پرش به محتوا

ابن کمونه

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

سعد بن منصور معروف به ابن کمونه (۱۲۱۵-۱۲۸۴ میلادی) فیلسوف و منطق دان بغدادی و از اعضای دارالحکمه بود.

به قولی، او یهودی بوده و به اسلام گرویده‌است،[۱] یا به اعتبار اینکه جدش یهودی بوده‌است او را یهودی خوانده‌اند. مضمون ابتدا و انتهای چند کتاب مختلف او نشان می‌دهد که وی مسلمان و بلکه شیعه بوده‌است.[۲]

آثار

[ویرایش]

ابن کمونه چند اثر در منطق دارد:

  • بخش منطق کتاب الکاشف فی الحکمه الجدیده: وی در این کتاب مختصری از علم منطق را آورده و در پایان می‌گوید مباحث منطقی بسیار فروان است و بیش از آنچه را در کتابش آورده سودمند نمی‌داند. بلکه بسیاری از مباحث منطقی مطرح شده تنها برای تمرین ذهن است نه نیاز در بخش طبیعیات و الهیات.
  • بخش منطق شرح التلویحات سهروردی.
  • بخش منطق المطالب المهمه فی علم الحکمه.
  • بخش منطق الملتقط من کتاب زبده النقض و لباب الکشف (البته این کتاب تألیف نخجوانی است و ابن کمونه آن را خلاصه کرده‌است).

آراء در منطق

[ویرایش]

۱- از نظر ابن کمونه، مانند دیگر منطق‌دانان پس از شیخ اشراق، مفهومی آسان و حد حقیقی دشوار است.[۳][۴]

۲- او در تعریف، تساوی مصداقی بین معرِّف و معرَّف را شرط نمی ذاند؛ زیرا از نظر او رسم ناقص معرَّف را از بعض ماعدایش ممتاز می‌کند.[۱]

۳- شرط انتاج شکل اول و سوم فعلیت صغری نیست؛ زیرا با صغرای ممکنه نیز قیاس منتج است.[۱][۲]

۴- از نظر ابن کمونه، استقراء نوعی قیاس است. اگر استقراء ناقص باشد، ممکن است یکی از مقدماتش صادق نباشد. از این روی، این استقراء - بر خلاف استقرای تام - معتبر نیست.[۲]

پانویس

[ویرایش]
  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ابن کمونه، سعد بن منصور (۱۴۰۲). الجدید فی الحکمه. بغداد- عراق: الجمهوریة العراقیة؛ وزارة التعلیم العالی و المبحث العلمی؛ جامعة بغداد. صص. ۱۷۹.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ سهروری، شهاب الدین. التنقیحات فی شرح التلویحات. صص. ۲۳۰.
  3. سهروردی، شهاب الدین. التنقیحات فی شرح التلویحات. صص. ۵۴.
  4. ابن کمونه، سعد ابن منصور (۱۴۰۲). الجدید فی الحکمه. بغداد، عراق: الجمهوریة العراقیة، وزارة التعلیم العالی و المحث العلمی، جامعة بغداد. صص. ۱۵۸.

منابع

[ویرایش]
  • الجدید فی الحکمة، ابن کمونه.
  • التنقیحات فی شرح التلویحات، سهروردی.