کوارتز
 | پیشنهاد شده است که این مقاله با بلور سنگ ادغام شود. (بحث) |
 | لحن یا سبک این مقاله بازتابدهندهٔ لحن دانشنامهای استفادهشده در ویکی‌پدیا نیست. |
 | برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. (چگونگی و زمان حذف پیام این الگو را بدانید) |
| کوارتز | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کلی | |
| نام دیگر | بسته به نوع رنگ: عقیق، در کوهی، آمیتیست |
| فرمول شیمیایی | SiO۲ |
| ترکیب شیمیایی | SiO۲ |
| رده بندی | کوارتز (سیلیکات‌ها) |
| اطلاعات کانی شناسی | |
| شکل بلوری | شش وجهی |
| رنگ | بی‌رنگ، سفید و بر اثر ناخالصی به رنگهای بنفش، صورتی، شیری، دودی و زرد
حالت دودی را دُرّ کوهی می‌نامند |
| سختی موس | ۷ |
| وزن مخصوص | ۲٫۶۵ |
| رخ | بدون رخ |
| جلا | شیشه‌ای |
| شکستگی | شیشه‌ای |
| شفافیت | شفاف - نیمه‌شفاف- غیرشفاف |
| اثر اسید | همه اسیدها به جز HF بر روی آن بی‌تاثیر است. |
| پاراژنز | فلدسپات‌ها - میکاها - آمفیبول‌ها - پیروکسن‌ها |
| اطلاعات معدنی | |
| منشأ تشکیل | ماگمایی- پگماتیتی - هیدروترمال -دگرگونی - رگه‌های تیپ‌آلپی دگرسانی‌ها- رسوبی |
| کاربرد | شیشه‌سازی، سنباده‌سازی، ابزارهای نوری و الکتریکی، جواهرسازی |
کوارتز یا دُرّ کوهی سنگی با سختی ۷ در مقیاس موس است. کوارتز به رنگ و اسامی مختلف دیده شده‌است که یکی از انواع آن عقیق است که به رنگهای کهربائی- زرد- سفید- جگری- جگری مایل به سیاه و سبز دیده شده‌است.[۱]
کوارتز بعد از فلدسپات، دومین ماده کانی فراوان پوسته زمین است. کوارتز از شبکه پیوسته SiO۴ تشکیل شده، بگونه‌ای که هر اتم اکسیژن بین دو چهار وجهی قرار گرفته‌است. بنابراین فرمول عمومی کوارتز SiO۲ می‌باشد. بلورهای کوارتز در شکلهای مختلف یافت می‌شوند و برخی از آن‌ها به عنوان جواهر استفاده می‌شوند.
از انواع دیگر کوآرتز می‌توان کوارتز صورتی، اوپال و عقیق را نام برد.
محتویات
ریشه لغوی کلمه کوارتز[ویرایش]
کلمه کوارتز از لغت آلمانی "Quarz" مشتق شده و این کلمه احتمالاً از لغت اسلاوی tvrdý (به معنی سخت) ریشه گرفته‌است.[۲]
ساختمان بلوری[ویرایش]
کوارتز به دستگاه بلوری تریگونال تعلق دارد.
یکی از پلی‌مورف‌های سیلیس (اکسید سیلیسیم) با ساختار بلوری لوزی‌پهلو است. آب‌های داغ دارای محلول‌های SiO۲ در شکاف‌ها و درزها سرد می‌شوند و رسوب SiO۲ در این مکان‌ها بلورهای زیبای کوارتز را به‌وجود می‌آورند. کوارتز تورمالینی یکی از انواع بسیار جالب وزیبای کوارتز است که رشته‌های تورمالین را در بلور زیبا و شش‌وجهی خود جای‌داده‌است. محلول‌های دارای SiO۲ می‌توانند در شکاف مرکزی سنگ‌ها رسوب کنند که زمین‌شناسان آن‌ها را ژئود کوارتز می‌نامند.
خواص فیزیکی[ویرایش]
کوارتز به خوبی در مقابل هوازدگی ازخود مقاومت نشان می‌دهد و در دمای تقریبی ۱۶۷۰ درجه سانتی‌گراد ذوب می‌شود.
مقدمه[ویرایش]
شیشه کوارتز معمولاً در مصارف آزمایشگاهی و تحقیقاتی مورد استفاده قرار میگیرند. مواد تشکیل دهنده شیشه‌های کوارتزی بروسیلیکات می‌باشد. می‌توان از مجموعه ویژگی‌های شیشه‌های کوارتز به موارد زیر اشاره داشت: نفوذپذیری مناسب، سختی و مقاومت بالا، مقاومت بالا در برابر حرارت، خلوص شیمیایی، ضریب توسعه حرارتی مناسب، عایق الکتریکی تضمین شده تا 10000 ولت، مقاومت بالا در برابر خوردگی، انتقال نوری گسترده، یکی از مهمترین و پر استفاده‌ترین عناصر در ساخت عدسی و اشیای اپتیکی و....
خواص فیزیکی لولههای شیشه‌ای کوارتز[ویرایش]
چگالی : 2200 کیلوگرم بر متر مکعب سختی : 7 از مقیاس موس استحکام کششی : 7000psi استحکام فشاری: 160000psi نسبت پواسون: 0.17 ضریب هدایت حرارتی: 1.4W/MC نقطه نرم شوندگی: 1682C حرارت کاری: 1215C
خواص فیزیکی لوله شیشه‌ای کوارتز[ویرایش]
کوارتز در واقع شکل دیگری از بروسیلیکات می‌باشد که به وفور در طبیعت یافت می‌شود.1/3 از جرم زمین را سیلیکات‌ها تشکیل می دهند. این ماده از لحاظ خواص فیزیکی بسیار پایدار بوده و در مقاطع مختلفی از آن‌ها استفاده نمود. از مجموعه خواص فیزیکی شیشه کوارتز می‌توان به موارد زیر اشاره داشت.
استفاده‌ها[ویرایش]
میلیاردها نفر هر روز از کوارتز استفاده می‌کنند، اما تعداد کمی از آن‌ها از این موضوع خبر دارند، زیرا بلورهای ریز کوارتزی که از آن استفاده می‌کنند، درون ساعت‌های مچی و دیواری آن‌ها پنهان شده‌است.
اما این بلورهای سفید یا شفاف که در سراسر جهان یافت می‌شوند، چه ارتباطی با اندازه‌گیری زمان دارند؟
برخی از مواد مانند برخی از سرامیک‌ها و بلورهای کوارتز، هنگامی که تحت فشار مکانیکی قرار گیرند، می‌توانند الکتریسیته تولید کنند. توانایی تبدیل دوجانبه فشار مکانیکی و الکتریسیته را به یکدیگر «خاصیت پیزوالکتریک» می‌نامند.
بلورهای کوارتز که دارای این خاصیت هستند، با یک ولتاژ معین برق همیشه با بسامد یا فرکانس خاصی مرتعش می‌شوند؛ بنابراین این بلورها معیار دقیقی از بسامد یا فرکانس را حفظ می‌کنند، که به تنظیم حرکت ساعت کمک می‌کند و دقت آن را بسیار بالا می‌برد.
نخستین ساعت کوارتز که با ارتعاشات یک بلور کوارتز هنگام بکار افتادن ولتاژ برقی کار می‌کند، در سال ۱۹۲۹ ساخته شد. ساعت کوارتز چنان دقیق است که در هر ده سال یک ثانیه خطا می‌کند.
کوارتز در رادیوها، ریزپردازشگرها (میکروپروسسورها)، و بسیاری از دستگاه‌های صنعتی دیگر نیز به کار می‌رود.
منابع[ویرایش]
جستارهای وابسته[ویرایش]
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ کوارتز موجود است. |
