علیرضا پهلوی (یکم)

با علیرضا پهلوی (دوم) اشتباه نشود.

علیرضا پهلوی
زاده	۱۲ فروردین ۱۳۰۱ ۱ آوریل ۱۹۲۲ (میلادی) تهران، ایران
درگذشته	۱۱ آبان ۱۳۳۳ (۳۲ سال) ۲۸ اکتبر ۱۹۵۴ کوه‌های اطراف تهران، ایران در یک سانحه هوایی
همسر	کریستین شولوسکی
فرزند(ان)	علی پاتریک پهلوی و کریستیان پهلوی (فرزند خوانده)
نام کامل علیرضا پهلوی
دودمان	خاندان پهلوی
پدر	رضا شاه
مادر	تاج‌الملوک آیرملو

علیرضا پهلوی با عنوان سلطنتی والاحضرت شاهپور علیرضا پهلوی، (۱۲ فروردین ۱۳۰۱ – ۱۱ آبان ۱۳۳۳) پنجمین فرزند و دومین پسر و آخرین فرزند رضاشاه و تاج‌الملوک آیرملو بود.

او تنها برادر تنی محمدرضا پهلوی بود و در زمان تولدش پدرش سردار سپه در سمت وزیر جنگ فعالیت می کرد.

اومدتی در ایران و سوییس تحصیل کرد و در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۱۵ به ایران بازگشت و وارد دانشکده افسری شد. او در سال ۱۳۲۰ از این دانشکده فارغ‌التحصیل شد و به همراه پدر به تبعیدگاهش در سن موریس رفت و تا زمان مرگ در کنار او بود.

او در سال ۱۳۲۳ وارد ارتش فرانسه شد و تا سال ۱۳۲۶ در آنجا خدمت کرد و سپس به ایران بازگشت. علیرضا در ایام خدمت در فرانسه با بیوه ای لهستانی تبار به نام کریستین شولوسکی ازدواج کرد و فرزند چهار ساله ی او کریستیان پهلوی را به فرزند خواندگی قبول کرد و نام فامیل خود را بر او نهاد. علیرضا از کریستین صاحب پسری به نام علی پاتریک پهلوی هم شد، ولی دربار ایران این ازدواج را به رسمیت نشناخت و بنابراین همسر و فرزند شاهپور علیرضا در پاریس زندگی می‌کردند.

در ۳۰ آبان ۱۳۳۲ علیرضا پهلوی به سمت ریاست انجمن ورزشی ارتش منصوب گردید.

مرگ

علیرضا پهلوی در ۶ آبان ۱۳۳۳ در یک سانحهٔ هوائی کشته شد. وی در کوه‌های اطراف روستایی در استان مازندران به نام یاسل سقوط کرد و جان خود را از دست داد. محل دفن وی هم مانند محل دفن پدرش نامعلوم است، عده‌ای می‌گویند شاه دو روز قبل از خروج از ایران یعنی در تاریخ ۲۴ دی‌ماه ۱۳۵۷ جسد آنها را از تهران به مسجد رفاعی قاهره (جایی‌که قبر خود شاه آنجاست) منتقل کرد و عده‌ای دیگر می‌گویند که جسد آنها در آرامگاه واقع در شاه عبدالعظیم ری ماند و در تخریب قبر، زیر آوار گم شد.

رویدادهای پس از مرگ

مقالهٔ اصلی: رویداد خرمدره

پس از مرگ وی، پسر تنی اش علی پاتریک را به ایران آوردند و تحت سرپرستی دربار قرار دادند. پس از اینکه دوست او بهمن حجت کاشانی و همسر وی کاترین عدل (دختر یحیی عدل) در درگیری با ساواک کشته شدند، او نیز مدتی زندانی شد ولی با پا در میانی مادر بزرگش تاج‌الملوک آیرملو آزاد شد. او پنج سال پس از انقلاب به فرانسه رفت و مدتی با تنگدستی در فرانسه زیست و مدتی خانه به دوش بود. پس از آن به سوییس رفت و اکنون با پسرش زندگی می‌کند. او تحصیلات روانشناسی دارد.

پسرخوانده ی علیرضا، کریستیان، پس از پایان تحصیلات متوسطه به مطالعۀ علوم سیاسی پرداخت و به اخذ دکترا در این رشته از موسسۀ علوم سیاسی پاریس نائل آمد. وی آنگاه به ایران بازگشت و به تدریس در دانشگاه همدان مشغول شد. وقوع انقلاب اسلامی در ایران، وی را مجبور به ترک این کشور کرد. کریستیان پهلوی از آن پس تا هنگام بازنشستگی به مدت سی سال به روزنامه نگاری پرداخت و سال ها دبیر هیئت تحریریۀ روزنامۀ نیس ماتن بود. کریستیان پهلوی کتاب باتلاق آیت‌الله‌ها را در آوریل ٢٠١٥ با همکاری فرزند خود، پی‌یر پهلوی، درباره چگونگی و علل برآمدن و پیروزی انقلاب ایران منتشر کرد. در سال ۲۰۱۶ این کتاب جایزه دیان پوتیه بوئس از سوی آکادمی فرانسه را دریافت کرد. کریستیان پهلوی همچنین خاطرات خود را با عنوان «دانه‌های ساعت شنی» منتشر کرده است.

نگارخانه

• 

  علیرضا پهلوی

• 

  از راست رضاخان، شمس پهلوی و علیرضا پهلوی (یکم) در ژوهانسبورگ

• 

  علیرضا و محمدرضا پهلوی

• 

منابع

• پهلوی‌ها، جلال اندرمانی زاده و مختار حدیدی، ج۲.