عصمت دولتشاهی

عصمت دولتشاهی
زاده	۱۲۸۴ خورشیدی کرمانشاه
درگذشته	۳ مرداد ۱۳۷۴ (۹۰ سال) بیمارستان دی، تهران
آرامگاه	قطعه ۳۷ ردیف ۹۱ شماره ۲۵ بهشت زهرا تهران
همسر	رضاشاه
فرزند(ان)	عبدالرضا پهلوی احمدرضا پهلوی محمودرضا پهلوی فاطمه پهلوی حمیدرضا پهلوی
نام کامل عصمت‌الملوک دولتشاهی
پدر	غلامعلی دولتشاهی (مجلل‌الدوله دولتشاهی)
مادر	مُبتهج‌الدوله مُراد
دین و مذهب	اسلام شیعه

عصمت‌الملوک دولتشاهی (۱۲۸۴ در کرمانشاه – ۳ مرداد ۱۳۷۴ در تهران) آخرین همسر رضا شاه پهلوی و سوگلی او بود که نَسَبی قاجاری داشت. عصمت از نوادگان فتحعلی شاه قاجار بود و رضاشاه علاقه فراوانی به او داشت.

ازدواج با رضاشاه

رضاشاه از طریق امیرلشکر خدایارخان خدایاری با عصمت‌الملوک دولتشاهی دختر غلامعلی میرزا مجلل‌الدوله دولتشاهی که بعدها از سوی رضا شاه به سمت ریاست تشریفات داخلی دربار پهلوی منصوب شد، آشنا گردید و پس‌از چندی وی را به عقد خود درآورد. رضاشاه از بخت خود شکرگزار بود که همسری خنده‌رو و مهربان و خوشرو مانند عصمت الملوک نصیب او کرده‌است.

عصمت‌الملوک از سال ۱۳۰۲ که وارد دربار شد تا تاج‌گذاری رضا شاه پهلوی در سال ۱۳۰۵، سه فرزند به نام‌های عبدالرضا، احمدرضا، محمودرضا و سال‌های بعد دو فرزند دیگر با نام‌های فاطمه و حمیدرضا به دنیا آورد.

واقعه حرم فاطمه معصومه

در سال ۱۳۰۶ وی به همراه شمس و اشرف راهی حرم فاطمه معصومه شدند. وی در غرفه‌های بالای رواق چادرهای سیاه و سفیدشان را تعویض نمود اما چون در این کار اندکی تعلل کرد چند لحظه‌ای بی‌حجاب ماند. در همین زمان محمدتقی بافقی که بر منبر بود به شدت به این امر اعتراض کرد و نزدیک بود که در همین مورد بلوایی در قم برپا شود. زمانی که خبر به رضاشاه پهلوی مخابره شد وی با عده‌ای از قشون فوراً به سمت قم حرکت کرد و شیخ را در حرم شخصاً با عصا تنبیه نمود.

همراهی با رضاشاه در تبعید

عصمت‌الملوک دولتشاهی به هنگام تبعید رضاشاه، همراه وی به جزیره موریس رفت. رضاشاه عصمت خانم را آنقدر دوست داشت که گاهی در جزیره موریس هنگام تبعید می‌گریست که چرا جریان حوادث به گونه ای پیش رفته که عصمت خانم ناچار شده به موریس بیاید. عصمت‌الملوک همراه رضاشاه به تبعید رفت ولی پس از چندماه به تهران بازگشت.

فعالیتهای عصمت‌الملوک دولتشاهی

وی از ابتدا وارد سیاست نشد. اما از نفوذ خود در به کار گماردن اقوام خویش در پست‌های مهم استفاده شایانی کرد. پس از مرگ رضاشاه در ویلای شخصی خود در شمیران اقامت کرد.

پس از انقلاب

۲۸روز پس از خروج محمدرضا پهلوی شاه ایران از کشور، در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ انقلاب اسلامی به پیروزی رسید. بیشتر اعضای خانواده پهلوی از جمله محمدرضاشاه و فرح، ملکه تاج الملوک مادرشاه، شمس و اشرف خواهران شاه و سایر اعضای خاندان پهلوی به خارج از کشور رفتند. ملکه عصمت پهلوی همسر آخر رضاشاه از معدود اعضای خاندان پهلوی بود که مانند همدم السلطنه دختر بزرگ رضاشاه و حمیدرضا پهلوی کوچکترین پسر رضاشاه پس از انقلاب ۱۳۵۷ در تهران ماند و به خارج از کشور نرفت.

مصاحبه با عصمت دولتشاهی

رسولی، محقق و نویسنده در سال ۱۳۷۳ و ۱۳۷۴ گفتگویی را با عصمت دولتشاهی همسر رضاشاه در اواخر عمرش انجام داده‌است. عصمت پهلوی در این گفتگو خاطرات خود را دربارهٔ رضاشاه، فرزندانش، واقعه حرم معصومه و … را بیان کرده‌است.

مرگ

عصمت‌الملوک دولتشاهی ۱۷سال پس از انقلاب اسلامی در تاریخ ۳ مرداد ۱۳۷۴ در سن ۹۰ سالگی در تهران درگذشت و در بهشت زهرا دفن گردید.

نگارخانه

• 

  سنگ مزار عصمت‌الملوک دولتشاهی در بهشت زهرا

منابع

• مرتضی رسولی پور. «مصاحبه با عصمت‌الملوک دولتشاهی». مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
• تاجهای زنانه جلد اول تألیف خسرو معتضد

دودمان عصمت دولتشاهی

۱۶. محمدعلی میرزا دولتشاه ۸. امامقلی میرزا عمادالدوله ۴. سلطان ابراهیم میرزا مشکوه‌الدوله ۲. غلامعلی میرزا مجلل‌الدوله ۱۰. پاشاخان امین‌الملک ۵. عزت‌ملک خانم شرافت‌السلطنه ۲۲. بهرام میرزا معزالدوله ۱۱. ستاره‌خانم ۱. عصمت دولتشاهی ۲۴. عباس میرزا نایب‌السلطنه ۱۲. مراد میرزا حسام‌السلطنه ۶. ابوالنصر میرزا حسام‌السلطنه ۲۶. زین‌العابدین خان قاجار ۱۳. نواب متعالیه ۲۷. ام سلمه قاجار ۳. مبتهج‌الدوله ۲۸. محمدعلی میرزا دولتشاه=۱۶ ۱۴. امامقلی میرزا عمادالدوله=۸ ۷. ابتهاج‌السلطنه