قهدریجان

قهدریجان کدرگون، قدرجون
کشور	ایران
استان	اصفهان
شهرستان	فلاورجان
بخش	قهدریجان
مردم
جمعیت	۳۲۰۰۰ نفر
جغرافیای طبیعی
ارتفاع از سطح دریا	۱۶۸۰ متر
اطلاعات شهری
شهردار	مهندس سلیمانی پور
ره‌آورد	پیاز
پیش‌شماره تلفنی	۰۳۱
وبگاه	http://www.ghahderijan.ir/ شهرداری قهدریجان
تابلوی خوش‌آمد به شهر
قهدریجان روی نقشه ایران ۵۱.۳۰°شمالی ۳۲.۳۰°شرقی / 51.30; 32.30

شهر قهدریجان براساس تقسیمات کشوری یکی از نقاط شهری شهرستان فلاورجان است که در ۲۴ کیلومتری شهر اصفهان و پنج کیلومتری فلاورجان قراردارد.

شهر قهدریجان در دشت وسیعی قرار گرفته که از هر سو اراضی زراعی آن را احاطه نموده‌است. در شمال آن اراضی زراعی منتهی به کهریزسنگ و در جنوب اراضی منتهی به ایمانشهر (اشتر جان) و درشرق اراضی منتهی به روستای جوجیل و دشتچی و شهر فلاورجان ودر غرب اراضی منتهی به دشت نجف آباد قرار دارند. قهدریجان با ۱۶۸۰ متر ارتفاع از سطح دریا در طول جغرافیایی ۵۱ درجه و ۳۰ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۲ درجه و ۳۰ دقیقه در دشت همواری قرار گرفته که در جهت شرق به غرب فاقد شیب بوده و تنها در جهت جنوب به شمال و غرب به شرق از شیب ملایمی برخوردار است. در حال حاضر طبق آماری که تخمین زده می‌شود جمعیت این شهر نزدیک به ۴۰۰۰۰ نفر می‌باشد. شهر قهدریجان از لحاظ جمعیت دومین شهر بزرگ پس از شهر فلاورجان می‌باشد و از لحاظ مساحت بزرگترین شهر در کل منطقه است. البته در مورد جمعیت شهر قهدریجان ابهامات زیادی بین مردم ومسئولین مطرح است. به طوری که عده‌ای معتقدند مقامات برای توجیه کم توجهی و به نحوی بی‌توجهی خود به مردم زحمتکش این خطه از قصد جمعیت صحیح این منطقه را اعلام نمی‌کنند. از آنجایی که مستندات و تصاویر ماهواره‌ای وسعت شهر را بیشتر از وسعت شهر فلاورجان شان می‌دهد اما در آمار اعلامی توسط سازمان آمار جمعیت این شهر کمتر از شهر فلاورجان است. جالبتر اینکه در اقدامی بسیار عجیب و بی سر و صدا برای افزایش جمعیت شهر فلاورجان، روستای گارماسه به شهر فلاورجان تحت عنوان محلهٔ گارماسه متصل شد. در حالی که گفته می‌شود جمعیت گارماسه بیش از پنج هزار نفر می‌باشد و طبق قانون خودش می‌توانست به شهر گارماسه ارتقا یابد در حالی که با شهر فلاورجان فاصله نسبی داشت.

سابقه تاریخی قهدریجان

به نقل از برخی منابع تاریخی و برخی تحقیقات صورت گرفته، بعد از خشک سالی ای که در روستائی به نام زارچان (در قدیم‌الایام در نزدیکی محل کنونی شهر قهدریجان واقع بوده) روی می‌دهد اهالی این روستا به قهدریجان مهاجرت می‌کنند. همچنین نقل شده‌است که روستائی دیگر به نام (فهران) نیز در حوالی محل کنونی شهر قهدریجان وجود داشته که دارای سابقه تاریخی طولانی بوده و بعد از حمله افغان‌ها به اصفهان این روستا نیز نابود می‌شود و مردم آن دیار نیز به قهدریجان مهاجرت می‌نمایند. البته پیش از این مهاجرت‌ها نیز احتمالاً قهدریجان خالی از سکنه نبوده‌است. در کتب و رسالات قدیم همچون صورت‌الارض نوشته ابن حوقل و معجم‌البلدان یاقوت حموی به کرات از خولنجان (خان لنجان) سخن به میان آمده‌است «از ایالات جبال است و مشتمل بر روستاهای بسیاری است» از جمله این روستاها که در گذر ایام رشد و توسعه یافته قهدریجان است که در قرن هشتم هجری حمدالله مستوفی در کتاب خود (تاریخ گزیده) هنگام بحث دربارهٔ ولایات اصفهان از آن نام می‌برد. در گذشته قهدریجان به عنوان یکی از روستاهای آباد لنجان بوده‌است و در حالی که جمعیت ایران در دوره قاجاریه به شدت کاهش می‌یابد. به نوشته تاریخ مسعودی (نوشته ظل‌السلطان) جمعیت آن بالغ بر سه هزار نفر می‌شده‌است. ظل‌السلطان از مالکین بزرگ قهدریجان در عهد قاجار بوده که در قهدریجان صاحب کاخی نیز بوده‌است.

منقول است که در عهد قاجار قهدریجان قلعه‌ای بوده که دیوارهایی آن را محصور می‌نموده واین قلعه دارای چهار دروازه بوده که در حال حاضر آثاری از آن باقی نیست و خانه‌های مسکونی قلعه توسط کوچه‌ها و گذرها از هم جدا می‌شده‌اند که به دو بخش علیا و سفلی تقسیم می‌شده که این گذر پس از افزایش جمعیت و از بین رفتن قلعه تبدیل به خیابان اصلی شهر می‌شود.

آنچه گفته شد همگی دلالت بر قدمت و حکایت از جهات تاریخی قابل توجه و قابل تحقیق قهدریجان دارند. گرچه اکنون جمعیت قهدریجان از سی هزار فزونتر است معذالک گوئی که به دلیل غالب بودن فعالیت کشاورزی بین اهالی آن هنوز ویژگی (معظم قری) بودن خود را حفظ کرده‌است. چرا که سه عامل مهم یعنی خاک مناسب، آب زاینده رود و مردم زحمت‌کش، قهدریجان را مبدل به یکی از قطب‌های مهم کشاورزی منطقه و حتی کشور نموده‌است.

قهدریجان در سال ۱۳۴۷ با افزایش جمعیت نام شهر به خود گرفت و شهرداری آن تأسیس گردید که در بدو تأسیس، شهرداری کار خود را در منزل شخصی خیر بنام حاج محمود شفیعی آغاز نمود و در سال ۱۳۴۸ با واگذاری قطعه زمینی به مساحت بیست هزار مترمربع در غرب شهر از طرف مردم ساختمان اداری شهرداری با مساحت پانصد متر مربع در آن احداث گردید و در سال ۱۳۵۰ شهرداری از منزل حاج محمود شفیعی به محل جدید انتقال یافت که از سال تأسیس شهرداری (۱۳۴۷) تاکنون شانزده شهردار تصدی آن را عهده‌دار بوده‌اند.

وجه تسمیه

نام قدیمی شهر قهدریجان که به نظر برخی محققان این نام از آن جهت گذاشته شده که مردم قهدریجان اغلب کشاورز بوده‌اند و گونه‌های آنها بر اثر آفتاب کدر شده‌است و کدرگون هم به معنی کدرگونه است که هنوز هم در گویش عامه افراد مسن در قهدریجان و روستاهای اطراف این محل را کدرگان (کدر گون) می‌خوانند. در مورد نام کنونی قهدریجان دو نظر وجود دارد. یکی اینکه نام قدیمی قهدریجان در اصل به صورت کدرگون و به معنی کدرگونه نیست بلکه به صورت کدرگان بوده و به معنی محلی است با خاک تیره و کدر (اتفاقا صحرایی با نام قدیمی سیاهه و کنونی زارچان در شمال قهدریجان وجود دارد که در دوره‌های قدیم سکونتگاه قومی بوده که بعدها بنا بر دلایلی در قهدریجان سکنی گزیده‌اند) و مثل لارگان که گان به جان تبدیل شده، در این لغت یعنی کدرگان نیز چنین تغییری صورت گرفته و به صورت کدرجان درآمده و کثرت استعمال در بیان عوام آن را به صورت قدرجان درآورده‌است و علت استعمال لغت فعلی یعنی قهدریجان به واسطه صحیح نوشتن و صحیح گفتن و از حالت عامیانه خارج کردن لغت قدرجان است. نظر دوم بدین شرح است که ظل‌السلطان که در زمان قاجار حاکم اصفهان بوده‌است، به جهت شجاعت زیاد مردم قهدریجان و علاقه زیادی که به مردم این محل داشته این محل (کدرگون) را قدرجان نامیده به این معنا که «من مردم این محل را به قدر جانم دوست دارم» و قدرجان به تدریج تبدیل به قهدریجان شده‌است؛ که نظر دوم بیشتر نقل می‌شود و به نظر می‌رسد بیشتر به واقعیت نزدیک باشد. همچنین گفته می‌شود در بازسازی بنای مسجد بزرگ قهدریجان که قدیمی‌ترین مسجد شهر است نیز سنگ نوشته‌ای یافت شد که از قهدریجان با نام کهدریگان نیز نام برده شده‌است اما اکنون هیچ اثر یا اطلاعی از آن در دست نیست. قابل ذکر است که قبلاً شهر به صورت قلعه‌ای با چهار دروازه بوده که بعضی نام قهدریجان را با در نظر گرفتن «جان» به عنوان پسوند و «ی» میانوند هم ریشه یا مرتبط با لغت «قلعه» می‌دانند؛ البته این نظر تقریباً هیچ مدافعی ندارد.

.

منابع

پ. ر

د