آزادشهر

آزادشهر شاه پسند
کشور	ایران
استان	گلستان
شهرستان	آزادشهر
بخش	مرکزی
نام(های) دیگر	قره تکن، شاه پسند
نام(های) قدیمی	شاه پسند
سال شهرشدن	۱۳۴۱
مردم
جمعیت	۳۹٬۹۷۹ نفر سال ۱۳۹۰
رشد جمعیت	۱/۹درصد
جغرافیای طبیعی
مساحت	۸۹۲/۴۷کیلومتر مربع
ارتفاع از سطح دریا	۱۵۰متر
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه	۱۷/۷
میانگین بارش سالانه	۶۰۰
اطلاعات شهری
شهردار	آقای مهدی جعفری رامیانی
پیش‌شماره تلفنی	۰۱۷
شناسهٔ ملی خودرو	ایران ص ۶۹
تابلوی خوش‌آمد به شهر
آزادشهر روی نقشه ایران ۳۷.۰۸۳۱° شمالی ۵۵.۰۸۳۳° شرقی / 37.0831; 55.0833

آزادشهر شهری است در استان گلستان ایران. این شهر مرکز شهرستان آزادشهر این استان است. جمعیت شهرستان آزادشهر در سال ۱۳۹۰، برابر با ۹۱۷۶۷ نفر بوده‌است. جمعیت شهر آزادشهر در سال ۱۳۹۰، برابر با ۵۰٬۳۷۴ نفر بوده‌است. از مراکز گردشگری و باستانی این شهرستان می‌توان بقعهٔ امامزاده محمد بن زید (آق امام)، پارک جنگلی و پارک زیتون تپه را نام برد.

ریشه‌های تاریخی شاه پسند در تاریخ معاصر

دشت شاه پسند در گذر سده‌ها و هزارهای گذشته محل استقرار گروه‌ها و اقوام مختلفی بوده است که آثار و بقایای آنها به صورت پراکنده و در قالب مکان‌های باستانی همچنان وجود داردو حکایتگر دوره‌های مختلفی از یکجانشینی و شهرنشینی می‌باشد. این مراکز سکونت گاهی و اجنماعی بنا به شرایط مختلف زمانی و رویدادهای ناگوار و خشونت بار مانند: جنگ، قتل و غارت بارها نابود شده و دوباره بخاطر پدید آمدن دوره‌های از صلح و آرامش برقرار گردیده است؛ و جود ده‌ها تپه باستانی که نمایانگر قلعه‌ها و دژهای نظامی و آبادی‌های مهم هستند و نیز وجود گور دخمه‌ها، کوره‌های سفال‌گری و قنات‌ها و سایر اشیا و آثار و حدس و گمان باستان شناسان و تاریخ پژوهان نشانگر وجود شهرهای مهم تا دوره اشکانیان و حتی ساسانیان در منطقه می‌باشد. پدیده شکل گیری آبادی‌ها و شهرها در دشت شاه پسند همانند سایر مناطق دشت گرگان و سپس ویرانی و نابودی آنها در تمام دوران اسلامی ادامه داشت نمونه بارز آن تخریب و زوال شهرهایی مانند: دشت حلقه و جرجان (گنبد فعلی) و آبادی‌ها و غصبات اطراف آنها بدست هلاکو خان مغول است. در عصر صفویه دوره ایی از اثبات و آرامش نسبی برقرار گردید و برای چندمین بار مردمان گریزان از ناامنی‌ها و چپاول برای استقرار و سکونت بسوی دشت‌ها سرازیر شدند و روستاها و شهرهایی ایجاد نمودند. نام شاه پسند یا شاه فسند نخستین بار در عصر صفوی شنیده می‌شود و بیانگر آن است که نامگذاری مجدد آن در زمان رضا شاه همراه با آگاهی تاریخی بوده و صرفاً به تکیه به برخی روایت‌ها و داستان‌های غیر مستند اقدام نشده است. بر اساس مدارک مکتوب تاریخی آزادشهر در دوره صفویه به شاه فسند معروف بوده همچنین در وقفنامه خواجه مظفرالدین بتکچی به تاریخ ۹۰۹هجری قمری شاه فسند در حوزه کبود جامه معرفی می‌گردد. در تاریخ معاصر از پایان عصر صفوی تا حضور رضا شاه و حضور دوباره مردم در دشت شاه پسند دوره ایی از بی‌ثباتی، ناامنی، چپاول و رقابت‌های خشونت بار میان ترکمن‌ها و مردمان بومی صورت می‌پذیرفت و برای چندمین بار روستا نشینی و شهرنشینی در پهن دشت گرگان و همچنین شاه پسند دچار ضعف و بحران و انحطاط می‌گردد.

دلایل نامگذاری شاه پسند

در سال ۱۳۴۲ خورشیدی و در عهد سلطنت محمد رضا شاه، سنگ بنای شهرداری آزادشهر گذاشته شدو دارای شهرداری مستقل گردید. با توجه به آنکه مردم از سالها پیش این مکان را شاه پسند می‌نامیدند ازاینرو در دفاتر رسمی و دیوانی اسناد دولتی و تقسیمات کشوری نیز نام شاه پسند را انتخاب گردید و از آن پس رسماً با عنوان شهرداری شاه پسند آغاز به کار کرد.

علت نامگذاری شاه پسند

1. ۱-وجود یک گیاه یا گل بنام شاه پسند
2. ۲- به دلیل حضور رضا شاه در شاه پسند
3. ۳- ریشه تاریخی شاه پسند در تاریخ معاصر

شاه پسند نام یک گل (verbena)

گل شاه پسند یک سرده از تیره شاه پسندیان است و شامل ۲۵۰ گونه از گیاهان فصلی و دائمی و یا گل‌های نیمه چوبی است که دارای خواص دارویی می‌باشد. این گیاه بومی اروپا و آمریکا می‌باشد که در شرایط طبیعی و آب و هوایی خزری از جمله منطقه آزادشهر رشد می‌کند و در بهار و تابستان و پاییز گل می‌دهد. تعداد انگشت شماری این فرضیه را مطرح می‌کنند که شاید علت نامگذاری شاه پسند به دلیل رویش این گیاه بوده است البته این فرضیه قابل پذیرش نیست. زیرا این گل بومی اروپا و آمریکا بوده و بعدها بعنوان گل تزیینی وارد ایران شده است همچنین سند معتبری وجود ندارد که این گیاه در دشت شاه پسند می‌روییده است.

به دلیل حضور رضا شاه در شاه پسند

از سال ۱۳۰۷تا ۱۳۱۷ خورشیدی رضا شاه ۱۲ بار به استرآباد آمده و در کاخ موزه گرگان اسکان داشته است. او در سال ۱۳۱۳ خورشیدی از منطقه و شهر رامیان بازدید داشته است در یکی از سفرها به خاطر نظارت بر عملیات راه‌سازی شاه پسند خوش ییلاق وارد دشت شاه پسند شده و ساعاتی در این مکان توقف می نمایدداستان‌های گوناگونی بیان می‌شود که نام شاه پسند به میمنت و مبارکی حضور رضا شاه در منطقه و تعریف و تمجید وی از موقعیت مکانی و طبیعی آن نام گذاری کرده‌اند. ظاهراً رضا شاه دربارهٔ مستعد بودن منطقهبرای کشاورزی و اهمیت راه‌های ارتباطی شاه پسند تاکیید کرده و ساخت منازل جدید و استفاده از مصالح مقاوم و انتقال کوه نشینان و مهاجران به شاه پسند توصیه نیز داشته است. اغلب افراد کهنسال و قدیمی دلیل نامگذاری شاه پسند را صرفاً حضور شخص رضا شاه عنوان کرده انداما مدرک معتبر، نوشته مستند و قابل اعتنایی در این باره بدست نیامده است.

ریشه شاه پسند در تاریخ معاصر

به نظر می‌رسد مستندترین اخباری که می‌توان دربارهٔ مبنا و ملاک نامگذاری شاه پسند در زمان شکل گیری و حتی در روزهای تأسیس شهرداری مورد توجه قرار داداستناد به سایت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و همچنین وجود وقفنامهٔ سال۹۰۷هجری مظفرالدین بتکچی به رشته تقریر درآمده است. با توجه به وجود یک آبادی و روستا تا اواخر دوره صفویه به نام شاه فسند محتمل است که شخص شاه یا دولت وی به این پیشینه آگاه بوده و از میان پراکندگی نامهای محلی نام شاه پسند را برای این مکان تاریخی برگزیده‌اند.

تاریخچه سینما آسیا (بهمن) آزادشهر

هنوز چند ماهی از تأسیس شهرداری نمی‌گذشت که مجوز ساخت پروژه بزگ ساخنمان سینما دریافت شد پیش از آنکه شهرداری شاه پسند دارای یک ساختمان مستقل شود احداث سینما در خیابان گرگان و تقریباً خارج از شهر در بین زمین‌های کشاورزی آغاز گردید در این زمان تقریباً یک ربع قرن از شکل گیری شاه پسند بعنوان یک آبادی می‌گذشت ساخت یک سالن سینما در دشت گرگان یک دستاورد و امتیاز بزرگ محسوب می‌شد چرا که وجود سینما در بین شهرهای شرق مازندران به تعداد انگشتان دو دست نمی‌رسید و دوستداران و علاقه‌مندان به فیلم، موسیقی و اجرای زنده شوها باید به گنبد و یا گرگان سفر می‌کردند. با تأسیس و راه اندازی سینما در شاه پسند با مدیریت برادران نسیمیان بر اهمیت این شهر کوچک بعنوان یک مرکز فرهنگی هنری در بین سایر شهرها افزوده شد و دورانی که شاید بهترین و مهمترین ابزار سرگرمی مردم ایران گوش دادن به رادیو بود و داشتن آن به عنوان یک وسیله تجملی موجب تفاخر می‌گردد. سینما مهمترین وسیله سرگرمی گذران اوقات فراغت و آشنایی مردم از طریق تماشای فیلم با جهان خارج و فرهنگ‌های مختلف دنیا محسوب می‌شد. از سال ۱۳۴۵ تا ۱۳۴۷ خورشیدی قسمت تابستانی سینما واقع در سمت راست ورودی شروع به کار کرد و مردم علاقه‌مند منطقه از کارو تلاش روزانه رها می‌شدند و برای ساعاتی خوشگذرانی به سینما می‌آمدند و بروی صندلی‌های چوبی آن می‌نشستند. در سالهای ۱۳۵۵ تا۱۳۵۶شاه پسند فاقد برق بود و انرژی مورد نیاز ساختمانهای دولتی و ژاندارمری از رامیان تأمین می‌شد. در سالن تابستانی (سر باز) پخش فیلم‌ها اغلب محصول کشور هند بودند توسط یک دستگاه آپارات هندلی امکان‌پذیر بود که برای تأمین نور آن از زغال استفاده می‌شد. از سال ۱۳۴۷ خورشیدی که سالن اصلی و سرپوشیده به بهره‌برداری رسید بر رونق کار و اهمیت سینما افزود و بعدها با آمدن برق و آوردن یک دستگاه آپارات اتوماتیک لهستانی به نام واریمکس بر کیفیت اکران و زمان پخش افزود. تا اوایل انقلاب اسلامی سال ۵۷ سینما به عنوان یکی از مراکز گذراندن اوقات فراغت جوانان به حساب می‌آمد ولی بخاطر نگرش و اورهای دینی و مذهبی و به دلیل نمایش بعضی از فیلم‌ها و کنسرت‌های غیراخلاقیعده ایی از رفتن به سینما خودداری کردند؛ بنابراین سینما آسیا آزادشهر نیز مانند سینماهای ایران به صورت نیمه تعطیل درآمد و بعدها با تثبیت انقلاب اسلامی انقلاب فرهنگی و اصلاح امور و نظر موافق مسئولان و بزرگان کشوریدر جهت ادامه کار سینما با شرط حفظ شئونات اسلامی از ابتدای دهه ۶۰ به کار خود ادامه داد. حال دییگر پس از پیروزی انقلاب اسلامی نام سینما آسیا به بهمن تغییر یافته بود. سینما بهمن در دهه ۷۰مورد بازسازی و مرمت قرار گرفت و تا کنون با پخش فیلم‌های سینمایی و نمایش تئاتر و کنسرت به کار خود ادامه داده است. شاید ساخنمان سینما یکی از بناهای قدیمی و تاریخی شهر باشد و برای آیندگان به یادگار بماند

فراورده‌ها

مرکبات -آلوجات - غلات - گندم - جو - برنج- کلزا

موقعیت

محل تلاقی مسیر ارتباطی ۳ شهر بزرگ گنبد کاووس و گرگان و شاهرود بوده و مسیر ارتباطی شمال کشور به مشهد از این شهر می‌گذرد. به نحوی که از شمال به شهرستان گنبد کاووس، از غرب به مرکز استان (گرگان)، از شرق به جنگل گلستان و استان خراسان واز جنوب هم به شهرستان شاهرود و استان سمنان محدود می‌شود. گرچه شواهد تاریخی بازمانده اندکند، اما می‌توان انتظار داشت به سبب همین موقعیت تاریخی از دیرباز آزادشهر محل سکونت بوده باشد؛ خاصه از آن رو که در نزدیکی آن امام زاده و زیارتگاه است و اصولاً چنین زیارتگاهی در اماکن مسکونی بنا می‌شود و محل اجتماع است. به نظر می‌رسد آنجاها که در متون تاریخی کهن از «دروازهٔ جرجان» یاد می‌شود، اشاره به نام روستایی باشد که هسته‌ای اولیهٔ همین آزادشهر کنونی است. مثلاً گفته شده است که محمد بن جعفر صادق، فرزند امام ششم شیعیان در «باب جرجان» کشته، و به خاک سپرده شد.

مراکز آموزشی آزادشهر

1. دانشگاه آزاد اسلامی واحد آزادشهر
2. دانشکده علوم انسانی گلستان واحد آزادشهر
3. دانشکده فنی سما واحد آزادشهر
4. دانشگاه پیام نور
5. دانشکده علوم و حدیث و معارف اسلامی