انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۳۹۶)
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نتیجهٔ انتخابات براساس نامزدان برنده به تفکیک استان‌های ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نتیجهٔ انتخابات براساس حدود درصد نامزدان برنده به تفکیک شهرستان‌های ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.jpg)
دوازدهمین دورهٔ انتخابات ریاست‌جمهوری ایران در روز جمعه ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۶ برگزار شد.[۱][۲][۳] همزمان پنجمین انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا نیز برگزار شد.[۴] نام‌نویسیِ داوطلبان از روز ۲۲ فروردین ۱۳۹۶ آغاز شد و تا ۵ روز ادامه داشت.[۵] پس از اعلام نام نامزدهای تأیید صلاحیت شده، آن‌ها از ۸ تا ۲۷ اردیبهشت (جمعاً به‌مدتِ ۲۰ روز) برای تبلیغات انتخاباتی زمان داشتند.[۶] رئیس‌جمهور مستقر، حسن روحانی، مجاز به شرکت در انتخابات برای دومین بار پیاپی شد که با سید ابراهیم رئیسی ، سید مصطفی هاشمی‌طبا و سید مصطفی میرسلیم رقابت کرد.
طبق نتیجه رسمی انتخابات حسن روحانی با کسب ۵۷٪ آرا، مجدداً به عنوان رئیس‌جمهور ایران انتخاب شد.[۷] انتخابات ریاست‌جمهوری ایران ۱۳۹۶ به دید افراد و رسانه‌ها به عنوان رقابتی‌ترین انتخابات تاریخ ایران مطرح شد.[۸][۹][۱۰]
روند برگزاری
[ویرایش]بر پایه مادهٔ ۳ قانون انتخابات ریاست جمهوری، وزارت کشور موظف است دست‌کم پنج ماه پیش از پایان دوره چهار ساله ریاست جمهوری (۱۲ اسفند) مقدمات اجرای انتخابات را فراهم آورد.
نام‌نویسی نامزدان از سه‌شنبه ۲۲ ام تا شنبه ۲۶ فروردین انجام شد. تبلیغات نیز از ۸ تا ۲۷ اردیبهشت پس از اعلام نامزدان تأییدشده انجام شد.
انتخابات جمعه ۲۹ اردیبهشت برگزار شد.[۱۱]
روش
[ویرایش]انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران با روش دومرحله‌ای برای یک دورهٔ چهار ساله انجام می‌شود. در صورتی که هیچ نامزدی نتواند اکثریت مطلق (۱+۵۰٪) را به‌دست‌آورد، انتخابات در روز جمعه بعدی بین دو نامزدی که بیشترین رأی را آورده باشند انجام خواهد شد.[۱۲]
تشخیص صلاحیت افرادی که برای نامزدی نام‌نویسی می‌کنند به عهدهٔ شورای نگهبان قانون اساسی است. در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران شروط زیر برای نامزدهای ریاست‌جمهوری آورده شده:
- رجل مذهبی و سیاسی
- ایرانی‌الاصل
- شهروند ایران
- مدیر و مدبر
- دارای حسن سابقه و امانت و تقوی
- مؤمن و معتقد به مبانی جمهوری اسلامی ایران
- مؤمن و معتقد به مذهب رسمی کشور
زمان‌بندی
[ویرایش]برنامه زمان‌بندی انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری ایران به شرح زیر است:[۱۳]
- ۲۲ فروردین ۹۶: صدور دستور شروع انتخابات توسط وزیر کشور
- ۲۲ تا ۲۴ فروردین ۹۶: تشکیل هیئت اجرایی توسط فرمانداری‌ها
- ۲۲ تا ۲۶ فروردین ۹۶: ثبت نام از داوطلبان به مدت ۵ روز (از زمان صدور دستور شروع انتخابات)
- ۲۷ تا ۳۱ فروردین ۹۶: رسیدگی به صلاحیت داوطلبان توسط شورای نگهبان
- ۱ تا ۵ اردیبهشت ۹۶: تمدید مهلت رسیدگی به صلاحیت داوطلبان توسط شورای نگهبان
- ۶ تا ۷ اردیبهشت ۹۶: انتشار اسامی نامزدها توسط وزارت کشور
- ۸ تا ۲۷ اردیبهشت ۹۶: تبلیغات انتخاباتی نامزدها
- ۲۸ اردیبهشت ۹۶: ممنوعیت تبلیغات انتخاباتی نامزدها
- ۲۹ اردیبهشت ۹۶: اخذ رأی
نامزدان
[ویرایش]نام‌نویسی از نامزدان از ۲۲ تا ۲۶ فروردین انجام شد. در پایان روند نام‌نویسی که در ساختمان وزارت کشور انجام گرفت، جمعاً ۱۶۳۶ نفر ثبت‌نام کردند؛ از این تعداد ۱۳۷ نفر زن و ۱۴۹۹ نفر مرد بودند. جوان‌ترین ثبت‌نام‌کننده ۱۸ سال و مسن‌ترین ۹۲ سال داشت.[۱۴]
نامزدهای تأیید شده از سوی شورای نگهبان
[ویرایش]در ۳۱ فروردین ۱۳۹۶ ستاد انتخابات کشور با صدور اطلاعیه شماره هشت خود، شش نامزد احراز صلاحیت شده انتخابات ریاست‌جمهوری را معرفی کرد:[۱۵]
| گرایش | نام نامزد | تولد (سن) | نگاره | حزب | حامیان | سمت‌های کلیدی | تحصیلات |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| اعتدال‌گرا | حسن روحانی[۱۶] | ۱۳۲۷ (۶۸ سال) |
 |
اعتدال و توسعه جامعهٔ روحانیت |
اصلاح‌طلبان[۱۷][۱۸]، اعتدال‌گرایان روحانیون مبارز[۱۹]، اعتدال و توسعه[۲۰] مردم‌سالاری[۲۱]، اتحاد ملت[۲۲] اراده ملت[۲۳]، نهضت آزادی[۲۴] شورای اصلاحات[۲۵]، حزب کار[۲۶] خانه کارگر[۲۷]، مدرسین دانشگاه[۲۸] اصولگرایان معتدل[۲۹] |
رئیس‌جمهور کنونی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام نمایندهٔ مجلس خبرگان رهبری دبیر شورای عالی امنیت دولت رفسنجانی و خاتمی نمایندهٔ مجلس شورای اسلامی دوره دوم تا پنجم |
دکترای حقوق اساسی |
| اصولگرا | سید ابراهیم رئیسی[۳۰] | ۱۳۳۹ (۵۶ سال) |
 |
جامعه روحانیت مبارز | جمنا[۳۱]، جامعه مدرسین[۳۲] روحانیت مبارز[۳۳]، جبهه پایداری[۳۴] رفاه کارگران[۳۵]، عدالت‌طلبان[۳۶] اسلامی دانشجویان[۳۷]، وفاق ملی و پیشرفت[۳۸]، کانون دانشگاهیان[۳۹] |
متولی آستان قدس رضوی نمایندهٔ مجلس خبرگان رهبری دادستان پیشین کل کشور معاون اول پیشین قوه قضائیه رئیس پیشین سازمان بازرسی کل کشور |
دکترای فقه و حقوق |
| سید مصطفی میرسلیم[۴۰] | ۱۳۲۶ (۶۹ سال) |
 |
مؤتلفه اسلامی | مؤتلفه اسلامی[۴۱] | عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام رئیس شورای مرکزی حزب مؤتلفه اسلامی مشاور عالی و سرپرست نهاد رئیس‌جمهور خامنه‌ای وزیر ارشاد دولت دوم هاشمی رفسنجانی سرپرست پیشین شهربانی کل کشور |
کارشناسی ارشد مکانیک | |
| اصلاح‌طلب | سید مصطفی هاشمی‌طبا[۴۲] | ۱۳۲۵ (۷۰ سال) |
.jpg)
|
کارگزاران سازندگی | — | وزیر صنایع سنگین دولت باهنر وزیر صنایع دولت اول موسوی رئیس سازمان تربیت بدنی دولت رفسنجانی و خاتمی رئیس پیشین کمیته ملی المپیک ایران نامزد تأییدشدهٔ انتخابات در سال ۱۳۸۰ |
کارشناسی ارشد نساجی |
نامزدهای کنار کشیده
[ویرایش]دو تن از نامزدها با وجود تأیید صلاحیت از سوی شورای نگهبان پیش از رأی‌گیری از نامزدی انصراف دادند.
| گرایش | نام نامزد | تولد (سن) | نگاره | حزب | حامیان | سمت‌های کلیدی | تحصیلات | توضیح |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| اصولگرا | محمدباقر قالیباف[۴۳] | ۱۳۴۰ (۵۵ سال) |
.jpg)
|
مستقل | جمنا،[۴۴] پیشرفت و عدالت[۴۵] | شهردار تهران فرمانده پیشین نیروی انتظامی نماینده دولت خاتمی در ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز فرمانده پیشین نیروی هوایی سپاه پاسداران نامزد تأییدشدهٔ انتخابات در سالهای ۱۳۸۴ و ۱۳۹۲ |
دکترای جغرافیای سیاسی | به نفع سید ابراهیم رئیسی انصراف داد. |
| اصلاح‌طلب | اسحاق جهانگیری[۴۶] | ۱۳۳۶ (۵۹ سال) |
|
کارگزاران سازندگی | — | معاون اول رئیس‌جمهور رئیس پیشین حزب کارگزاران سازندگی وزیر معادن و فلزات دولت اول خاتمی وزیر صنایع و معادن دولت دوم خاتمی نمایندهٔ مجلس شورای اسلامی دوره دوم و سوم |
دکترای مدیریت صنعتی | به نفع حسن روحانی انصراف داد. |
ردصلاحیت شده‌ها
[ویرایش]
چندین نفر از شخصیت‌های مشهور در این دوره صلاحیتشان احراز نشد. برخی از مشهورترین تأییدنشدگان:
محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور پیشین، مهم‌ترین تأییدنشدهٔ این دوره بود. همچنین حمید بقایی معاون اجرایی او در دولت دهم نیز تأیید نشد.
علیرضا زاکانی نمایندهٔ پیشین مجلس و حمیدرضا حاجی‌بابایی وزیر آموزش و پرورش دولت دهم، دو تن از پنج نامزد نهایی جبهه مردمی انقلاب اسلامی (جمنا) بودند که صلاحیتشان تأیید نشد.
از دیگر چهره‌های سرشناس دولت احمدی‌نژاد، همچنین مسعود زریبافان رئیس بنیاد شهید، صادق خلیلیان وزیر کشاورزی، محمدمهدی زاهدی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، سید احمد موسوی معاون حقوقی و مجلس، به تأیید شورای نگهبان نرسیدند.
از دیگر نمایندگان پیشین مجلس نیز محمدعلی پورمختار، موسی‌الرضا ثروتی، عوض حیدرپور، محسن رهامی، حسن سبحانی، قاسم شعله‌سعدی، اعظم طالقانی، سید احمد کاشانی، مصطفی کواکبیان، عبدالحسین مقتدایی، علیرضا منادی، حسن نوروزی، علی یوسف‌پور تأیید صلاحیت نشدند.
همچنین در میان این افراد نام سید محمد غرضی نامزد انتخابات ریاست جمهوری دور پیش، سید هاشم بطحایی گلپایگانی عضو مجلس خبرگان رهبری و محمد هاشمی رفسنجانی رئیس پیشین سازمان صدا و سیما نیز به چشم می‌خورد.
رقابت‌های انتخاباتی
[ویرایش]| این مقاله بخشی از رشته مقالات دربارهٔ سیاست در ایران است |
| نظام جمهوری اسلامی ایران |
|---|
 |
| قانون اساسی |
|
|
رقابت‌های انتخاباتی قانونی، همچون دوره‌های پیشتر رسماً از هنگام اعلام صلاحیت‌ها تا دو روز پیش از انتخابات بود. روز قبل از انتخابات هرگونه تبلیغات ممنوع است. صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران برای هر نامزد ۲۱۰ دقیقه برای گفتگوی مبارزات انتخاباتی در تلویزیون در نظر گرفت.
رسانه‌های اجتماعی
[ویرایش]دو ماه قبل از انتخابات، قوه قضاییه ایران برخی از مدیران کانال تلگرامی طرفدار حسن روحانی را به جرم «جنایات علیه اخلاق عمومی و انتشار فحاشی» دستگیر کرد. کمپین‌های انتخاباتی همچنین از اینستاگرام و ویژگی آن در پخش فیلم‌های زنده برای تبلیغات خود در زمان مبارزات انتخاباتی استفاده کردند.
رئیسی
[ویرایش]جمنا
[ویرایش]جبههٔ مردمی نیروهای انقلاب اسلامی تشکلی است ائتلافی، که عمدتاً از اصولگرایان تشکیل شده‌است. از میان پنج نامزد نهایی این جبهه چهار تن ثبت‌نام کردند که در نهایت دو نفر از ایشان تأیید صلاحیت شدند. حمیدرضا حاجی‌بابایی و علیرضا زاکانی دو نامزدی بودند که صلاحیتشان احراز نشد. مهرداد بذرپاش دیگر نامزد نهایی جبهه نیز پس از حضور در وزارت کشور، از نام‌نویسی انصراف داد.
بدین ترتیب سید ابراهیم رئیسی و محمدباقر قالیباف نامزدان اصلی جمنا در انتخابات معرفی شدند[۴۷] که قالیباف در نهایت به نفع رئیسی کناره‌گیری کرد.
قالیباف
[ویرایش]محمدباقر قالیباف که با ستاد «دولت مردم» به میدان آمده‌بود، روز دوشنبه ۲۵ اردیبهشت به نفع سید ابراهیم رئیسی کناره‌گیری کرد.[۴۸]
حامیان دولت
[ویرایش]از طرف دولت یازدهم، حسن روحانی رئیس‌جمهور و نیز اسحاق جهانگیری معاون‌اول به عنوان نامزد پوششی روحانی در انتخابات شرکت کردند.
روحانی
[ویرایش]حسن روحانی رئیس‌جمهور، برای دومین دورهٔ پیاپی در انتخابات نام‌نویسی کرد.
شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان او را به عنوان کاندیدای جبهه اصلاحات و جبهه اعتدال‌گرا معرفی کرد.[۴۹]
سید محمد خاتمی رئیس‌جمهور پیشین و رهبر اصلاحات در پیامی عنوان کرد رای به روحانی را تکرار کنید.[۵۰] میرحسین موسوی و مهدی کروبی رهبران معترض به نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری ایران (۱۳۸۸) که در حصر خانگی قراردارند در بیانه‌ای با اعلام پشتیبانی از حسن روحانی گفتند که در انتخابات پیش رو شرکت خواهند کرد.[۵۱]
جهانگیری
[ویرایش]اگرچه جهانگیری بعدتر پوششی بودن خود برای روحانی را تأیید نکرد و گفت خودم می‌خواهم رئیس‌جمهور شوم.[۵۲] ولی بیشتر رسانه‌ها که پیشتر از ثبت‌نام گزینه‌ای پوششی یا ضربه‌گیر یا حمایتی برای حمایت از روحانی در انتخابات خبر می‌دادند،[۵۳] اسحاق جهانگیری را که در آخرین ساعت ثبت‌نام در انتخابات در وزارت کشور حضور به هم رساند، نامزد پوششی روحانی معرفی کردند.[۵۴][۵۵][۵۶][۵۷][۵۸][۵۹]
محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت پس از نام‌نویسی وی گفت که جهانگیری برای دفاع از دولت در انتخابات نام‌نویسی نمود، و او مکمل روحانی است.[۶۰]
همچنین برخی رسانه‌ها جهانگیری را نامزد احتیاطی تحلیل کردند، یعنی نامزدی که در صورتی که احتمال موفق نشدن روحانی افزایش یافت، جایگزین روحانی شود.[۶۱][۶۲]
جهانگیری سرانجام در سه‌شنبه ۲۶ اردیبهشت به نفع حسن روحانی کناره‌گیری کرد.[۶۳]
میرسلیم
[ویرایش]سید مصطفی میرسلیم به عنوان نامزد نهایی حزب مؤتلفهٔ اسلامی در انتخابات شرکت کرد.
هاشمی طبا
[ویرایش]سید مصطفی هاشمی‌طبا از بنیان‌گذاران حزب کارگزاران سازندگی که در سال ۱۳۸۰ نیز در انتخابات شرکت کرده‌بود، در این انتخابات حضور پیدا کرد. هاشمی طبا در انتها با صدور بیانیه‌ای از حسن روحانی حمایت نمود.
تاییدیه‌ها و موضع‌ها
[ویرایش]مشارکت
[ویرایش]برخی از گروه‌های سیاسی فعال در خارج از کشور و برخی افراد درون کشور به دلایل گوناگون اعلام کرده‌اند از شرکت در انتخابات خودداری می‌کنند.
رضا پهلوی آخرین ولیعهد ایران در بیانیه‌ای دعوت به تحریم انتخابات کرد.[۹۴] احزاب کردِ حدک، سازمان انقلابی زحمتکشان، کومله، دمکرات کردستان ایران، سامان خبات، و کومله شاخه حزب کمونیست ایران نیز در بیانیه مشترکی به این دلیل که این انتخابات تحت معیارهای دمکراتیک نمی‌تواند آزاد تلقی شود آن را تحریم کردند.[۹۵]
سازمان‌های جبهه ملی ایران در خارج از کشور در بیانیه‌ای منع فعالیت احزاب منتقد و حبس روزنامه‌نگاران را از دلایل خود برای عدم شرکت در انتخابات عنوان کرد.[۹۶]
اتحاد برای دموکراسی در ایران انتخابات را نمایشی دانست و از فعالان سیاسی خواست در آن مشارکت نکنند.[۹۷] در این بین تعدادی از رهبران جبهه ملی ایران در بیانیه‌ای از حسن روحانی پشتیبانی، و این اقدام را به سود منافع و کیان ملی مصلحت کشور خواندند.[۹۸][۹۹]
در آخرین نظرسنجی، روز پیش از انتخابات ریاست جمهوری با حجم نمونه ۱۴۰۰۰ نفر در سطح کشور که از سوی ایسپا صورت گرفت، ۷۲ درصد از مردم ایران گرایش به مشارکت در انتخابات داشتند.[۱۰۰]
در ۱۶ اردیبهشت یک نفر در زرین‌شهر اصفهان به دلیل تبلیغ تحریم انتخابات دستگیر شد.[۱۰۱]
محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور پیشین ایران و معاون سابق او حمیدرضا بقایی، که صلاحیت شان در این دوره برای نامزدی تأیید نشد، اعلام کردند از هیچ‌یک از نامزدها پشتیبانی نمی‌کنند.[۱۰۲] با این حال این دو در انتخابات رأی دادند و بقایی نام احمدی‌نژاد را روی برگه رأی خود نوشت.[۱۰۳]
تخلف‌ها و اعتراض‌ها در جریان رقابت‌های انتخاباتی
[ویرایش]همانند دوره گذشته، صدا و سیما بیشترین حجم تبلیغات نامزدهای ریاست جمهوری را برعهده داشت. طبق برنامه‌ریزی‌های این سازمان، هر نامزد در مجموع ۱۴۷۰ دقیقه زمان برای تبلیغ در اختیار داشت که از آن، ۵۵۵ دقیقه مربوط به برنامه‌های رادیویی، ۵۵۵ دقیقه مربوط به برنامه‌های تلویزیونی و ۳۶۰ دقیقه مربوط به مناظرات بوده‌است.[۱۰۴] چینش نامزدها قبل از شروع برنامه‌ها و به وسیله قرعه‌کشی در حضور خود نامزدها یا نمایندگان آن‌ها صورت گرفته‌است.
اعتراض به تخلف و عملکرد صدا و سیما
[ویرایش]هم حامیان دولت و هم مخالفان دولت، اعتراض‌های گسترده‌ای به عملکرد صداوسیما داشتند، و هریک او را متهم به جانبداری از نامزد رقیب کردند.
صدا و سیما به شکل مشخص در بخش‌های مختلف برای هر ۶ نامزد ریاست جمهوری وقت تعیین نمود.
اعتراض حامیان دولت
[ویرایش]دو ستاد انتخاباتی اسحاق جهانگیری و حسن روحانی با ارائه اسناد، صدا و سیما را محکوم به تخلف آشکار حمایت از ابراهیم رئیسی نمودند.
به‌طور مثال شبکه یک، ساعت ۸:۳۰ دقیقه ۲۶ اردیبهشت همایش حامیان سید ابراهیم رئیسی[۱۰۵] را زیرنویس کرد و در هنگام پخش یک سریال از شبکه ۳ در پربیننده‌ترین ساعت‌ها، صحبت‌های محمدباقر قالیباف در حمایت از ابراهیم رئیسی نیز از اخبار سراسری به تعداد مکرر پخش و زیرنویس شد.[۱۰۶][۱۰۷]
همچنین جمعی از نمایندگان مجلس حامی روحانی که مسئولیت نظارت بر صدا و سیما را بر عهده دارند در بیانه‌ای صدا و سیما را ستاد انتخابات کاندیدای اصولگرا معرفی کردند، علی مطهری نایب‌رئیس مجلس که از حامیان روحانی است، ادعا کرده‌بود میتینگ رئیسی پخش شده ولی همایش بزرگ آزادی روحانی سانسور شده‌است و از این که تلویزیون در اخبار ۲۰:۳۰ سه دقیقه همایش انتخاباتی رئیسی را نشان داده و اجتماع ۲۰ هزار نفری اصلاح‌طلبان حامی روحانی را سه ثانیه نشان داده‌است اظهار تاسف کرد.[۱۰۸]
مجید انصاری معاون پارلمانی روحانی، با انتقاد از رویه صدا و سیما در تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری نیز اظهار کرد: از جریان خاصی که در صدا و سیما از یک سو به تخریب دولت مشغول هستند و از سوی دیگر عملاً کار ستاد انتخاباتی ۱ یا ۲ نفر از کاندیداها را انجام می‌دهد، به شدت گلایه‌مند هستیم.[۱۰۹] پیش از این نیز ستاد انتخاباتی حسن روحانی در اطلاعیه‌ای اعلام کرده‌بود، بخش‌هایی از مستند انتخاباتی روحانی با عنوان رئیس‌جمهور روحانی از سوی صدا و سیما حذف شد.[۱۱۰][۱۱۱]
احمد مازنی از اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس در یادداشتی نسبت به آنچه تبلیغات سیاسی صدا و سیما برای رئیسی خوانده‌بود، اعتراض کرد.[۱۱۲] محمد شریعتمداری رئیس ستاد حسن روحانی نیز در نامه‌ای در اعتراض به عملکرد رسانه ملی به عبدالعلی علی‌عسگری نوشت و گفت، رفتار یک‌سویه رسانه ملی موجب تحریک احساسات ضد ظلم مردم ایران می‌شود.[۱۱۳] روحانی در اعتراض به عملکرد صدا و سیما در جمع مردم زنجان گفت: صدا و سیما گرفتار یک باند سیاسی است.[۱۱۴][۱۱۵]
سحر نیوز ادعا کرده‌بود که صداوسیما هنگام پخش سخنرانی‌های روحانی، چندان تمایلی به نشان‌دادن جمعیت ندارد و زاویه دوربین متمرکز رو به سخنران است.[۱۱۶] وبگاه خبری اعتدال نیز، ادعا کرده‌بود مصاحبه‌های جهت‌دار ضد رئیس‌جمهور فعلی با انتقاد از شرایط اقتصادی، یک سوءاستفاده از مردم برای حمایت از کاندیدای خاص توسط صدا و سیما بوده‌است به شکلی که افراد مصاحبه‌کننده به شکل واضح مخاطب را به سمت و سوی کاندیدای خاص هدایت می‌کنند.[۱۱۷]
مخالفان دولت
[ویرایش]مخالفان دولت نیز متقابلاً اعتراضی به تخلفات ادعایی صداوسیما در حمایت از روحانی داشتند. از جملهٔ این اعتراض‌ها، عملکرد صداوسیما در سانسور مستند نامزد مورد حمایت آن‌ها بود.[۱۱۸][۱۱۹]
جمنا در نامه‌ای با اعتراض به صداوسیما به علت ادعای حمایت از دولت، ابراز کردند: رسانهٔ ملی به‌عنوان یک سرمایه ملی نباید به بهانه تضییقات مالی یا فشارهای صاحبان قدرت تن به بی‌عدالتی و آنتن فروشی دهد.[۱۲۰]
فعالان بسیج دانشجویی در نامه‌ای به صداوسیما از تغییر پیوستهٔ موضوع مناظره‌های انتخاباتی انتقاد کردند.[۱۲۱]
ستاد رئیسی در نامه‌ای به صداوسیما، از پخش برنامه‌های روحانی گله کرده‌بود.[۱۲۲]
تخریب ستاد و بنرهای تبلیغاتی
[ویرایش]گزارش‌های تصویری و شفاهی از تخریب بنر و شکستن شیشه‌های ستاد حسن روحانی در شهر و استان‌های تهران،[۱۲۳] سرخس،[۱۲۴] بندرعباس،[۱۲۵] تبریز، بابلسر، آمل، قزوین، همدان، قم، خوزستان، ارومیه،[۱۲۶] اصفهان، شیراز، مشهد، فسا، کرج، یزد و برخی دیگر از شهر یا استان‌های کشور بر روی خروجی رسانه‌های مختلفی درج شد.[۱۲۷] در گزارشی به نقل از سایت صبحی دیگر افرادی ناشناس به ستاد حسن روحانی در اختیاریه، تجریش و پاسداران حمله کردند و با شکستن شیشه‌های ساختمان ستاد، بنرهای نصب شده را نیز پاره کرده‌اند. در ادامه آمده‌است که، حمله‌کنندگان از گاز فلفل استفاده کرده‌اند و افراد حمله‌کننده پس از این اقدام متواری شده‌اند.[۱۲۸][۱۲۹][۱۳۰]
همچنین ستاد مرکزی ابراهیم رئیسی در شیراز دو روز مانده به انتخابات توسط حامیان دولت مورد هجوم قرار می‌گیرد و عده‌ای مجروح شده و ستاد تعطیل می‌شود. مسولین ستاد مدعی می‌شوند که نیروی انتظامی از درگیری جلوگیری نکرده‌است.[۱۳۱] فرهاد قادریان رئیس ستاد انتخاباتی رئیسی در استان اصفهان مدعی شد کارناوال‌های طرفداران روحانی به ستادهای رئیسی حمله کرده‌اند.[۱۳۲]
همزمان با انتشار گزارش‌هایی از حمله به ستادهای حسن روحانی و جلوگیری از سخنرانی فعالان سیاسی در چند شهرستان، وزیر راه و شهرسازی از فضای پلیسی کشور، راه‌اندازی ایست و بازرسی و بازرسی خودروها در تهران انتقاد کرد. به گزارش خبرگزاری ایرنا و سحام نیوز، عباس آخوندی وزیر راه اعلام کرد که شامگاه پنج‌شنبه همراه با یکی از بزرگان کشور در حال بازگشت به خانه بوده‌است که مشاهده کرده که در فاصله‌ای کمتر از ۲۰۰ متر در دو نقطه ایست و بازرسی برپا شده و خودروها مورد بازرسی قرار می‌گرفتند.[۱۳۳] همچنین به گزارش پیام نیوز در چهار روز مانده به انتخابات ریاست جمهوری در میدان ولیعصر و میدان ونک گارد ویژه نیروی انتظامی مستقر شده‌است.[۱۳۴]
خبرگزاری‌ها و رسانه‌ها
[ویرایش]بر پایه اعلام وزارت کشور و اداره کل امور مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی،[۱۳۵] خبرگزاری‌ها و برخی از روزنامه‌های وابسته به بودجه عمومی، دولت، نظامی و ارگانی را انجام هرگونه فعالیت تبلیغاتی منع نمود.[۱۳۶]
۲۷ اردیبهشت آخرین جدول کلی تخلفات رسانه‌ها در ایام انتخابات توسط اداره کل مطبوعات و خبرگزاری‌های داخلی که مشمول ماده ۶۸ قانون هستند، اعلام شد. بر اساس این جدول بیشترین تخلف به نام خبرگزاری فارس وابسته به سپاه پاسداران ثبت شده‌است که ۲۵۲ مورد را شامل می‌شود. پس از «فارس»، خبرگزاری تسنیم منتسب به سپاه پاسداران با ۲۴۵ مورد تخلف، رتبه بعدی را داراست. خبرگزاری دانشجو وابسته به بسیج دانشجویی با ۱۸۳ مورد تخلف و خبرگزاری مهر وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی با ۱۶۰ تخلف در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند.[۱۳۷]
فرارو به نقل از روزنامهٔ اصلاح‌طلب شرق در گزارشی نوشت: همه تیترهای فارس و تسنیم حاکی از رشد آرای روحانی است. در شرایطی که بیشتر هنرمندان و ورزشکاران و فرهیختگان هم از روحانی پشتیبانی کرده‌اند، رسانه‌های اصولگرا که نتوانسته‌اند دلخوری خود را از این رخداد پنهان کنند، شروع به حمله به هنرمندان کرده‌اند. روزنامهٔ اصولگرای کیهان در مقاله‌ای هواداران روحانی را نازپرورده و ضدمردم معرفی نمود.[۱۳۸]
مناظره‌ها
[ویرایش]برگزاری مناظره‌های زنده و مستقیم شش نفره نامزدهای دوازدهمین دورهٔ انتخابات ریاست‌جمهوری ایران توسط کمیسیون بررسی تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری ایران از قرار زیر اعلام و سر وقت مقرر برگزار شد.
- جمعه ۸ اردیبهشت ۱۳۹۶ (مناظره اجتماعی)
- جمعه ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۶ (مناظره سیاسی - فرهنگی)
- جمعه ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۶ (مناظره اقتصادی)
نظرسنجی‌ها
[ویرایش]| تاریخ | منبع | شمار نمونه | حاشیه خطا | 
|
|
|
|
|
|
مردد | نمی‌گویم | سایر |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| روحانی | قالیباف | رئیسی | جهانگیری | میرسلیم | هاشمی‌طبا | |||||||
| ۲۷ ارد. | پرسش / کالج-الکترال | ۱۵۰۰۰ | ۱٫۴۱٪ | ۵۸٫۵۴٪ | ۰ | ۳۵٫۱۶٪ | ۲٫۳۷٪ | ۱٫۵۶٪ | ۰٫۷۸٪ | ۱٫۵۹٪ | ||
| ۲۶ ارد. (منتشرنشده) | ایران‌پل[۱۳۹] | ۱۰۰۷ | ۳٫۰۹ | ۵۸ | ۳۶٫۴ | |||||||
| ۲۵ ارد. | پرسش / نظرسنجی حقیقی[۱۴۰] | ۱۵۰۰۰ | ۱٫۶۶٪ | ۵۵٫۴۷٪ | ۰ | ۲۸٫۴۶٪ | ۳٫۶۶٪ | ۲٫۱۸٪ | ۱٫۴۱٪ | ۶٫۲۶٪ | ۲٫۵۳٪ | |
| ۲۷ ارد. | ایپو[۱۴۱] | ۱۲۰۳ | ۲/۸۳± تا ۴/۰۶± | ۳۵٬۹٪ | ۲٬۳٪ | ۱۸٪ | ۰٪ | ۰٬۵٪ | ۰٪ | ۱۶٬۴٪ | ۲۰٪ | ۷٪ |
| ۲۶ ارد. | ایپو[۱۴۱] | ۱۱۹۴ | ۲/۸۳± تا ۳/۸۹± | ۳۰٪ | ۵٪ | ۱۳٪ | ۰٪ | ۱٪ | ۱٪ | ۲۳٪ | ۱۸٪ | ۱۰٪ |
| کناره‌گیری قالیباف در ۲۵ اردیبهشت و کناره‌گیری جهانگیری در ۲۶ اردیبهشت | ||||||||||||
| ۲۴ ارد. | ایپو[۱۴۱] | ۱۱۲۲ | ۲/۹۳± تا ۴/۳۰± | ۲۸٪ | ۹٪ | ۱۲٪ | ۱٪ | ۱٪ | ۰٪ | ۲۴٪ | ۲۲٪ | ۴٪ |
| ۲۳ ارد. | ایپو[۱۴۱] | ۱۰۱۲ | ۳/۰۸± تا ۴/۷۳± | ۲۹٫۱٪ | ۱۲٫۰٪ | ۱۰٫۷٪ | ۰٫۶٪ | ۰٫۳٪ | ۰٫۱٪ | ۲۵٫۵٪ | ۱۳٫۱٪ | ۸٫۷٪ |
| مناظرهٔ اقتصادی در جمعه ۲۲ اردیبهشت | ||||||||||||
| ۲۲ ارد. | ایپو[۱۴۱] | ۱۱۹۹ | ۲/۸۳± تا ۳/۷۵± | ۳۰٪ | ۱۲٪ | ۱۱٪ | ۱٪ | ۰٪ | ۰٪ | ۲۵٪ | ۱۱٪ | ۹٪ |
| ۲۱ ارد. | ایپو[۱۴۱] | ۱۲۱۲ | ۲/۸۱± تا ۳/۷۴± | ۲۹٪ | ۱۲٪ | ۱۱٪ | ۱٪ | ۰٪ | ۰٪ | ۲۸٪ | ۱۰٪ | ۱۰٪ |
| ۲۰ ارد. | ایپو[۱۴۱] | ۱۱۸۹ | ۲/۸۲± تا ۳/۷۵± | ۲۸٪ | ۱۰٪ | ۱۰٪ | ۰٪ | ۰٪ | ۰٪ | ۳۰٪ | ۹٪ | ۱۴٪ |
| ۱۹ ارد. | ایپو[۱۴۱] | ۱۱۸۹ | ۲/۸۳± تا ۳/۸۲± | ۲۳٪ | ۱۱٪ | ۹٪ | ۱٪ | ۱٪ | ۰٪ | ۳۳٪ | ۱۰٪ | ۱۴٪ |
| ۱۸ ارد. | ایپو[۱۴۱] | ۱۰۷۶ | ۲/۹۹± تا ۳/۹۱± | ۲۴٪ | ۱۰٫۳٪ | ۶٫۹٪ | ۰٫۷٪ | ۰٫۷٪ | ۰٫۱٪ | ۳۶٪ | ۱۰٪ | ۱۲٪ |
| ۱۷–۱۸ ارد. | دانشجویان[۱۴۲] | — | — | ۴۱٫۶٪ | ۲۴٫۶٪ | ۲۶٫۷٪ | ۳٫۲٪ | ۲٫۸٪ | ۱٫۲٪ | -[پی‌نوشت ۱] | ... | ... |
| ۱۴–۱۷ ارد. | ایپو[۱۴۱] | ۱۰۰۰ | ±۳٫۹ | ۲۴٫۵٪ | ۱۰٫۵٪ | ۴٫۶٪ | ۱٫۳٪ | ۰٫۸٪ | ۰٫۴٪ | ۳۶٪ | ۹٪ | ۱۲٪ |
| ۱۶ ارد. | دانشگاه تهران[۱۴۳] | — | — | ۳۴٪ | ۲۸٪ | ۱۶٪ | ۲٪ | ۱٪ | ۱٪ | ... | ... | ۱۸٪ |
| مناظرهٔ سیاسی در جمعه ۱۵ اردیبهشت | ||||||||||||
| ۹–۱۰ ارد. | —[۱۴۴] | — | — | ۳۷٪ | ۳۰٪ | ۱۱٪ | ۴٪ | ۲٪ | ۲٪ | ... | ... | ۱۴٪ |
| ۹–۱۰ ارد. | —[۱۴۴] | — | — | ۲۸٪ | ۲۶٪ | ۱۵٪ | ۷٪ | >۳٪ | >۳٪ | ... | ... | <۱۹٪ |
| مناظرهٔ اجتماعی در جمعه ۸ اردیبهشت | ||||||||||||
| ۳–۴ ارد. | دانشجویان[۱۴۵] | — | — | ۴۳٫۵٪ | ۲۲٫۶٪ | ۱۷٫۴٪ | ۳٫۶٪ | ۲٫۱٪ | ۲٫۸٪ | ... | ... | ۸٫۱٪ |
اطلاعات جمعیتی رأی دهندگان
[ویرایش]| رای انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۶ توسط زیر گروه جمعیتی[۱۴۶] | |
|---|---|
| زیر گروه جمعیتی | رای: روحانی رئیسی |
| سن | |
| ۱۸–۴۵ ساله | ۷۰٫۳٪ روحانی / ۲۹٫۳٪ رئیسی |
| ۴۵ سال به بالا | ۷۷٫۶٪ روحانی / ۲۲٫۴٪ رئیسی |
| جنسیت | |
| زنان | ۷۰٫۲٪ روحانی / ۲۹٫۸٪ رئیسی |
| مردان | ۷۴٫۲٪ روحانی / ۲۶٫۸٪ رئیسی |
| آموزش | |
| آموزش عالی و دانشگاه | ۷۸٫۲٪ روحانی / ۲۱٫۸٪ رئیسی |
| دبیرستان یا کمتر | ۷۰٫۰٪ روحانی / ۳۰٫۰٪ رئیسی |
| میزان جامعه | |
| روستایی | ۶۷٫۳٪ روحانی / ۳۲٫۷٪ رئیسی |
| شهری | ۷۳٫۳٪ روحانی / ۱۶٫۷٪ رئیسی |
| ادیان | |
| شیعه | ۷۴٫۳٪ روحانی / ۲۵٫۷٪ رئیسی |
| اقلیت‌ها | ۸۸٫۹٪ روحانی / ۱۱٫۱٪ رئیسی |
| شاخص توسعه انسانی | |
| بالا | ۷۷٫۲٪ روحانی / ۲۲٫۸٪ رئیسی |
| میانه | ۷۰٫۴٪ روحانی / ۲۹٫۶٪ رئیسی |
| پایین | ۷۸٫۹٪ روحانی / ۲۱٫۱٪ رئیسی |
| طبقه اجتماعی | |
| بالا | ۷۷٫۲٪ روحانی / ۲۲٫۸٪ رئیسی |
| میانه | ۷۳٫۳٪ روحانی / ۲۶٫۷٪ رئیسی |
| پایین | ۷۰٫۸٪ روحانی / ۲۹٫۲٪ رئیسی |
نتیجه‌ها
[ویرایش]| نامزد | گرایش | تشکل سیاسی | حامیان | رأی | ٪ | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| حسن روحانی | اعتدال‌گرا | اعتدال و توسعه | اعتدال‌گرایان اصلاح‌طلبان |
۲۳٬۶۳۶٬۶۵۲ | ۵۷٫۱۴٪ | |||
| سید ابراهیم رئیسی | اصولگرا | جامعهٔ روحانیت | جمنا جامعتین پایداری |
۱۵٬۸۳۵٬۷۹۴ | ۳۸٫۲۸٪ | |||
| سید مصطفی میرسلیم | اصولگرا | مؤتلفه | مؤتلفه | ۴۷۸٬۲۶۷ | ۱٫۱۶٪ | |||
| سید مصطفی هاشمی‌طبا | اصلاح‌طلب | کارگزاران | - | ۲۱۴٬۴۴۱ | ۰٫۵۲٪ | |||
| رأی‌های سفید و باطله | ۱٬۲۰۰٬۹۳۱ | ۲٫۹۰٪ | ||||||
| مجموع کل رأی‌ها | ۴۱٬۳۶۶٬۰۸۵ | ۱۰۰٪ | ||||||
| رأی‌های داخلی | ۴۱٬۱۹۵٬۷۹۵ | ۹۹٫۵۹٪ | ||||||
| رأی‌های خارجی | ۱۷۰٬۲۹۰ | ۰٫۴۱٪ | ||||||
| واجدان شرایط رأی‌دهی/درصد مشارکت داخلی | ۵۶٬۴۱۰٬۲۳۴ | ۷۳٫۰۳٪ | ||||||
| رأی‌ندادگان داخلی/درصد عدم مشارکت داخلی | ۱۵٬۲۱۴٬۴۳۹ | ۲۶٫۹۷٪ | ||||||
| واجدان شرایط رأی‌دهی/درصد مشارکت خارجی | ~ ۲٫۵ میلیون | ~۷٪ | ||||||
| منبع:
واجدان شرایط داخلی[۱۴۷][پی‌نوشت ۲]
واجدان شرایط خارجی[۱۴۸] | ||||||||
به تفکیک استان
[ویرایش]| استان‌هایی که روحانی رأی اول شده‌است |
| استان‌هایی که رئیسی رأی اول شده‌است |
| استان | روحانی | ٪ | رئیسی | ٪ | میرسلیم | ٪ | هاشمی‌طبا | ٪ | باطله | ٪ | رأی‌های درست | مجموع | ٪ مش. |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| آذربایجان شرقی | ۱٬۲۸۱٬۰۲۰ | ۶۲٫۲۵٪ | ۶۶۲٬۲۶۳ | ۳۲٫۱۸٪ | ۲۷٬۶۲۴ | ۱٫۳۴٪ | ۱۴٬۲۴۵ | ۰٫۶۹٪ | ۷۲٬۷۱۱ | ۳٫۵۳٪ | ۱٬۹۸۵٬۱۵۲ | ۲٬۰۵۷٬۸۶۳ | ۶۹٫۶۳٪ |
| آذربایجان غربی | ۱٬۰۳۰٬۲۸۶ | ۶۳٫۹۸٪ | ۴۷۳٬۸۵۷ | ۲۹٫۴۳٪ | ۱۸٬۳۸۶ | ۱٫۱۴٪ | ۱۳٬۹۷۱ | ۰٫۸۷٪ | ۷۳٬۸۸۰ | ۴٫۵۹٪ | ۱٬۵۳۶٬۵۰۰ | ۱٬۶۱۰٬۳۸۰ | ۶۸٫۷۴٪ |
| اردبیل | ۴۱۲٬۷۳۵ | ۵۸٫۵۸٪ | ۲۶۱٬۰۵۶ | ۳۷٫۰۵٪ | ۸٬۵۴۳ | ۱٫۲۱٪ | ۳٬۶۱۷ | ۰٫۵۱٪ | ۱۸٬۵۶۵ | ۲٫۶۴٪ | ۶۸۵٬۹۵۱ | ۷۰۴٬۵۱۶ | ۷۴٪ |
| اصفهان | ۱٬۴۰۱٬۴۸۲ | ۵۴٫۱۵٪ | ۱٬۰۴۵٬۹۳۲ | ۴۰٫۴۲٪ | ۳۷٬۵۴۴ | ۱٫۴۶٪ | ۱۸٬۰۲۷ | ۰٫۷۰٪ | ۸۴٬۷۵۹ | ۳٫۲۸٪ | ۲٬۵۰۳٬۲۱۶ | ۲٬۵۸۷٬۹۷۵ | ۷۳٫۹۹٪ |
| البرز | ۸۳۲٬۰۴۵ | ۶۵٫۲۵٪ | ۳۹۰٬۴۸۸ | ۳۰٫۶۲٪ | ۱۶٬۵۳۳ | ۱٫۳۰٪ | ۵٬۹۰۶ | ۰٫۴۶٪ | ۳۰٬۲۵۳ | ۲٫۳۷٪ | ۱٬۲۴۴٬۹۷۲ | ۱٬۲۷۵٬۲۲۵ | ۷۹٫۱۰٪ |
| ایلام | ۱۸۸٬۹۲۵ | ۵۵٫۳۳٪ | ۱۳۳٬۰۲۳ | ۳۸٫۹۶٪ | ۲٬۷۸۱ | ۰٫۸۱٪ | ۱٬۱۴۳ | ۰٫۳۳٪ | ۱۵٬۵۶۴ | ۴٫۵۶٪ | ۳۲۵٬۸۷۲ | ۳۴۱٬۴۳۶ | ۸۰٫۲۷٪ |
| بوشهر | ۳۲۸٬۸۰۶ | ۵۷٫۳۷٪ | ۲۲۳٬۲۷۸ | ۳۸٫۹۵٪ | ۳٬۸۰۸ | ۰٫۶۶٪ | ۱٬۹۸۱ | ۰٫۳۵٪ | ۱۵٬۲۹۸ | ۲٫۶۷٪ | ۵۵۷٬۸۷۳ | ۵۷۳٬۱۷۱ | ۷۱٫۲۹٪ |
| تهران | ۴٬۰۴۵٬۳۵۷ | ۶۵٫۰۹٪ | ۱٬۹۱۸٬۳۹۰ | ۳۰٫۸۷٪ | ۸۲٬۶۲۵ | ۱٫۳۳٪ | ۲۹٬۸۶۰ | ۰٫۴۸٪ | ۱۳۸٬۳۵۹ | ۲٫۲۳٪ | ۶٬۰۷۶٬۲۳۲ | ۶٬۲۱۴٬۵۹۱ | ۶۶٫۲۰٪ |
| چهارمحال و بختیاری | ۲۷۲٬۹۱۷ | ۵۲٫۶۶٪ | ۲۲۲٬۳۱۳ | ۴۲٫۹۰٪ | ۶٬۱۲۰ | ۱٫۱۸٪ | ۲٬۳۱۰ | ۰٫۴۵٪ | ۱۴٬۵۷۴ | ۲٫۸۱٪ | ۵۰۳٬۶۶۰ | ۵۱۸٬۲۳۴ | ۷۷٫۸۲٪ |
| خراسان جنوبی | ۱۵۹٬۴۳۲ | ۳۳٫۸۷٪ | ۳۰۱٬۹۷۶ | ۶۴٫۱۵٪ | ۲٬۹۱۷ | ۰٫۶۲٪ | ۱٬۰۶۰ | ۰٫۲۳٪ | ۵٬۳۷۶ | ۱٫۱۴٪ | ۴۶۵٬۳۸۵ | ۴۷۰٬۷۶۱ | ۸۵٫۲۲٪ |
| خراسان رضوی | ۱٬۴۳۷٬۳۸۲ | ۴۱٫۵۹٪ | ۱٬۹۰۳٬۰۶۷ | ۵۵٫۰۶٪ | ۴۲٬۵۱۲ | ۱٫۲۳٪ | ۱۴٬۰۷۶ | ۰٫۴۱٪ | ۵۹٬۳۴۵ | ۱٫۷۲٪ | ۳٬۳۹۷٬۰۳۷ | ۳٬۴۵۶٬۳۸۲ | ۷۷٫۴۰٪ |
| خراسان شمالی | ۲۳۱٬۳۱۳ | ۴۴٫۲۹٪ | ۲۷۲٬۶۹۰ | ۵۲٫۲۱٪ | ۶٬۰۲۷ | ۱٫۱۵٪ | ۲٬۱۱۶ | ۰٫۴۱٪ | ۱۰٬۱۲۹ | ۱٫۹۴٪ | ۵۱۲٬۱۴۶ | ۵۲۲٬۲۷۵ | ۸۰٫۷۲٪ |
| خوزستان | ۱٬۱۹۴٬۴۲۳ | ۵۲٫۷۴٪ | ۹۲۰٬۹۷۰ | ۴۰٫۶۷٪ | ۲۳٬۵۰۷ | ۱٫۰۴٪ | ۱۵٬۱۳۲ | ۰٫۶۷٪ | ۱۱۰٬۵۷۹ | ۴٫۸۸٪ | ۲٬۱۵۴٬۰۳۲ | ۲٬۲۶۴٬۶۱۱ | ۷۰٪ |
| زنجان | ۲۶۰٬۰۴۹ | ۴۴٫۵۰٪ | ۲۹۴٬۶۰۳ | ۵۰٫۴۱٪ | ۹٬۷۶۰ | ۱٫۶۷٪ | ۳٬۲۱۳ | ۰٫۵۵٪ | ۱۶٬۸۰۸ | ۲٫۸۸٪ | ۵۶۷٬۶۲۵ | ۵۸۴٬۴۳۳ | ۷۵٫۹۲٪ |
| سمنان | ۱۸۲٬۲۷۹ | ۴۵٫۱۶٪ | ۲۰۰٬۶۵۸ | ۴۹٫۷۲٪ | ۵٬۷۵۸ | ۱٫۴۳٪ | ۲٬۱۰۰ | ۰٫۵۲٪ | ۱۲٬۸۱۰ | ۳٫۱۷٪ | ۳۹۰٬۷۹۵ | ۴۰۳٬۶۰۵ | ۸۰٫۴۸٪ |
| سیستان و بلوچستان | ۸۷۵٬۶۹۴ | ۷۲٫۱۹٪ | ۳۱۴٬۵۰۲ | ۲۵٫۹۲٪ | ۵٬۴۰۱ | ۰٫۴۵٪ | ۳٬۰۷۱ | ۰٫۲۵٪ | ۱۴٬۴۵۶ | ۱٫۱۹٪ | ۱٬۱۹۸٬۶۶۸ | ۱٬۲۱۳٬۱۲۴ | ۷۵٫۴۰٪ |
| فارس | ۱٬۵۲۵٬۷۹۲ | ۶۰٫۶۳٪ | ۹۰۴٬۰۰۱ | ۳۵٫۹۲٪ | ۱۸٬۰۷۸ | ۰٫۷۲٪ | ۹٬۱۱۵ | ۰٫۳۶٪ | ۵۹٬۵۹۲ | ۲٫۳۷٪ | ۲٬۴۵۶٬۹۸۶ | ۲٬۵۱۶٬۵۷۸ | ۷۱٫۶۴٪ |
| قزوین | ۳۹۵٬۹۱۱ | ۵۳٫۷۶٪ | ۳۰۳٬۴۶۹ | ۴۱٫۲۱٪ | ۱۱٬۹۰۷ | ۱٫۶۲٪ | ۳٬۹۵۸ | ۰٫۵۴٪ | ۲۱٬۱۴۴ | ۲٫۸۷٪ | ۷۱۵٬۲۴۵ | ۷۳۶٬۳۸۹ | ۸۲٫۹۰٪ |
| قم | ۲۱۹٬۴۴۳ | ۳۵٫۸۹٪ | ۳۵۰٬۲۶۹ | ۵۷٫۲۸٪ | ۱۳٬۳۲۷ | ۲٫۱۸٪ | ۵٬۵۱۸ | ۰٫۹۰٪ | ۲۲٬۹۲۱ | ۳٫۷۵٪ | ۵۸۸٬۵۵۷ | ۶۱۱٬۴۷۸ | ۷۸٫۱۰٪ |
| کردستان | ۴۶۷٬۷۰۰ | ۶۷٫۳۹٪ | ۱۵۵٬۰۳۶ | ۲۲٫۳۴٪ | ۱۰٬۲۴۱ | ۱٫۴۸٪ | ۸٬۶۷۷ | ۱٫۲۵٪ | ۵۲٬۳۷۷ | ۷٫۵۵٪ | ۶۴۱٬۶۵۴ | ۶۹۴٬۰۳۱ | ۵۸٫۷۲٪ |
| کرمان | ۸۰۴٬۸۰۵ | ۵۱٫۱۲٪ | ۷۱۷٬۵۸۰ | ۴۵٫۵۸٪ | ۱۲٬۳۱۰ | ۰٫۷۸٪ | ۶٬۵۰۲ | ۰٫۴۱٪ | ۳۳٬۱۹۶ | ۲٫۱۱٪ | ۱٬۵۴۱٬۱۹۷ | ۱٬۵۷۴٬۳۹۳ | ۷۴٫۱۸٪ |
| کرمانشاه | ۶۹۹٬۶۶۶ | ۶۵٫۵۹٪ | ۳۱۳٬۸۹۶ | ۲۹٫۴۳٪ | ۸٬۷۸۸ | ۰٫۸۲٪ | ۴٬۱۷۳ | ۰٫۳۹٪ | ۴۰٬۲۳۱ | ۳٫۷۷٪ | ۱٬۰۲۶٬۵۲۳ | ۱٬۰۶۶٬۷۵۴ | ۷۲٫۹۸٪ |
| کهگیلویه و بویراحمد | ۱۸۷٬۱۶۶ | ۴۹٫۶۸٪ | ۱۷۹٬۰۲۸ | ۴۷٫۵۲٪ | ۱٬۷۱۷ | ۰٫۴۶٪ | ۶۱۴ | ۰٫۱۶٪ | ۸٬۲۰۵ | ۲٫۱۸٪ | ۳۶۸٬۵۲۵ | ۳۷۶٬۷۳۰ | ۷۱٫۲۲٪ |
| گلستان | ۶۱۶٬۹۹۹ | ۶۰٫۸۴٪ | ۳۶۱٬۴۷۲ | ۳۵٫۶۵٪ | ۸٬۶۸۶ | ۰٫۸۶٪ | ۴٬۶۳۱ | ۰٫۴۶٪ | ۲۲٬۲۷۸ | ۲٫۲۰٪ | ۹۹۱٬۷۸۸ | ۱٬۰۱۴٬۰۶۶ | ۷۸٫۴۷٪ |
| گیلان | ۱٬۰۴۳٬۷۸۰ | ۶۶٫۶۸٪ | ۴۴۳٬۳۰۹ | ۲۸٫۳۲٪ | ۱۶٬۹۲۵ | ۱٫۰۸٪ | ۷٬۷۵۱ | ۰٫۵۰٪ | ۵۳٬۶۱۲ | ۳٫۴۲٪ | ۱٬۵۱۱٬۷۶۵ | ۱٬۵۶۵٬۳۷۷ | ۸۲٫۸۴٪ |
| لرستان | ۴۵۹٬۱۹۰ | ۵۳٫۲۵٪ | ۳۶۷٬۹۵۵ | ۴۲٫۶۷٪ | ۸٬۵۴۴ | ۰٫۹۹٪ | ۳٬۳۱۴ | ۰٫۳۸٪ | ۲۳٬۲۵۴ | ۲٫۷۰٪ | ۸۳۹٬۰۰۳ | ۸۶۲٬۲۵۷ | ۶۰٫۱۵٪ |
| مازندران | ۱٬۲۶۶٬۸۸۹ | ۶۰٫۰۴٪ | ۷۳۲٬۴۷۵ | ۳۴٫۷۱٪ | ۲۵٬۷۳۰ | ۱٫۲۲٪ | ۱۰٬۴۰۸ | ۰٫۴۹٪ | ۷۴٬۵۱۴ | ۳٫۵۳٪ | ۲٬۰۳۵٬۵۰۲ | ۲٬۱۱۰٬۰۱۶ | ۹۰٫۹۵٪ |
| مرکزی | ۳۷۶٬۹۰۴ | ۴۷٫۳۲٪ | ۳۷۷٬۱۴۵ | ۴۷٫۳۵٪ | ۱۱٬۴۴۹ | ۱٫۴۴٪ | ۴٬۴۳۷ | ۰٫۵۶٪ | ۲۶٬۶۲۳ | ۳٫۳۴٪ | ۷۶۹٬۹۳۵ | ۷۹۶٬۵۵۸ | ۷۵٫۵۸٪ |
| هرمزگان | ۴۸۰٬۶۵۵ | ۵۴٫۱۲٪ | ۳۷۰٬۳۸۸ | ۴۱٫۷۱٪ | ۸٬۵۷۷ | ۰٫۹۷٪ | ۴٬۴۴۹ | ۰٫۵۰٪ | ۲۴٬۰۰۸ | ۲٫۷۰٪ | ۸۶۴٬۰۶۹ | ۸۸۸٬۰۷۷ | ۷۸٫۶۴٪ |
| همدان | ۴۱۸٬۶۳۶ | ۴۴٫۰۱٪ | ۴۸۳٬۳۰۱ | ۵۰٫۸۰٪ | ۱۴٬۷۴۶ | ۱٫۵۵٪ | ۵٬۶۳۰ | ۰٫۵۹٪ | ۲۸٬۹۸۷ | ۳٫۰۵٪ | ۹۲۲٬۳۱۳ | ۹۵۱٬۳۰۰ | ۷۳٫۸٪ |
| یزد | ۴۰۲٬۹۹۵ | ۶۳٫۶۴٪ | ۲۰۶٬۵۱۴ | ۳۲٫۶۱٪ | ۶٬۱۴۵ | ۰٫۹۷٪ | ۲٬۹۰۰ | ۰٫۴۶٪ | ۱۴٬۶۵۵ | ۲٫۳۱٪ | ۶۱۸٬۵۵۴ | ۶۳۳٬۲۰۹ | ۹۳٫۴۰٪ |
| خارج کشور | ۱۳۵٬۹۷۶ | ۷۹٫۸۵٪ | ۳۰٬۸۹۰ | ۱۸٫۱۴٪ | ۱٬۰۲۰ | ۰٫۶۰٪ | ۵۳۶ | ۰٫۳۱٪ | ۱٬۸۶۸ | ۱٫۱۰٪ | ۱۶۸٬۴۲۲ | ۱۷۰٬۲۹۰ | ۷٪≈ |
| مجموع | ۲۳٬۶۳۶٬۶۵۲ | ۵۷٫۱۴٪ | ۱۵٬۸۳۵٬۷۹۴ | ۳۸٫۲۸٪ | ۴۷۸٬۲۶۷ | ۱٫۱۶٪ | ۲۱۴٬۴۴۱ | ۰٫۵۲٪ | ۱٬۲۰۰٬۹۳۱ | ۲٫۹۰٪ | ۴۰٬۱۶۵٬۱۵۴ | ۴۱٬۳۶۶٬۰۸۵ | ۷۳٫۰۳٪ |
نقشه‌ها و نمودارها
[ویرایش]-
انتخابات ریاست‌جمهوری ایران ۱۳۹۶ بر اساس استان -
نتایج بر اساس استان به درصد -
انتخابات ریاست‌جمهوری ایران ۱۳۹۶ بر اساس شهرستان -
نتایج بر اساس شهرستان به درصد -
میزان رای رئیسی در سطح کشور -
:میزان رای روحانی در سطح کشور -
نتایج بر اساس استان. اندازهٔ نمودار دایره‌ای هر استان متناسب با جمعیت رأی دهندگان آن استان است -
نتایج بر اساس استان. مساحت هر استان بر اساس جمعیت رأی دهندگان آن متناسب شده‌است -
نتایج بر اساس استان (نمودار درختی). اندازهٔ هر استان بر اساس جمعیتش است -
نمودار ستونی از نتیجهٔ انتخابات -
نمودار دایره‌ای از نتیجهٔ انتخابات -
نتیجهٔ انتخابات ایران در بقیه کشور ها -
میزان مشارکت در هر استان
.svg)
اعتراض به تخلف‌های انتخاباتی
[ویرایش]عبدالرضا رحمانی فضلی وزیر کشور در شب پیش از انتخابات با صدور نامه‌ای اعتراض خود را به محمدحسن رحیمیان رئیس شورای مرکزی و رئیس جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی در رابطه با کاربرد غیرقانونی و غیراخلاقی مخالفان دولت از رسانه‌ها و نهادهای برخوردار از بیت‌المال برای تخریب دولتی کنونی را عنوان کرد.[۱۵۰]
روند اخذ رای‌گیری
[ویرایش]در حین برگزاری انتخابات نیکزاد رئیس ستاد رئیسی در نامه‌ای به هیئت نظارت بر انتخابات، به آنچه تخلفات از حد گذشته خواند اعتراض کرد[۱۵۱] و خواست این هیئت برای «صیانت از رای مردم ورود کند.» او همچنین در نامه‌ای به وزیر کشور نوشت که در بعضی از شعبه‌های رای‌گیری از ذکر شهرت سید ابراهیم رئیس‌الساداتی (رئیسی) امتناع شده‌است و این که هیئت‌های اجرایی در سرکشی از شعب به نفع رئیس‌جمهور تبلیغ می‌کنند. همچنین معاون او صولت مرتضوی اعلام کرده در برخی استان‌ها از جمله خراسان و خوزستان برگه رأی کم آمده‌است ولی ستاد انتخابات توجهی نمی‌کند.[۱۵۲] محمدعلی موحدی کرمانی رئیس موقت مجمع تشخیص مصلحت نظام از شورای نگهبان خواست به تخلفات ادعایی در انتخابات رسیدگی کند و گفت: ممکن است با بازبینی و بررسی مجدد گزارش‌ها و تخلفات رأی ابراهیم رئیسی از ۱۶ میلیون به ۱۹ میلیون افزایش و رأی حسن روحانی نیز از حدود ۲۳ میلیون به ۲۱ میلیون کاهش پیدا کند. این گفته باعث واکنش صریح وزارت کشور شد[۱۵۳] و این نهاد با انتشار بیانیه‌ای، انتقادهای موحدی کرمانی و ادعای وی دربارهٔ تخلف رای‌گیری در انتخابات ریاست جمهوری اخیر را مایه تعجب و غیرقابل باور خواند.[۱۵۴] حسن روحانی در سخنانی در جمع مسئولان ستاد انتخاباتی خود، شورای نگهبان را متهم کرد که برای تمدید بیشتر زمان رای‌دهی همکاری نکرده‌است.[۱۵۵] در واکنش به این اختلاف‌ها، علی مطهری نماینده مجلس در نامه‌ای که به صادق لاریجانی رئیس قوه قضاییه نوشت این موضوع را بیان کرد که، اگر از ادامه رأی‌گیری جلوگیری نمی‌کردند حسن روحانی ۲۶ میلیون رأی داشت.[۱۵۶] در ادامه روند رای‌گیری نیز در ساعت‌های پایانی رای‌گیری سید صولت مرتضوی شهردار مشهد و نماینده ابراهیم رئیسی در ستاد انتخابات کشور در جمع خبرنگاران اظهار کرد: گزارش‌های ما حاکی از آن است که در شهرستان‌های مختلف استان‌های خوزستان، خراسان رضوی، اصفهان و خراسان جنوبی کمبود تعرفه وجود دارد.[۱۵۷] بر اساس ادعاهای ستاد ابراهیم رییسی به کمبود تعرفه در برخی از شهرهای این چهار استان، علی اصغر احمدی رئیس ستاد انتخابات کشور در بخش خبری شبکه دو سیما ادعای کمبود تعرفه را رد کرد.[۱۵۸] پیش از این نیز رئیس هیئت اجرایی انتخابات در مشهد ادعای کمبود تعرفه را کذب محض دانست.[۱۵۹]
بررسی انتخابات توسط شورای نگهبان
[ویرایش]شورای نگهبان، ۹ خرداد ضمن تأیید درستی انتخابات، تخلف‌های گزارش‌شده را نیز محرز برشمرد. در بیانیهٔ شورای نگهبان، محور تخلف‌های گزارش‌شده این موردها یاد شده‌است:
- کمبود تعرفه
- تأخیر در شروع رأی‌گیری
- اخلال در روند رأی‌گیری به دلیل توقف یا کندی دستگاه احراز هویت
- عدم صدور کارت نماینده نامزدها
- عدم رعایت بی‌طرفی در آگهی نمودن اسامی نامزدها
- تعطیلی زود هنگام شعب
- تبلیغ به نفع نامزدها
- جانبداری و دخالت برخی مقامات در امر انتخابات
- تطمیع، تهدید، خرید و فروش آرا
- مخدوش بودن تعرفه‌ها در برخی صندوق‌ها (بدون مهر بودن تعرفه‌ها، عدم درج مشخصات رأی دهنده یا فقدان اثر انگشت و…)
- ممانعت از حضور نماینده نامزدها در شعب و …
در این بیانیه شورای نگهبان ضمن بیان اینکه در پاره‌ای از موردها شکایت محرز است و تخلف‌ها اثبات رسیده‌است، و مراتب جهت رسیدگی به قوهٔ قضائیه فرستاده خواهد شد، گفته‌است: «امیدواریم که رسیدگی قاطع، دقیق، سریع و عادلانه به تخلفات ارسالی به قوه قضاییه به گونه‌ای باشد که در آینده شاهد چنین رفتارهایی در نمایش اقتدار مردم عزیز و شریف ایران اسلامی نباشیم.»[۱۶۰]
سید علی خامنه‌ای رهبر ایران نیز یک هفته بعد ضمن سخنرانی با اشاره به انتخابات، خواستار رسیدگی به تخلف‌ها برای جلوگیری از تکرار آن در انتخابات‌های پیش‌رو شد.[۱۶۱]
واکنش‌ها
[ویرایش]
ده‌ها هزار هوادار حامی رئیس‌جمهور حسن روحانی به خیابان‌های تهران ریختند تا انتخاب مجدد رئیس‌جمهور جشن بگیرند. بورس اوراق بهادار تهران پس از مشخص شدن نتایج انتخابات و روند پیروزی‌های اخیر با ۱٪ افزایش به بالاترین سطح در سه ماه اخیر خود رسید.
بین‌المللی
[ویرایش]
سازمان ملل متحد - آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان، انتخاب مجدد حسن روحانی به عنوان رئیس‌جمهوری اسلامی ایران را تبریک گفت. سخنگوی سازمان ملل، استفان دوژاریک، عصر روز دوشنبه در گفتگو با خبرنگاران در نیویورک، گفت که پیام گوترش تمایل به ادامه همکاری با ایران در مورد موضوعات مورد علاقه متقابل است.[۱۶۲]
اتحادیه اروپا - فدریکا موگرینی نماینده عالی اتحادیه، پیروزی روحانی را تبریک گفت و اضافه نمود که ایرانیان با شور و اشتیاق در زندگی سیاسی کشورشان شرکت کردند.[۱۶۳]
پی‌نوشت
[ویرایش]- ↑ در این نظرسنجی، تنها رأی کسانی اعلام شده‌است که یکی از نامزدان را انتخاب کرده‌اند، و رأی افراد مردد حذف شده‌است
- ↑ پیشتر اعلام شده‌بود که سازمان ثبت احوال ۵۵ میلیون و ۹۳۶ هزار نفر و مرکز آمار ایران ۵۶ میلیون و ۹۶۶ هزار را واجد شرایط تخمین می‌زنند، و میزان دقیق واجدان شرایط پس از بررسی‌ها این تعداد اعلام شد که این عدد میانگین دو عدد قبل است (منبع:«معاون وزیر کشور: واجدین شرایط شرکت در انتخابات ۹۶ بیش از ۵۵ میلیون نفر هستند». دولت. ۲۸ بهمن ۱۳۹۵.)
منابع
[ویرایش]- ↑ . ایسنا http://www.isna.ir/news/95040108400/۲۹-اردیبهشت-و-5-خرداد-روزهای-پیشنهادی-وزارت-کشور-برای-برگزاری. پارامتر
|عنوان= یا |title=ناموجود یا خالی (کمک) - ↑ «پاسخ شورای نگهبان به نامه وزارت کشور دربارهٔ زمان برگزاری انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری». ۶ مرداد ۱۳۹۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ ژوئیه ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۷ ژوئیه ۲۰۱۶.
- ↑ «خبر فوری/ ۶ کاندیدای انتخابات ۲۹ اردیبهشت مشخص شدند». ایران آنلاین. ۳۱ فروردین ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ آوریل ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۸ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ «قانون اصلاح قانون تجمیع انتخابات دوره پنجم شوراهای اسلامی با دوره یازدهم ریاست جمهوری». روزنامهٔ رسمی. دریافت‌شده در دی ماه ۱۳۹۴. تاریخ وارد شده در
|بازبینی=را بررسی کنید (کمک) - ↑ «ثبت نام کاندیداهای ریاست جمهوری آغاز شد/ از کاندیدای کفن پوش تا کاندیداهای دوقلو». اقتصاد نیوز. ۲۲ فروردین ۱۳۹۶.
- ↑ جدول زمان‌بندی سه انتخابات سال 96 مشخص شد
- ↑ حسن روحانی رئیس‌جمهور شد
- ↑ رقابتی‌ترین انتخابات ریاست‌جمهوری ایران
- ↑ پایان 'رقابتی‌ترین انتخابات تاریخ' ایران - BBC News
- ↑ درباره رقابتی‌ترین انتخابات
- ↑ «پایان زمان رای‌گیری انتخابات 96/ ایران 29 اردیبهشت را جشن گرفت + فیلم و تصاویر». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ ژانویه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۸-۲۰.
- ↑ «قانون انتخابات ریاست جمهوری اسلامی ایران». سایت اطلاع‌رسانی شورای نگهبان. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ نوامبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۰۶-۰۴-۲۰۱۷. تاریخ وارد شده در
|تاریخ بازدید=را بررسی کنید (کمک) - ↑ اعلام زمان‌بندی دوازدهمین انتخابات ریاست‌جمهوری ایسنا
- ↑ «۱۶۳۶ نفر کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری شدند». ایسنا. ۲۶ فروردین ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۱۵ آوریل ۲۰۱۷.
- ↑ «اعلام اسامی نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم». ایسنا. ۳۱ فروردین ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۲۰ آوریل ۲۰۱۷.
- ↑ «روحانی در انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم ثبت‌نام کرد». تسنیم. ۲۵ فروردین ۱۳۹۶.
- ↑ «حمایت اصلاح‌طلبان از روحانی، افزایش تشتت میان اصولگرایان». دویچه وله. ۲۴ اسفند ۱۳۹۵.
- ↑ «عارف: جریان اصلاح‌طلبی حامی دولت روحانی است». ایسنا. ۲۲ فروردین ۱۳۹۶.
- ↑ «مجمع روحانیون مبارز: موضع این مجمع حمایت قاطع از دکتر روحانی است». ایران آنلاین. ۱۸ فروردین ۱۳۹۶.
- ↑ «واعظی: حزب اعتدال و توسعه از روحانی حمایت خواهد کرد». انتخاب. ۲۴ دی ۱۳۹۵.
- ↑ «کواکبیان: رویکرد کلی حزب مردم‌سالاری حمایت از حسن روحانی است». ایسنا. ۳ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ «عضو حزب اتحاد ملت ایران اسلامی: از روحانی پشتیبانی می‌کنیم». ایرنا. ۶ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ «حکیمی پور: نامزد اصلح و مورد حمایت حزب اراده ملت، روحانی است». ایرنا. ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ «نهضت آزادی ایران: ما به حسن روحانی رأی می‌دهیم». زیتون. ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ «اعلام حمایت شورای هماهنگی احزاب اصلاح طلب از روحانی». تسنیم. ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ «روحانی و جهانگیری کار مشترکی را انجام می‌دهند». ایسنا. ۱ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ «حمایت دبیر کل خانه کارگر از روحانی». نامه نیوز. ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ «حمایت انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها از کاندیداتوری حسن روحانی». ایسنا. ۸ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ «جبهه اصولگرایان معتدل تشکیل شد/حضور «ناطق‌نوری» در شورای عالی جبهه». ایسنا. ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ «حجت الاسلام رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد». مهر. ۲۵ فروردین ۱۳۹۶.
- ↑ «بیانیه جبهه مردمی نیروهای انقلاب: رئیسی و قالیباف هر دو نامزد اصلی جبهه مردمی هستند». ایسنا. ۸ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ «پیام جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در معرفی کاندای اصلح در دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری». جامعه مدرسین. ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ «حمایت جامعه روحانیت مبارز از «رئیسی»». مهر. ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ «جبهه پایداری انقلاب اسلامی هم «سیدابراهیم رئیسی» را به عنوان نامزد «اصلح» معرفی کرد». رجانیوز. ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ «اعلام حمایت «حزب اسلامی رفاه کارگران» از رئیسی». تسنیم. ۵ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ «حمایت حزب عدالت طلبان ایران اسلامی از «رئیسی»». فارس. ۲ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ «حمایت اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان از «رئیسی» در انتخابات». تسنیم. ۸ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ «حزب وفاق ملی دست از حمایت روحانی کشید/حامی رئیسی هستیم». مهر. ۷ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ «استقبال کانون دانشگاهیان ایران اسلامی از ورود رئیسی به انتخابات». خبرگزاری مهر. ۱۸ فروردین ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ «میرسلیم برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد». ایسنا. ۲۲ فروردین ۱۳۹۶.
- ↑ «سیدمصطفی میرسلیم فقط به میثاق‌نامه حزب موتلفه اسلامی متعهد است». افکارنیوز. ۱۸ فروردین ۱۳۹۶.
- ↑ «مصطفی هاشمی طبا داوطلب کاندیداتوری انتخابات ریاست جمهوری شد». ایسنا. ۲۴ فروردین ۱۳۹۶.
- ↑ «محمدباقر قالیباف در انتخابات ریاست جمهوری نام‌نویسی کرد». ایرنا. ۲۶ فروردین ۱۳۹۶.
- ↑ «بیانیه جبهه مردمی نیروهای انقلاب: رئیسی و قالیباف هر دو نامزد اصلی جبهه مردمی هستند». ایسنا. ۸ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ «قربان‌زاده در نشست خبری:قالیباف قطعاً گزینه مطلوب جمعیت خواهد بود». افکارنیوز. ۲۱ فروردین ۱۳۹۶.
- ↑ «جهانگیری داوطلب نامزدی ریاست جمهوری دوازدهم شد». ایرنا. ۲۶ فروردین ۱۳۹۶.
- ↑ «بیانیه جبهه مردمی نیروهای انقلاب: جمنا نامزد پوششی ندارد/رئیسی و قالیباف نامزدهای اصلی جبهه مردمی هستند». باشگاه خبرنگاران جوان. ۸ اردیبهشت ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ ژوئن ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۵ نوامبر ۲۰۱۹.
- ↑ «اتحاد نیروهای انقلاب علیه دولت ناکارآمد و اشرافی/ قالیباف به‌نفع رئیسی کناره‌گیری کرد + متن بیانیه قالیباف». خبرگزاری تسنیم. ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۵-۰۲.
- ↑ «عارف: نامزد نهایی شورای سیاستگذاری اصلاح طلبان روحانی است». فارس. ۲۲ اسفند ۱۳۹۵.
- ↑ محمد خاتمی: رای به روحانی را تکرار کنید
- ↑ میرحسین موسوی و زهرا رهنورد به حسن روحانی 'رأی می‌دهند'
- ↑ «جهانگیری:خودم می‌خواهم رئیس‌جمهور شوم!». تابناک. ۶ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ «قطعی شدن کاندیدای پوششی از زبان عارف/ روحانی کاندیدای اصلی اصلاح‌طلبان معرفی شد». خبرآنلاین. ۱۴ فروردین ۱۳۹۶.
- ↑ «ویدیو.. ثبت‌نام جهانگیری به عنوان نامزد پوششی برای روحانی …». العربیه. ۲۶ فروردین ۱۳۹۶.
- ↑ «شهاب‌الدین طباطبایی اعلام کرد: جهانگیری کاندیدای حمایتی است نه پوششی». تسنیم. ۲۸ فروردین ۱۳۹۶.
- ↑ «قدرت‌الله علیخانی: نامزد پوششی ایده هاشمی بود/ نظر آیت‌الله هم جهانگیری بود». جماران. ۲۸ فروردین ۱۳۹۶.
- ↑ «دلیل معرفی جهانگیری به عنوان کاندیدای پوششی». الف. ۲ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ «حضرتی:جهانگیری تنها کاندیدای پوششی جریان اصلاحات است». ایران. ۲۸ فروردین ۱۳۹۶.
- ↑ «مرعشی: آیت‌الله هاشمی پیش از فوت از جهانگیری به عنوان کاندیدای پوششی نام برده بودند». آنا. ۲۷ فروردین ۱۳۹۶.
- ↑ «جهانگیری برای دفاع از دولت ثبت‌نام کرد/ وضعیت بانک‌ها بحرانی نیست/ افتتاح پروژه‌های عمرانی توسط روحانی و جهانگیری انتخاباتی نیست». فارس. ۲۹ فروردین ۱۳۹۶.
- ↑ «جهانگیری نامزد پوششی یا رقیب روحانی؟ / چرخش اصلاح طلبان به سمت آقای معاون اول». افکار. ۳۰ فروردین ۱۳۹۶.
- ↑ «چرا شورای عالی جهانگیری را «کاندیدای احتیاطی» دانست، نه «کاندیدای پوششی» !». تابناک. ۲۷ فروردین ۱۳۹۶.
- ↑ «یانیه جهانگیری: به سود روحانی کناره‌گیری می‌کنم/ من از همه می‌خواهم به روحانی رای بدهیم/ دوباره ایران، دوباره اسلام، دوباره روحانی». انتخاب. ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ "How will Iran's Six Presidential Candidates Campaign", Iranian Diplomacy, 24 April 2017, retrieved 24 April 2017
- ↑ ۶۵٫۰ ۶۵٫۱ "Principlists Shift toward Conservative Candidate Ebrahim Raisi", Iranian Diplomacy, 23 April 2017, retrieved 24 April 2017
- ↑ "Qom seminary scholars endorse Raisi", Tehran Times, 30 April 2017, retrieved 30 April 2017
- ↑ "Principlist Bodies Support Raeisi for President", Financial Tribune, 4 May 2016, retrieved 21 April 2017
- ↑ "Front of Followers of the Line of the Imam and the Leader Supported Raisi", Tasnim, 15 May 2017, retrieved 15 May 2017
- ↑ "YEKTA Front Supported Raisi", خبرگزاری تسنیم, 17 May 2017, retrieved 18 May 2017
- ↑ "Raisi to speak at University of Tehran", Tehran Times, 8 May 2017, retrieved 10 May 2017
- ↑ "Raisi called upon to run for president", Tehran Times, 4 April 2017, retrieved 11 April 2017
- ↑ "Islamic Society of Engineers Supported Raisi", Tasnim, 15 May 2017, retrieved 15 May 2017
- ↑ "Moderation and Development Party to back Rouhani", Tehran Times, 14 January 2017, retrieved 14 January 2017
- ↑ Arash Karami (20 April 2017), "Why some Reformists may not support Rouhani's re-election", Al-Monitor, retrieved 14 January 2017
- ↑ Sadeq Dehqan (22 February 2017), "MP: Reformists will back Rouhani in presidential election", Iran Daily, retrieved 14 April 2017
- ↑ ۷۶٫۰ ۷۶٫۱ "Agreement of Assembly of Qom Seminary Scholars and Researchers and Association of Combatant Clerics on Supporting Rouhani", ILNA, 15 December 2016, DEN-1083333, retrieved 14 April 2017 – via Donya-e-Eqtesad
- ↑ "New campaign to support President Rouhani", Press TV, 6 May 2017, retrieved 14 January 2017[پیوند مرده]
- ↑ "Pro-Reform Party: No Real Threat to Rouhani's Reelection", Financial Tribune, 12 November 2016, retrieved 21 April 2017
- ↑ "National Trust Party Supports Rouhani: NTP Election Committee Head", ISNA, 20 December 2016, retrieved 21 April 2017
- ↑ "Staunch Support of Rouhani for 2017 Election by Will of the Iranian Nation Party", Fars News Agency, 24 February 2017, retrieved 25 April 2017
- ↑ "Hadi Khamenei Declared Support for Rouhani", Donya-e Eqtesad, 19 May 2017, retrieved 24 May 2017
- ↑ "Support of Rouhani's Candidacy by Islamic Association of University Instructors", ISNA, 28 April 2017, retrieved 28 April 2017
- ↑ "Islamic Iran Solidarity Party Supports Rouhani for President next Year", ILNA, 1 February 2017, retrieved 28 April 2017
- ↑ "Kavakebian: Democracy Party's main agenda is to support Hassan Rouhani", ISNA, 23 April 2017, retrieved 23 April 2017
- ↑ "Supporting Rouhani is Mandatory to Maintain the Stability within the Country", IRNA, 16 October 2016, retrieved 25 April 2017
- ↑ "All Trade Unions Support Rouhani", ILNA, 19 April 2017, 480318, retrieved 23 April 2017
- ↑ "Dr. Ebrahim Yazdi: We Will Vote For Rouhani", Ensaf, 2 May 2017, retrieved 2 May 2017
- ↑ "Kurdish group shows 'conditional' support for Rouhani's second-term in office", Rudaw, 3 May 2017, retrieved 4 May 2017
- ↑ "Iranian Call and Reform Organization's Statement Regarding the 12th Presidential Election and 5th City and Village Islamic Councils Elections", Iranian Call and Reform Organization, 8 May 2017, archived from the original on 13 January 2020, retrieved 8 May 2017
- ↑ "Green Path of Hope Supports Rouhani", Radio Zamaneh, 10 May 2017, retrieved 10 May 2017
- ↑ "National Front of Iran Declared Support for Rouhani", ILNA, 17 May 2017, retrieved 17 May 2017
- ↑ Pejman Abdolmohammadi (15 May 2017), "The Iranian Presidential Election: Will Rouhani be Stopped by the Conservatives?", London School of Economics and Political Science, retrieved 17 May 2017
- ↑ Rohollah Faghihi (19 December 2016), "Iranian conservatives unveil candidates ahead of 2017 presidential vote", Al-Monitor, retrieved 1 January 2016
- ↑ مختلف، زبانهای (۲۰۱۷-۰۵-۱۰). «شاهزاده رضا پهلوی خواستار تحریم انتخابات شد: در «شیادی» حکومت شریک نشوید». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۵-۱۷.
- ↑ دیگر، زبانهای (۲۰۱۷-۰۴-۲۷). «شش حزب سیاسی کردستان ایران: انتخابات را تحریم می‌کنیم». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۵-۱۷.
- ↑ دیگر، زبانهای (۲۰۱۷-۰۵-۰۸). «سازمان‌های جبهه ملی ایران در خارج از کشور، انتخابات ریاست‌جمهوری را تحریم کرد». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۵-۱۷.
- ↑ دیگر، زبانهای (۲۰۱۷-۰۵-۰۵). ««اتحاد برای دموکراسی در ایران» انتخابات ریاست جمهوری را تحریم کرد». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۵-۱۷.
- ↑ برخی از اعضای جبهه ملی با انتشار بیانیه‌ای از حسن روحانی حمایت کردند
- ↑ اعلام حمایت جبهه ملی ایران از حسن روحانی
- ↑ 72 درصد از مردم ایران تمایل به مشارکت در انتخابات دارند
- ↑ دیگر، زبانهای (۲۰۱۷-۰۵-۰۶). «بازداشت یک نفر در اصفهان به اتهام تبلیغ برای «تحریم انتخابات»». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۵-۱۷.
- ↑ «بیانیه مشترک احمدی‌نژاد و بقایی: در انتخابات از هیچ‌کس حمایت نمی‌کنیم». BBC Persian. ۲۰۱۷-۰۴-۲۳. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۵-۱۷.
- ↑ «بقایی نام احمدی‌نژاد را روی برگه رای خود نوشت + فیلم و عکس». خبرگزاری ایلنا. ۲۰۱۷-۰۵-۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۵-۱۹.
- ↑ سیما، IRIB NEWS AGENCY | خبرگزاری صدا و. «زمان‌بندی تبلیغات رادیو تلویزیونی نامزدهای ریاست جمهوری +جدول پخش». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ مه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۶-۰۴.
- ↑ «حمایت مستقیم صداوسیما از رئیسی/عکس». بایگانی‌شده از اصلی در ۸ ژوئیه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۵ نوامبر ۲۰۱۹.
- ↑ زیرنویس تلویزیون برای همایش حامیان رئیسی! /عکس
- ↑ «حرکت عجیب صدا و سیما در حمایت از رئیسی!». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ ژوئن ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۵ نوامبر ۲۰۱۹.
- ↑ «اعتراض نمایندگان مجلس به تخلفات صدا و سیما در سانسور برنامه کاندیداهای اصلاح طلب». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ مه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۶ مه ۲۰۱۷.
- ↑ برنامه‌های صدا و سیما علیه دولت پخش می‌شود
- ↑ «سانسور مستند تبلیغاتی روحانی». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱۶ مه ۲۰۱۷.
- ↑ «سانسور مستند انتخاباتی روحانی در صدا و سیما». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ مه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۶ مه ۲۰۱۷.
- ↑ «اعتراض چهره برجسته کمیسیون فرهنگی به تبلیغات صدا و سیما برای رئیسی». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ آوریل ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۷ مه ۲۰۱۷.
- ↑ صدا و سیما جهت دار تر از همیشه / نامه شریعتمداری به صدا و سیما
- ↑ حصر و تحریم ایران را نمی‌پذیریم
- ↑ روحانی: صدا و سیما گرفتار یک باند سیاسی شده‌است / بی‌بی‌سی فارسی
- ↑ تذکر وزارت کشور به صدا و سیما
- ↑ «دور همی با جناح مخالف دولت». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ ژوئیه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۹.
- ↑ «"کنسرت‌مردم"هم‌سانسورشد /حذف فیلم دادگاه‌کرباسچی از مستند رئیسی». ۵۹۸. ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۹ مارس ۲۰۱۸.
- ↑ «مستندساز فیلم تبلیغاتی قالیباف از "سانسور برنامه ضبطی امشب" وی خبر داد». نسیم. ۷ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ «اعتراض «جمنا» به صدا و سیما». خبرنامهٔ دانشجویان ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ نوامبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱۰ ژوئن ۲۰۱۷. کاراکتر C1 control character در
|نشانی=در موقعیت 56 (کمک) - ↑ «نامه 80 بسیج دانشجویی به صدا و سیما دربارهٔ مناظرات انتخاباتی». خبرنامهٔ دانشجویان ایران.
- ↑ «اعتراض ستاد رئیسی به پخش برنامه‌های رئیس‌جمهور از صدا و سیما». آفتاب.
- ↑ تخریب بنرهای تبلیغاتی حسن روحانی
- ↑ «تخریب و حمله ستاد روحانی این بار در سرخس». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ اکتبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۹.
- ↑ «تخریب بنرهای روحانی در بندرعباس». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ اوت ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۶ مه ۲۰۱۷.
- ↑ «گزارش حملات سازمان یافته به ستاد و هواداران روحانی». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ ژوئیه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۷ مه ۲۰۱۷.
- ↑ «حمله افراد ناشناس به ستادهای روحانی در اختیاریه و تجریش + عکس». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ نوامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۹.
- ↑ «حمله افراد ناشناس به ستادهای روحانی در اختیاریه و تجریش». بایگانی‌شده از اصلی در ۳ نوامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۹.
- ↑ «حمله افراد ناشناس به ستادهای روحانی در اختیاریه و تجریش/ مهاجمان از گاز فلفل استفاده کردند + عکس». Aftabir.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ اوت ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۰۹.
- ↑ «تناقض سرداران سپاه؛ از ادعای بی‌طرفی در انتخابات تا ستاد تخریب روحانی! –. : سحام نیوز – Sahamnews :». بایگانی‌شده از اصلی در ۹ اوت ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۰۹.
- ↑ حمله-به-ستاد-مرکزی-رئیسی-در-شیراز
- ↑ حمله کارناوال‌های تبلیغاتی روحانی به ستادهای رئیسی در اصفهان
- ↑ انتقاد وزیر راه از ایجاد «فضای پلیسی»؛ «حمله» به چند ستاد روحانی
- ↑ فضای امنیتی پایتخت
- ↑ رسانه‌هایی که از تبلیغات انتخاباتی منع شده‌اند / باشگاه خبرنگاران جوان
- ↑ رسانه‌هایی که از تبلیغات انتخاباتی منع شده‌اند / جام جم آنلاین
- ↑ «جدول کلی تخلفات رسانه‌ها در ایام انتخابات اعلام شد». ایسنا. ۲۰۱۷-۰۵-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۸-۰۹.
- ↑ همه در خدمت رئیسی
- ↑ «Post-election Analysis of Polling Accuracy» (PDF). بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۲۵ مه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۴ ژوئن ۲۰۱۷.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ مه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۹.
- ↑ ۱۴۱٫۰۰ ۱۴۱٫۰۱ ۱۴۱٫۰۲ ۱۴۱٫۰۳ ۱۴۱٫۰۴ ۱۴۱٫۰۵ ۱۴۱٫۰۶ ۱۴۱٫۰۷ ۱۴۱٫۰۸ ۱۴۱٫۰۹ «رای برای انتخاب رئیس‌جمهور». ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ «موج سوم طرح‌های نظرسنجی تلفنی انتخابات ریاست جمهوری؛ مشارکت 62درصدی در انتخابات ریاست جمهوری». مرکز افکارسنجی دانشجویان. ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ «روحانی با ریزش و قالیباف و رئیسی با رشد آرا مواجه بوده‌اند». بولتن. ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ ۱۴۴٫۰ ۱۴۴٫۱ «عزا عزاست امروز… / قهرمان مناظره از نظر تهرانی ها/ مقایسه جانفداهای هر نامزد/ وضعیت 3 نظرسنجی معتبر/ برداشت غلط از سخنان رهبری». الف. ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ «نتایج جدیدترین نظرسنجی دربارهٔ انتخابات ریاست جمهوری+تصویر». ISPA. آفتاب. ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ مه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱ مه ۲۰۱۷.
- ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامippo17وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ «بیش از 56 میلیون نفر واجد شرایط رأی دادن در انتخابات هستند/ وجود 1 میلیون و 350 هزار رأی اولی». فارس. ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ «انتخابات ریاست جمهوری در 103 کشور برگزار می‌شود». رسالت. ۷ اردیبهشت ۱۳۹۶.
- ↑ «انتشار نتایج تفصیلی انتخابات ریاست جمهوری». ستاد انتخابات کشور. ۱۸ خرداد ۱۳۹۶.
- ↑ انتقاد وزیر کشور از تخلفات انتخاباتی جمنا و تخریب دولت روحانی
- ↑ «اعتراض نیکزاد به هیئت نظارت بر انتخابات». Mehr News Agency. ۲۰۱۷-۰۵-۱۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۵-۱۹.
- ↑ "پوشش زنده رای‌گیری در انتخابات ایران". BBC Persian (به کچوایی). 2017-05-19. Retrieved 2017-05-19.
{{cite web}}: نگهداری یادکرد:تاریخ و سال (link) - ↑ بیانیه وزارت کشور در پاسخ به موحدی کرمانی
- ↑ موحدی کرمانی مدعی تخلف میلیونی در انتخابات شد
- ↑ روحانی شورای نگهبان را به عدم همکاری در تمدید رای‌گیری متهم کرد
- ↑ «علی مطهری به رئیس قوه قضاییه نامه نوشت». بایگانی‌شده از اصلی در ۵ ژوئیه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۵ ژوئن ۲۰۱۷.
- ↑ «کمبود تعرفه به روایت نماینده ابراهیم رئیسی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ مه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۵ ژوئن ۲۰۱۷.
- ↑ احمدی در گفتگو با ۲۰:۳۰ / کمبود تعرفه صحت ندارد
- ↑ «کمبود تعرفه کذب محض است». بایگانی‌شده از اصلی در ۷ ژوئیه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۵ ژوئن ۲۰۱۷.
- ↑ «بیانیه شورای نگهبان در خصوص نتیجه برگزاری انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری». پایگاه اطلاع‌رسانی شورای نگهبان. ۹ خرداد ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ ژوئن ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۵ ژوئن ۲۰۱۷.
- ↑ «بیانات در مراسم بیست و هشتمین سالروز رحلت حضرت امام خمینی (رحمه‌الله)». پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله خامنه‌ای. ۱۴ خرداد ۱۳۹۶.
- ↑ "UN secretary-general congratulates Rouhani on his reelection". 22 May 2017.
- ↑ "Mogherini congratulated Rouhani". 20 May 2017.
| نامزدان |  | |
|---|---|---|
| کنارکشیدگان | ||
| جستارهای وابسته | ||
| ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
.svg){kind=small}
| دوران زندگی | .jpg) | ||
|---|---|---|---|
| ریاست جمهوری |
| ||
| حزبهای سیاسی |
| ||
| خانواده |
| ||
| مرتبط | |||