غز

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییرمسیر از اغوز)
برای تُرکمان، اصطلاحی تاریخی برای تُرکان اغوز، ترکمان (اصطلاح قومی) را ببینید.
سرزمین اغوزها در قزاقستان از سال ۷۵۰ تا ۱۰۵۵ میلادی
نگاره اغوزخان روی منات ترکمنستان

غُز، اوغوز، اگوز یا غوز (به ترکی باستان: 𐰆𐰍𐰔‎، ترکی میانه: ٱغُز، انگلیسی: Oghuz Turks) کنفدراسیون یا مجموعه از مردمان تُرک است. سنگ‌نبشته اورخون که تُرکْمَن‌های اولیه را توصیف می‌کند، احتمالاً به اغوز اشاره دارد.[۱] اوغوز از اقوام ترک‌تبار و مسلمان است.[۲][۳] این لغت در نظم و نثر فارسی هم داخل شده و آن طایفهٔ تُرکمانان‌اند.[۴] فاروق سومر معتقد است اغوز به احتمال زیاد یعنی قبیله‌ها.

امپراتوری سلجوقی، [۵][۶][۷][۸][۹][۱۰][۱۱] امپراتوری عثمانی [۱۲][۱۳][۱۴][۱۵][۱۶][۱۷][۱۸] و سلسله‌های آق‌قویونلو،[۱۹] قراقویونلو،[۲۰] قاجار،[۲۱] افشاریان (سلسله نادرشاه افشار)، [۲۲][۲۳][۲۴][۲۵][۲۶] اتابکان فارس[۲۷][۲۸] و دودمان زنگیان[۲۹] از تُرکان اغوز بودند. همچنین انوشتکین (نیای بزرگ خوارزمشاهیان) از قبیله بیگدلی (از ترکان اوغوز) ذکر شده است. [۳۰] خاندان رسولی یمن را نیز اصالتاٌ از تُرکان اغوز دانسته‌اند. [۳۱][۳۲][۳۳]

تاریخ[ویرایش]

منشأ اوغوز مبهم است. در سنگ‌نبشتهٔ اورخون (سدهٔ هشتم میلادی) در مغولستان در نزدیکی رودهای کرلن و سلنگا می‌توان قومی با این نام را یافت. در زمان پادشاهی گوک‌ترک‌ها نیز (سدهٔ ششم تا هشتم)، نام آن‌ها چندین بار در تکرار شده است.[۳۴]


سنگ نبشته اورخون
رؤسای قبایل ترکان اوغوز، مردم قبایل، خوب بشنوید. اگر خداوند نابود نکند یا زمین نبلعد، چه کسی می‌تواند قبایل ترک و قانون‌شان را نابود کند؟(سنگ‌نبشته اورخون)

همبستگی اوغوزها با سایر اقوام ترک[ویرایش]

دربارهٔ همبستگی‌های زبان‌شناسی و نژادشناسی اوغوزها با سایر اقوام ترک عقاید مختلف است. در دائرةالمعارف اسلام دربارهٔ طوایف نه‌گانهٔ اوغوز، چنین آمده:

غز لغت تازی است که به قبیلهٔ ترکان اوغوز اطلاق می‌شود.

نُه قبیلهٔ اغوز[ویرایش]

در نوشته‌های سدهٔ هشتم اورخون هم از این قوم به نام تغز اوغوز (نُه اوغز) یاد شده‌است، بنابراین به نُه قبیله، اویرات، آرلاد، جلایر، تاتار، قنقرات، قیات، کرائیت تقسیم می‌شدند. نخست این قبایل باج‌گزار و فرمانبردار پادشاهان چین شمالی بودند.

گوک‌ترک‌ها (ترکی باستان:Old Turkic letter UK.svgOld Turkic letter R2.svgOld Turkic letter U.svgOld Turkic letter T2.svg توروک یا Old Turkic letter UK.svgOld Turkic letter R2.svgOld Turkic letter U.svgOld Turkic letter T2.svg Old Turkic letter K.svgOld Turkic letter U.svgOld Turkic letter UK.svg کؤک توروک یا Old Turkic letter K.svgOld Turkic letter R2.svgOld Turkic letter U.svgOld Turkic letter T2.svg توروک. به معنای ترکان آسمانی) کنفدراسیونی عشایری متشکل از چندین قبیلهٔ ترک در آسیای میانه بود. نخستین از میان قبیله‌ها بودند که به نام ترکان بر دشت مغولستان فرمان رانده و تا شرق اروپا نیز گسترده شدند. آن‌ها از آغاز میان دو برادر بومین خان و ایستمی خان دو بخش شرقی و غربی شدند. ایستمی‌خان برای تحقق خواست خود که از میان برداشتن دولت هپتالیان بود، به متفق نیرومندی نیاز داشت و خسرو انوشیروان هم که در صدد خاتمه بخشیدن به تجاوزات و تهدیدهای هپتالیان و اعادهٔ اعتبار دولت ساسانی بود، به دنبال متحد توانایی می‌گشت و این دو خیلی زود از بالای سر هپتالیان متوجه وجود یکدیگر شدند و علایم و پیام‌های تفاهم را رد و بدل کردند و به سرعت به هم نزدیک گشتند. سفیران ایستمی‌خان برای مذاکره به دربار خسرو انوشیروان رفتند و انوشیروان نیز آن‌ها را به گرمی استقبال کرد و اتفاق لازم برای برانداختن دولت هپتالیان به زودی صورت گرفت. یکی از مظاهر این نزدیکی، ازدواج خسرو انوشیروان با دختر ایستمی‌خان بود. به نوشتهٔ مسعودی نام این دختر که مادر هرمزد چهارم می‌شد، فاقم و به ثبت ابن بلخی قاقم و به نوشتهٔ یک اثر متأخر تاکوم بوده‌است.[۳۵]

در سال ۶۰۰ میلادی، قلمرو پادشاهی گوک‌ترک از سواحل دریای سیاه در اروپا تا شمال چین گسترش داشت
سنگ‌نگارهٔ سوارکار گوک‌ترک

نقل مسلمانان از اغوز[ویرایش]

گسترهٔ امپراتوری سلجوقی از هندوکش تا مدیترانه [۵]

آنچه نویسندگان مسلمان دوره‌های بعد دربارهٔ اوغوزخان و بیست و چهار قبیلهٔ اوغوز نقل کرده‌اند، از تاریخ غازانی است، به‌خصوص مورد تواریخ آل سلجوق، که مؤلف آن بلندپروازی‌های خیالی چنگیزخان را از تاریخ غازانی گرفته و فقط اوغوزخان را به جای چنگیزخان نهاده، نمونهٔ خوبی از این اقتباس است. یک دانشمند ترک که در اثر این تحریف دچار اشتباه شده نظر داده‌است که «مجموعهٔ قوانین ترکان اوغوز» «مبنای یاسای معروف چنگیزخان» را برای ما به جای گذارده است. همچنین میان تُرکمانان دریای خزر، اوزخان (به جای اوغوزخان) تا سدهٔ نوزدهم میلادی به عنوان جد قوم‌شان معروف بود.

تاریخچهٔ غزها در تاریخ ایران[ویرایش]

سلطان آلپ ارسلان
آرامگاه نادرشاه افشار. ایل افشار شاخه‌ای از ترکان اغوز هستند [۲۲][۲۴][۲۵]

نام ترکمنی (اُغوز) قبایل، در تاریخ اسلامی سده‌های میانی (قرون وسطی) ایران، پدیدار گشت.[۳۶] امپراتوری سلجوقی نخستین دودمان پادشاهی اغوزها در ایران بود [۳۷][۳۸][۳۹][۴۰][۴۱][۴۲][۴۳] و دودمان‌های آق‌قویونلو،[۴۴] قراقویونلو،[۴۵] قاجار [۴۶] و افشاریان (دودمان نادرشاه افشار) [۴۷][۴۸][۴۹][۵۰][۲۶] نیز از ترکان اغوز بودند.

اغوز در تاریخ به عنوان یکی از قبایل نه‌گانهٔ توغوز اغوز، هست که با همدیگر کنفدراسیون ترک‌های شرقی یا تیو-کیو را تشکیل دادند و در سنگ‌نبشتهٔ اورخون در ابتدای سدهٔ هشتم میلادی، نامشان آمده‌است. در اواخر سدهٔ هشتم میلادی آن‌ها از سمت میان دریاچهٔ آرال (دریاچهٔ خوارزم) و دریای خزر به سوی غرب به سمت ناحیه‌های فرای رودخانهٔ ارتیش (Erteš)، و حاشیه‌های درهٔ سیردریا (اکنون در بخش جنوبی جمهوری قزاقستان است)، حرکت کردند تا وارد تاریخ دنیای اسلامی شوند. در ۲۰۵ هجری / ۸۲۰–۸۲۱ میلادی، توغوز اغوزها، میانهٔ استان سیردریا در اشروسنه را غارت کردند و حکمران خراسان، عبدالله بن طاهر (۲۱۳–۲۳۰ هجری/ ۸۲۸–۸۴۵ میلادی) به سرزمین‌های غز یورش برد.[۳۶]

نمایندهٔ خلیفه، احمد بن فضلان که در تابستان ۳۰۹–۳۱۰ هجری/ ۹۲۲ میلادی از سرزمین خوارزم به رودخانه‌های آرال و امبه در مسیر پادشاهی بلغار در میانهٔ ولگا حرکت می‌کرد، در مورد اغوزهایی در مسیر عبورش در سرزمینشان در دشت Üst Urt میان دریاهای آرال و کاسپین (خزر) دیده بود، شرحی نوشت و آن‌ها را مردمانی با سطح فرهنگ پایین، توصیف کرد. با این حال، بعضی از اغوزها، آغاز به یکجانشینی کرده و یکی از شهرهایشان ینگی‌کِنت به معنی «شهر نو» در پائین رود سیردریا بود که پایتخت زمستانی حاکمان اغوز مشرک بود.[۳۶]

ابن اثیر، به استناد مورخان خراسانی، اظهار می‌کند که اغوزها در دوران خلیفه المهدی (حکومت ۷۷۵–۷۸۵ میلادی) از سرزمین‌های خیلی دور ترکان (سرزمین آلتای) به فرارود آمدند. در ابتدای سدهٔ نهم میلادی، اغوزها حضور محسوسی در آن ناحیه داشتند.

زبان اغوزی، در زمان محمود کاشغری (۴۶۹ هجری/۱۰۷۷ میلادی) نشانگر برخی تفاوت‌ها از دیگر شاخه‌های زبان مشترک ترکی است؛ به ویژه که به دلیل همسایگی نزدیک با خوارزم و دیگر نواحی زیست‌بوم ایرانی در آسیای مرکزی، از زبان‌های ایرانی وام‌واژه گرفته‌است.[۵۱]

نبرد مَلازگرد و ورود به آناتولی و شام[ویرایش]

پیروزی در نبرد ملازگرد راه را برای اسکان اقوام تُرک در آناتولی باز کرد[۵۲][۵۳]

در اوایل سدهٔ دهم میلادی، گروه‌هایی از جنگجویان ترکمن (که به آن‌ها تُرکان غُز یا اُغوز نیز گفته می‌شد) و اصالتاً از آسیای میانه بودند، شروع به حرکت به سمت آذربایجان و حمله به شاهزاده‌نشین‌های ارمنی مانند واسپوراکان، در شرق مرز امپراتوری بیزانس کردند. مورخان ارمنی در این دوره، ترکمن‌ها را جنگجویانی با موهای بلند، مسلح به کمان و نیزه، که سوار بر اسب‌هایی بودند که به سرعت مانند باد پرواز می‌کردند توصیف کرده‌اند.[۵۴] قبایلی که به‌طور قطع تُرک شناخته می‌شدند میان سده‌های ۶ و ۱۰ میلادی در آسیای میانه ساکن بودند. تُرکان سلجوقی که شاخه‌ای از تُرکان اغوز بودند، در سدهٔ یازدهم میلادی یک امپراتوری[۵۵] تشکیل دادند که از آمودریا تا خلیج فارس و از هندوستان تا دریای مدیترانه گسترش داشت.[۵۶] این امپراتوری شامل بیشتر مناطق ایران، بین‌النهرین، سوریه و فلسطین بود. پیشرفت آن‌ها نشانگر آغاز قدرت تُرک‌ها در خاورمیانه بود و به ‌مرور موجب اسکان آن‌ها شد. [۵۷] در زمان پادشاهی آلپ ارسلان و ملکشاه، امپراتوری سلجوقی گسترش یافت تا تمام ایران، بین‌النهرین و سوریه از جمله فلسطین را شامل شود. در سال ۱۰۷۱ میلادی، آلپ ارسلان ارتش قدرتمند امپراتوری بیزانس را در نبرد ملازگرد شکست داد[۵۳] و رومانوس چهارم (امپراتور بیزانس) را به اسارت گرفت. این پیروزی راه را برای اسکان اقوام ترکمن در آناتولی باز کرد[۵۸] و در ادامه توسط قبایل تُرک آناتولی، امپراتوری عثمانی ایجاد شد که در سده‌های پانزدهم و شانزدهم یکی از قدرتمندترین کشورها در جهان بود.[۵۹] دورهٔ امپراتوری عثمانی بیش از ششصد سال به درازا انجامید. این امپراتوری در اوج خود بر بخش بزرگی در جنوب‌شرقی اروپا تا دروازه‌های وین (اتریش) از جمله مجارستان، منطقهٔ بالکان، یونان، اوکراین و بخش‌هایی از خاورمیانه شامل عراق، سوریه، اسرائیل و مصر، شمال آفریقا تا الجزایر و بخش‌های بزرگی از شبه‌جزیرهٔ عربستان حکومت می‌کرد. [۶۰]

ایل قایی و تشکیل امپراتوری عثمانی[ویرایش]

قلمرو امپراتوری عثمانی در زمان سلیمان یکم، شامل کشورهایی از سه قاره (اروپا، آسیا، آفریقا) [۱۲]

قبیله «کای» یا «قایی» یکی از قبایل بیست و چهارگانهٔ اغوز بود. قایی فرزند ارشد «گون خان»، و وی فرزند ارشد اغوزخان بوده و به اعتقاد برخی، عثمان اول، بنیانگذار امپراتوری عثمانی، از قبیلهٔ قایی بوده است. [۶۱][۶۲][۶۳][۶۴][۶۵] امپراتوری عثمانی، یک امپراتوری مسلمان بود که چندین سده بخش‌های بزرگی از جنوب‌شرق اروپا، غرب آسیا و شمال آفریقا را تحت کنترل خود داشت. این امپراتوری در اواخر سدهٔ سیزدهم میلادی توسط رهبر قبایل اغوز یعنی عثمان یکم در سوگوت بنیان‌گذاشته شد[۶۶][۶۷] و در سال ۱۳۵۴، با فتح بالکان، به اروپا راه یافت که بدین ترتیب دولت کوچک عثمانی به یک قدرت میان‌قاره‌ای تبدیل شد. تا سال ۱۴۵۳، عثمانیان همهٔ قلمروی امپراتوری روم شرقی را ضمیمهٔ خاک خود کردند و با سقوط قسطنطنیه (استانبول کنونی) توسط محمد فاتح، پایتخت خود را به این شهر انتقال دادند.[۶۸] در سده‌های شانزدهم و هفدهم میلادی، امپراتوری عثمانی در اوج گسترهٔ خود در زمان سلطان سلیمان قانونی،[۶۹] یک دولت چند فرهنگی و چند زبانی بود که همهٔ جنوب‌شرق اروپا، بخش‌هایی از اروپای مرکزی و آسیای غربی، بخش‌هایی از شرق اروپا و قفقاز و قسمت‌های وسیعی در شمال و شاخ آفریقا را زیر فرمان خود درآورده بود.[۷۰]

ایل قنیق و تشکیل امپراتوری سلجوقی[ویرایش]

قلمرو امپراتوری سلجوقی در دورهٔ ملکشاه یکم

ایل قِنِق یا قنیق، یکی از ۲۴ ایل بزرگ اغوز بود و شاهزادگان و سرکردگان از میان این ایل انتخاب می‌شدند. رهبری ایشان بر عهدهٔ خاندان دقاق (سلجوق) بود که توانست طی سدهٔ ۵ هجری با حرکت به سمت غرب، امپراتوری سلجوقی را پایه‌ریزی کند. [۷۱][۷۲][۷۳] [۷۴]

زبانشناسی[ویرایش]

از نظر زبان‌شناسی اُغوز یا شاخهٔ جنوبی زبان‌های ترکی‌تبار، شامل زبان‌های ترکمنی، ترکی استانبولی، ترکی آذربایجانی، ترکی افشاری، کریمهٔ تاتاری، قشقایی، سنقری، شاهسونی و ترکی خراسانی می‌باشد.

تمغاهای قبایل اوغوز[ویرایش]

هر یک از قبیله‌های ترک اغوز تمغای ویژه خود را داشتند به صورت زیر[۷۵]:

نگارخانه[ویرایش]

جستارهای وابسته[ویرایش]


منابع[ویرایش]

  1. ↑ Oguz. (2012). In Encyclopædia Britannica. 'Oğuz, also spelled Oghuz, or Ghuzz, confederation of Turkic peoples whose homeland, until at least the 11th century ad, was the steppes of central Asia and Mongolia. The Orhon inscriptions, describing an early Turkic people, probably refer to the Oğuz. ' Retrieved from [۱]
  2. ↑ «ḠOZZ – Encyclopaedia Iranica». www.iranicaonline.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۲۶.
  3. ↑ "Oğuz | people". Encyclopedia Britannica. Retrieved 2020-05-26.
  4. ↑ غز در لغت‌نامه دهخدا
  5. ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ "Seljuq | History & Facts". Encyclopedia Britannica. Retrieved 2020-05-25.
  6. ↑ "Oğuz | people". Encyclopedia Britannica. Retrieved 2020-05-25.
  7. ↑ Concise Britannica Online Seljuq Dynasty بایگانی‌شده در ۲۰۰۷-۰۱-۱۴ توسط Wayback Machine article
  8. ↑ Merriam-Webster Online – Definition of Seljuk
  9. ↑ The History of the Seljuq Turks: From the Jami Al-Tawarikh (LINK)
  10. ↑ Shaw, Stanford. History of the Ottoman Empire and Modern Turkey (LINK)
  11. ↑ Golden, Peter B. (1992). An Introduction to the History of the Turkic People. Otto Harrassowitz, Wiesbaden. p. 209
  12. ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ "Ottoman Empire | Facts, History, & Map". Encyclopedia Britannica. Retrieved 2020-05-26.
  13. ↑ Finkel, Caroline (2006-02-13). Osman's Dream: The Story of the Ottoman Empire, 1300–1923. Basic Books. pp. 2, 7. ISBN 978-0-465-02396-7.
  14. ↑ "Some Ottoman genealogies claim, perhaps fancifully, descent from Kayı.", Carter Vaughn Findley, The Turks in World History, pp. 50, 2005, Oxford University Press; Shaw, Stanford Jay. History of the Ottoman Empire and Modern Turkey. Cambridge University Press, 1976, p. 306
  15. ↑ "Ottoman Empire". Britannica Online Encyclopedia. Retrieved 11 February 2013.
  16. ↑ Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. شابک ‎۹۷۵-۱۶-۰۴۰۵-۲, Cilt I, sayfa 55.
  17. ↑ Golden, Peter B. (1992). An Introduction to the History of the Turkic People. Otto Harrassowitz, Wiesbaden. p. 358, 359
  18. ↑ Finkel, Caroline (2006-02-13). Osman's Dream: The Story of the Ottoman Empire, 1300–1923. Basic Books. pp. 2, 7. ISBN 978-0-465-02396-7.
  19. ↑ «AQ QOYUNLŪ – Encyclopaedia Iranica». www.iranicaonline.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۲۵.
  20. ↑ "Kara Koyunlu | Turkmen tribal federation". Encyclopedia Britannica. Retrieved 2020-05-25.
  21. ↑ "Qājār dynasty | Iranian dynasty". Encyclopedia Britannica. Retrieved 2020-05-25.
  22. ↑ ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ «AFSHARIDS – Encyclopaedia Iranica». www.iranicaonline.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۲۶.
  23. ↑ «Afsharid Dynasty - Oxford Islamic Studies Online». www.oxfordislamicstudies.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۰۲.
  24. ↑ ۲۴٫۰ ۲۴٫۱ «AFŠĀR – Encyclopaedia Iranica». www.iranicaonline.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۲۶.
  25. ↑ ۲۵٫۰ ۲۵٫۱ "Nādir Shāh | Iranian ruler". Encyclopedia Britannica. Retrieved 2020-05-26.
  26. ↑ ۲۶٫۰ ۲۶٫۱ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام :0 وارد نشده‌است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  27. ↑ "Salghurid dynasty | Iranian dynasty". Encyclopedia Britannica. Retrieved 2020-08-31.
  28. ↑ «ATĀBAKĀN-E FĀRS – Encyclopaedia Iranica». iranicaonline.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۸-۳۱.
  29. ↑ Bosworth, C.E. (1996). The New Islamic Dynasties: A Chronological and Genealogical Manual. New York: Columbia University Press.
  30. ↑ Fazlallakh, Rashid ad-Din (1987). Oghuznameh (in Russian). Baku."Similarly, the most distant ancestor of Sultan Muhammad Khwarazmshah was Nushtekin Gharcha, who was a descendant of the Begdili tribe of the Oghuz family."
  31. ↑ "Rasūlid dynasty | Muslim dynasty". Encyclopedia Britannica. Retrieved 2020-06-01.
  32. ↑ «RASULID HEXAGLOT – Encyclopaedia Iranica». www.iranicaonline.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۶-۰۱.
  33. ↑ Bosworth, C.E. (1996). The New Islamic Dynasties. Columbia University Press.
  34. ↑ Milan Adamović: Die alten Oghusen. In: Materialia Turcica.7/8 1981/82, S. 26–50, S. 31.
  35. ↑ رئیس‌نیا، رحیم، «آذربایجان در سیر تاریخ ایران از آغاز تا اسلام»، ص ۵۳۷.
  36. ↑ ۳۶٫۰ ۳۶٫۱ ۳۶٫۲ C. Edmund Bosworth, "gozz", in Encyclopædia Iranica, Vol. XI, Fasc. 2, pp. 184-187, http://www.iranicaonline.org/articles/gozz
  37. ↑ "Seljuq | History & Facts". Encyclopedia Britannica. Retrieved 2020-05-25.
  38. ↑ "Oğuz | people". Encyclopedia Britannica. Retrieved 2020-05-25.
  39. ↑ Concise Britannica Online Seljuq Dynasty بایگانی‌شده در ۲۰۰۷-۰۱-۱۴ توسط Wayback Machine article
  40. ↑ Merriam-Webster Online – Definition of Seljuk
  41. ↑ The History of the Seljuq Turks: From the Jami Al-Tawarikh (LINK)
  42. ↑ Shaw, Stanford. History of the Ottoman Empire and Modern Turkey (LINK)
  43. ↑ Golden, Peter B. (1992). An Introduction to the History of the Turkic People. Otto Harrassowitz, Wiesbaden. p. 209
  44. ↑ «AQ QOYUNLŪ – Encyclopaedia Iranica». www.iranicaonline.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۲۵.
  45. ↑ "Kara Koyunlu | Turkmen tribal federation". Encyclopedia Britannica. Retrieved 2020-05-25.
  46. ↑ "Qājār dynasty | Iranian dynasty". Encyclopedia Britannica. Retrieved 2020-05-25.
  47. ↑ «AFSHARIDS – Encyclopaedia Iranica». www.iranicaonline.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۲۶.
  48. ↑ «Afsharid Dynasty - Oxford Islamic Studies Online». www.oxfordislamicstudies.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۰۲.
  49. ↑ «AFŠĀR – Encyclopaedia Iranica». www.iranicaonline.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۲۶.
  50. ↑ "Nādir Shāh | Iranian ruler". Encyclopedia Britannica. Retrieved 2020-05-26.
  51. ↑ Peter B. Golden, "gozz", in Encyclopædia Iranica, Vol. XI, Fasc. 2, pp. 184-187, http://www.iranicaonline.org/articles/gozz
  52. ↑ «دانشنامه بریتانیکا». ص. In ۱۰۷۱ Alp-Arslan defeated an immense Byzantine army at Manzikert and captured the Byzantine emperor Romanus IV Diogenes٫ The way was open for Turkmen tribesmen to settle in Asia Minor٫.
  53. ↑ ۵۳٫۰ ۵۳٫۱ "Battle of Manzikert | Summary". Encyclopedia Britannica. Retrieved 2020-06-06.
  54. ↑ «دانشنامه بریتانیکا». ص. As early as the ۱۰th century, irregular groups of Turkmen warriors (also called Oğuz, Ghuzz, or Oghuz), originally from Central Asia, began to move into Azerbaijan and to encroach upon the Armenian principalities of Vaspurakan, Taik, and Ani along the easternmost border of the Byzantine Empire٫ Armenian historians of this period speak of their adversaries as “long-haired Turkmens armed with bow and lance on horses which flew like the wind٫.
  55. ↑ «دانشنامه بریتانیکا». ص. founded an "empire" that included Mesopotamia, Syria, Palestine, and most of Iran٫ Their advance marked the beginning of Turkish power in the Middle East٫.
  56. ↑ "Oğuz | people". Encyclopedia Britannica. Retrieved 2020-06-06.
  57. ↑ "Seljuq | History & Facts". Encyclopedia Britannica. Retrieved 2020-06-06.
  58. ↑ «Encyclopaedia Britannica». ص. Under the sultans Alp-Arslan and Malik-Shāh, the Seljuq empire was extended to include all of Iran and Mesopotamia and Syria, including Palestine٫ In ۱۰۷۱ Alp-Arslan defeated an immense Byzantine army at Manzikert and captured the Byzantine emperor Romanus IV Diogenes٫ The way was open for Turkmen tribesmen to settle in Asia Minor٫.
  59. ↑ «دانشنامه بریتانیکا». ص. Ottoman Empire, empire created by Turkish tribes in Anatolia (Asia Minor) that grew to be one of the most powerful states in the world during the ۱۵th and ۱۶th centuries.
  60. ↑ "Ottoman Empire | Facts, History, & Map". Encyclopedia Britannica. Retrieved 2020-06-06.
  61. ↑ Finkel, Caroline (2006-02-13). Osman's Dream: The Story of the Ottoman Empire, 1300–1923. Basic Books. pp. 2, 7. ISBN 978-0-465-02396-7.
  62. ↑ "Some Ottoman genealogies claim, perhaps fancifully, descent from Kayı.", Carter Vaughn Findley, The Turks in World History, pp. 50, 2005, Oxford University Press; Shaw, Stanford Jay. History of the Ottoman Empire and Modern Turkey. Cambridge University Press, 1976, p. 306
  63. ↑ "Ottoman Empire". Britannica Online Encyclopedia. Retrieved 11 February 2013.
  64. ↑ Atalay, Besim (2006). Divanü Lügati't - Türk. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. شابک ‎۹۷۵-۱۶-۰۴۰۵-۲, Cilt I, sayfa 55.
  65. ↑ Golden, Peter B. (1992). An Introduction to the History of the Turkic People. Otto Harrassowitz, Wiesbaden. p. 358, 359
  66. ↑ "Ottoman Empire | Facts, History, & Map". Encyclopedia Britannica. Retrieved 2020-05-26.
  67. ↑ Finkel, Caroline (2006-02-13). Osman's Dream: The Story of the Ottoman Empire, 1300–1923. Basic Books. pp. 2, 7. ISBN 978-0-465-02396-7.
  68. ↑ Quataert, Donald (2005). The Ottoman Empire, 1700–1922 (2 ed.). Cambridge University Press. p. 4. ISBN 978-0-521-83910-5.
  69. ↑ Wikisource-logo.svg Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Turkey". دانشنامه بریتانیکا. 27 (11th ed.). انتشارات دانشگاه کمبریج. p. 448.
  70. ↑ "Ottoman Empire". Oxford Islamic Studies Online. 6 May 2008. Retrieved 26 August 2010.
  71. ↑ The Great Seljuk Empire
  72. ↑ بازورث و دیگران، سلجوقیان، ۷۶.
  73. ↑ "OĞUZLARIN BOY TEŞKİLATI | Turkmen page by Faruk Sümer". turkmensitesi.com. Archived from the original on 2016-03-14. Retrieved 2016-03-21.
  74. ↑ Абу-л-Гази, Бахадур-хан (1958). "Родословная туркмен". Восточная литература (Oriental literature).
  75. ↑ بیگدلی، محمدرضا، ایل‌سون‌ها (شاهسون‌های) ایران، تهران: انتشارات پاسارگاد، ۱۳۷۴، ص۱۶۶.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=غز&oldid=30452571»