شاهین نجفی

شاهین نجفی
نجفی در ۲۰۱۳
نام در زمان تولد	مرتضی نجفی‌پور مقدم
زادهٔ	۱۹ شهریور ۱۳۵۹ ‏(۴۲ سال) بندر انزلی، ایران
پیشه	خواننده ترانه‌نویس تهیه‌کنندهٔ موسیقی نویسنده
سال‌های فعالیت	۱۳۷۹–اکنون
شریک(های) زندگی	لیلی بازرگان
وبگاه	shahinnajafimusic.com
پیشه موسیقی
ژانر	رپ فارسی راک داب رگی بلوز فیوژن جاز گیلکی پراگرسیو آلترناتیو راک
ساز(ها)	آواز گیتار ترومپت بوزوکی
ناشر(ان)	پامس شَر موزیک دیالوگ توانا ایران وایر
همکاری‌های مرتبط	تپش ۲۰۱۲ آنتی کاریزما رپنات مجید کاظمی محسن نامجو بابک امینی

مرتضی نجفی‌پور مقدم (زاده ۱۹ شهریور ۱۳۵۹) که با نام شاهین نجفی شناخته می‌شود، خواننده، ترانه‌نویس، تهیه‌کنندهٔ موسیقی و نویسندهٔ ایرانی است. او فعالیت در موسیقی را از سال ۱۳۷۹ در ژانرهای رپ و راک آغاز کرد.

نجفی تا قبل از مهاجرت به آلمان، در سال ۲۰۰۵ میلادی، در ایران، یک خواننده زیرزمینی بود. وی پس از مهاجرت به آلمان، تاکنون به فعالیت خود در موسیقی رپ و راک و موضوعات سیاسی و اجتماعی و مدنی ادامه داده‌است. او مدعی است تلاش می‌کند که عناصر شاعرانه و ادبی و اصطلاح‌های فلسفی و سیاسی در ترانه‌هایش حضور داشته باشند. به گفتهٔ نجفی مضمون بیشتر ترانه‌هایش استبداد سیاسی، حاکمیت دینی، فقر، تبعیض جنسی، سانسور، کودکان کار، اعدام، اعتیاد، هوموفوبیا و امپریالیسم فرهنگی است.

اوایل زندگی و آغاز حرفه

کودکی و نوجوانی

شاهین نجفی، در ۱۹ شهریور ۱۳۵۹ در بندر انزلی زاده شد. او آخرین فرزند خانواده از بین هشت فرزند است. وی زمانی که شش سال داشته‌است، پدرش را از دست می‌دهد. او می‌گوید که خاطره چندانی از پدرش ندارد و تحت تأثیر خواهران و برادران بزرگ‌ترش بزرگ شده‌است. به‌گفته خودش در نوجوانی قاری قرآن و یک شخص کاملاً مذهبی بود و برای مسائلی مانند حجاب با خواهرش درگیر می‌شده‌است که با فرهنگ خانواده‌اش سازگار نبوده‌است. هنگام نوجوانی، اولین گیتار او را بزرگ‌ترین خواهرش برایش خرید که شاهین می‌گوید در آن زمان باید از بین «موتور گازی» و گیتار یکی را انتخاب می‌کرده‌است که او به‌طور حادثه‌ای گیتار را انتخاب کرده‌است.

اولین گیتارم را خواهر بزرگم برایم خرید. همان خواهری که اولین دوچرخه را برایم خرید و وقتی از پنجره به کوچه نگاه کردم و دوچرخهٔ «ایران دوچرخ» سبزرنگ تعاونی شرکت را پشت وانت دیدم فریاد زدم الله اکبر و نفهمیدم چطور دویدیم تا دم در خانه. فکر کنم پانزده سال داشتم. دیگر لازم نبود دوچرخه دیگران را یواشکی بدزدم و سوار شوم. گیتار را هم وقتی به خانه آوردم، نمی‌دانم چقدر نگاهش کردم. فقط نگاهش کردم. نمی‌دانستم باید چکار کنم. نودهزار تومن یعنی یک چیزی در حد رؤیا بود در آن زمان. خواهرم گفته بود موتور گازی بخرم برایت یا گیتار؟ واقعاً از روی حادثه و کنجکاوی گفتم گیتار؛ یعنی به اندازه یک موتور گازی می‌توانست زندگی من در راهی دیگر جریان پیدا کند. به همین راحتی.

او در سن ۱۶ سالگی سرودن شعر را در «انجمن شیدای انزلی» آغاز می‌کند و در سن ۱۸ سالگی به موسیقی روی می‌آورد. وی گیتار را در سبک‌های کلاسیک و فلامنکو نزد استادان این ساز همانند سهراب فلک انگیز، فرزاد دانشمند و حامد حمیدی آموخت. وی آوازهای هارمونی و سلفژ را نزد سنگاچینی و فریدون پوررضا آموخت و سپس آواز خواندن را در سبک‌های راک و اسپانیولی در ایران به صورت زیرزمینی آغاز کرد و با چند گروه مختلف همکاری داشت. فعالیت حرفه‌ای شاهین در سال ۱۳۷۹ آغاز شد. او عمدتاً به‌صورت زیرزمینی فعالیت می‌کرد و گردانندهٔ گروهی بود. شاهین بعد از دو اجرا ممنوع‌الصدا شد.

اخراج از دانشگاه

شاهین نجفی، دانشجوی رشتهٔ جامعه‌شناسی بود. او به‌علت «هنجارشکنی» از دانشگاه اخراج شده بود. او در این باره گفته بود: «پس از مشکل‌تراشی‌های فراوان، آخر هم اخراج شدیم. هرچند که آن اواخر خودم هم به این نتیجه رسیده بودم که دانشگاه جای من نیست و دیگر فایده‌ای برایم ندارد.»

مهاجرت به آلمان

من تا در ایران بودم فکر می‌کردم که آدمی یاغی هستم؛ چون این‌طور به من تلقین می‌شد اما خارج که آمدم، متوجه شدم من فقط خواسته‌های طبیعی و منطقی داشتم و دارم.

— شاهین نجفی در گفتگو با بی‌بی‌سی فارسی

شاهین نجفی در سال ۱۳۸۴ به کشور آلمان مهاجرت کرد. او نخست سرپرست گروهی به‌نام اینان شد و سپس به گروه تپش ۲۰۱۲ پیوست و فعالیت می‌کرد. گروهی که رسانه‌های تندرو در ایران آن را «تروریستی و مارکسیستی» می‌خواندند. او پس از مدتی از گروه تپش ۲۰۱۲ جدا شد و در سال ۱۳۸۸ گروه موسیقی «آنتی کاریزما» را تشکیل داد. او هنگامی که به آلمان مهاجرت کرد شخصی به‌نام شهریار آحادی، مدیر برنامه وی بود. آحادی همچنین پس از اعلام فتوای ارتداد علیه شاهین نجفی توسط لطف‌الله صافی گلپایگانی، از وی شکایت کرد و از پلیس آلمان خواست که از شاهین محافظت کند.

جدایی از تپش ۲۰۱۲

شاهین نجفی از ابتدای سال ۲۰۰۹ به همکاری خود با گروه تپش ۲۰۱۲ پایان داد.

آنتی کاریزما

وی از ابتدای سال ۲۰۱۰ یک گروه موسیقی تحت‌عنوان آنتی کاریزما را تشکیل داد. این گروه، سبک‌های راک و بلوز را دنبال می‌کرد و متشکل از چهار نفر یعنی شاهین نجفی، بابک خزایی، آرمین مستعد و پژمان افشاری بود. گروه آنتی‌کاریزما اولین کنسرت‌های رپ و راک خود را در فستیوال ماه فوریه رپ فارسی که در سوئد برگزار شد، اجرا کرد و مورد استقبال قرار گرفت.

انتشار اولین آلبوم

مقالهٔ اصلی: ما مرد نیستیم (آلبوم)

شاهین نجفی در تاریخ ۱ مه ۲۰۰۸، یعنی روز جهانی کارگر، اولین آلبوم خودش به نام ما مرد نیستیم را با همکاری گروه تپش ۲۰۱۲ منتشر ساخت. این آلبوم به‌طور رسمی آغاز حرفه وی در موسیقی رپ فارسی بود. این آلبوم شامل ۱۰ ترانه است که مشهورترین ترانه آن «ما مرد نیستیم» می‌باشد. آهنگسازی و تهیه‌کنندگی این اثر توسط گروه تپش ۲۰۱۲ انجام شده و سرودن کلیه شعرها و اجراهای آن را شاهین نجفی بر عهده داشته‌است. محتوای این آهنگ مربوط به جنبش زنان ایران است. نجفی گفته بود که انگیزه اصلی وی برای انتشار این آلبوم مادرش بوده‌است. زنی که مجبور شده فرزندانش را بزرگ کند و به آرزوهای خود نرسیده‌است.

ترانهٔ «نقی»

مقالهٔ اصلی: نقی (ترانه)

در سال ۱۳۹۱ شاهین نجفی ترانه‌ای با عنوان «نقی» و با درونمایهٔ نقد اجتماعی و سیاسی منتشر نمود. این ترانه توسط هواداران امامان شیعه، توهین‌آمیز تلقی شد و حتی نجفی به مرگ (ترور) توسط مسلمانان تهدید شد. نجفی در این ترانه، علی نقی، امام دهم شیعیان را مورد خطاب قرار می‌دهد و نگاه انتقادی خود از شرایط کنونی اجتماعی و سیاسی ایران را بازگو می‌کند. همچنین نجفی در آهنگ «نقی»، علی النقی امام دهم شیعیان را به مسائل مختلفی از جمله مسائل جنسی قسم می‌دهد و از او می‌خواهد که ظهور کند.

اتهام به ارتداد

همچنین ببینید: ارتداد در اسلام و نقض حقوق اقلیت‌ها توسط جمهوری اسلامی ایران

این ماجرا از آنجا شروع شد که عدّه‌ای از لطف‌الله صافی گلپایگانی در رابطه با افرادی که «جسارت‌کنندگان به امام نقی» نامیده بودند استفتاء کردند. متن استفتاء به این شرح است: «مدتی است عدّه‌ای اجیرشده که عمدتاً از ضدانقلاب خارج از کشور می‌باشند، در فضای اینترنت، سایت‌ها و وبلاگ‌های خود به راحتی به امام مظلوم شیعیان حضرت امام هادی اهانت و جسارت می‌کنند (طراحی، جوک، کاریکاتور، فحاشی، دروغ بستن و…) حکم این افراد چیست؟» و جوابی که صافی گلپایگانی به آن داد این‌گونه بود: «چنانچه اهانت و جسارت به حضرت نموده باشند مرتدند. والله اعلم».

در برخی سایت‌های دولتی از جمله فارس نیوز، شاهین نجفی را بر اساس این فتوا مرتد دانسته‌اند، این درحالی است که تاریخ جواب استفتاء دو هفته قبل از انتشار ترانهٔ نقی بود. به دنبال آن گروهی از «افسران جنگ نرم» و «فعالان حزب‌اللهی» با استناد به فتوای مزبور مدعی شده‌اند که در تدارک کشتن شاهین نجفی هستند.

شاهین نجفی در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۱ در پی واکنش‌ها به ترانهٔ جدیدش، به بی‌بی‌سی فارسی گفت که قصد توهین به امامان شیعه را نداشته و فقط نام ائمه را دستمایهٔ کاری هنری-اجتماعی قرار داده‌است. وی گفت که این فتوا شامل او نمی‌شود و عده‌ای در ایران از فتوای این مرجع به قصد اهداف سیاسی و تحریک احساسات مذهبی مردم سوءاستفاده کرده‌اند.

ناصر مکارم شیرازی نیز در جواب مقلدانش که از او سؤال کردند: «اخیراً فردی به نام شاهین نجفی که از خوانندگان موسیقی در خارج از کشور است در قالب متن شعر و ارائه تصویری موهون به امام دوازدهم شیعیان، امام یازدهم و گنبد مقدس امام هشتم شیعیان توهین کرده‌است.»؛ گفت که «هرگونه اهانت به مقام شامخ امامان معصوم و توهین آشکار به آن‌ها اگر از سوی فرد مسلمان صورت گیرد، موجب ارتداد است.»

اشخاص و وبگاه‌هایی از جمله وبگاه شیعه آنلاین جایزهٔ صدهزار دلاری، وبگاه رویداد جایزه دویست هزار دلاری و حامد زمانی (خواننده پاپ) جایزهٔ صد میلیون ریالی برای کشتن شاهین نجفی تعیین کرده‌اند.

در ۱۶ ژوئن ۲۰۱۲ کمیسیون حقوق بشر پارلمان آلمان در پیامی حمایت خود از شاهین نجفی را اعلام کرد. هم‌زمان با این بیانیه، بیانیه دیگری توسط نویسندگان و هنرمندان آلمانی در حمایت از شاهین نجفی نیز منتشر شد. متن این بیانیه در وبگاه آکادمی هنرهای آلمان انتشار یافت. امضاء برخی چهره‌های فرهنگی مشهور از جمله گونترگراس نویسنده و برندهٔ جایزه ادبی نوبل، الفریده یلینک نویسنده اتریشی و برندهٔ جایزه ادبی نوبل و دیگران بر پای نامه نقش بسته بود. طبق گفته‌های شاهین نجفی، پس از انتشار خبر ارتدادش، او در ابتدا کمی ترسیده ولی پس از مدتی با اعلام حمایت پلیس آلمان، تمرکز خود را مجدداً بر روی ساخت ترانه گذاشته‌است. پس از مدتی او ترانه‌ای با نام «ایستاده مردن» منتشر کرد که در مورد شرایط آن روزهای خودش بود.

کنسرت‌ها

شاهین نجفی علاوه بر کار انفرادی موسیقی و کنسرت‌ها، فعالیت‌های موسیقی و اعتراضی خود را با مناسبت‌های گوناگون سیاسی و اجتماعی به شکل زنده اجرا نموده‌است. وی در اکتبر سال ۲۰۰۸، در یک کنفرانس در شهر اسن آلمان تحت عنوان «کنفرانس صلح» اجرایی داشته‌است. او در بسیاری کشورها از جمله انگلیس، اتریش، هلند، کانادا، آمریکا، فرانسه، آلمان، اسرائیل، سوئد و غیره به اجرای کنسرت موسیقی پرداخته‌است.

تهدید به انفجار در برنامه‌ها

در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۴ یک سایت تندرو به نام اباشهدا ضمن تهدید به بمب‌گذاری در سالن کنسرت‌های شاهین نجفی از تمام مسلمانان ساکن کشورهای دیگر خواست تا سالن کنسرت‌های او را منفجر کنند و همچنین برای این کار پانصد میلیون تومان به‌عنوان جایزه تعیین کرد. پس از آن طبق اعلام شاهین تمام کنسرت‌ها با پشتیبانی پلیس امنیتی برگزار می‌شود.

برهنگی در کنسرت

در سال ۲۰۱۴، شاهین نجفی طی کنسرت خود در تورنتو به همراه همنوازان غیر ایرانی خود که به‌طور کامل برهنه بودند اقدام به درآوردن بخشی از لباس‌های خود نمود هرچند به‌طور کامل لخت نشد. این اقدام او با واکنش‌های مثبت و منفی فراوانی همراه شد. طبق اعلامیه شبکه خبری بی‌بی‌سی دلیل این اقدام، اعتراض به لخت‌کردن زندانیان بند ۳۵۰ زندان اوین اعلام شد. اما چند سال بعد، شاهین نجفی در برنامه بلور بنفش شبکهٔ بی‌بی‌سی، این موضوع را تکذیب کرد و اظهار داشت تنها به خاطر مبحث فرم کار لخت شده‌است و این عمل ربطی به لخت‌کردن زندانیان نداشته‌است.

کنسرت در اسرائیل

شاهین نجفی دوم فوریه سال ۲۰۱۷ در شهر تل‌آویو اسرائیل، کنسرتی مشترک را با گروه موسیقی بلک فیلد برپا کرد. آویو گفن خواننده این گروه و شاهین نجفی در این کنسرت یکدیگر را برادر خطاب کرده و آویو گفن به شاهین نجفی اجازه داد که در انتهای این کنسرت، پیام انتقادآمیزی را خطاب به اسرائیل و آمریکا به مخاطبان ارائه دهد. نجفی در پیام خود خطاب به دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا و بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل گفت که جنگ، دیوارسازی و جدایی ملت‌ها را متوقف کنید. شاهین نجفی در گفتگو با آسوشیتد پرس در پاسخ به منتقدان سفرش به اسرائیل، آن را «تابوشکنی‌هایی که در پوشش کار هنری می‌کند» خواند. او این کنسرت مشترک را اقدامی در راستای برپایی صلح خوانده‌است.

شاهین نجفی و آویو گفن، ترانه‌ای عبری به نام «بوکر توو ایران» (صبح به خیر ایران) را با یکدیگر همخوانی کرده‌اند.

مواضع و دیدگاه‌های فلسفی، سیاسی و هنری

نجفی در مصاحبه‌ای با رادیو فردا اعلام کرد که یک خداناباور است و به مفاهیمی چون شیطان و خدا به صورت ایدئولوژیک باور ندارد.

همچنین او در مصاحبه‌هایی جداگانه با بی‌بی‌سی و اشپیگل، خود را یک سوسیال دموکرات و آنارشیست خوانده بود؛ هرچند او پس از مهاجرت به انگلستان، مارکسیسم را اندیشه‌ای خطرناک توصیف کرده‌است.

واکنش به انتخابات دهم ریاست جمهوری

شاهین نجفی پس از حوادث پس از انتخابات ۲۲ خرداد ۱۳۸۸ آثاری همچون «سال خون» را در حمایت از اعتراضات و جنبش سبز ارائه کرد. وی در این راستا در مرداد ۱۳۸۸ تک‌آهنگ ندا را به عنوان یادبودی برای ندا آقا سلطان منتشر نمود. وی در ۲۸ شهریور ۱۳۸۸، آلبوم توهم را توسط نشر ایرانی - آلمانی پامس منتشر کرد که در این آلبوم نیز در چندین ترانه اعتراضاتی به دولت و حکومت جمهوری اسلامی و حوادث پس از انتخابات ۲۲ خرداد ۱۳۸۸ قابل شنیدن است. نجفی در تاریخ ۱۰ بهمن ۱۳۸۸ در مطلبی تحت عنوان «تا آزادی ایران موی سرم را کوتاه نمی‌کنم» در وبلاگ شخصی‌اش نوشت:

من از این ساعت تا زمانی که سرزمینم به آنچه که خواست مردم است، یعنی ایجاد حکومت و دولتی که در آن دین و دین‌مداران در امور سیاسی دخالت نکنند، و رسیدن به آزادی و عدالت در مفهوم خاص و عام‌اش برای همه طبقات، قشرها، فرقه‌ها، اقلیت‌های مذهبی و نژادی، برابری کامل زن و مرد و آزادی حقوق اقلیت‌های جنسی برسد، با خود عهد می‌بندم که دیگر موی سر خود را کوتاه نخواهم کرد.

البته او پس از حدود یک سال موهایش را کوتاه و دلیل آن را مسائل امنیتی ذکر کرد.

واکنش به دیدار هنرمندان با روحانی

پس از دیدار رئیس‌جمهور ایران حسن روحانی با هنرمندان در تالار وحدت در تاریخ ۱۸ دی ۱۳۹۲، نجفی طی بیانیه‌ای شعارگونه و با ادبیاتی تند آن‌ها را شماتت کرد که بازتاب زیادی در میان کاربران ایرانی شبکه‌های اجتماعی داشت. او در بیانیهٔ خود، این افراد را «هنربند» خواند و آن‌ها را به «دریوزگی»، «مفعول بودن»، «کاسهٔ گدایی گرفتن»، «اختگی سیاسی–هنری»، «حصیر نشیمنگاه شدن» و «اماله شدن سوراخ‌هایشان تا ارگاسم سیاسی» متهم کرد.

از بین نویسندگان محمود دولت‌آبادی، از بین اهالی موسیقی لوریس چکناواریان و شهرام ناظری و در میان سینماگران مسعود کیمیایی، تهمینه میلانی، بهمن فرمان‌آرا و رخشان بنی‌اعتماد از شاخص‌ترین حاضران در این مراسم بودند.

کوهیار گودرزی، فعال حقوق‌بشر در بی‌بی‌سی فارسی می‌نویسد که نجفی با ادبیات جنسیتی خود، بازتولید خشونت در قالب زبان انجام می‌دهد. او اشاراتی جنسیتی، زن‌ستیزانه و ضدِ دگرباشان جنسی دارد که برخاسته از میل به بروز آزارگری-آزارخواهی جنسی به شکل خشونت کلامی است. گودرزی همچنین معتقد است که نجفی با تبدیل مطلقهٔ نهاد شر، به هر چیز مقابل آن صفت خیر می‌دهد؛ چنانچه مقبولیت خود را تنها از طریق نفی حاکمیت در موضع سلبی کسب می‌کند و نیازی نمی‌بیند که خود را به‌طور ایجابی هم تعریف کند.

پیام فروتن، کارگردان تئاتر نیز در خبرآنلاین این بیانیه را «احساساتی و بدون رعایت شئون اخلاقی» و حاوی واژه‌هایی «سخیف و مبتذل» می‌داند و معتقد است که نجفی بدون خردورزی خود را در مقام قضاوت و صدور حکم قرار داده‌است.

واکنش به انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۴۰۰)

شاهین نجفی ضمن تحریم سیزدهمین دورهٔ انتخابات ریاست‌جمهوری اسلامی در مصاحبهٔ با بخش فارسی صدای آمریکا گفت: «از افشای ماهیت ضد جمهوری جمهوری اسلامی استقبال می‌کنم.»

پیوستن به کارزار نه به جمهوری اسلامی

شاهین نجفی، از جمله هنرمندانی بود که به کارزار سیاسی «نه به جمهوری اسلامی» پیوست. نجفی همچنین با همکاری همسرش، لیلی بازرگان و هنرمندی با نام مستعار «تبرئه» سرودی را دراین‌باره خواندند. شاهین نجفی درمورد این سرود گفته بود: «این یک قطعهٔ هنری نیست؛ این سرود فریادی علیه استبداد دینی حاکم بر ایران است.»

موضع‌گیری علیه هنرمندان و فعالین سیاسی

شاهین نجفی همواره مواضع سختی علیه مسیح علی‌نژاد و فعالین حقوق زنان داشته و ترانه مسیخ را علیه او اجرا کرده‌است. همچنین او ضمن «عامل بدبختی خواندن شعر» در همایش «هنر در تبعید» در پاریس، به خواننده و آهنگساز گروه کیوسک، آرش سبحانی، حملات تندی کرد. همچنین او به تعدادی از خوانندگان ساکن لوس‌آنجلس نظیر لیلا فروهر، گوگوش، حسن شماعی‌زاده و… در ترانه‌ای به نام «مطربان وطن‌فروش» فحاشی کرده بود که بعداً در مصاحبه‌ای از این کار عذرخواهی کرد.

همکاری با دیگر هنرمندان

شاهین نجفی پس از جدایی از گروه آنتی‌کاریزما و فعالیت به‌صورت انفرادی، با خوانندگان و آهنگسازان فراوانی همکاری کرده‌است. پس از اجرای آهنگ نقی توسط شاهین نجفی، این همکاری‌ها به زندانی شدن بعضی از این هنرمندان که در داخل ایران بودند انجامید که می‌توان به احکام زندان سید مهدی موسوی، فاطمه اختصاری، امیر عظیمی، میلاد مفرد، کیوان کریمی، مهدی و حسین رجبیان و امین‌وحید اشاره کرد. همکاری شاهین نجفی با هنرمندان دیگر در سال‌های اخیر کاهش یافته و شایعات زیادی درمورد دلایل این قطع همکاری‌ها در فضای مجازی وجود دارد.

نوید زردی

شاهین نجفی مدتی با خوانندهٔ کُرد، نوید زردی، همکاری‌هایی مشترک داشت که می‌توان به آثاری مثل «صانع»، «جون‌فدا» و «پیش قاضی و ملق‌بازی» اشاره کرد. همچنین آنها کنسرت مشترکی را در شهر استکهلم سوئد برگزار کردند.

محسن نامجو

شاهین نجفی و محسن نامجو در تک‌آهنگی به نام «پریود» با یکدیگر همکاری داشتند. این همکاری با واکنش‌های مختلفی روبرو شد که بخشی از آنها به زن‌ستیز بودن مفهوم ترانه اشاره داشت.

امیر عظیمی

امیر عظیمی خواننده پاپ داخل ایران در آلبوم سال خون چند همکاری با شاهین نجفی داشت که بعداً با تک‌آهنگ‌هایی مانند پلنگ زخمی ادامه پیدا کرد. این همکاری پس از حکم ارتداد شاهین نجفی قطع شد.

سید مهدی موسوی

ترانه‌سرای بسیاری از آثار مطرح شاهین نجفی، مهدی موسوی بوده‌است. از مطرح‌ترین این همکاری‌ها می‌توان به آثاری همچون محرمانه، شاعر تمام‌شده، ناگهان، بعد از تو، ممیز صفر، هر شب و آن چشم‌ها اشاره کرد. مهدی موسوی به‌خاطر این همکاری‌ها به ۹ سال زندان و ۹۹ ضربه شلاق محکوم شد.

مجید کاظمی

آهنگساز و تنظیم‌کننده بسیاری از آثار شاهین نجفی، مجید کاظمی بوده‌است. آنها در آلبوم‌های بسیاری نظیر سال خون، ۱۴۱۴ و ترامادول همکاری داشتند. آنها همچنین آثار مشترک و دوصدایی نظیر اعدام و کوبانی را نیز در آن سال‌ها منتشر کردند.

فاطمه اختصاری

یکی از شاعران و ترانه‌سرایان مطرحی که با شاهین نجفی در آلبوم سال خون همکاری داشت فاطمه اختصاری بود. او به‌خاطر این همکاری‌ها به ۱۱٫۵ سال زندان و ۹۹ ضربه شلاق محکوم و کتاب‌های او از بازار جمع شد.

بابک خزایی

بابک خزایی تنها عضو گروه آنتی کاریزما بود که همکاری خود را پس از فروپاشی گروه با شاهین نجفی ادامه داد و در آلبوم‌هایی نظیر سال خون و هیچ هیچ هیچ با او همکاری کرد.

یغما گلرویی

یغما گلرویی یکی دیگر از ترانه‌سرایانی بود که با شاهین نجفی در آلبوم‌هایی نظیر هیچ هیچ هیچ و ترامادول همکاری داشت. مطرح‌ترین همکاری این دو، ترانه «رانندگی در مستی» است که در آن خود گلرویی بخشی از ترانه را دکلمه کرده‌است. همچنین شاهین نجفی ترانه‌ای به‌نام «عمو نوروز» با همکاری یغما گلرویی منتشر کرد. پس از همکاری گلرویی با مؤسسه اوج و همچنین انجام مصاحبه‌هایی علیه شاهین نجفی، این همکاری‌ها پایان یافت.

برادران رجبیان

مهدی رجبیان و حسین رجبیان به‌همراه یوسف عمادی هنرمندانی بودند که در داخل ایران با شاهین نجفی همکاری می‌کردند. آنها که به‌عنوان کمپانی برگ‌میوزیک ناشر آثار شاهین نجفی بودند، به شش سال زندان محکوم شدند.

بابک امینی

شاهین نجفی، چند همکاری با بابک امینی، موسیقی‌دان داشته که از جملهٔ آنها می‌توان به ترانهٔ «پرواز» که به‌یاد جان‌باختگان پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی بین‌المللی اوکراین منتشر شده‌است، اشاره کرد.

غوغا

در سال ۲۰۱۲ شاهین نجفی آهنگ مشترکی با خوانندهٔ موسیقی رپ، غوغا، منتشر کرد که «انقلاب تفکر» نام داشت. در این آهنگ شاهین نجفی به تمسخر حاکمان ایران و خوانندگان مطرحی نظیر گوگوش و اندی می‌پردازد.

ترانه‌شناسی

مقالهٔ اصلی: ترانه‌شناسی شاهین نجفی

آلبوم‌ها

• ما مرد نیستیم (۱۳۸۷)
• توهم (۱۳۸۸)
• سال خون (۱۳۸۹)
• هیچ هیچ هیچ (۱۳۹۰)
• ترامادول (۱۳۹۲)
• ۱۴۱۴ (۱۳۹۳)
• ص (۱۳۹۴)
• رادیکال (۱۳۹۵)
• متافریجین (۱۳۹۶)
• جنس سوم (۱۳۹۷)
• مقدس و خشونت (۱۳۹۸)
• چل (۱۳۹۸)
• سیگما (۱۴۰۱)

کتاب‌شناسی

• وقتی خدا خوابه (در سال ۱۳۹۴ به زبان آلمانی و توسط انتشارات کیوی)
• ازازیل (نشر ناکجا)
• بیترکس (نشر ناکجا)
• ترا انسان (نشر ناکجا)

وقتی خدا خوابه

وقتی خدا خوابه (به آلمانی: Wenn Gott schläft) نوشتهٔ شاهین نجفی است. او فراز و نشیب‌های زندگی خود در داخل و خارج از ایران و همچنین نگاه خود به زندگی و هنر و موسیقی را در قالب کتابی تحت این عنوان گردهم آورده که به زبان آلمانی انتشار یافته‌است. در این کتاب ابتدا به شرح رویدادهای بعد از انتشار ترانه نقی پرداخته شده و سپس در مورد خاطرات کودکی و نوجوانی و مرگ پدرش صحبت شده‌است.

او همچنین در این کتاب از غمگین و یکنواختی زندگی در دوران نوجوانی اش صحبت می‌کند. در جایی ا ز کتاب به زمان نوجوانی خود اشاره کرده و از افراطی بودنش در مذهب و رادیکالی بودن افکارش سخن به میان آورده‌است. و سپس به موضوعاتی در مورد خدمت سربازی و همچنین مهاجرت به آلمان نیز در کتاب صحبت کرده‌است.

در این کتاب همچنین شاهین نجفی در مورد این که هیچ‌گاه علاقه نداشته به شهرت برسد و تبدیل به ستاره (سوپراستار) بشود. وی همچنین از آلبوم سال خون به عنوان نقطه عطفی در کار و زندگی خود یاد کرده‌است. در مورد ترجمه این کتاب به زبان فارسی شاهین نجفی در گفتگو با دویچه وله اعلام کرد این کتاب به زبان انگلیسی و سپس فارسی ترجمه خواهد شد.

بیترکس

تصویر جلد بیترکس

بیترکس نوشتهٔ شاهین نجفی است. در ۱۵۲ صفحه به نویسندگی شاهین نجفی در ژانر ادبیات فارسی توسط انتشارات ناکجا در سال (۲۰۱۹) منتشر شده‌است. این کتاب به موضوعاتی همچون هنر⁩، سیاست⁩، موسیقی⁩، تکنولوژی، بقا⁩ و قدرت می‌پردازد.

‏یکی از اهداف اساسی ⁧بیترکس⁩ توضیح شرایط کنونی و ترسیم خطوط آینده، دقیقاً برای کسانی است که به دلایل واقعی زندگی (شرایط اقتصادی) از امکانات آموزشی محروم مانده‌اند.

بیترکس را باید همچون مقدمه‌ای کوتاه برای آغاز گفتگویی سخت دربارهٔ هنر، قدرت و آینده خواند.

پیش از آغاز این بحث باید بر سر مفهوم «بقاء» به توافقی نسبی رسید زیرا بدون این توافق، گفتگو ناممکن است. این یک توافق حداقلی بر سر بدیهی‌ترین اشتراک هر موجود است. بیترکس نتیجهٔ تلاش یک جویندهٔ هنر علاقمند به علم، و شهروندی سیاسی، برای نزدیک‌شدن به توضیح و فهم قواعد احتمالی بازی، به یاری خوانش متون و برآیندی از ساعت‌ها بحث و گفتگو با افراد مختلف است.

روز شنبه ۲۱ سپتامبر ۲۰۱۹ در زمان رونمایی از کتاب بیترکس شاهین نجفی در پاریس حضور داشت و دربارهٔ کتاب بیترکس با موضوع «هنر، قدرت و آینده» صحبت کرد و همچنین بخش‌هایی از کتاب را برای حضار خواند.

ازازیل

ازازیل (به فرانسوی :Azazel) نوشتهٔ شاهین نجفی است. این کتاب مجموعه اشعار دوزبانهٔ شاهین نجفی با ترجمهٔ تینوش نظم‌جو از فارسی به فرانسه در ۱۰۰ صفحه می‌باشد. که آن را نشر ناکجا به چاپ رسانده‌است.

این مجموعه نخستین بار در نمایشگاه کتابی در لندن رونمایی و توزیع شده‌است.

فیلم‌شناسی

وقتی خدا خواب است

وقتی خدا خواب است محصول سال ۲۰۱۷ فیلمی بر اساس زندگی شاهین نجفی است و در ژانر سینمایی و مستند که به کارگردانی تیل شاودر و تهیه‌کنندگی سارا نجومی ساخته شده‌است. بازیگر نقش اصلی فیلم شاهین نجفی در نقش خودش است. هالیوود ریپورتر در گزارشی این فیلم را بین ۲۳ فیلمی که در جشنواره فیلم ترایبکا باید دید قرار داد. این فیلم در ۸۸ دقیقه و به زبان‌های آلمانی، فارسی و انگلیسی ساخته شده که در حال و هوای حملهٔ تروریستی سال ۲۰۱۵ اتفاق می‌افتد. درون‌مایهٔ فیلم دربارهٔ برخی از جزئیات زندگی شاهین و به‌طور کلی فتوای ارتداد و زندگی زیر سایهٔ این فتوا است.

طرح

این مستند در طول سال ۲۰۱۵ در آلمان تهیه شده‌است. در حالی که او در معرض تهدید مداوم خطر برای تولید موسیقی و شروع تور است. رابطه عاشقانه او از راه دور با لیلی بازرگان، نوه مهدی بازرگان، اولین نخست‌وزیر ایران پس از انقلاب ۱۳۵۷، نیز به دلیل جایگاه وی به عنوان منتقد صریح اسلام، مسائل را پیچیده می‌کند.

انتشار

وقتی خدا خوابه برای اولین بار در جشنواره فیلم ترایبکا به نمایش درآمد و در ۱۲ اکتبر ۲۰۱۷ در کشور آلمان اکران شد. همچنین از ۱۲ اکتبر ۲۰۱۷ یک نمایش تئاتر محدود آلمانی در شهرهای منتخب دریافت کرد.جدا از ترایبکا، این فیلم در جشنواره فیلم مونیخ،جشنواره فیلم کراکوف،و جشنواره فیلم پناهندگان کمیساریای عالی به نمایش درآمده است. این فیلم همچنین یک انتخاب رسمی برای جشنواره بین‌المللی فیلم مستند آمستردام ۲۰۱۷ است که از ۱۵ نوامبر برگزار شد.

ساعت ۵ صبح بود

ساعت ۵ صبح بود فیلمی به کارگردانی و نویسندگی مصطفی هروی است که در سال ۲۰۱۸ و با مضمون مجازات اعدام و اعدامهای عمومی ساخته و منتشر شده‌است. در این فیلم، شاهین نجفی و هنرمندان دیگری ازجمله مانا نیستانی، فاطمه اختصاری، شبنم طلوعی و… حضور دارند.

جستارهای وابسته

• فهرست مسلمانان سابق
• فهرست منتقدان اسلام

منابع

• قهاری، کیواندخت (۲۰۰۸-۰۷-۰۶). «جشنواره موسیقی بوخوم توتال و حضور گروه تپش ۲۰۱۲ در آن». دویچه وله. دریافت‌شده در ۳ سپتامبر ۲۰۰۸.
• میریان، شهرام (۱۵ تیر ۱۳۸۷). «گروه موسیقی «تپش ۲۰۱۲» و ادای دین به ۱۸ تیر». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۳ سپتامبر ۲۰۰۸.
• بهنود مکری (مرداد ۱۳۸۸). «گفتگوی بهنود مکری از صدای آمریکا با شاهین نجفی». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۸ فوریه ۲۰۱۰.
• بهنود مکری (مرداد ۱۳۸۸). ««مصاحبه با صدای آمریکا پیرامون آلبوم ایلوسیون (قسمت اول) (برنامه شباهنگ)»». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۸ فوریه ۲۰۱۰.
• بهنود مکری (مرداد ۱۳۸۸). ««مصاحبه با صدای آمریکا پیرامون آلبوم ایلوسیون (قسمت دوم) (برنامه شباهنگ)»». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۸ فوریه ۲۰۱۰.

پیوند به بیرون

• وبگاه رسمی
• مصاحبه شاهین نجفی با صدای آمریکا
• مصاحبه شاهین نجفی با بی‌بی‌سی فارسی