یوسف صانعی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ربات: مرتب‌سازی رده‌ها؛ زیباسازی
Surena (بحث | مشارکت‌ها)
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۵: خط ۳۵:
صانعی توانست در ۲۲ سالگی به درجه [[اجتهاد]] دست یابد. او علاوه بر سالها شاگردی در حوزه درس [[سید روح‌الله خمینی]]، از دیگر استادان علوم دینی چون [[سید حسین طباطبائی بروجردی]]، [[سید محمد محقق داماد]] و [[محمدعلی اراکی]] نیز بهره برد. وی از سال ۱۳۵۴ رسماً تدریس [[خارج فقه]] را با [[کتاب زکات]] در [[مدرسه حقانی]] (شهیدین) شروع نمود <ref group="پاورقی">تقریرات آن درس به قلم دو تن از شاگردانشان، موجود است.</ref>
صانعی توانست در ۲۲ سالگی به درجه [[اجتهاد]] دست یابد. او علاوه بر سالها شاگردی در حوزه درس [[سید روح‌الله خمینی]]، از دیگر استادان علوم دینی چون [[سید حسین طباطبائی بروجردی]]، [[سید محمد محقق داماد]] و [[محمدعلی اراکی]] نیز بهره برد. وی از سال ۱۳۵۴ رسماً تدریس [[خارج فقه]] را با [[کتاب زکات]] در [[مدرسه حقانی]] (شهیدین) شروع نمود <ref group="پاورقی">تقریرات آن درس به قلم دو تن از شاگردانشان، موجود است.</ref>


همسر وی خانم شفیعی بود که در بهمن ماه ۱۳۹۰ در گذشت.<ref>[http://saanei7.info/?view=01,01,04,161,0 پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله العظمی صانعی :: بازتاب<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>[http://www.khabaronline.ir/detail/196161/politics/parties چه کسانی در مراسم ترحیم همسر آیت‌الله صانعی حضور داشتند؟]
== فعالیت‌ها و مبارزات ==
اغلب مبارزات سیاسی و فعّالیتهای انقلابی صانعی در قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، تلاش در ابعاد فرهنگی و تبلیغاتی بوده‌است. این تلاشها از طریق تبلیغ، سخنرانی، حضور در تظاهرات و راهپیمایی‌ها و صدور اعلامیه و بیانیه‌های سیاسی انجام می‌گرفت.

بر اساس آنچه در جلد سوم کتاب اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده‌است، نام و امضای یوسف صانعی، در ذیل حدود سی اعلامیه سیاسی و انقلابی به ثبت رسیده‌است که اولین آن، نامه‌ای است که پس از انتقال خمینی از ترکیه به [[نجف]]، از سوی علمای قم، خطاب به وی نوشته شده‌است. <ref group="پاورقی">تاریخ انتشار نامه مهر ماه ۱۳۴۴ است.</ref> همچنین آخرین بیانیه‌ای که نام و امضای وی و دیگر همراهان انقلاب در ذیل آن به چشم می‌خورد، اعلامیه‌ای است که در مخالفت با دولت بختیار، در تاریخ ۱۳۵۷/۱۰/۱۷ صادر شده‌است.

شاید مهم‌ترین بیانیه شدیداللحن مبلغان مذهبی در قم در قبل از انقلاب، بیانیه مربوط به «خلع ید شاه از حکومت» است که به تأیید جمعی از فضلا و مدرّسان حوزه علمیه قم رسیده‌است و نام و امضای یوسف صانعی نیز در ذیل آن به چشم می‌خورد.

یوسف صانعی عضو سابق شورای نگهبان بود ولی در تاریخ ۱۹ دی ۱۳۶۱استعفا داد.<ref>[http://www.shora-gc.ir/Portal/Home/ShowPage.aspx?Object=NEWS&ID=fdffef4e-ffd2-43c7-8ad6-ed41553a4af8&WebPartID=fb6dac5a-770f-4630-b2c8-5050da96d0d7&CategoryID=7193dabc-1895-4be7-ba71-cf8e4a04d42b اعضاء سابق شورای نگهبان<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>


== مرجعیت ==
== مرجعیت ==
خط ۱۵۱: خط ۱۴۴:
# فقه و زندگی (۹) ارث غیر مسلمان از مسلمان
# فقه و زندگی (۹) ارث غیر مسلمان از مسلمان
# فقه و زندگی (۱۰) کتب ضلال
# فقه و زندگی (۱۰) کتب ضلال

== فعالیت های سیاسی ==
== قبل از انقلاب ==
اغلب مبارزات سیاسی و فعّالیتهای انقلابی صانعی در قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، تلاش در ابعاد فرهنگی و تبلیغاتی بوده‌است. این تلاشها از طریق تبلیغ، سخنرانی، حضور در تظاهرات و راهپیمایی‌ها و صدور اعلامیه و بیانیه‌های سیاسی انجام می‌گرفت.

بر اساس آنچه در جلد سوم کتاب اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده‌است، نام و امضای یوسف صانعی، در ذیل حدود سی اعلامیه سیاسی و انقلابی به ثبت رسیده‌است که اولین آن، نامه‌ای است که پس از انتقال خمینی از ترکیه به [[نجف]]، از سوی علمای قم، خطاب به وی نوشته شده‌است. <ref group="پاورقی">تاریخ انتشار نامه مهر ماه ۱۳۴۴ است.</ref> همچنین آخرین بیانیه‌ای که نام و امضای وی و دیگر همراهان انقلاب در ذیل آن به چشم می‌خورد، اعلامیه‌ای است که در مخالفت با دولت بختیار، در تاریخ ۱۳۵۷/۱۰/۱۷ صادر شده‌است.

شاید مهم‌ترین بیانیه شدیداللحن مبلغان مذهبی در قم در قبل از انقلاب، بیانیه مربوط به «خلع ید شاه از حکومت» است که به تأیید جمعی از فضلا و مدرّسان حوزه علمیه قم رسیده‌است و نام و امضای یوسف صانعی نیز در ذیل آن به چشم می‌خورد.

یوسف صانعی عضو سابق شورای نگهبان بود ولی در تاریخ ۱۹ دی ۱۳۶۱استعفا داد.<ref>[http://www.shora-gc.ir/Portal/Home/ShowPage.aspx?Object=NEWS&ID=fdffef4e-ffd2-43c7-8ad6-ed41553a4af8&WebPartID=fb6dac5a-770f-4630-b2c8-5050da96d0d7&CategoryID=7193dabc-1895-4be7-ba71-cf8e4a04d42b اعضاء سابق شورای نگهبان<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>



== حوادث مرتبط با انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ ==
== حوادث مرتبط با انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ ==
خط ۱۹۴: خط ۱۹۸:
=== مسدود شدن وبگاه ===
=== مسدود شدن وبگاه ===
وبگاه [[بیات زنجانی]] و یوسف صانعی از فقهای ساکن شهر [[قم]] در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۸۹ فیلتر شد.<ref>[http://www.tabnak.ir/fa/pages/?cid=123369 فیلتر شدن سایت آیات صانعی و بیات زنجانی]</ref>.
وبگاه [[بیات زنجانی]] و یوسف صانعی از فقهای ساکن شهر [[قم]] در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۸۹ فیلتر شد.<ref>[http://www.tabnak.ir/fa/pages/?cid=123369 فیلتر شدن سایت آیات صانعی و بیات زنجانی]</ref>.

== همسر ==
همسر ایشان خانم شفیعی بود که در بهمن ماه ۱۳۹۰ در گذشت.<ref>[http://saanei7.info/?view=01,01,04,161,0 پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله العظمی صانعی :: بازتاب<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>


== پاورقی ==
== پاورقی ==

نسخهٔ ‏۱ ژوئن ۲۰۱۲، ساعت ۰۶:۵۳

یوسف صانعی

یوسف صانعی
تصویری از آیت‌الله یوسف صانعی
تصویری از آیت‌الله یوسف صانعی
هخمتت
عنوان(ها)آیت‌الله العظمی
اطلاعات شخصی
زاده۱۳۱۶
محل اقامتقم
تحصیلاتاصفهان، قم
استادانموسی صدر
سید روح‌الله خمینی
سید حسین طباطبایی بروجردی
سید محمد محقق داماد
محمدعلی اراکی
حسینعلی منتظری
وبگاه

یوسف صانعی (متولد ۱۳۱۶ هـ ش.) یکی از مراجع تقلید شیعه در ایران است که به خاطر فتواها و نگرش نوگرایانه‌اش به ویژه در مسائل مربوط به حقوق زنان شهرت خاص دارد[۱] و به مرجع تقلید اصلاح‌طلب معروف است.[۲][۳]

زندگینامه و تحصیلات

یوسف صانعی در سال ۱۳۱۶ هجری خورشیدی، در خانواده‌ای روحانی در روستای نیک آباد اصفهان متولد شد. پدر وی، محمدعلی صانعی، و پدربزرگ وی، حاج ملایوسف، هر دو از روحانیون شناخته شده زمان خود بوده‌اند. وی در فلسفه از شاگردان میرزا جهانگیرخان و در فقه از شاگردان میرزا حبیب‌الله رشتی بوده‌است.

او در سال ۱۳۲۵هـ. ش وارد حوزه علمیه اصفهان شد و پس از گذراندن دروس مقدمات در سال ۱۳۳۰ برای ادامه تحصیل، به حوزه علمیه قم رفت. وی در امتحانات سطوح عالی حوزه در سال ۱۳۳۴ رتبه اول را احراز نمود و مورد تشویق سید حسین طباطبائی بروجردی قرار گرفت.

او از همین سال در درس خارجِ سید روح‌الله خمینی شرکت کرد و تا سال ۱۳۴۲ به طور مستمر از حوزه درس اصول و فقه و مبانی مُتقن سید روح‌الله خمینی بهره برد و در زمره شاگردان موفق او قرار گرفت. حضور فعال در درس خارج خمینی طی سالیان دراز و ممارست فراوان نسبت به فراگیری مبانی و تحقیقات او، اِشراف او را بر دیدگاه‌های فقهی و اصولی خمینی را به درجه‌ای رساند که به تعبیر او، «در حد شعور مبانی بود و از حد صِرف دانستن، بالاتر.»

صانعی توانست در ۲۲ سالگی به درجه اجتهاد دست یابد. او علاوه بر سالها شاگردی در حوزه درس سید روح‌الله خمینی، از دیگر استادان علوم دینی چون سید حسین طباطبائی بروجردی، سید محمد محقق داماد و محمدعلی اراکی نیز بهره برد. وی از سال ۱۳۵۴ رسماً تدریس خارج فقه را با کتاب زکات در مدرسه حقانی (شهیدین) شروع نمود [پاورقی ۱]

همسر وی خانم شفیعی بود که در بهمن ماه ۱۳۹۰ در گذشت.[۴]چه کسانی در مراسم ترحیم همسر آیت‌الله صانعی حضور داشتند؟

مرجعیت

یوسف صانعی در اوایل انقلاب در صدا و سیما رساله روح‌الله خمینی را آموزش می‌داد و پس از کناره گیری از کلیه مناصب حکومتی به قم رفته و درس خارج خود را ادامه داد. برای اولین بار رساله توضیح المسائل ایشان در سال ۱۳۷۲ هجری شمسی چاپ شد.

دیدگاه‌ها

حوزه افتا

از آنجا که صانعی در فهم آیات و روایات و مبانی استنباط، توجّه ویژه‌ای به اصل و قاعده سهولت دارد، در مقام افتا سختگیر نیست. وی این گفته صاحب جواهر را به شیخ انصاری، همواره مورد توجّه قرار داده‌است که «از احتیاط‌های خود بکاه، زیرا دین اسلام، شریعت آسان است».

وی صاحب یک کتاب مجمع المسائل است که ویژگی آن این است که شیوه پاسخگویی به سئوالات در کتاب مزبور، به سبک میرزای قمی است، به گونه‌ای که علاوه بر فتوای مورد نظر، در برخی موارد، به دلایل و مستندات فقهی آن فتوا اشاره شده‌است که از نظر آموزشی و علمی، برای پژوهشگران علوم حوزوی و نیز فقه پژوهان، بسیار مفید و قابل توجّه‌است.

از جمله برخی عقاید و فتاوای مهم او می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  1. او درباره ولایت فقیه گفته‌است: بر مبنای ولایت فقیه، هر مجتهدی که جامع شرایط باشد، منصوب برای ولایت است و نسبت به مردم، مشروعیت اجرا در مصالح عامّه ـ که اسلام حکم خاصّی نداردـ، منحصراً با مردم و نظـر اکثریت و توده آنان است و مشروعیّت، منوط به آرا و رضایت آنان به طور کلّی و یا از طریق اکثریت است و دستور اجرای آن به طور مستقیم یا غیرمستقیم، با ولی فقیه است.[نیازمند منبع]
  2. درباره بلوغ دختران، وی موثّقه عمّار ساباطی که شرط سنّی را سیزده سال قمری می‌داند، ترجیح داده، می‌افزاید: در صورت عدم احراز سایر علایم بلوغ که نصوص و فتاوا متعرّض آنهاست، دختران در این سن (سیزده سالگی) به تکلیف می‌رسند.
  3. درباره قضاوت زنان معتقد است: ذکوریت در قضاوت، خصوصیّت ندارد و حجّت شرعی بر خصوصیّت هم نداریم و کسی که ولایت بر قضا دارد، می‌تواند آنان را برای قضا (مخصوصاً در امور مربوط به زنان و حقوق خانوادگی) منصوب نماید، و این به خاطر حجیّت اطلاق ادلّه قضا بر عمومیت و شمول است؛ و همچنان که مردان از قِبل ائمّه معصوم(علیهم السلام) مجاز در تصدّی قضا هستند، زنان هم از قِبل آنها مجازند، مخصوصاً نسبت به شئون زنان و حقوق آنها.[نیازمند منبع]
  4. در مورد ولایت بر صغیر و اموال او، با نبودن پدر، نظر او این است که مادر، قیّم قهری است و مشمول ادلّه احسان و معروف و خیر و برّ است و ولایت بر صغیر، بیش از برّ و احسان، چیز دیگری نیست و به حکم آیه شریفه: «وَ اُولُوا الاَْرْحامِ بَعْضُهُمْ اَوْلی بِبَعْض»، < ۱> مادر بر پدربزرگ، اولویت دارد، و با نبود مادر، پدربزرگ، قیّم فرزند است.[نیازمند منبع]
  5. صانعی در باب تفاوت دیه زن و مرد می‌گوید: دیه زن و مرد، مساوی است و این حکم، مستفاد از اطلاق ادلّه دیه‌است، و دلیل معتبری بر تقیید نداریم.[نیازمند منبع]
  6. درباره موسیقی، نظر او چنین است که حرمت موسیقی و غِنا، حرمت محتوایی است و هر صوت و غنا و موسیقی ای که در آن، ترویج بی بند و باری و بی عفّتی و به انحراف کشیدن انسانها نباشد و چهره اسلام را بد نشان ندهد، حرام نیست.[نیازمند منبع]
  7. او در مورد کفّار می‌گوید: اظهر طهارت آنان، همانند طهارت مسلمانان است. گرچه کفّار حربی که بر سرِ اسلام و اعتقاد مسلمانان با آنان می‌جنگند (نه به سبب جهات دیگر) و معاند دینی هستند (همانند اندکی از بقیّه کفّار که با یقین به حقّانیت اسلام، باز منکر آن هستند)، محکوم به نجاست‌اند.[نیازمند منبع]
  8. درباره ربا گفته‌است: حکم تحریم ربا که در آیات و روایات آمده و به آن اشاره شده، مختصّ به ربای استهلاکی است نه ربای استنتاجی.[نیازمند منبع]
  9. وی قائل به عمومیّت قصاص است برای قتل هر انسانی که خونش در حکومت اسلامی محترم است، بدون تفاوت از حیث مسلمان و کافر بودن قاتل و مقتول. قصاص، حیاتی است برای صاحبان خِرَد: «وَلَکُمْ فِی الْقِصاصِ حَیاةٌ یا اُولِی الاَْلْبابِ»< ۲> و این نظریه، مستند است به اطلاقات و عمومات قصاص و برخی از اخبار مسئله که حجّت است.[نیازمند منبع]
  10. او در مورد ولایت و حاکمیت و مرجعیّت و بقیّه شئون فقیه، ذکوریّت را شرط ندانسته و مناط را همان فقه و تقوا می‌داند. صانعی مدّعی است که در حقوق اسلامی، همچنان که تبعیض نژادی نیست و سفید و سیاه برابرند، تبعیض جنسیّتی و ملّیتی نیز وجود ندارد.[نیازمند منبع]
  11. پس از تصویب لایحه حمایت از خانواده که بر اساس یکی از مواد آن مردان بدون آگاهی همسر قبلی می‌توانند با اجازه دادگاه اقدام به ازدواج مجدد نمایند، وی طی فتوایی ازدواج مجدد بدون اطلاع همسر اول را حرام دانست.[نیازمند منبع]

دیدگاه‌های ویژه در مورد حقوق زنان

یوسف صانعی، در مورد حقوق زنان دیدگاه‌های متفاوتی نسبت به اکثر مراجع دارد. از جمله موارد زیر:[۵]

  • عدم شرطیت مردبودن در مرجعیت دینی
  • عدم شرطیت مردبودن در کلیه مناصب حکومتی
  • عدم شرطیت مردبودن در قضاوت
  • تساوی زن و مرد در قصاص نفس و اطراف
  • تساوی دیهٔ زن و مرد در دیهٔ نفس و اطراف
  • زن، در صورتی که شوهرش وارث دیگری نداشته باشد، تمام اموال شوهر را ارث می‌برد.
  • ارث بردن زن از همهٔ اموال شوهر (از عین منقولات و از قیمت غیرمنقولات)
  • عدم حرمت خروج زن از منزل بدون اجازهٔ شوهر، در مواردی که خلاف شئون مرد و یا خلاف حق استماع مرد نباشد.
  • عدم نیاز به اذن شوهر در نذری که در مورد خود زن بوده و یا در مال خود مستقل باشد، در صورتی که خلاف حق استمتاع مرد نباشد.
  • طلاق در دست مرد است، ولی اگر زن مهریهٔ خود را ببخشد و درخواست طلاق نماید، بر مرد واجب است که او را طلاق دهد.
  • مادر هم مانند پدر در قتل فرزند قصاص نمی‌شود، مگر آنکه مرگ به علت اغراض شخصی باشد که در آن صورت، حکم پدر و مادر یکسان بوده و هر کدام به دلیل اغراض شخصی دست به قتل فرزند بزند، باید قصاص شود.
  • با نبود پدر، مادر بر طفل و اموال او ولایت دارد و بر پدربزرگ مقدم است.
  • ازدواج موقت مختص به شرایط خاص می‌باشد نه به عنوان عدل ازدواج دایم.

دیدگاه‌های ویژه در مورد غیرمسلمانان

وی، در مورد غیرمسلمانان نیز دیدگاه‌های متفاوتی دارد. از جمله موارد زیر:[۵]

  • برابری دیهٔ غیرمسلمان با دیهٔ مسلمان
  • تساوی غیرمسلمان و مسلمان در قصاص

کتاب‌های چاپ‌شده

کتب فارسی

  1. رسالهٔ توضیح‌المسائل
  2. مجمع‌المسائل (سه جلد)
  3. استفتائات قضایی (دو جلد)
  4. احکام بانوان
  5. احکام نوجوانان
  6. احکام پزشکی
  7. منتخب‌الاحکام (فارسی)
  8. مناسک حج
  9. منتخب مناسک حج
  10. احکام حج، ویژهٔ بانوان
  11. احکام عمرهٔ مفرده
  12. هفتاد و دو مسئله از مسائل عمرهٔ مفرده
  13. منتخب اعمال و مناسک حج
  14. صد و ده مسأله از مسائل حج
  15. چهل مسئله در حج
  16. احکام تعلیم و تربیت
  17. احکام اعتکاف
  18. شهادت زن در اسلام
  19. چکیدهٔ اندیشه‌ها
  20. همراه با آفتاب
  21. عقل و عاطفه در نهضت عاشورا
  22. حدیث زندگی (داستان زندگی آقا شیخ محمدعلی صانعی)
  23. امام خمینی و راز احیای اجتهاد در عصر حاضر
  24. امام خمینی، اسوهٔ مردم و حکومت
  25. منتخب ادعیه و اعمال ماه مبارک رمضان
  26. نگاهی کوتاه به‌زندگی مرجع عالیقدر تقلید
  27. زندگی‌نامه مرجع عالیقدر

کتب عربی

  1. مصباح المقلدین
  2. منتخب الاحکام (عربی)
  3. کتاب الطلاق
  4. کتاب القصاص
  5. کتاب الإرث (۲مجلد)
  6. مجمع الفائدة و البرهان (ج۱)
  7. التعلیقة علی عروة الوثقی (۴ مجلد)
  8. التعلیقة علی تحریر الوسیلة (۲ مجلد)
  9. هدایة الناسکین
  10. دلیل الناسک
  11. مناسک الحج
  12. مأة مسألة و عشر من مسائل الحج
  13. شهادة المرأة فی الاسلام
  14. رسالة فی الربا
  15. لباب الالباب
  16. مصابیح الاحکام (۲ مجلد)
  17. منجزات مریض
  18. نبذة عن حیاة المرجع الجلیل
  19. حیاة المرجع الکبیر الصانعی

مجموعه نظرات فقهی او

این مجموعه که توسط مؤسسه فرهنگی - هنری فقه الثقلین تنظیم و منتشر شده‌است عبارت اند از:

  1. فقه و زندگی (۱) ربای تولیدی
  2. فقه و زندگی (۲) برابری قصاص(زن و مرد، مسلمان و غیر مسلمان)
  3. فقه و زندگی (۳) برابری دیه(زن و مرد، مسلمان و غیر مسلمان)
  4. فقه و زندگی (۴) قیومت مادر
  5. فقه و زندگی (۵) ارث زن از شوهر(در صورت انحصار)
  6. فقه و زندگی (۶) قمار، مسابقات و سرگرمی
  7. فقه و زندگی (۷) بلوغ دختران
  8. فقه و زندگی (۸) طلاق خلع
  9. فقه و زندگی (۹) ارث غیر مسلمان از مسلمان
  10. فقه و زندگی (۱۰) کتب ضلال

فعالیت های سیاسی

قبل از انقلاب

اغلب مبارزات سیاسی و فعّالیتهای انقلابی صانعی در قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، تلاش در ابعاد فرهنگی و تبلیغاتی بوده‌است. این تلاشها از طریق تبلیغ، سخنرانی، حضور در تظاهرات و راهپیمایی‌ها و صدور اعلامیه و بیانیه‌های سیاسی انجام می‌گرفت.

بر اساس آنچه در جلد سوم کتاب اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده‌است، نام و امضای یوسف صانعی، در ذیل حدود سی اعلامیه سیاسی و انقلابی به ثبت رسیده‌است که اولین آن، نامه‌ای است که پس از انتقال خمینی از ترکیه به نجف، از سوی علمای قم، خطاب به وی نوشته شده‌است. [پاورقی ۲] همچنین آخرین بیانیه‌ای که نام و امضای وی و دیگر همراهان انقلاب در ذیل آن به چشم می‌خورد، اعلامیه‌ای است که در مخالفت با دولت بختیار، در تاریخ ۱۳۵۷/۱۰/۱۷ صادر شده‌است.

شاید مهم‌ترین بیانیه شدیداللحن مبلغان مذهبی در قم در قبل از انقلاب، بیانیه مربوط به «خلع ید شاه از حکومت» است که به تأیید جمعی از فضلا و مدرّسان حوزه علمیه قم رسیده‌است و نام و امضای یوسف صانعی نیز در ذیل آن به چشم می‌خورد.

یوسف صانعی عضو سابق شورای نگهبان بود ولی در تاریخ ۱۹ دی ۱۳۶۱استعفا داد.[۶]


حوادث مرتبط با انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸

نظر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم درباره صلاحیت مرجعیت یوسف صانعی

در دی‌ماه ۱۳۸۸ جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اعلام کرد که یوسف صانعی شایستگی تصدی مرجعیت ندارد. آیت‌الله صانعی از جمله مراجع حامی جنبش سبز به شمار می‌رفت که انتقادات تندی بر علیه دولت احمدی نژاد ابراز کرده و دفاترش در برخی شهرها مورد حمله هواداران دولت قرار گرفته بود. از سوی دیگر صدور بیانیه پیرامون صلاحیت مراجع تقلید بی سابقه به شمار می‌رفت. در اطلاعیه جامعه مدرسین آمده بود: «با توجه به پرسش‌های مکرّر مؤمنان، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم براساس تحقیقات به عمل آمده در یک سال گذشته و پس از جلسات متعدد به این نتیجه رسیده‌است که ایشان فاقد ملاک‌های لازم برای تصدّی مرجعیت می‌باشد.»[۷] البته جامعه مدرسین از سال ۱۳۷۳ فهرستی را با عنوان «مراجع جایزالتقلید» منتشر کرده که نام آیت‌الله صانعی و بسیاری از دیگر مراجع معروف از جمله آیت‌الله سیستانی، آیت‌الله روحانی، آیت‌الله صافی گلپایگانی و آیت‌الله موسوی اردبیلی نیز در آن دیده نمی‌شود.[۸] در سال ۱۳۶۱ نیز این نهاد آیت‌الله شریعتمداری را از مرجعیت خلع کرده بود. گفته می‌شود انتقادات صانعی از حکومت پس از انتخابات سال ۸۸ ایران و جلوگیری از رجوع مقلدان آیت‌الله منتظری به او از دلایل این تصمیم بوده‌است. دفتر صانعی در اولین واکنش خواستار انتشار اسامی حاضران در جلسات مورد اشاره در نامه منسوب به جامعه مدرسین و روشن شدن سوابق علمی کسانی شد که به عدم صلاحیت آقای صانعی رأی داده‌اند.[۹] به دنبال این وقایع، مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم با انتشار بیانیه‌ای ضمن اظهار تعجب و تأسف از بیانیهٔ دبیر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم اعلام کرد که موقعیت مرجعیت مثل مناصب حکومتی نیست که شخص، گروه، نهاد و تشکلی برای خود حقی در نصب و عزل آن قائل باشد.[۱۰] همچنین مجمع روحانیون مبارز با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که جای هیچگونه تردیدی در مرجعیت آیت‌الله صانعی نیست و این مرجعیت با بیانیه یک گروه مورد پذیرش مقلدان قرار نگرفته‌است که با بیانیه گروهی دیگر از اعتبار بیفتد.[۱۰]

واکنش مراجع تقلید شیعه

این موضوع با واکنشهای مختلفی از جانب مراجع تقلید مواجه شد:[۱۱]

  • دفتر سید علی خامنه‌ای در پاسخ به این موضوع رجوع به یکی از مراجع تقلید و نظر این مراجع را در این خصوص یادآور شده‌است.
  • سید علی سیستانی گفت: جامعه مدرسین مرجع تشخیص صلاحیت مراجع نیست.
  • سید عبدالکریم موسوی اردبیلی، از مراجع تقلید نیز ادامه تقلید از یوسف صانعی را بلامانع عنوان کرد.
  • حسین نوری همدانی درباره این موضع گفته‌است: «به سادگی نمی‌توان صلاحیت یک مرجع تقلید را زیر سوال برد اما اگر شخص مقلد با تحقیقات از آیت آلله صانعی پیروی می‌کند می‌تواند ادامه دهد تا زمانی که فسق مرجع مورد نظر اثبات شود.»
  • مکارم شیرازی گفت: «در ادامه پیروی از آیت‌الله صانعی ایرادی وارد نیست و همانطور که امام خمینی دیدگاههای سیاسی آیت‌الله منتظری را مردود می‌دانستند اما به مرجعیت ایشان خللی وارد نشد و ایشان هم‌چنان مقلدانی داشتند، در موضوع آیت‌الله صانعی نیز به همین‌گونه برخورد شود.»
  • حسین وحید خراسانی نیز عنوان کرد در این‌باره نمی‌تواند نظر دهد و از اعلام نظر خودداری کرد ولی در عین حال خواستار تماس با دفتر رهبری شد.
  • عبدالله جوادی آملی نیز در این خصوص اعلام کرد: «در این موضع تشخیص به عهده خود مقلد است و اگر قول و حرف جامعه مدرسین برای مقلد حجت است باید از پیروی از آیت‌الله صانعی برگردد.»
  • اسدالله بیات زنجانی در مورد این موضوع اعلام کرد: «اینجانب ضمن تأکید مؤکد بر شأن و منزلت اجتهادی و فقهی مرجع عالیمقام حضرت آیت‌الله صانعی- ایّده‌الله‌تعالی- همهٔ مقلدان ایشان را در پیروی از فتاوای ایشان مأجور می‌دانم و یقین دارم که بدرفتاری‌ها و کج‌خلقی‌های اخیر علیه برخی مراجع تقلید و نهادهای مستقل حوزوی مانند مجمع محققین و مدرسین حوزه، که در خوشبینانه‌ترین حالت ناشی از جمود و کج‌فهمی است، راه به جایی نخواهد برد»[۱۲]
واکنش شخصیت‌های سیاسی
  • علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی، رییس سابق مجلس خبرگان و رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام، در پاسخ به سؤالی در مورد نقش مرجعیت در فقه شیعه و اقدام جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در رد صلاحیت مرجعیت آیت‌الله صانعی، گفت: «در تاریخ تشیع هیچ‌گاه مرجعی توسط جایی نصب یا عزل نشده بلکه مردم با تشخیص خود و پرداخت وجوهات فرد مناسب به عنوان مجتهد را انتخاب کرده‌اند.»[۱۳]

سخنرانی یوسف صانعی در گرگان

در مرداد ۱۳۸۸ یوسف صانعی سخنانی را طی سخنرانی در گرگان مطرح نمود و در قسمتی از آن مطرح نمود:

«یک آقایی … گفت ما یک آقایی داریم که مرتب امام زمان را می‌بیند … بیا ببرمت سراغ آن آقا که با آن آقا تماس داشته باش. … گفت باشه، این آدم زرنگی بود گفت بروم از خودش بپرسم بعد بیام برویم. آمد سراغ خود آن شخص. گفت شما امام زمان را می‌بینید گفت این حرفها چیه؟ کی من امام زمان را می‌بینم کی توجه داشتم به این حرفها، من کجا دیدم. گفت: ابداً محال است. برگشت، به آن مرید گفت … که تو گفتی امام زمان را می‌بیند من رفتم سراغ خودش گفت نه من امام زمان را نمی‌بینم، گفت: … امام زمان را می‌بیند از حرامزادگی‌اش دروغ می‌گوید. »

سایت‌های طرفدار دولت مقصود کلمه «حرامزاده» را محمود احمدی‌نژاد ذکر کرده‌اند این درحالی است که دفتر یوسف صانعی اعلام کرده «اظهارات صانعی یک حکایت بوده و ربطی به فرد خاصی ندارد.»[۱۴]

در پی این سخنرانی دفتر حقوقی ریاست جمهوری شکایتی از یوسف صانعی تنظیم و تسلیم دادگاه ویژه روحانیت نمود[۱۵]

تعطیلی دفتر نماینده یوسف صانعی در گرگان

«۲۰۰ نفر از نیروهای موسوم به حزب اللهی و بسیجی» با تجمع در مقابل دفتر صانعی خواستار پلمپ این دفتر شدند. در تاریخ ‎۱۳/۱۰/۱۳۸۸ دفتر یوسف صانعی در گرگان بنا بر تصویب شورای تامین استان گلستان و با حضور معاون دادستان و رئیس نیروی‌انتظامی گلستان[۱۶] تعطیل شد. دفتر یوسف صانعی این عمل را «کم نظیر در طول تاریخ شیعه» خواند.[۱۷]

تعطیلی دفتر نماینده یوسف صانعی در تبریز

یک گروه بیست نفره متشکل از دو روحانی معمم و چهار طلبه غیر معمم و چهارده نفر از چریک‌های انصار خزب الله به دستور فردی بنام روح الله بجانی تابلوی دفتر آیت الله صانعی را پایین کشیده و درب و پنجره آن دفتر در تبریز را جوشکاری کرده و از آن تاریخ دفتر تعطیل است.[۱۸]

حمله و تخریب دفتر قم

بامداد روز ۲۴ خرداد ۱۳۸۹ دفتر صانعی در قم با حمله گروهی لباس شخصی مواجه شد و خسارات زیادی به آن وارد و بر روی دیوارهای محل، شعارهایی علیه وی نوشته شد. بهانه این حمله حضور مهدی کروبی رئیس سابق مجلس ایران در دفتر وی بود. تصاویری که وب‌گاه رسمی صانعی پس از این حادثه منتشر کرد نشان می‌داد که همه‌چیز حتی پنکه سقفی دفتر نیز نابود شده‌است.[۱۹]

دو نماینده مجلس در اظهارات جداگانه‌ای این اقدام را به هواداران دولت نسبت داده و خواستار رسیدگی و دستگیری حمله کنندگان شدند.[۲۰] همچنین تعدادی از مراجع شیعه از جمله بیات زنجانی، گرامی، زرندی و دستغیب در واکنش به این رویداد، آن را محکوم نمودند.[۲۱] همچنین هاشمی رفسنجانی، سید حسن خمینی، سید محمد خاتمی، مهدی کروبی و میرحسین موسوی و علی لاریجانی نیز به این اقدام واکنش نشان دادند.[۲۲]

مسدود شدن وبگاه

وبگاه بیات زنجانی و یوسف صانعی از فقهای ساکن شهر قم در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۸۹ فیلتر شد.[۲۳].

پاورقی

  1. تقریرات آن درس به قلم دو تن از شاگردانشان، موجود است.
  2. تاریخ انتشار نامه مهر ماه ۱۳۴۴ است.

منبع

  1. «آیت‌الله صانعی: خون به ناحق ریخته، گریبان مستبدان را خواهد گرفت». وب‌گاه رسمی بی‌بی‌سی فارسی. ۲۲ تیر ۱۳۸۸. دریافت‌شده در شهریور ۱۳۸۸. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
  2. «شکایت دولت از آیت‌الله صانعی». خبرگزاری آفتاب. ۲۳ شهریور ۱۳۸۸. دریافت‌شده در دی ۱۳۸۸. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
  3. «شکایت دولت از آیت‌الله صانعی». وب‌گاه رسمی روزنامهٔ اعتماد. ۲۳ شهریور ۱۳۸۸. دریافت‌شده در دی ۱۳۸۸. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
  4. پایگاه اطلاع رسانی دفتر حضرت آیت الله العظمی صانعی :: بازتاب
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ چکیدهٔ اندیشه‌ها، آشنایی با دیدگاه‌های حضرت آیت‌الله‌العظمی صانعی (مدظله‌العالی)، قم: انتشارات میثم تمّار، ۱۳۸۷، ص. ۸، شابک ISBN ۹۷۸-۹۶۴-۲۷۸۶-۲۷-۵ مقدار |شابک= را بررسی کنید: invalid character (کمک) پارامتر |چاپ= اضافه است (کمک)
  6. اعضاء سابق شورای نگهبان
  7. نظر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در باره مرجعیت آقای حاج شیخ یوسف صانعی چیست؟ پایگاه اطلاع‌رسانی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
  8. «سخنی با رئیس جامعه مدرسین: حضرت آیت‌الله! جامعه مدرسین برای آینده شیعه نیز لازم است». وب‌گاه خبرِ آینده. ۱۳ دی ۱۳۸۸. دریافت‌شده در اسفند ۱۳۸۸. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
  9. واکنش دفتر آیت‌الله صانعی به نظر جامعه مدرسین خبرآنلاین، ۱۲ دی ۱۳۸۸؛ جامعه مدرسین: آقای صانعی فاقد ملاک‌های لازم برای مرجعیت است پارسینه، ۱۲ دی ۱۳۸۸
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ «یک عضو جامعه مدرسین: آن‌هایی که می‌گویند تصمیم ما سیاسی بود، غلط می‌کنند/بیانیه مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم». خبرنامهٔ امیرکبیر. ۱۴ دی ۱۳۸۸. دریافت‌شده در دی ۱۳۸۸. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
  11. نظر مراجع در مورد تقلید از آیت‌الله صانعی
  12. «تأکید آیت‌الله بیات زنجانی بر منزلت اجتهادی آیت‌الله صانعی». پایگاه اطلاع‌رسانی نوروز. ۱۴ دی ۱۳۸۸. دریافت‌شده در بهمن ۱۳۸۸. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
  13. «آیت‌الله هاشمی رفسنجانی:هیچ‌گاه مرجعی توسط جایی نصب یا عزل نشده است». پایگاه خبری فراکسیون خط امام مجلس شورای اسلامی (پارلمان‌نیوز). ۱۴ دی ۱۳۸۸. دریافت‌شده در بهمن ۱۳۸۸. تاریخ وارد شده در |تاریخ بازدید= را بررسی کنید (کمک)
  14. اظهارات موهن یوسف صانعی در جمع تعدادی از روحانیون
  15. دفتر حقوقی ریاست جمهوری از آیت‌الله صانعی 'شکایت' می‎‌کند
  16. دفتر صانعی در گرگان پلمپ و تخلیه شد
  17. تعطیلی دفتر حضرت آیت‌الله العظمی صانعی در گرگان
  18. مزدوران شهر تبریز
  19. هشدار موسوی به 'آمران و عاملان' حمله به مراجع بی بی‌سی فارسی ۱۴ ژوئن ۲۰۱۰
    «گزارش تصویری ۱». وب سایت صانعی. ۲۴ خرداد ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۲۴ خرداد ۱۳۸۹.«گزارش تصویری ۲». وب سایت صانعی. ۲۴ خرداد ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۲۴ خرداد ۱۳۸۹.
  20. انتساب حمله به دفتر مراجع در قم به هواداران دولت۲۰۱۰-۰۶-۱۹، bbc
  21. تماس تلفنی حضرات آیات بیات زنجانی، گرامی، زرندی و دستغیب با آیت الله العظمی صانعی۲۰۱۰-۰۶-۱۹
  22. حضرت آیت الله هاشمی رفسنجانی رئیس مجلس خبرگان رهبری:این حادثه یکی از تلخ‌ترین حوادث روزگار ما بود ۲۰۱۰-۰۶-۱۹
  23. فیلتر شدن سایت آیات صانعی و بیات زنجانی

جستارهای وابسته

پیوند به بیرون