شمس پهلوی
| شَمس پهلوی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| زاده | ۶ آبان ۱۲۹۶[۱] تهران، ایران | ||||
| درگذشته | ۱۰ اسفند ۱۳۷۴ (۷۸ سال) سنتا باربارا، کالیفرنیا، ایالات متحده آمریکا | ||||
| آرامگاه | |||||
| همسران |
| ||||
| فرزند(ان) | شهباز پهلبد، شهیار پهلبد، شهرآزاد پهلبد | ||||
| |||||
| دودمان | دودمان پهلوی | ||||
| پدر | رضاشاه | ||||
| مادر | تاج‌الملوک آیرملو | ||||
| دین و مذهب | مسلمان و سپس مسیحی کاتولیک[۲] | ||||
| عناوین والاحضرت شاهدخت شمس پهلوی | |
|---|---|
 |
شَمس (خدیجه) پهلوی (زاده ۶ آبان ۱۲۹۶ – درگذشته ۱۰ اسفند ۱۳۷۴) که تا پیش از انقلاب ۱۳۵۷ با نام پادشاهی والاحضرت شاهدخت شمس پهلوی از او نام برده می‌شد بزرگترین فرزند رضاشاه از دومین همسرش ملکه تاج‌الملوک آیرملو بود. وی خواهر بزرگتر محمدرضا پهلوی است.
نوجوانی و ازدواج[ویرایش]
او پس از سپری کردن تحصیلات رایج در آن زمان در سال ۱۳۱۶ با فریدون جم فرزند محمود جم (وزیر و نخست‌وزیر دودمان‌های قاجاریان و پهلوی) ازدواج کرد اما پس از استعفای رضاشاه از پادشاهی در سال ۱۳۲۳ از فریدون جم جدا شد.
چندی بعد با عزت‌الله مین‌باشیان آشنا شد و در سال ۱۳۲۴ در قاهره مصر با او ازدواج کرد. همسر جدید او نام و نام خانوادگی خود را به «مهرداد پَهْلبُد» تغییر داد. مهرداد پهلبد در سال ۱۳۴۳ به وزارت فرهنگ و هنر رسید و برای پانزده سال تا هنگام انقلاب ۱۳۵۷ ایران در این سمت باقی ماند.
فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی[ویرایش]
از مناصب فرهنگی، اجتماعی شمس ریاست کانون زنان ایران بود. البته اولین مدیر کانون زنان ایران هاجر تربیت بود و شمس در سال ۱۳۱۴ از طرف کاخ به ریاست ان منسوب شد.[۳] شمس پهلوی در زمان سلطنت برادرش رئیس جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران بود. او سی سال برای تبدیل این سازمان به بزرگترین سازمان خیریه در ایران کوشید. هنگام ریاست او این جمعیت از صدها بیمارستان، پرورشگاه، سازمان‌های جوانان و سازمان‌های حوادث غیرمترقبه حمایت کرد. شمس همچنین رئیس افتخاری جامعه پیشگیری از ظلم به حیوانات و بیمارستان حفاظت از کودکان محروم در ایران بود و از کمک کننده‌های مالی عمده به آنها بود.[۴] وی رئیس کانون بانوان ایران بود که در اردیبهشت سال ۱۳۱۴ از سوی رضاشاه برای پیشبرد و اجرای اهدافش دربارهٔ کشف حجاب ایجاد کرده بود.[۵]
فعالیت‌های اقتصادی[ویرایش]
شمس پهلوی در سیاست دخالت نمی‌کرد ولی فعالیت‌های اقتصادی بسیار داشت و در زمینه‌های بسیاری در ایران سرمایه گذاری کرده بود. شمس پهلوی با داشتن املاک وسیع در غرب تهران و مهرشهر کرج ثروت فراوان داشت.[۶]
کاخ مروارید[ویرایش]
شمس پهلوی در کاخی در مهرشهر کرج به نام کاخ مروارید زندگی می‌کرد. این کاخ یکی از نمونه‌های برتر هنر معماری در ایران است. این ساختمان به دست وسلی پیترز طراحی و از سوی بنیاد فرانک لوید رایت به هزینه یک میلیون دلار آمریکا ساخته شد.[۷][۸] شمس پهلوی در دربار به نام «مِهر» مشهور بود. نام «مِهرداد» برای شوهرش و نام «مِهرشهر» در کرج از لقب او گرفته شده است.[نیازمند منبع]
خروج از ایران[ویرایش]
با بالا گرفتن انقلاب ۱۳۵۷ ایران، شمس به همراه همسر و مادر سالخورده و بیمارش (ملکه تاج‌الملوک) از ایران خارج شد.[۹] آنان مدتی را در کشور ترینیداد و توباگو گذراندند[۱۰] و سپس وارد آمریکا شدند.[۹] شمس و خانواده اش از سال ۱۹۸۴ تا زمان مرگ در سنتا باربرای کالیفرنیا زندگی می‌کردند.[۱۱]
درگذشت[ویرایش]
شمس پهلوی در دهم اسفندماه سال ۱۳۷۴ در سن ۷۸ سالگی درگذشت. وی در شهر سنتا باربارا، کالیفرنیا به خاک سپرده شد.[۱۲]
زندگی شخصی[ویرایش]
- فرزندان
ثمره ازدواج شمس و مهرداد پهلبد سه فرزند به نام‌های شهباز، شهیار و شهرآزاد پهلبد است.
- خصوصیات اخلاقی
شمس مشابهت فراوانی به مادرش (تاج‌الملوک) داشت و بسیار خودخور و محجوب بود و برخلاف خواهرش اشرف چندان سر و زباندار نبود اما مانند پدر و مادرش علاقه زیادی به ثروت‌اندوری داشت و صاحب تمول زیادی شد.[۱۳]
- گرایش به مسیحیت
شمس پهلوی در اواخر دهه ۱۹۴۰ میلادی در مصر در دهه پنجاه تغییر دین داد و به مسیحیت گروید[۱۴][۱۵][۱۶] و در سال ۱۳۵۲ یک کلیسای اختصاصی در کاخ خود (کاخ مروارید) ساخت و به آیین مسیحیت کاتولیک درآمد. پس از وی همسر و فرزندانش نیز کاتولیک شدند. او بارها به ایتالیا و واتیکان سفر کرد و با رهبران مسیحی دیدار کرد. او کاتولیکی با ایمان شده بود، در تجمل می‌زیست و در سیاست دخالتی نمی‌کرد.[۲]
نگارخانه[ویرایش]
از راست رضاشاه، شمس و علیرضا پهلوی در تبعید در ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی، احتمالاً ۱۳۲۳ (خورشیدی)
شمس پهلوی در وسط، محمد ظاهرشاه، پادشاه وقت افغانستان (دودمان برکزی) و همسرش ملکه حمیرا در راست. ۲۸ شهریور ۱۳۴۲ (خورشیدی) تهران
در روز ۱۷ دی ۱۳۱۴ تاج‌الملوک آیرُملو، همسر رضاشاه و دخترانشان شمس و اشرف بدون حجاب به دانشسرای تربیت معلم رفتند. این نخستین‌بار بود که خانواده شاه بدون حجاب و روبنده در مجمعی عمومی ظاهر می‌شدند.
از نزدیکان رضاشاه نقل شده‌است که فرمان کشف حجاب برای رضاشاه دردآور بود، اما برای اعتلای زنان ایرانی این فرمان را ضروری می‌دانست.[۱۷]
شمس پهلوی به همراه همسر خود مهرداد پَهْلبُد
پانویس[ویرایش]
- ↑ «مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران IICHS». مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران IICHS. ۱۹۳۷-۰۳-۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۱۵-۰۱-۱۶.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ «QUEST FOR DEMOCRACY IN IRAN C: a century of struggle against authoritarian rule».
- ↑ قانعی، سعید (۱۳۹۱). شمس پهلوی در گذرگاه تاریخ. تهران: به آفرین. ص. ۳۷.
- ↑ https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1996-03-03-mn-42531-story.html
- ↑ «شمس پهلوی». - مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران IICHS.
- ↑ اندرمانی‌زاده، جلال؛ حدیدی، مختار (۱۳۸۴). پهلوی ها. جلد دوم (ویراست اول). تهران: موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران. شابک ۹۶۴-۶۳۵۷-۵۱-۲.
- ↑ «کاخ مروارید شمس پهلوی و ماجرایی باورنکردنی». بخش فارسی دویچه وله. ۲۰ اسفند ۱۳۹۲.
- ↑ Nima Kasraie (4 June 2004). "Spiraling into oblivion". Iranian.com.
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ «درگذشت مهرداد پهلبد اولین وزیر فرهنگ و هنر ایران». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۱ اوت ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۱۸.
- ↑ «مهرداد پهلبد، وزیر فرهنگ و هنر دوران پهلوی و داماد رضا شاه، در لُس آنجلس درگذشت». ار. اف. ای. ۱۰ اوت ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۱ اوت ۲۰۱۸.
- ↑ https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1996-03-03-mn-42531-story.html
- ↑ «Shams R "Princess" Pahlavi (1918 - 1996) -».
- ↑ معتضد، خسرو (۱۳۸۷). تاجهای زنانه. جلد اول (ویراست اول). تهران: البرز. شابک ۹۶۴-۶۳۵۷-۵۱-۲.
- ↑ "مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران IICHS". Untitled 1. Retrieved 2017-07-17.
- ↑ https://books.google.com/books?id=Gt-Gwo1w_AkC&pg=PA237&dq=shams+pahlavi+catholic&hl=en&sa=X&ei=I4VcUfmVKomQ9QSl4IAI&ved=0CEsQ6AEwBA#v=onepage&q&f=false
- ↑ Milani, Abbas The Shah, London: Macmillan, 2011 page 49.
- ↑ Hakakian, Roya (7 دی 1396). "The Iran-Saudi Arabia Rivalry Has a Silver Lining". نیویورک تایمز. Retrieved 27-12-2017. Check date values in:
|بازبینی=, |تاریخ=(help)
منابع[ویرایش]
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ شمس پهلوی موجود است. |
| سیاستها و منش |  | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| رویدادها |
| ||||
| جنگها | |||||
| زندگی شخصی |
| ||||
| اقدامات و بنیانگذاریها | |||||
| در دید دیگران |
| ||||
| وابسته | |||||
- افراد آمریکایی ایرانیتبار
- افراد ایرانی مازندرانیتبار
- افراد مربوط به انقلاب ۱۳۵۷ ایران
- افراد مرتبط با نهضت بینالمللی صلیب سرخ و هلال احمر
- اهالی ایران در سده ۲۰ (میلادی)
- اهالی تهران
- اهالی سنتا باربارا، کالیفرنیا
- پیروان کلیسای کاتولیک رم اهل ایالات متحده آمریکا
- تبعیدشدگان مربوط به انقلاب ۱۳۵۷ ایران در ایالات متحده آمریکا
- خانواده پهلوی
- درگذشتگان ۱۳۷۴
- درگذشتگان ۱۹۹۶ (میلادی)
- دریافتکنندگان نشان آریامهر
- دریافتکنندگان نشان هفتپیکر
- دودمان پهلوی
- زادگان ۱۲۹۶
- زادگان ۱۹۱۷ (میلادی)
- زنان دودمان‌های پادشاهی اهل ایران
- شاهدختهای پهلوی
- شاهزادگان پهلوی
- کاتولیکهای رومی اهل ایران
- کاتولیکهای رومی سده ۲۰ (میلادی)
- کارکنان صلیب سرخ
- محمدرضا پهلوی
- مسلمانان سابق اهل ایالات متحده آمریکا
- مسلمانان سابق اهل ایران
- مسلمانان شیعه سابق اهل ایران
- مسیحیان خاورمیانهای
- مهاجران ایرانی به ایالات متحده آمریکا
- نوکیشان کلیسای کاتولیک از شیعه