمایند یک نقطه مثبت و روشن برای جامعه ما و نظام جمهوری اسلامی است اما این که این اظهارنظرهای جمعی توأم با تخریب اموال عمومی و اخلال در نظم جامعه می‌شود یک نقطه منفی و تاریک است.»[۱۲۲]
  • محمدرضا عارف نماینده و رئیس فراکسیون امید مجلس در پیام توییتری خود نوشت که: «رسیدگی به وضعیت معیشتی مردم عزیزمان وظیفه مسوولین بخصوص دولت و مجلس است و پیگیری این‌گونه مطالبات از سوی مردم با سازوکارهای قانونی حق طبیعی آن‌هاست؛ ولی متوجه باشیم کاری نکنیم که فضای کشور متشنج شود. چون این فضا خواست بدخواهان ملت و کسانی است که به‌دنبال از بین بردن امید مردم هستند.»[۱۲۳]
  • محمد کیانوش‌راد گفت: «اعتراض حق هر شهروند ایرانی است و اعتراض کردن نشانه زنده و پویا بودن این جامعه است؛ اما در فقدان نهادهای مدنی پرقدرت، بروز خواسته‌های مردم بعضاً به صورت غیرقانونی بوده و به عنوان بستری برای سوءاستفاده قرار می‌گیرد.»[۱۲۴]
  • غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی، از نمایندگان محافظه‌کاران میانه‌رو هم گفته‌است: «ما همه سوار بر یک قایق هستیم و هرکسی این قایق را سوراخ کند، همه با هم غرق می‌شویم؛ لذا امیدوارم تمام افرادی که فقط می‌گویند دولت را هدف بگیریم و مردم را نسبت به دولت بدبین کنیم، متوجه باشند که مرم فرقی بین دولت، حاکمیت و نظام قائل نیستند.»[۱۲۵]
  • علاءالدین بروجردی عامل اصلی این تجمعات را اعتراض به تعیین تکلیف نشدن وضعیت سپرده‌های‌شان در موسسات مالی دانست.[۱۲۶]
  • محمود صادقی در توییتر خود نوشت «تجمع اعتراض آمیز مردم در مشهد و بعضی از شهرها در واقع اعتراض به نابسامانی‌ها و کاستی‌ها در نظام کلان تدبیر و مدیریت کشور در ادوار مختلف است؛ به جای تلاش برای خاموش کردن و سیاسی و جناحی جلوه دادن آن، صدای مردم را بشنویم و برایش چاره اندیشی کنیم.»[۱۲۷][۱۲۸] وی در نهم دی نیز گفت راهپیمایی مسالمت آمیز و بدون حمل سلاح طبق اصل ۲۷ قانون اساسی نیاز به مجوز ندارد.[۱۲۹]
  • احمد بیگدلی، نماینده خدابنده و از اعضای فراکسیون امید دلیل تجمع‌ها را مشکلات اقتصادی دانست و گفت: «حق آزادی تجمعات به رسمیت شناخته شده و این مسئله در قانون اساسی به صراحت مورد تأکید قرار گرفته‌است.» به نظر وی بخشی از مردم که بیان خواسته‌های خود را مسیر نمی‌دیدند در این روزها از راه‌های مختلف نظر خود را بیان کردند.[۱۲۹]
  • حمیدرضا کاظمی، نمایندهٔ پل‌دختر، گفت پلیس مجبور شد به «هنجارشکنان» شلیک کند. وی بیان داشت که نمی‌توان به افراد «لاابالی» که قصد تخریب اموال عمومی را دارند، گفت آرامش خود را حفظ کنند.[۶۶]

روحانیان

  • محسن کدیور در یادداشتی با عنوان «صدای اعتراض مردم» در وبگاهش، این رویداد را «تظاهرات مسالمت‌آمیز مخالفت با سیاست‌های نادرست جمهوری اسلامی» توصیف نمود و بیان کرد که «شعار استقلال، آزادی، جمهوری ایرانی یعنی مردم خواستار اصلاح ساختاری نظام هستند.» او در پایان نوشت که این تظاهرات «می‌تواند شروع دوباره جنبش‌های رهایی‌بخش ملت ایران باشد، به شرط اینکه تظاهرکنندگان از تخریب اموال عمومی اجتناب کنند و رو به آینده دموکراتیک داشته باشد، نه اینکه خسته از استبداد آخوندی مفاسد استبداد وابسته شاهنشاهی را نادیده بگیرد.»[۱۳۰]
  • حسن یوسفی اشکوری در ۹ دی ۱۳۹۶ یادداشتی با عنوان «آخوندا در سه اپیزود» در وبگاهش نشر داد که خاطراتش از سه رویداد انقلاب شاه و ملت، انقلاب ۱۳۵۷ ایران، و اعتراضات ۱۳۹۶ و نقش روحانیان شیعه در آن را یادآوری نمود.[۱۳۱]
  • احمد علم‌الهدی در خطبهٔ دوم نماز جمعهٔ ۸ دی در مشهد، حرم امام رضا بیان داشت که «طبیعی است [رسانه‌های خارجی] «عربده‌کشی یک مشت خائنی» که وسط یک عده مطالبه‌گر برحق آمدند وضعیت مطالبات آنان را ابزار کنند، آن را به‌عنوان صدای ملت در مشهد و نیشابور و کاشمر و بیرجند منعکس کنند اما فریادهای حماسی فردای مردم ما را در سالروز ۹ دی اعتنا نخواهند کرد.» او خواسته‌های مالباختگان را برحق دانست.[۱۳۲]
  • حسین نوری همدانی در ۹ دی گفت که «معتقدیم که مردم خواسته بحقی دارند و ما پشتیبان خواسته‌های مردم هستیم، مردمی که از گرانی، سختی معیشت، بیکاری و مشکلات فراوان زندگی رنج می‌برند، نمی‌توان با سخنرانی و الفاظ و عبارات و آمار مشکل آن‌ها را برطرف کرد.» «در این کشور مالباختگانی هستند که هر روز به ما نامه می‌نویسند و می‌گویند که ما پول خود را به این مؤسسات داده‌ایم و دولت پولی به ما نمی‌دهد، این بانک‌ها از مردم دیرکرد می‌گیرند و ما همیشه گفته‌ایم که این ربا و حرام است، متأسفانه دولت هیچ اقدامی برای مالباختگان نمی‌کند و فقط به‌فکر خود است.» «اخیراً حرکت‌هایی در شهرها به‌وجود آمده و دشمن خیلی به این حرکات امیدوار شده‌است، ما به مردم می‌گوییم هوشیار باشید و نگذارید عده‌ای ضدانقلاب و ضدنظام که گوش آن‌ها به حرف‌های دشمن است قاطی شما شده و موج‌سواری کنند.»[۱۳۳]
  • ابراهیم رئیسی در ۹ دی در بوشهر گفت که «مردم با مشکلات اقتصادی و معیشتی مواجه هستند باید حتماً این گره‌های مردم گشوده شود و مشکلات معیشتی مردم حل‌وفصل شود. دولت باید به‌گونه‌ای در حل مشکلات اقتصادی و کسب‌وکار مردم عمل کند که مردم روزبه‌روز احساس کنند مشکلات آن‌ها کاهش یافته‌است.» و تأکید کرد «ملت ما اجازه نمی‌دهد خواسته‌های بحق آنان مورد سوءاستفاده دشمن قرار گیرد.»[۱۳۴]

احزاب

  • حزب کمونیست کارگری ایران در بیانیهٔ ۹ دی ۱۳۹۶ خود تأکید کرد که از میان شعارهای معترضان «حکومت اسلامی، نمی‌خواهیم، نمی‌خواهیم!»، چکیدهٔ اعتراضاتی است که در طی نزدیک به چهار دهه اعتراضات در جامعه در جریان داشته‌است. این شعار باید در سراسر ایران طنین افکن شود.» این بیانیه در پایان با سه شعار «مرگ بر جمهوری اسلامی!» «آزادی، برابری، حکومت کارگری!» «زنده باد جمهوری سوسیالیستی!» پایان می‌یابد.[۱۳۵]
  • حزب توده ایران در بیانیهٔ ۸ دی ۱۳۹۶ خود می‌گوید که «راه نجات کشور، مبارزهٔ مشترک و سازمان‌یافتهٔ همهٔ نیروهای آزادی‌خواه، ملی و ضددیکتاتوری برای طرد رژیم استبدادی و ضدمردمی ولایت فقیه است.» این بیانیهٔ کمیتهٔ مرکزی حزب تودهٔ ایران تأکید می‌کند که آنان «سال‌هاست بر این عقیده پای می‌فشرد که نظام سیاسی حاکم بر ایران، یعنی نظامی بنا شده بر حاکمیت یک فرد، در مقام «نمایندهٔ خدا برزمین»، و بر فراز کلیهٔ قوانین و دستگاه‌های اجرایی، قانون‌گذار، قضایی، نظامی و انتظامی، نظامی اصلاح‌پذیر نیست و نمی‌توان با استحالهٔ این نظام سیاسی از درون آن حاکمیتی مردم‌سالار را پدیدآورد.»[۱۳۶]
  • حزب کمونیست ایران در اطلاعیهٔ ۷ دی ۱۳۹۶ دربارهٔ تظاهرات علیه گرانی، نوشت که «اعتراضات کارگری و توده ای بطور اجتناب‌ناپذیری گسترش پیدا خواهند کرد، چون رژیم هیچ برنامه‌ای برای بهبود زندگی و معیشت مردم در دستور کار ندارد.»[۱۳۷]
  • حزب کار ایران (توفان) در بیانیهٔ ۷ دی ۱۳۹۶ بیان می‌دارد که نکته مهمی که باید بدان توجه کرد «برخی از شعارهای انحرافی است که متأسفانه تظاهرکنندگان فریاد زدند و محافل ارتجاعی داخلی وخارجی نیز آن را برجسته نمودند و به جای همبستگی میان ملل درمنطقه به نفرت ملی و ضد عرب دامن زدند. شعارهای نه غزه، نه لبنان، نه سوریه جانم فدای ایران شعارهای مترقی نیستند ونمی توانند باشند.» در پایان تأکید می‌کند که این حزب از «مبارزه برحق مردم مشهد و سراسر ایران علیه گرانی وفقر وبیکاری وپیکار برای مطالبات دمکراتیک و آزادی احزاب و اجتماعات عمیقاً حمایت می‌کند.» و «تنها آلترناتیو برای رهایی از شر نظام گندیدهٔ سرمایه‌داری جمهوری اسلامی، سوسیالیسم است و جز این نیز نیست.»[۱۳۸]
  • حسین مرعشی سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی نیز در کانال خد نوشت که «اینکه همراهان آقای روحانی متناسب با نیازهای دولت کاری نمی‌کنند، یک واقعیت است. آقایان اگر بلد نیستند، کنار بکشند؛ اگر هم بلد هستند که کارها را راه بیندازند.»[۱۳۹]
  • رضا پهلوی، ولی‌عهد پیشین و سخنگوی شورای ملی ایرانیان در ۸ دی در پیامی در صفحه فیسبوک خود نوشت که «فریاد حق‌طلبانه شما بیانگر آگاهی و دانایی شما است از حقوقتان در اعتراض به ظلم و بی‌عدالتی حاکم بر مملکت. راه چنین است و راهی دیگر جز سر فرود آوردن فرقه تبهکار در مقابل اراده شما نیست.» سپس در صفحهٔ فیسبوک خود نگاشت که «مفتخرم که صدای حق طلبانه شما را می‌شنوم.»[۱۴۰]
  • حزب دمکرات کردستان ایران و کومله در بیانیه‌ای مشترک ۳۰ دسامبر ۲۰۱۷، بیان کرد که «شعارهای معترضان نشانگر این است که مردم ایران دیگر این رژیم را نمی‌پذیرند و خواهان جایگزینی آن با حکومتی دمکراتیک هستند که پاسخگوی مطالباتشان بوده که عدالت، برابری و حفظ کرامت انسانی و ملی را برایشان به ارمغان بیاورد.» و در پایان از «همه مجامع و سازمانهای بشردوست و مراکز سیاسی و صلاحیتدار جهانی» خواستار پشتیبانی از «مطالبات برحق مردم ستمدیده ایران» و «فشار بر رژیم ایران» شده‌است.[۱۴۱] حزب دموکرات کردستان ایران در بیانیهٔ ۳۱ دسامبر خود نیز می‌گوید که «از کشورهای دمکراتیک و نهادهای بین‌المللی مدافع دمکراسی و حقوق بشر نیز می‌خواهیم از مردم تحت ستم و بجان آمدهٔ ایران که با دست خالی اما با اراده‌ای مستحکم و با خواستهایی مشروع به میدان آمده‌اند و خواستار آزادی و دمکراسی و ابتدایی‌ترین حقوق خویش هستند، حمایت بعمل آورند.»[۱۴۲]

شورا و شهرداری

  • محمد علی نجفی شهردار تهران ضمن ابراز تاسف از رویدادها گفت خسارات اندکی به ناسیسات شهری وارد شده‌است.[۱۴۳]
  • محسن هاشمی رئیس شورای شهر تهران گفت: «حق اعتراض قابل قبول است اما نحوه بیان انتقادات و مطالبات باید به شیوه قانونی و در چهارچوب رعایت قانون باشد،»[۱۴۴]

هنرمندان

  • ابراهیم حامدی (ابی) در کانال خود در شبکه‌های اجتماعی (اینستاگرام و توئیتر) پست‌هایی کوتاه در پشتیبانی از «#تظاهرات سراسری» در شامگاه ۱۰ دسامبر/۹ دی فرستاد، با مضمون «رد شو از ترس و به سایه بگو نه/بگو نه که کوچه گلبارون شه.» در توییتر و با عنوان «سربلندی ملت ایران آرزوی همه ایرانیان است. به امید رهایی از چنگال فقر، بی‌کاری، گرانی و زندان. به امید روزی که کودک کاری وجود نداشته باشد. به امید روزی که نان آور خانه سرشکسته و دست خالی نباشد. به امید روزی که جوان ایرانی در همه کشورها جا داشته باشد. به امید روزی که زن ایرانی شجاع نماد ایران آزاد باشد. به امید روزی که بازنشسته ایرانی با خیالی راحت شب را به فردا برساند. به امید رهایی.» در حساب رسمی اینستاگرام خود.[۱۴۵][۱۴۶][۱۴۷][۱۴۸]
  • داریوش اقبالی خواننده اهل ایران، ویدئویی در حساب اینستاگرام خود با عنوان «بخوان با ما سرود فتحِ فردا که فردا می‌رسد با پرچمِ ما» منتشر کرد.[۱۴۹][۱۴۸]
  • مهناز افشار هنرپیشه اهل ایران در حساب رسمی توییتر خود نوشت: «این صدای مردمِ معترض است و جواب صدای اعتراضشان، باتوم و گاز اشک آور نیست.»[۱۵۰]
  • گوگوش خواننده و هنرپیشه اهل ایران، پستی باعنوان «نسلی که نخواهد سوخت #فقط_آزادی» در حساب رسمی اینستاگرام خود منتشر کرد.[۱۴۸]
  • شهره صولتی خواننده و هنرپیشه اهل ایران پستی در حساب اینستاگرام خود با عنوان «امیدوارم فریاد اعتراضاتی که این روزها از وطنم (ایران) به گوش می‌رسد نویدی برای فردایی روشن باشد و هر آنچه هموطنان عزیزم بخصوص جوانان خواستار آن هستند همان بشود. این روزها اخبار را دنبال می‌کنم و قلبم همراه با شماست.» منتشر کرد.[۱۴۸]
  • شاهین نجفی خواننده اهل ایران پستی با عنوان «بابا دیگه قرار نیست نون بده_اینجا…

هر زن واسه نون جون میده ... اوضاع نابسامانی حاکم شده ... برخیزید و از آزادی و حق خود دفاع کنید» در حساب اینستاگرام خود منتشر کرد.[۱۴۸]

دیگران

  • فرح پهلوی، شهبانوی پیشین در پیامی در سومین روز از اعتراض گفت که «نزدیک به ۳۹ سال است که یوغ بیداد و فساد بر گردن می‌کشید و صبورانه منتظر بودید که شاید گردانندگان به عقل آیند و اوضاع تغییر یابد. فشار تباه‌کاری، اختناق و سوء رفتار گردانندگان از یک طرف و ناامیدی از تغییر وضعیت اقتصادی، به آنجا رسیده که اکنون ملت ایران بار دیگر جایگاه خود را در دنیای مترقی امروز طلب می‌کند… اطمینان دارم ملت ایران که هربار چون ققنوس برپا می‌خیزد، این بار نیز بر سختی‌ها فائق خواهد آمد و نور بر تاریکی پیروز خواهد شد.»[۱۵۲]
  • شیرین عبادی حقوق‌دان در گفتگو با خبرگزاری فرانسه تظاهرات اعتراضی مردم را سرآغاز یک حرکت بزرگ دانست و آن را حرکتی به مراتب بزرگ‌تر و وسیع‌تر از جنبشی که پس انتخابات ۱۳۸۸ در ایران سرکوب شد، برشمرد.[۱۵۳]
  • نسرین ستوده حقوق‌دانان و روشنفکران ایران را به حمایت از درخواست‌های مردم فراخواند؛ همچنین نسرین ستوده گفته‌است که اصل ۲۷ قانون اساسی تجمعات صلح آمیز را حق مردم می‌داند و برگزاری آنها را منوط به مجوز ندانسته‌است. به این ترتیب، برگزاری تجمعات، به گفتهٔ ستوده، حق قانونی مردم ایران است و این حق باید در عمل به رسمیت شناخته شود.[۱۵۴]

واکنش‌های بین‌المللی

دولت‌ها

  • اسرائیل پس از آن که دو عضو کابینهٔ دولت اسرائیل با اعلام حمایت خود از اعتراضات سراسری در ایران در صفحه توییتر خود واکنش نشان دادند، نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو از اعضای کابینه خود خواست در بیان دیدگاهایشان دربارهٔ اعتراضات ایران محتاط بوده و آن‌ها را به «حداقل» برسانند. گیلاد اردان، وزیر امنیت عمومی اسرائیل پیش از این گفته بود: «معترضان ایرانی شجاعانه در برابر حکومتی که میلیاردها دلار از پول خود را صرف کمک به گروه‌های تروریستی بین‌المللی مانند حماس و حزب‌الله می‌کند، ایستاده‌اند.»[۱۵۷]
  • امارات متحده عربی وزیر مشاور در امور خارجهٔ امارات متحدهٔ عربی، انور قرقاش، تأکید کرد که این تظاهرات فرصتی برای حمایت از منافع داخلی و توسعه در ایران است و گفت: «مصلحت منطقه و ایران در ساختنِ درون‌کشوری و توسعهٔ آن است نه در ستیزگی با جهان عرب.»[۱۵۸]
  • ایالات متحده آمریکا رئیس‌جمهور ایالات متحدهٔ آمریکا، دونالد ترامپ بر حمایت از مردم ایران و اعتراض‌شان، تأکید کرد. همچنین، سارا سندرز، سخنگوی کاخ سفید موضع دولت فدرال ایالات متحدهٔ آمریکا را بیان داشت. وزارت خارجه آمریکا پیش از واکنش سندرز نیز، در بیانیه‌ای خواستار حمایت همهٔ ملت‌ها از «خواسته‌های مردم ایران برای حقوق اولیه‌شان» شد.[۱۵۹]
  • بریتانیا بوریس جانسون، وزیر امور خارجهٔ بریتانیا در توئیتی به تاریخ ۳۱ دسامبر، گفت که «رویدادها در ایران را با نگرانی دنبال می‌کنیم. ضروری است که شهروندان حق اعتراض مسالمت‌آمیز داشته باشند».[۱۶۰]
  • روسیه وزارت خارجهٔ روسیه، در ۳۱ دسامبر/۱۰ دی، توصیه‌هایی را برای اتباع روسیه در ایران ارائه داد که به آنها هشدار داده می‌شود تا از تجمع‌های دسته‌جمعی در ایران در پی تظاهرات‌های مداوم دوری کنند. در بیانیهٔ وزارت خارجهٔ روسیه در صفحهٔ فیسبوکش آمده‌است: «برخی شهرهای ایران، ازجمله تهران، مشهد، اصفهان و رشت، به‌دلیل نارضایتی اجتماعی ایجادشده در جامعه، شاهد تجمعات اعتراضی و درگیری میان معترضان و پلیس است؛ از شهروندان روسی در ایران می‌خواهیم که ضمن حفظ هوشیاری، از محل تجمعات مردم دوری کنند».[۱۶۱]
  • کانادا وزارت امور خارجه کانادا با انتشار اطلاعیه‌ای در ۳۰ دسامبر از خواسته‌ها و حقوق اساسی مردم ایران حمایت کرد و بیان کرد: «کانادا شاهد است که مردم ایران در حال استفاده از حق اساسی اعتراضِ مسالمت آمیز هستند.» «ما از مقامات ایرانی می‌خواهیم حقوق دموکراتیک و انسانی را حفظ کنند و به آن احترام بگذارند.»[۱۶۲]
  • آلمان دولت آلمان نیز خواستار احترام دولت ایران به حقوق معترضان شده و از تظاهرکنندگان خواست که به صورت مسالمت‌آمیز خواسته‌هایشان را مطرح کنند.[۱۶۳]
  • ترکیه ترکیه خواهان اجتناب از دخالت خارجی در این وقایع شده و ابراز امیدواری کرده‌است که تنش بیشتری رخ ندهد.[۱۶۴]
  • سوریه سوریه هرگونه دخالت خارجی در امور داخلی ایران را غیرقابل قبول خواند و ابراز امیدواری کرد که توطئه شکست خواهد خورد.[۱۶۵]

سازمان‌ها

خشونت‌ها

طبق گزارش رسانه‌های ایران، تا یازدهم دی ماه، در کل ۱۲ تن در جریان اعتراض‌ها کشته شده‌اند.[۱۶۸] به گفته وبگاهی که مسائل حقوق بشر در شرق کردستان را پوشش می‌دهد در تظاهرات ۹ دی ۱۳۹۶ دورود استان لرستان بر اثر تیراندازی نیروهای امنیتی لرستان ۵ نفر کشته شدند؛[۱۶۹] با این حال مسئولین ایران بدون تأیید این تیراندازی آمار کشته شدگان در شهرستان دورود را ۲ نفر اعلام کردند و آن را به گروه‌های تکفیری و سرویس‌های اطلاعاتی خارجی مرتبط دانستند[۱۷۰] اما حمیدرضا کاظمی، نمایندهٔ پل‌دختر لرستان تیراندازی پلیس به متعرضان را تأیید کرد.[۶۶][۱۷۱] ماشاءالله نعمتی فرماندار دورود لرستان در مصاحبه‌ای گفت «آمار دقیقی از افرادی که در تظاهرات شب ۱۰ دی ۱۳۹۶ دورود کشته یا زخمی شده‌اند، نداریم» ولی زیر گرفته‌شدن و جان باختن یک فرد میانسال و یک پسر نوجوان را توسط یکی از ماشین‌های آتش‌نشانی که به گفتهٔ او توسط معترضان به‌زور گرفته شده بود وپس از آسیب زدن آن و شکستن شیشه‌های خودرو، ماشین را خلاص کرده و از روی پل «وحدت» شهر دورود رها کردند،[۱۷۲] تأیید کرد.[۱۷۳][۱۷۴][۱۷۵]

هدایت‌الله خادمی نماینده ایذه استان خوزستان کشته شدن دونفر از متعرضان و زخمی شدن تعدادی خوزستانی در شب ۱۰ دی ۱۳۹۶ را تأیید کرد اما از هویت تیراندازان ابراز بی‌اطلاعی کرد.[۱۷۶]

همراه شدن یگان‌ویژه با مردم

برخی ویدئوهای منتشر شده ۱۲ دی حاکی از آن است که یگان ویژه پلیس در مواردی در برابر مردم مقاومت نکرده‌است و گفته: «سرباز مملکتیم، با اجنبی می‌جنگیم، نه با شما» و مردم شعار «کنار ما باش» سر داده‌اند.[۱۷۷]

نام و شرح کشته‌شدگان

  • به گفته خبرگزاری فرانسه با کشته‌شدن تظاهرکنندگان شهرستان دورود در استان لرستان ناآرامی‌های ایران وارد مرحلهٔ تازه‌ای شد.[۱۷۸][۱۶۹]
  • به گزارش رسانه‌های ایران نیروهای وزارت اطلاعات (موسوم به سربازان گمنام) متعرضی که سبب برخورد ماشین آتش نشانی با دو شهروند دورود لرستان شد بود را دستگیر کردند.[۱۷۹][۱۸۰]
  • اصغر هدایت فرماندار فلاورجان کشته شدن ۶ نفر از متعرضان که به کلانتری قهدریجان در استان اصفهان حمله کرده بودند را تأیید کرد، به گفته او «اغتشاش‌گران تا زمانی که وارد حیاط کلانتری شهر قهدریجان شدند، عوامل کلانتری رأفت خود را نشان دادند اما زمانی که قصد خلع سلاح آن‌ها را داشتند با قاطعیت با اغتشاش‌گران برخورد به عمل آمد.»[۱۸۱] و حسین حسین‌زاده جانشین فرمانده انتظامی استان اصفهان تأیید کرد که در قهدریجان هیچ پلیسی کشته نشده‌است.[۱۸۲]

فهرست جان‌باختگان

  • حمزه لهشنی، از متعرضان کشته شده توسط تیراندازی پلیس دورود لرستان.[۱۶۹][۱۷۸]
  • محسن ویرایسی، از متعرضان کشته شده توسط تیراندازی پلیس دورود لرستان.[۱۶۹][۱۷۸]
  • محمد چوباک، از متعرضان کشته شده توسط تیراندازی پلیس دورود لرستان.[۱۶۹][۱۷۸]
  • حسین رشنو، از متعرضان کشته شده توسط تیراندازی پلیس دورود لرستان.[۱۶۹][۱۷۸]
  • احمد موسوی، از متعرضان کشته شده توسط تیراندازی پلیس دورود لرستان.[۱۶۹][۱۷۸]

شعارها

  • ای شاه ایران برگرد به ایران. (بی‌بی‌سی)[۶۰](وبسایت ایرانیان انگلستان)[۱۸۳]
  • ایران که شاه نداره حساب کتاب نداره. (بی‌بی‌سی)[۶۰]
  • سوریه را رها کن، فکری به حال ما کن (رادیو فردا)[۱۸۴]
  • نه غزه، نه لبنان، جانم فدای ایران (رادیو آزادی)[۱۸۵]
  • رضاشاه روحت شاد (رادیو آزادی)[۱۸۵]
  • چه اشتباهی کردم که انقلاب کردم (رادیو آزادی)[۱۸۵]
  • زندانی سیاسی آزاد باید گردد (رادیو آزادی)[۱۸۵]
  • اصلاح‌طلب، اصولگرا، دیگه تمومه ماجرا (بی‌بی‌سی)[۱۸۶][۱۸۷]
  • ملت گدایی می‌کند، آقا خدایی می‌کند (رادیو آزادی)[۱۸۵]
  • سیدعلی حیا کن، مملکتو رها کن (رادیو فردا)[۱۸۸]
  • مرگ بر روحانی (رادیو فردا)[۱۸۹]
  • مرگ بر دیکتاتور (رادیو فردا)[۱۸۹]
  • پلیس برو دزد رو بگیر (رادیو فردا)[۱۸۹]
  • اسلام رو پله کردید، مردم رو ذله کردید (رادیو فردا)[۱۸۹]
  • چه اشتباهی کردیم که انقلاب کردیم (رادیو فردا)[۱۸۹]
  • نترسید نترسید ما همه با هم هستیم (رادیو فردا)[۱۸۹]
  • نان، کار و آزادی (الریاض)[۱۹۰]
  • آخوندها حیا کنید، مملکت رو رها کنید (گویا)[۱۹۱]
  • شاهنشاه روحت شاد (گویا)[۱۹۱]
  • می‌میریم، می‌میریم، ایران رو پس می‌گیریم (گویا)[۱۹۱]
  • کشور ما دزدخونه است، توی جهان نمونه است (گویا)[۱۹۱]
  • عزا عزاست امروز، حقوق ملت ما زیر عباست امروز (گویا)[۱۹۱]
  • ما آریایی هستیم، عرب نمی‌پرستیم (بی‌بی‌سی)[۶۰]
  • الشعب یرید اسقاط النظام (العربیه)[۶۱]
  • مرگ بر خامنه ای (رادیوفردا)[۱۹۲]
  • سید علی ببخشین، دیگه باید بلند شین (رادیو فردا)[۱۹۳][۱۹۴]
  • مرگ بر روسیه (دویچه وله)[۱۹۵]
  • مرگ بر حزب‌الله (دویچه وله)[۱۹۶]
  • این است شعار مردم، رفراندوم، رفراندوم (صدای آمریکا)[۱۹۷]
  • استقلال، آزادی، جمهوری ایرانی (پیک ایران)[۲۳]
  • توپ تانک فشفشه، آخوند باید گم بشه (یورونیوز)[۱۹۸]
  • جوون بیکار نشسته، آخوند تو کاخ نشسته (یورونیوز)[۱۹۹]

جستارهای وابسته

پانویس و منابع

  1. ↑ «تظاهرات مردم اهواز؛ با شعار مرگ بر دیکتاتور + فیلم». ۲۰۱۷-۱۲-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۲-۳۱. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)‏
  2. ↑ «ادامه شبانه تظاهرات در بجنورد. شامگاه جمعه ۸ دی». ۲۰۱۷-۱۲-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۲-۳۱. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)‏
  3. ↑ «تظاهرات مردم بیرجند در اعتراض به گرانی: مرگ بر روحانی، مرگ بر گرانی». ۲۰۱۷-۱۲-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۲-۳۱. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)‏
  4. ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ «اعتراضات شبانه در شهرهای ایران؛ دو نفر در لرستان کشته شدند» (به عربی). ۲۰۱۷-۱۲-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۲-۳۱. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)‏
  5. ↑ «تظاهرات سراسری امروز ٩ دی ماه ١٣٩٦ بابل». ۲۰۱۷-۱۲-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۲-۳۱. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)‏
  6. ↑ «تظاهرات مردم زاهدان؛ با شعار سوریه را رها کن فکری به‌حال ما کن + فیلم». ۲۰۱۷-۱۲-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۲-۳۱. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)‏
  7. ↑ «اعتراضات شبانه در شهرهای ایران؛ دو نفر در لرستان کشته شدند». ۲۰۱۷-۱۲-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۲-۳۱. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)‏
  8. ↑ «تظاهرات سراسری ضد حکومتی در شهرهای ایران». ۲۰۱۷-۱۲-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۲-۳۱. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)‏
  9. ↑ «ادامه تظاهرات مردم در شهر دزفول ایران». ۲۰۱۷-۱۲-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۲-۳۱. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)‏
  10. ↑ «kerman Anti government protest 2017 Dezember Iran». ۲۰۱۷-۱۲-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۲-۳۱. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)‏
  11. ↑ «مردم و جوانان گرگان به قیام‌کنندگان پیوستند - شنبه ۹دی ۹۶ + فیلم». ۲۰۱۷-۱۲-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۲-۳۱. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)‏
  12. ↑ تظاهرات بوکان
  13. ↑ 10دیماه 96 و کرمانشاه و بانه و تویسرکان در اعتراضات
  14. ↑ تظاهرات ۱۰ دی نورآباد
  15. ↑ «تبریز کارگر شمالی - تظاهرات مردم یاشا آذربایجان یاشا تبریز - ۹ دی ۱۳۹۶». ۲۰۱۷-۱۲-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۲-۳۱. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)‏
  16. ↑ «اعتراضات در شهرهای ایران: بازداشت‌ها و واکنش‌ها». ۲۹/۱۲/۲۰۱۷. دریافت‌شده در 2017-12-31. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک); تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)‏
  17. ↑ «قیام جوانان بندرعباس با شعار مرگ بر خامنه‌ای - شنبه ۹دی ۹۶ + فیلم». ۲۰۱۷-۱۲-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۲-۳۱. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)‏
  18. ↑ تظاهرات هشتگرد
  19. ↑ ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ ۱۹٫۲ ۱۹٫۳ Reuters (30 December 2017). "Protests over alleged corruption and rising prices spread to Tehran". The Guardian. Retrieved 30 December 2017.
  20. ↑ ۲۰٫۰ ۲۰٫۱ مجید محمدی (۰۹/دی/۱۳۹۶). «بالاخره «بیداری ایرانیان» مقابل حکومت روحانیون». رادیو فردا. دریافت‌شده در ‏۳۰ دسامبر ۲۰۱۷. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی=،|تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  21. ↑ Bengali, Shashank; Mostaghim, Ramin (2017-12-31). "Iran is seeing the biggest antigovernment protests in years. What's driving the unrest?". latimes.com. Retrieved 2018-01-01.
  22. ↑ https://en.radiofarda.com/a/reactions-iran-protests-pahlavi-cotton-rajavi/28946510.html
  23. ↑ ۲۳٫۰ ۲۳٫۱ «فیلم/ کرمانشاه امروز ۸ دی؛ شعار مردم: استقلال آزادی جمهوری ایرانی». ۲۰۱۷-۱۲-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۲-۳۱. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)‏
  24. ↑ خطیر (2018-01-01). "تصویری متفاوت از نیروهای یگان ویژه در تهران". تابناک. {{cite web}}: |access-date= requires |url= (help); Missing or empty |url= (help); Text "http://www.tabnak.ir/fa/news/760584/تصویری-متفاوت-از-نیروهای-یگان-ویژه-در-تهران" ignored (help)
  25. ↑ راهپیمایی مردم چند شهر در اعتراض به اقدامات اخیر تخریبگران/ فارس
  26. ↑ Farda, Radio (2017-12-30). "Latest On Continuing Unrest In Iran - Basij Enters The Foray To Crack Down". RFE/RL. Retrieved 2018-01-01.
  27. ↑ «استانداری لرستان: در درگیری‌های دورود 2 نفر کشته شدند / هیچ تیری از ناحیه نیروهای نظامی، انتظامی و امنیتی به سمت مردم شلیک نشد / ردپای گروه‌های خارجی نمایان است». انتخاب.
  28. ↑ «عضو مجمع نمایندگان لرستان: در درگیری‌های دورود ۲ نفر کشته شدند / پلیس راهی جز شلیک به هنجارشکنان نداشت/ شما بگویید چطور باید آرامشان می‌کردند؟ /نمی‌توانیم بگوییم چهار تا آدم لاابالی را که به اموال عمومی تعرض می‌کنند آرام کنید». اعتمادآنلاین.
  29. ↑ "Three killed in shooting by Revolutionary Guards during protests in central Iran" (به انگلیسی). 2017-12-30. Retrieved 2017-12-31. {{cite web}}: Unknown parameter |وب‌گاه= ignored (help)نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (link)‏
  30. ↑ «کشته شدن دو نفر در اعتراضات یکشنبه شب ایذه تأیید شد». ۲۰۱۷-۱۲-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۲-۳۱. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)‏
  31. ↑ دست کم ۹ نفر در اعتراض‌های روز دوشنبه ایران کشته شدند
  32. ↑ ۳۲٫۰ ۳۲٫۱ ۳۲٫۲ ۳۲٫۳ لحظه به لحظه با واکنش‌ها و حواشی موج اعتراضات در ایران، دویچه‌وله، 1/1/2018.
  33. ↑ https://tnews.ir/news/028c102160227.html
  34. ↑ «دستگیری ۵۲ نفر در ارتباط با تظاهرات استان خراسان رضوی». ۲۰۱۷-۱۲-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۲-۳۱. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)‏
  35. ↑ http://www.asriran.com/fa/news/583027/استاندار-مرکزی-بازداشت-100-نفر-زخمی-شدن-12-پلیس-حمله-دیشب-به-فرمانداری-اراک
  36. ↑ «دست کم ۹ نفر در اعتراض‌های روز دوشنبه ایران کشته شدند». ۲۰۱۷-۱۲-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۲-۳۱. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)‏
  37. ↑ «دست‌کم ۳۰۰ نفر در اعتراضات شنبه شب دستگیرشده‌اند». ۲۰۱۷-۱۲-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۱۲-۳۱. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)‏
  38. ↑ بازداشت ۶۰ نفر در کاشان
  39. ↑ دستگیری ۳ نفر در مازندران
  40. ↑ https://ir.voanews.com/a/iran-protest-/4184355.html
  41. ↑ اعتراضات در شهرهای ایران: بازداشت‌ها و واکنش‌ها.
  42. ↑ اعتراضات معیشتی مردم و سوء استفاده فرصت طلبان.
  43. ↑ «بعد یومین من الاحتجاجات… تظاهرات مؤیدة للحکومة الإیرانیة». النهار. ۳۰ دسامبر ۲۰۱۷.
  44. ↑ مردم به دوران جاهلیت پهلوی بازنمی‌گردند/فراخوان به شورش و تخریب اموال دولتی مجازات سنگین دارد/ دستگیری چند نفر در اغتشاشات اخیر
  45. ↑ «شیرین عبادی: اعتراض‌های اخیر، نقطه آغاز جنبشی عظیم است». رادیو فردا. ۱۰/دی/۱۳۹۶. دریافت‌شده در ‏۳۱ دسامبر ۲۰۱۷. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازبینی=،|تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  46. ↑ «توکلی: اعتراضات خیابانی قابل پیش‌بینی بود». تابناک.
  47. ↑ «منطق دوگانه چرا؟ عباس عبدی/ پشت ماجرای تجمع در شهر مشهد». الف.
  48. ↑ Scattered Protests Erupt in Iran Over Economic Woes، نیویورک‌تایمز.
  49. ↑ تأملی بر اتفاقات مشهد.
  50. ↑ «مدل خارجی برخورد با ناراضیان». روزنامه شرق.
  51. ↑ «Zach Carter».
  52. ↑ «Max Abrahms».
  53. ↑ ۵۲ نفر در تجمع اعتراضی در مشهد بازداشت شدند
  54. ↑ در چندین شهر ایران تجمع‌های اعتراضی برگزار شد
  55. ↑ «=گفتگو، جایگزین مناسب تجمع است». ایسنا. khorasan.isna.ir. ۷ دی ۱۳۹۶.
  56. ↑ «قانون به شدت با هنجارشکنان برخورد خواهد کرد». ایسنا. khorasan.isna.ir. ۹ دی ۱۳۹۶.
  57. ↑ اعتراضات در شهرهای ایران شبانه ادامه یافت
  58. ↑ ۵۸٫۰ ۵۸٫۱ سومین روز اعتراضات در ایران؛ برگزاری تجمعات در تهران و چند شهر دیگر
  59. ↑ ۵۹٫۰ ۵۹٫۱ استانداری تهران گزارش‌ها درباره منع رفت‌وآمد شبانه را تکذیب کرد، رادیو فردا، 9 دی 1396.
  60. ↑ ۶۰٫۰ ۶۰٫۱ ۶۰٫۲ ۶۰٫۳ ۶۰٫۴ «ایستگاه خبر؛ شنبه ۹ دی». بی‌بی‌سی فارسی. ۳۰ دسامبر ۲۰۱۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ دسامبر ۲۰۱۷.
  61. ↑ ۶۱٫۰ ۶۱٫۱ مردم اهواز شعار "الشعب یرید إسقاط النظام" را سر دادند
  62. ↑ تأیید کشته‌شدن دو نفر در اعتراض لرستان؛ نماینده مجلس: کار پلیس بود، صدای آمریکا.
  63. ↑ یورونیوز: کانال تلگرامی آمد نیوز از دسترس خارج شد
  64. ↑ هشدار وزیر کشور ایران درمورد تجمع‌های اعتراضی، بی‌بی‌سی فارسی، ۳۰ دسامبر ۲۰۱۷.
  65. ↑ ۶۵٫۰ ۶۵٫۱ «روحانی با مردم حرف می‌زند». دویچه وله. دهم دی. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  66. ↑ ۶۶٫۰ ۶۶٫۱ ۶۶٫۲ «پوشش لحظه به لحظه چهارمین روز ناآرامی‌ها در ایران». یورونیوز فارسی. دهم دی. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  67. ↑ ۶۷٫۰ ۶۷٫۱ «تلگرام و اینستاگرام موقتاً محدود شد». عصر ایران.
  68. ↑ تجمع علیه سیاستهای دولت در دانشگاه تهران.
  69. ↑ ادامه اعتراضات در تهران و چند شهر دیگر در طول شب
  70. ↑ ۷۰٫۰ ۷۰٫۱ روحانی: مردم علاوه بر وضعیت اقتصادی، به فساد و عدم شفافیت هم اعتراض دارند، بی‌بی‌سی فارسی، 31 دسامبر 2017.
  71. ↑ تلویزیون جمهوری اسلامی ایران از کشته شدن ۱۲ نفر در تظاهرات اخیر در سراسر ایران خبر داد، رادیو فردا، 11 دی 96.
  72. ↑ مقامات رسمی ایران کشته شدن چهار نفر در دورود و دو نفر در ایذه را تأیید کردند، رادیو فردا، 10 دی 1396.
  73. ↑ نماینده ایذه : شهر سقوط نکرده‌است/ دو نفر کشته و تعدادی زخمی شدند/ فرماندار می‌گوید قرار نبود نیروی انتظامی تیراندازی کند/ حمله به خانه امام جمعه و پایگاه بسیج و سپاه هنوز تأیید نشده‌است، نامه نیوز، 11 دی 1396.
  74. ↑ ۷۴٫۰ ۷۴٫۱ «ادامه ناآرامی‌ها در ایران؛ سخنان تلویزیونی حسن روحانی هم معترضان را آرام نکرد». بی‌بی‌سی فارسی. تاریخ انتشار: ۱۱ دی ۱۳۹۶. تاریخ آخرین بازبینی: ۱۱ دی ۱۳۹۶.
  75. ↑ «خبرگزاری فارس - فیلم/ آتش زدن تاکسی توسط یک تخریبگر در میدان فردوسی». ۲۰۱۸-۰۱-۰۱. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۰۱. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)
  76. ↑ «ادامه ناآرامی‌ها در ایران؛ سخنان تلویزیونی حسن روحانی هم معترضان را آرام نکرد» (به انگلیسی). BBC Persian. ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۰۱.
  77. ↑ آتش زدن امامزاده‌ها در جاده نظامی
  78. ↑ آتش زدن دفتر امام جمعه در کرمانشاه
  79. ↑ ۷۹٫۰ ۷۹٫۱ ۷۹٫۲ «آمارهای متناقض در مورد تعداد کشته‌شدگان تجمع‌های اعتراضی در ایران». رادیو فردا. تاریخ انتشار: ۱۱ دی ۱۳۹۶. تاریخ آخرین بازبینی: ۱۱ دی ۱۳۹۶.
  80. ↑ «تیراندازی در ناآرامی‌های نجف‌آباد/۴ کشته و زخمی». آفتاب نیوز. تاریخ انتشار: ۱۱ دی ۱۳۹۶. تاریخ آخرین بازبینی: ۱۱ دی ۱۳۹۶.
  81. ↑ «درگیری‌های شدید در شهر قهدریجان در استان اصفهان». رادیو فردا. تاریخ انتشار: ۱۱ دی ۱۳۹۶. تاریخ آخرین بازبینی: ۱۱ دی ۱۳۹۶.
  82. ↑ «ادامه اغتشاشات در قهدریجان و نجف آباد اصفهان». خبرگزاری سرپوش. تاریخ انتشار: ۱۱ دی ۱۳۹۶. تاریخ آخرین بازبینی: ۱۱ دی ۱۳۹۶.
  83. ↑ «دست کم ۹ نفر در اعتراض‌های روز دوشنبه ایران کشته شدند». بی‌بی‌سی فارسی. تاریخ انتشار: ۱۲ دی۱۳۹۶. تاریخ آخرین بازبینی: ۱۲ دی ۱۳۹۶.
  84. ↑ Youtube (12/10/1396). «تظاهرات مردم اهواز - ۱۲ دی ماه ۱۳۹۶ شمسی». تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  85. ↑ اعتراضات در ایران: رویداد بی نظیر در دوران جمهوری اسلامی
  86. ↑ به آتش کشیدن دادگستری کرج
  87. ↑ به آتش کشیدن پایگاه بسیج در تهران
  88. ↑ تظاهرات شیراز و درگیری تن به تن مردم با نیروهای امنیتی – ۱۲ دی ماه
  89. ↑ تظاهرات شاهین شهر تیراندازی و کشتن مردم بی‌دفاع
  90. ↑ «۱۲ دی ششمین روز اعتراضات و ناآرامی‌ها در ایران» (به انگلیسی). BBC Persian. ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۰۲.
  91. ↑ آمریکا خواستار تشکیل جلسه فوری شورای امنیت در مورد ایران شد
  92. ↑ «آمریکا خواستار تشکیل جلسه فوری شورای امنیت در مورد ایران شد» (به انگلیسی). BBC Persian. ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۰۲.
  93. ↑ The Iran Protests -- and The New York Times
  94. ↑ «کشوری در خشم و خروش». دویچه‌ولی فارسی. dw.com. ۳۱ دسامبر ۲۰۱۷.
  95. ↑ «سهم رسانه‌ها از اعتراضات مردمی: سانسور و خودسانسوری». ایران‌وایر. iranwire.com. ۱ ژانویه ۲۰۱۸.
  96. ↑ «تظاهرات کنندگان با فراخوان‌های جداگانه بر تداوم تظاهرات پافشاری می‌کنند». ایران‌وایر. کوردستان ۲۴. ۳۱ دسامبر ۲۰۱۷.
  97. ↑ «چه‌کسانی مردم را به #تظاهرات_سراسری دعوت می‌کنند؟ /عربستان و انگلیس در صدر + مستندات و نقشه». خبرگزاری آنا. ana.ir. ۱۰ دی ۱۳۹۶.
  98. ↑ «Trendsmap Topic - #تظاهرات_سراسری Where #تظاهرات_سراسری is being talked about on Twitter around the world». trendsmap.com. ۱۰ دی ۱۳۹۶.
  99. ↑ «کانال تلگرامی «آمدنیوز» مسدود شد». رادیو فردا. radiofarda.com. ۱۰ دی ۱۳۹۶.
  100. ↑ تکذیب فیلتر تلگرام به دستور روحانی
  101. ↑ فیلتر تلگرام و اینستاگرام، به دستور مقامات بالا دستی
  102. ↑ «دوروف: ایران دسترسی به تلگرام را مسدود می‌کند». بی‌بی‌سی فارسی.
  103. ↑ «ادامه شبانه اعتراض‌ها در ایران». aletihadpress.com. رادیو زنامه. ۰۹ دی ۱۳۹۶. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  104. ↑ اعتراضات در شهرهای ایران: بازداشت‌ها و واکنش‌ها
  105. ↑ «رهبر انقلاب در دیدار با تعدادی از خانواده‌های شهدا: من در خصوص این قضایا حرف‌هایی دارم و در وقت آن خواهم گفت». فرارو. ۱۲ دی ۱۳۹۶.
  106. ↑ «تجمع گروهی از ایرانیان مقیم هامبورگ در حمایت از تجمعات اعتراضی در ایران». دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۸.
  107. ↑ http://radioomid.org/مجوز-تجمع-اعتراضی-در-مقابل-سفارت-ایران/. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۸. پارامتر |عنوان= یا |title= ناموجود یا خالی (کمک)
  108. ↑ Protesters rally against Iranian regime in Paris, Berlin Times of Israel
  109. ↑ Worldwide Support for Iranian Protesters VOA NEWS
  110. ↑ «ششمین روز ناآرامی‌ها در ایران؛ روحانی از مکرون خواست فعالیت یک «گروه تروریستی» را در فرانسه محدود کند». یورونیوز فارسی. ۰۲/۰۱/۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۳ ژانویه ۲۰۱۸. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  111. ↑ گزارش تصویری: تجمع سازمان جوامع ایرانیان آمریکایی مقابل کاخ سفید
  112. ↑ «معاون اول رئیس‌جمهور در بیست و پنجمین مجمع عمومی انجمن اسلامی جامعه پزشکی تأکید کرد». معاون اول رئیس‌جمهوری اسلامی ایران. fvpresident.ir. ۸ دی ۱۳۹۶.
  113. ↑ در چندین شهر ایران تجمع‌های اعتراضی برگزار شد
  114. ↑ قاسمی: مردم رشید ایران وقعی به شعارهای فرصت طلبانه و ریاکارانه مقامات آمریکا نمی‌گذارند.
  115. ↑ واکنش تهران به حمایت ترامپ از تظاهرات مردم ایران
  116. ↑ دفاع روحانی از آزادی بیان و حق اعتراض و انتقاد از "اغتشاش"
  117. ↑ «What's at play in Iranian protests?». CNN.
  118. ↑ «بیانیه سپاه به مناسبت سالگرد حماسه 9 دی: وحدت و هوشمندی ملی برابر فتنه آفرینی‌های جدید دشمن از درس‌های فتنه 88 است». سپاه‌نیوز. ۸ دی ۱۳۹۶.
  119. ↑ «پیام سرلشکر باقری به مناسبت سالگرد حماسه 9 دی: عبرت‌های 88 ضامن خنثی‌سازی فتنه‌های آینده/ حماسه 9دی نمایش بصیرت و هوشمندی ایرانیان بود». سپاه‌نیوز. ۰۹ دی ۱۳۹۶. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  120. ↑ «مسئول روابط عمومی کل سپاه: رویارویی ما با مخالفین گفتمان انقلاب اسلامی یک منظومه ملی و یکپارچه است». سپاه‌نیوز. ۰۹ دی ۱۳۹۶. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  121. ↑ «۹ دی؛ تبلور بصیرت و ولایت مداری». خبرگزاری مهر. ۷ دی ۱۳۹۶.
  122. ↑ «مطهری: باید اعتراض مدنی را به رسمیت بشناسیم و در صدور مجوز سخت‌گیری نکنیم / با تخریب اموال عمومی برخورد شود». انتخاب.
  123. ↑ «عارف: پیگیری مطالبات با سازوکارهای قانونی حق طبیعی مردم است اما کاری نکنیم فضای کشور متشنج شود». الف.
  124. ↑ «کیانوش راد: در فقدان نهادهای مدنی اعتراضات مردمی بستر سوءاستفاده می‌شوند». ایسنا.
  125. ↑ در چندین شهر ایران تجمع‌های اعتراضی برگزار شد
  126. ↑ «مردم در تجمعات غیرقانونی شرکت نکنند». ایسنا. isna.ir. ۹ دی ۱۳۹۶.
  127. ↑ «اخبار محمود صادقی تظاهرات مشهد». آفتاب. آفتاب. ۹ دی ۱۳۹۶.
  128. ↑ «واکنش محمود صادقی به تجمع امروز مشهد/تصویر». خردادنیوز. خردادنیوز. ۷ دی ۱۳۹۶.
  129. ↑ ۱۲۹٫۰ ۱۲۹٫۱ صدای آمریکا: حمایت برخی نمایندگان مجلس از «حق قانونی» مردم برای برگزاری تجمع مسالمت آمیز
  130. ↑ صدای اعتراض مردم
  131. ↑ «آخوندا» در سه اپیزود
  132. ↑ خائن از مطالبه بر حق مردم سوءاستفاده کردند/ مشکلات، زندگی و معیشت ما نباید ابزار پیروزی دشمن بر ما شود
  133. ↑ آیت‌الله نوری‌همدانی: مرجعیت پشتیبان خواسته‌های بحق مردم است/ مردم مراقب موج‌سواری دشمنان باشند
  134. ↑ حجت‌الاسلام رئیسی: فتنه‌گران می‌خواهند با سوارشدن بر مطالبات بحق مردم "فتنه جدید" راه‌اندازی کنند
  135. ↑ “جمهوری اسلامی، نمی‌خواهیم، نمی‌خواهیم!”.
  136. ↑ اعلامیهٔ کمیتهٔ مرکزی حزب تودهٔ ایران: مبارزهٔ مردم جان به‌لب رسیده از ظلم، ستم، گرانی و استبداد بر ضد حکومت دیکتاتوری واقعی است، و نباید اجازه داد این مبارزه در راستای منافع نیروهای ارتجاعی داخلی و خارجی مصادره شود!.
  137. ↑ اطلاعیه کمیته مرکزی حزب کمونیست ایران در مورد تظاهرات مردم در شهرهای خراسان علیه گرانی.
  138. ↑ تظاهرات اعتراضی مردم مشهد وسایر شهرها علیه فقروگرانی برحق است.
  139. ↑ «سیدحسین مرعشی:همراهان آقای روحانی متناسب با نیازهای دولت کاری نمی‌کنند/ اگر کار بلد نیستید استعفا دهید». فارس.
  140. ↑ مفتخرم که صدای حق طلبانه شما را می‌شنوم
  141. ↑ اطلاعیه مشترک در مورد تظاهرات اعتراضی مردم ایران
  142. ↑ موضع ما در خصوص تظاهرات جاری مردم ایران
  143. ↑ «ابراز تاسف نجفی از حوادث روز گذشته تهران». تابناک.
  144. ↑ «محسن هاشمی: اعتراضات کف خیابانی راه درست انتقاد نیست». تابناک.
  145. ↑ «رد شو از ترس و به سایه بگو نه بگو نه که کوچه گلبارون شه». ابی در حساب رسمی اینستاگرام خود. ۳۱ دسامبر ۲۰۱۷.
  146. ↑ «سربلندی ملت ایران آرزوی همه ایرانیان است». ابی در حساب رسمی اینستاگرام خود. ۳۱ دسامبر ۲۰۱۷.
  147. ↑ «رد شو از ترس و به سایه بگو نه بگو نه که کوچه گلبارون شه». ابی در حساب توییتر خود. ۳۰ دسامبر ۲۰۱۷.
  148. ↑ ۱۴۸٫۰ ۱۴۸٫۱ ۱۴۸٫۲ ۱۴۸٫۳ ۱۴۸٫۴ ۱۴۸٫۵ بهنود مکری (۳۰ دسامبر ۲۰۱۷). «واکنش چند هنرمند خارج کشور به اعتراضات گسترده مردمی». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۱ ژانویه ۲۰۱۸.
  149. ↑ «بخوان با ما سرود فتحِ فردا که فردا می‌رسد با پرچمِ ما». داریوش اقبالی در حساب اینستاگرام خود. ۲۹ دسامبر ۲۰۱۷.
  150. ↑ «مهناز افشار - این صدای مردمِ معترض است و جواب صدای اعتراضشان، باتوم و گاز اشک آور نیست». مهناز افشار در حساب رسمی توییتر خود. ۳۰ دسامبر ۲۰۱۷.
  151. ↑ «واکنش امین زندگانی به اعتراضات و تجمعات چند روز اخیر». رکنا. ۱۳۹۶/۱۰/۱۰. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۸. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
  152. ↑ پیام شهبانو فرح پهلوی درباره اعتراض‌های گسترده ایران: نور بر تاریکی پیروز می‌شود.
  153. ↑ تظاهرات اعتراضی در ایران سرآغاز یک حرکت بسیار بزرگ است
  154. ↑ «نسرین ستوده حقوقدانان و روشنفکران ایران را به حمایت از مطالبات مردم فراخواند». ار. اف. ای - RFI. ۲۰۱۸-۰۱-۰۲. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۰۲.
  155. ↑ «سناتور تد کروز: با مردم ایران که علیه حکومت ظالم ایستاده‌اند، اعلام همبستگی می‌کنم». ir.voanews.com. صدای آمریکا. ۹ دی ۱۳۹۶.
  156. ↑ «واکنش اتحادیه اروپا به اعتراض‌ها در ایران: انتظار داریم حق تجمع مسالمت‌آمیز رعایت شود» (به انگلیسی). BBC Persian. ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۰۲.
  157. ↑ «واکنش دیگر کشورها به تظاهرات سراسری ایران». شبکه تلویزیونی مرجان. manoto.news. ۱۰ دی ۱۳۹۶.
  158. ↑ «الإمارات تعلق علی المظاهرات: استعداء العرب لیس فی مصلحة إیران». aletihadpress.com. الاتحاد برس. ۲۸ دسامبر ۲۰۱۷.
  159. ↑ «حمایت پرزیدنت ترامپ از معترضان در ایران». ir.voanews.com. صدای آمریکا. ۹ دی ۱۳۹۶.
  160. ↑ وزیر امور خارجه انگلیس: با نگرانی رویدادهای ایران را دنبال می‌کنیم.
  161. ↑ Russia’s Foreign Ministry advises compatriots to avoid mass gatherings in Iran
  162. ↑ Canada 'encouraged' by peaceful protests in Iran
  163. ↑ آلمان خواستار احترام دولت ایران به حقوق معترضان شد، دویچه وله.
  164. ↑ Kurdistan24. «واکنش ترکیه وسوریه به اعتراض‌ها در ایران». Kurdistan24. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۰۲.
  165. ↑ Kurdistan24. «واکنش ترکیه وسوریه به اعتراض‌ها در ایران». Kurdistan24. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۰۲.
  166. ↑ گزارش تصویری: تجمع سازمان جوامع ایرانیان آمریکایی مقابل کاخ سفید در حمایت از اعتراضات اخیر.
  167. ↑ گزارشگران بدون مرز محدودیت دسترسی به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در ایران را محکوم کرد
  168. ↑ At least 12 dead as Iranian regime faces biggest challenge in eight years ,CNN
  169. ↑ ۱۶۹٫۰ ۱۶۹٫۱ ۱۶۹٫۲ ۱۶۹٫۳ ۱۶۹٫۴ ۱۶۹٫۵ ۱۶۹٫۶ اسامی ٥ تن از کشته شدگان تظاهرات روز شنبه "دورود" منتشر شد
  170. ↑ تأیید کشته‌شدن دو نفر در تجمعات درود
  171. ↑ «پورتال خبری اعتماد آنلاین - پلیس راهی جز شلیک به هنجارشکنان نداشت/ شما بگویید چطور باید آرامشان می‌کردند؟ /نمی‌توانیم بگوییم چهار تا آدم لاابالی را که به اموال عمومی تعرض می‌کنند آرام کنید». دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۰۱. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)
  172. ↑ تصاویر دوربین‌های مداربسته از حمله اغتشاشگران به آتش‌نشانی دورود- خبرگزاری مهر- 11 دی 196
  173. ↑ توضیحات فرماندار دورود درباره حوادث چند روز اخیر این شهرستان
  174. ↑ مصاحبه خانواده حادثه شهر دورود
  175. ↑ اغتشاش در دورود فاجعه آفرید؛ مرگ دو نفر بر اثر تصادف با ماشین آتش‌نشانی که روی پل خلاص شده بود
  176. ↑ تشریح جزئیات کشته‌شدن ۲ نفر در تجمعات شهرستان ایذه/ کشف مواد منفجره از منازل برخی دستگیرشدگان
  177. ↑ «مامور پلیس رو به مردم: سرباز مملکتیم، با اجنبی می‌جنگیم، نه با شما». صدای آمریکا.
  178. ↑ ۱۷۸٫۰ ۱۷۸٫۱ ۱۷۸٫۲ ۱۷۸٫۳ ۱۷۸٫۴ ۱۷۸٫۵ با کشته شدن تظاهرکنندگان شهر دورود، ناآرامی‌های ایران وارد مرحلۀ تازه‌ای شد
  179. ↑ قاتل ۲ شهروند درودی دستگیر شد
  180. ↑ وزارت اطلاعات ایران: قاتل شهروند دورودی را دستگیر کردیم
  181. ↑ اغتشاش‌گران به قصد خلع سلاح عوامل نیروی انتظامی به کلانتری قهدریجان حمله کردند/ 6 نفر از اغتشاش‌گران کشته شدند
  182. ↑ سرهنگ حسین حسین‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا در پی انتشار خبری مبنی بر آتش زدن یکی از عوامل انتظامی
  183. ↑ «شعار «ای شاه ایران، برگرد به ایران» در شهر قم - ویدیو». ۲۰۱۷-۱۲-۳۰. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۰۱. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)‏
  184. ↑ «سوریه را رها کن، فکری به حال ما کن»
  185. ↑ ۱۸۵٫۰ ۱۸۵٫۱ ۱۸۵٫۲ ۱۸۵٫۳ ۱۸۵٫۴ هشدار پولیس ایران به اعتراض کننده‌ها: تظاهرات را متوقف کنید
  186. ↑ «سردرگمی جناح‌ها در مقابل اعتراضات اقتصادی ضدحکومتی». بی‌بی‌سی فارسی.
  187. ↑ «فیلم؛ اصلاح‌طلب، اصولگرا، دیگه تمومه ماجرا».
  188. ↑ تجمع اعتراضی در تهران؛ وزیر کشور هشدار داد
  189. ↑ ۱۸۹٫۰ ۱۸۹٫۱ ۱۸۹٫۲ ۱۸۹٫۳ ۱۸۹٫۴ ۱۸۹٫۵ ۵۲ نفر در تجمع اعتراضی در مشهد بازداشت شدند
  190. ↑ استمرار المظاهرات ضد الحکومة فی إیران
  191. ↑ ۱۹۱٫۰ ۱۹۱٫۱ ۱۹۱٫۲ ۱۹۱٫۳ ۱۹۱٫۴ اعتراضات اقتصادی؛ توپ در زمین رهبری است
  192. ↑ https://www.radiofarda.com/a/Iran-protests-live-coverage/28947657.html
  193. ↑ «سید علی ببخشین، دیگه باید بلند شین»
  194. ↑ ‫«سیدعلی ببخشید، دیگه باید بلند شید»‬ ‫شعار مردم اصفهان
  195. ↑ اعتراضات در ایران وارد چهارمین روز شد
  196. ↑ اعتراضات در ایران وارد چهارمین روز شد
  197. ↑ «مرگ بر خامنه‌ای» و «رفراندوم، رفراندوم، اینه شعار مردم»، چهارراه توحید، خیابان آزادی تهران
  198. ↑ «اعتراضات در شهرهای ایران: بازداشت‌ها و واکنش‌ها». ۲۰۱۷-۱۲-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۰۱. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)‏
  199. ↑ «اعتراضات در شهرهای ایران: بازداشت‌ها و واکنش‌ها». ۲۰۱۷-۱۲-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۰۱. از پارامتر ناشناخته |وب‌گاه= صرف نظر شد (|وبگاه= پیشنهاد می‌شود) (کمک)‏

منابع لاتین

  1. ↑ Kamali Dehghan, Saeid (January 2, 2017). "Iran's enemies to blame for unrest, says supreme leader, as nine die overnight" (به انگلیسی). The Guardian.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (link)
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=اعتراضات_دی_۱۳۹۶_ایران&oldid=21896944»