علامه
بخشی از مجموعه مباحث دربارهٔ اسلام |
اصول فقه |
---|
فقه |
احکام |
عناوین کلامی |
|
![]() | برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. لطفاً با توجه به شیوهٔ ویکیپدیا برای ارجاع به منابع با ارایهٔ منابع معتبر این مقاله را بهبود بخشید. مطالب بیمنبع را میتوان به چالش کشید و حذف کرد. |
علّامه (Allama, Allameh, Allamah) در لغت، صیغهٔ مبالغهٔ عربی است؛ به معنی کسی که بسیار میداند، دانشمند و بسیار داناست.[۱] از نظر اصطلاحی، علامه از القاب خاصی است که صرفاً به بعضی از دانشمندان برجستهٔ علوم اسلامی اطلاق شده و به آن شهره شدهاند. هرچند به معنی پروفسور و Polymath نزدیک است، اما این لقب مانند آیتالله از القاب خاص دانشمندان مسلمان در کشورهای فارسی، عربی و اردو زبان است و همسانی در زبانهای دیگر (بهخصوص انگلیسی) ندارد.
علامه لقبی برای دانشمندان اسلامی است که در چندین رشته دست داشته، دارای معلومات وسیع بوده و صاحبنظر و تأثیرگذار بوده باشند. این لفظ جزء الفاظ رسمی حوزوی محسوب نمیشود؛ و حتی به همهٔ دانشمندان مسلمان با این ویژگیها نیز اطلاق نمیشود، بلکه تنها عدهای از این دانشمندان به این لقب مشهور شدهاند.[نیازمند منبع]
غالباً درباره اساتید صاحبنظر در فلسفه و گاه فقه و حتی ادبیات و فرهنگ — که معمولاً مطالعات دینی نیز دارند — اطلاق میشود. در مطالعات دینیِ معاصر، در اغلب موارد، علامه بهتنهایی اشاره به علامه طباطبائی میباشد؛ و در گذشته در فقه معمولاً اشاره به علامه حلی است.
علامه دانش خود را از طریق استدلال کسب میکند؛ ازاینرو اکثر معروفین به «علامه»، فیلسوف نیز بودهاند. در عصر پیش از اسلام، میان اعراب، کسی را که آگاه به انساب مردمان بوده علامه میگفتند.[۲][۳]
محتویات
مشتهرین به لقب علامه[ویرایش]
در حوزهٔ دینی [و بعضاً ادبی] افراد زیر مشهور به علامه میباشند:
معروفتر به علامه[ویرایش]
- علامه طباطبایی: سیدمحمدحسین طباطبایی، معاصر، از مفسران معاصر و صاحب تفسیر المیزان
- علامه مجلسی: محمدباقر بن محمدتقی مجلسی ثانی، از محدثین قرن یازدهم و صاحب بحارالانوار
- علامه حلی: حسن بن یوسف بن مطهر حلی، ملقب به آیتالله و معروف به علامهٔ دهر، از فقهای قرن هشتم؛ در فقه هرگاه کلمهٔ «علامه» را بدون قرینهای ذکر میکنند، معمولاً منظورشان اوست.
- علامه امینی: عبدالحسین امینی، از علمای معاصر و صاحب کتاب الغدیر
- علامه حسنزاده آملی: حسن حسنزاده عاملی (حسن طبری آملی) حکیم متأله و عارف معاصر و معروف به علامه ذوالفنون
- علامه جعفری: محمدتقی جعفری، فیلسوف مسلمان و مولویشناس معاصر
- علامه جواد آملی: عبدالله جواد آملی، مراجع تقلید، حکیم متأله، عارف و مفسر معاصر صاحب تفسیر تسنیم.
- علامه مصباح یزدی : محمدتقی مصباح یزدی، فیلسوف
- علامه بحرالعلوم: سید محمدمهدی طباطبائی بروجردی، از فقهای قرن دوازدهم
- علامه عسکری: سید مرتضی عسکری، محقق و نویسنده معاصر و رئیس دانشگاه اصول دین
- علامه ثانی یا علامه وحید: محمدباقر وحید بهبهانی: از فقهای قرن دوازدهم، اصولی بزرگ و مجدد اصولیگری
- خواجه نصیرالدین طوسی: محمد بن محمد بن حسن الطوسی، فقیه متکلم قرن هفتم معروف به علامهٔ بَشَر (علّامة البشر)
- علامه طهرانی: سید محمدحسین حسینی طهرانی، عارف، حکیم و فقیه معاصر
- علامه رفیعی :سید ابوالحسن رفیعی قزوینی،فیلسوف متاله،فقیه مجتهد معاصر
کمتر معروف به علامه[ویرایش]
- علامه [جلالالدین] دوانی (جلالالدین دوانی)، از فلاسفه و متکلمین قرن نهم[۴]
- علامه [علی] دوانی (علی دوانی)، از فقها و مورخین معاصر[۵]
- علامه شوشتری (محمدتقی شوشتری)، از رجالیون و فقهای معاصر
- علامهٔ بحرانی (سید هاشم بحرانی)، محدث و مفسر اخباری بزرگ قرن دوازدهم
- علامه فیض کاشانی (ملا محسن فیض کاشانی)، فقیه، مفسر و محدث قرن یازدهم
- علامه نائینی (محمدحسین نائینی)، از مجتهدین بزرگ و حامیان مشروطه.[۶]
- علامه ریاحی (علی ریاحی نبی)، پژوهشگر تاریخ اسلام و مجتهد معاصر
- علامه شعرانی (میرزا ابوالحسن شعرانی)، حکیم معاصر و مشهور به علامه ذوالفنون[۷]
- علامه کرباسچیان (علیاصغر کرباسچیان)، مجتهد معاصر و مؤسس مدرسه علوی[۸]
- علامه سید حیدر آملی (میر حیدر آملی)، عارف، نویسنده و مفسر قرن هشتم.[۹]
- علامه حسن مصطفوی (میرزا حسن مصطفوی)، مفسر معاصر[۱۰]
- علامه محدث نوری (حسین محدث نوری)، محدث قرن گذشته و صاحب کتاب مستدرک وسائل الشیعه[۱۱]
- علامه سعیدالعلماء (سعیدالعلماء مازندرانی)، از فقها و مراجع تقلید ایرانی در قرن گذشته[۱۲]
غیر ایرانی[ویرایش]
- علامه اقبال لاهوری، متفکر قرن گذشته[نیازمند منبع]
- علامه سید اسماعیل بلخی (افغانستانی)، روحانی اندیشمند قرن گذشته[نیازمند منبع]
- علامه سید صفدر حسین نجفی (پاکستانی)، روحانی و نویسنده شیعی معاصر[نیازمند منبع]
- علامه طالب جوهری (پاکستانی) [نیازمند منبع]
- علامه شمس الدین (لبنانی)[نیازمند منبع]
حوزه ادبی[ویرایش]
- علامه قزوینی؛ شاعر، ترانه سرا، ادیب معاصر و پژوهشگر تاریخ و فرهنگ ایران[۱۳]
- علامه دهخدا؛ سیاستمدار، روزنامهنگار، شاعر، ادیب معاصر و نویسنده بزرگترین لغتنامه فارسی[۱۴]
- علامه همایی، شاعر و ادیب معاصر[۱۵]
- علامه مهدی محقق، ادیب، و فقیه معاصر و پژوهشگر تاریخ پزشکی اسلامی[۱۶]
- علامه سید جعفر شهیدی، پژوهشگر معاصر در حوزه زبان، ادبیات فارسی، فقه و تاریخ اسلام
منابع[ویرایش]
- ↑ لغت علامه واژهیاب.
- ↑ علامه لغتنامهٔ دهخدا
- ↑ چه دانشی سودمند است؟ حوزهنت
- ↑ علامه جلال الدین دوانی دائرةالمعارف طهور
- ↑ علامه علی دوانی حوزه نت
- ↑ مجموعه تألیفات حضرت علامه آیتالله سید محمد حسین حسینی طباطبایی سایت معارف اسلام
- ↑ سفارش علامه شعرانی برای رفع کسالت و خستگی دی سایت خبر آنلاین
- ↑ نگاهی به سیره علمی و عملی علامه کرباسچیان، بنیانگذار مدارس علوی وبگاه کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
- ↑ علامه سید حیدر آملی معارف قرآن
- ↑ علامه حسن مصطفوی ویستا
- ↑ دانشگاه علامه محدث نوری
- ↑ «دیدگاه مراجع و علما دربارهٔ شخصیت علامه سعیدالعلما و ملامحمد اشرفی». حوزه. بازبینیشده در ۱۱ مرداد ۱۳۹۰.
- ↑ فاتح تهران، راوی تاریخ بختیاری خبرگزاری کتاب ایران
- ↑ زندگینامه علی اکبر دهخدا همشهری آنلاین
- ↑ زندگینامه استاد جلال الدین همایی راسخون
- ↑ وبسایت خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) علامه مهدی محقق: با ادبیات و شعر میتوانیم فرهنگ خود را صادر کنیم
- علامه لغتنامه دهخدا