باشگاه فوتبال استقلال تهران

این مقاله دربارهٔ باشگاه فوتبال مردان استقلال تهران است. برای تیم زنان، باشگاه فوتبال زنان استقلال تهران را ببینید.

استقلال

نام کامل باشگاه	شرکت فرهنگی ورزشی استقلال ایران
لقب(ها)	آبی‌های پایتخت پسران آبی تاج آبی‌پوشان اس‌اس
تاریخ تأسیس	۴ مهر ۱۳۲۴ (۷۲ سال پیش) با نام دوچرخه‌سواران
نام ورزشگاه	ورزشگاه آزادی (گنجایش: ۷۸٬۱۱۶ نفر)
مالک	وزارت ورزش و جوانان
مدیرعامل	امیرحسین فتحی (سرپرست)
سرمربی	وینفرید شفر
لیگ	لیگ برتر خلیج فارس
۹۷–۱۳۹۶	سوم
وب‌گاه	www.fcesteghlal.ir
لباس اول لباس دوم
فصل جاری

باشگاه فوتبال استقلال تهران که به‌طور خلاصه استقلال تهران یا استقلال نیز نامیده می‌شود یک باشگاه فوتبال حرفه‌ای در ایران است که در چهارم مهر ماه سال ۱۳۲۴ در شهر تهران بنیان‌گذاری شد. استقلال تا پیش از انقلاب ایران در ابتدا دوچرخه‌سواران و سپس تاج نام داشت.

استقلال بازی‌های خانگی خود را در ورزشگاه آزادی در غرب تهران انجام می‌دهد. این باشگاه در حال حاضر در لیگ برتر و جام حذفی ایران شرکت می‌کند و کهن‌ترین تیم هر دوی این جام‌ها است. رقبای اصلی استقلال در این دو جام تیم‌های پرسپولیس از تهران و سپاهان و ذوب آهن از اصفهان هستند. استقلال با هشت قهرمانی در لیگ‌های فوتبال ایران، دومین تیم پرافتخار لیگ‌های سراسری ایران و با هفت قهرمانی پرافتخارترین تیم جام حذفی ایران است.

این باشگاه تا پیش از برگزاری رقابت‌های سراسری فوتبال در ایران در دهه ۱۳۵۰ خورشیدی و سپس‌تر در زمان جنگ ایران و عراق در دهه ۱۳۶۰، در جام‌های استان تهران، جام باشگاه‌ها و جام حذفی تهران بازی می‌کرد. رقبای اصلی باشگاه در آن جام‌ها در ابتدا تیم‌های شاهین و دارایی و بعدتر تیم‌های پاس و پرسپولیس بودند. این باشگاه با چهارده قهرمانی در جام باشگاه‌های تهران پرافتخارترین تیم این جام و با چهار قهرمانی در جام حذفی باشگاه‌های تهران دومین تیم پر افتخار این جام محسوب می‌شود. یک قهرمانی در سوپر جام تهران ۱۳۷۳ دیگر قهرمانی استانی این باشگاه است و در مجموع استقلال با نوزده قهرمانی پرافتخارترین تیم جام‌های استان تهران است.

استقلال در ده سال اخیر هفت بار جواز حضور در لیگ قهرمانان آسیا را کسب کرده‌است. این باشگاه با دو قهرمانی در جام باشگاه‌های آسیا (مسابقات باشگاهی قهرمانی آسیا ۱۹۷۰ و جام باشگاه‌های آسیا ۹۱–۱۹۹۰) و دو نائب قهرمانی (جام باشگاه‌های آسیا ۹۲–۱۹۹۱ و جام باشگاه‌های آسیا ۹۹–۱۹۹۸) و دو مقام سومی (مسابقات باشگاهی قهرمانی آسیا ۱۹۷۱ و جام باشگاه‌های آسیا ۰۲–۲۰۰۱) پُرافتخارترین باشگاه فوتبال ایران در رقابت‌های آسیایی و سومین باشگاه پرافتخار قاره آسیا است. فدراسیون بین‌المللی تاریخ و آمار فوتبال این باشگاه را پس از الهلال عربستان و یوکوهاما مارینوس ژاپن، سومین باشگاه برتر فوتبال آسیا در قرن بیستم اعلام کرده‌است.

استقلال از پرطرفدارترین تیم‌های ایران است و در رقابت‌های لیگ برتر ایران و لیگ قهرمانان آسیا بازی‌های خانگی این تیم معمولاً در میان بازی‌های پر تماشاگر فصل هستند و در فصول اخیر این مسابقات استقلال بارها رکورد میانگین بیشترین تماشاگران بازی‌های خانگی را به خود اختصاص داده‌است. رکورد پرتماشاگرترین بازی جام باشگاه‌های آسیا و لیگ برتر ایران تا پایان سال ۲۰۱۷ نیز در اختیار استقلال است. پرویز خسروانی مالک این باشگاه تا پیش از انقلاب بود و بعد از انقلاب در حالی که در ابتدا سعی بر مصادره یا انحلال این باشگاه توسط گروه‌های سیاسی مختلف بود، در نهایت با تلاش عنایت‌الله آتشی نماینده سازمان تربیت بدنی دولت وقت در امور مربوط به سازمان ورزشی فرهنگی تاج، این باشگاه با تغییر نام و نشان‌واره از انحلال نجات یافت و به صورت رسمی تحت مالکیت سازمان تربیت بدنی درآمد هرچند که در این راه تمامی دارایی‌های خود را از دست داد. با انحلال سازمان تربیت بدنی در سال ۱۳۸۹ و تأسیس وزارت ورزش و جوانان، مالکیت این باشگاه نیز به این وزارت‌خانه رسید. برند باشگاه استقلال نیز در سال ۱۳۹۲ و در دهمین جشنواره ملی قهرمانان صنعت ایران به عنوان یکی از ۱۰۰ برند برتر ایران شناخته شد.

پیشینه

نوشتار اصلی: پیشینه باشگاه فوتبال استقلال تهران

۵۷–۱۳۲۴: دوچرخه‌سواران و تاج

تیم دوچرخه‌سواران در سال‌های نخستین

نوشتار(های) وابسته: پیشینه باشگاه فوتبال استقلال تهران (۱۳۵۷–۱۳۲۴)

در سال ۱۳۲۴ تعدادی از دوچرخه‌سواران باسابقه و دارای عناوین قهرمانی در کشور تصمیم گرفتند با ایجاد مرکزی برای گردهمایی‌های دوستانه، پایه‌های یک تشکل صنفی را برپا کنند و کلوپ دوچرخه‌سواران در ۴ مهر ۱۳۲۴ توسط آنان در تهران و در دفتری در خیابان فردوسی تأسیس شد، این باشگاه در ابتدا فقط مختص دوچرخه‌سواری بود. اما بعدها رشته‌های دیگر از جمله فوتبال نیز به فعالیت‌های باشگاه اضافه شدند. پنج ماه بعد و در اسفند ماه همان سال، بازیکنانی همچون چون علی دانایی‌فرد، پطروس باباجان، حسین حراج‌چی، احمد صمدیان، پیر کارلو، حسنعلی منصور، تفرشی، پرویز عمواوغلی، محمد جاودان با ادغام دو تیم نادر به سرپرستی محمد جاودان و تیم شهاب به سرپرستی پرویز عمواوغلی، تیم فوتبال کلوپ دوچرخه‌سواران را تشکیل دادند و بدین ترتیب باشگاه فوتبال دوچرخه‌سواران آغاز به فعالیت کرد. از میان بازیکنان آن زمان باشگاه علی دانایی‌فرد به عنوان مربی انتخاب شد.

در ۳۱ فروردین ۱۳۲۵ نخستین بازی فوتبال تاریخ باشگاه دوچرخه‌سواران انجام شد، این بازی که یک بازی دوستانه با تیم گیو بندرانزلی بود با نتیجه ‎۱–۰ به سود تیم دوچرخه‌سواران پایان یافت. نخستین بازی رسمی تاریخ این باشگاه نیز در آذر ماه سال ۱۳۲۵ در هفته اول جام باشگاه‌های تهران برگزار شد که برابر تیم سرباز با نتیجه ۱–۳ شکست خورد. دوچرخه‌سواران در پایان مسابقات آن فصل و در اولین فصل حضورش در مسابقات رسمی، در هر دو جام باشگاهی و حذفی تهران به فینال رسید اما با شکست در فینال‌ها در برابر تیم‌های سرباز و دارایی در هر دو جام دوم شد. فصل بعد و در خرداد ۱۳۲۷ این باشگاه قهرمان مسابقات جام حذفی تهران ۲۷–۱۳۲۶ شد که این قهرمانی نخستین عنوان رسمی دوچرخه‌سواران است. در مهر ماه ۱۳۲۸ و با توافق بین پرویز خسروانی، از اعضای هیئت مؤسسین و مدیر آن زمان باشگاه و مدیران تیم سرباز، این تیم منحل شد و بازیکنانش به تیم دوچرخه‌سواران پیوستند که این کار قدرت دوچندانی به تیم بخشید.

در زمستان ۱۳۲۸ پرویز خسروانی به تنهایی امتیاز باشگاه دوچرخه‌سواران را در اختیار گرفت و سپس دست به تغییر نام باشگاه زد چرا که باشگاه دوچرخه‌سواران حالا در چندین رشته ورزشی فعال بود و نام دوچرخه‌سواران دیگر مناسب چنین باشگاهی نبود. در تاریخ یک اسفند ۱۳۲۸ نام باشگاه بعد از بحث و رای‌گیری بین اعضای هیئت‌مدیره و با توصیه بازیکنان نظامی باشگاه همچون محمد خاتم، حسین سرودی و هم‌چنین پرویز خسروانی، به باشگاه فوتبال تاج تهران تغییر کرد و به ثبت رسید. اعضای هیئت مدیره در هنگام تغییر نام باشگاه عبارت بودند از: پرویز عمواوغلی، گرائیلی، ملکی، علی دانایی‌فرد و سیدآقا جلالی. همچنین در تابستان ۱۳۲۹ تیم تاج با دعوت انجمن ملی المپیک افغانستان به این کشور سفر و در جام استقلال افغانستان در شهر کابل شرکت کرد و در یکی از بازی‌های این جام تیم ملی افغانستان را ‎۳–۲ شکست داد. این نخستین سفر یک تیم باشگاهی ایرانی به خارج از کشور بود. در اسفند ۱۳۲۹ نخستین دوره بازی‌های آسیایی در دهلی‌نو برگزار شد و از ۶۴ ورزشکار کاروان ایران ۲۲ نفر از اعضای تیم تاج بودند از جمله ستارگان تیم فوتبال تاج، عارف قلی‌زاده، محمود بیاتی، نادر افشارعلوی‌نژاد، پرویز کوزه‌کنانی و ژرژ مارکاریان.
در سال‌های ابتدایی دهه ۱۳۳۰، باشگاه تاج دچار اختلافات داخلی شد و این اختلافات باعث شدند تا تعدادی از بازیکنان و مربی تیم به تیم نادر بپیوندند. خاتم و سرودی نیز با خسروانی و جاه طلبی‌هایش به مشکل برخوردند و تاج را ترک کردند. مجموع این اتفاقات باعث شدند تا برای چند فصل تاج در مسابقات باشگاه‌های تهران شرکت نکند و دست تیم از جام‌های قهرمانی کوتاه بماند. در نیمه دوم این دهه با بازگشت دانایی‌فرد و تعدادی از بازیکنان جدا شده، تاج مجدداً موفق به فتح جام باشگاه‌ها و حذفی تهران شد و در سال‌های ۱۳۳۵ و ۱۳۳۷ توانست هر دو جام باشگاه‌ها و حذفی تهران را هم‌زمان فتح کند. در شهریور ۱۳۳۶ تاج به عنوان نماینده تهران در مسابقات قهرمانی ایران که در اصفهان برگزار شد شرکت کرد و با برتری بر رقبا قهرمان ایران شد. آن‌ها در دیدار فینال با نتیجه ۰–۳ تیم تبریز را مغلوب کردند.

تاج قهرمان آسیا در بهار ۱۳۴۹

مسن شدن بازیکنان اصلی و ظهور رقبای جدید از جمله تیم پاس که تعدادی از بازیکنان نظامی باشگاه از جمله حسن حبیبی، حشمت مهاجرانی و محمد رنجبر را به خدمت گرفت باعث شدند تا تیم تاج در سال‌های نخستین دهه ۱۳۴۰ موفقیت خاصی کسب نکند و در مسابقات جام باشگاه‌های تهران همواره در میانه‌های جدول متوقف شود. در نیمه دوم این دهه باشگاه دستخوش تغییراتی شد، زدراکو رایکوف در اواخر پاییز ۱۳۴۸ جانشین علی دانایی‌فرد شد تا وی بعد از بیش از دو دهه مربی‌گری در تاج از این پست کنار رود. رایکوف در نخستین قدم جوانگرایی را در دستور کار خود قرار داد و سپس سیستم تیم را از ۴-۲-۴ سنتی فوتبال ایران به سیستم مدرن ۳-۳-۴ تغییر داد تا در بهار ۱۳۴۹ تاج با سیمایی نوین قدم به مسابقات باشگاهی قهرمانی آسیا بگذارد. تیم تاج که در ورزشگاه امجدیه میزبان این مسابقات بود موفق شد بدون شکست خوردن قهرمان شود. آن‌ها در دیدار فینال این مسابقات در حالی که با یک گل از هاپوئل، حریف اسرائیلی خود عقب بودند در نهایت با گل غلام وفاخواه مساوی کردند و در وقت‌های اضافه با گل مسعود معینی پیروز شدند تا جام قهرمانی آسیا در خانه بماند و یکی از باارزش‌ترین عناوین قهرمانی تاریخ این باشگاه به دست آید. در زمستان ۱۳۴۹ تاج جام منطقه‌ای ۱۳۴۹، نخستین جام باشگاهی سراسری ایران را باز هم بدون شکست فتح کرد، آن‌ها در نیمه‌نهایی این مسابقات در دیداری جنجالی و پر حاشیه از سد پرسپولیس گذشتند و در فینال پاس را شکست دادند. در ادامه مسابقات آن فصل تاج در زمستان ۱۳۴۹ و بهار ۱۳۵۰ یک بار دیگر فاتح جام باشگاه‌های تهران شد تا برای بتواند برای سومین بار در تاریخش در یک فصل دو جام را از آن خود کند.

تاج در سال ۱۳۵۱ یک بار دیگر جام باشگاه‌های تهران را فتح کرد. جام باشگاه‌های تهران ۱۳۵۱ آخرین سالی بود که تاج در این مسابقات شرکت کرد و از سال ۱۳۵۲ تیم تاج به مسابقات جام تخت جمشید پیوست و دور دوم مسابقات را در حالی فتح کرد که در نیم فصل نخست از یازده بازی ده برد و یک تساوی کسب کرده بود اما در نیم فصل دوم که پس از برگزاری بازی‌های آسیایی تهران ادامه یافت با افت مواجه شد ولی در نهایت دو هفته مانده به پایان فصل قهرمان شد. فصل بعد تاج نتوانست از مقام قهرمانی‌اش دفاع کند و در هفته‌های پایانی فصل ۱۳۵۵ سرانجام رایکوف بعد از حدود هفت سال مربی‌گری از تاج کنار رفت و در ابتدا علی دانایی‌فرد به شکل موقت و سپس ولادمیر جکیچ به‌طور ثابت جانشینش شدند. باشگاه تاج در سال ۱۳۵۷ موفق شد فاتح دومین دوره رقابت‌های جام حذفی شود تا آخرین عنوان قهرمانی فوتبال سراسری ایران قبل از انقلاب ۱۳۵۷ را از آن خود کند. در شهریور همان سال و در حالی که از جام تخت‌جمشید ۱۳۵۷ دوازده هفته گذشته بود و این باشگاه با یک امتیاز کمتر در تعقیب شهباز صدرنشین بود، با ملتهب شدن شرایط کشور و اوج‌گیری انقلاب ایران و تعطیلی این مسابقات از ادامه حضور در رقابت‌ها بازماند.

۱۳۵۷-هم‌اکنون: استقلال

نوشتار(های) وابسته: پیشینه باشگاه فوتبال استقلال تهران (۱۳۸۰–۱۳۵۷) و پیشینه باشگاه فوتبال استقلال تهران (۱۳۸۰–تاکنون)

منصور پورحیدری در جلوگیری از انحلال باشگاه تاج نقش حیاتی ایفا کرد و در سال‌های بعد هفت مرتبه به عنوان مربی‌گری باشگاه را بر عهده گرفت.

پس از انقلاب ۱۳۵۷، کاخ مرکزی تاج، شبانه توسط کمیته انقلاب اسلامی تسخیر و موزه باشگاه تاج مورد سرقت واقع شد و بسیاری از اماکن باشگاه تاج مانند فروشگاه و دفتر مرکزی از دست گردانندگان باشگاه خارج و به سازمان‌هایی همچون تربیت بدنی و تبلیغات اسلامی واگذار شدند. سپس در حالی که چند گروه مختلف سیاسی قصد مصادره باشگاه را داشتند و حسین فکری، سرپرست موقت سازمان تربیت بدنی به ۲۲ تن از بازیکنان تاج رضایت‌نامه داده و به آنان اعلام کرده بود که به هرجا دوست دارند می‌توانند بروند، با تلاش و سماجت جمعی از بازیکنان آن زمان و سابق باشگاه همچون عنایت‌الله آتشی (از تیم بسکتبال تاج)، عباس کردنوری، حسن نظری، ناصر حجازی، جواد قراب، رضا عادلخانی، حسن روشن، مهدی کشاورز، قاضی شعار، هادی نراقی و به خصوص منصور پورحیدری و تعدادی از هواداران باشگاه از انحلال و مصادره تاج جلوگیری شد. سال بعد در حالی که تیم تاج قصد داشت در مسابقات جام شهید اسپندی شرکت کند، برگزارکنندگان مسابقات از حضور این تیم با نام تاج جلوگیری کردند و اعلام کردند که تاج یک مجموعهٔ ورزشی مانند امجدیه است و به عنوان یک تیم ورزشی در مسابقات پذیرفته نمی‌شود. با مشورت برخی از بازیکنان قدیمی و نزدیکان باشگاه از جمله منصور پورحیدری، سیدآقا جلالی، بهرام صفت، پدر حسن روشن و عنایت‌الله آتشی چند نام همچون استقلال و آزادی و تختی پیشنهاد شدند و در نهایت در بیستم فروردین ۱۳۵۸ نام استقلال برگزیده شد و نام باشگاه به باشگاه فوتبال استقلال تهران، تغییر و باشگاه در جام شهید اسپندی شرکت کرد اما به هر صورت در میانه‌های برگزاری جام از ادامه مشارکت استقلال جلوگیری شد.
با جوانگرایی مربیان پیشین و سازندگی تیم‌های پایه، باشگاه در سال‌های پایانی دهه ۱۳۵۰ و نخستین دهه ۱۳۶۰ چندان ترکیب اصلی خود را عوض نکرد و از سال ۱۳۵۸ به دلیل عدم برگزاری مسابقات سراسری به مسابقات استانی جام باشگاه‌های تهران بازگشت اما این مسابقات در هر دو فصل ۱۳۵۸ و ۱۳۵۹ ناتمام ماندند. منصور پورحیدری بازیکن و مربی سابق باشگاه در سال ۱۳۵۹ برای نخستین بار پست سرمربی‌گری باشگاه را بر عهده گرفت، در نیمه نخست دهه ۱۳۶۰ استقلال دو بار جام باشگاه‌های تهران را فتح کرد که قهرمانی این تیم در سال ۱۳۶۲ نخستین قهرمانی‌اش با نام نوین استقلال بود. در سال‌های ابتدایی دهه ۱۳۶۰ پست مربی‌گری در استقلال بارها دست به دست شد به گونه‌ای که در سال ۱۳۶۳ فریدون عسگرزاده به مدت پانزده روز و در سال ۱۳۶۴ حسن حبیبی به مدت ۴۵ روز این سمت را بر عهده داشتند. پست مدیریت باشگاه نیز میان کارمندان سازمان تربیت بدنی دست به دست شد؛ به عنوان نمونه نادر فریادشیران که در سال ۱۳۶۴ دروازه‌بان ذخیره راه‌آهن بود به دلیل کارمند بودن در سازمان تربیت بدنی هم‌زمان مدیریت باشگاه را نیز بر عهده داشت. اما از سال ۱۳۶۸ و با تغییر در مدیریت سازمان تربیت بدنی، سیستم مدیریت استقلال نیز عوض شد و ثباتی که این تغییر با خود به همراه آورد باعث شد تا یکی از درخشان‌ترین دوران‌های باشگاه استقلال رقم بخورد. آن‌ها در آن سال ابتدا در چهارمین دوره لیگ قدس که نخستین مسابقات سراسری باشگاهی در ایران پس از انقلاب ۱۳۵۷ بود قهرمان شدند؛ استقلال در دیدار فینال این مسابقات پرسپولیس را شکست داد. سپس در سال ۱۳۶۹ به عنوان نماینده ایران راهی جام باشگاه‌های آسیا ۹۱–۱۹۹۰ شدند و در حالی که این مسابقات به دلیل جنگ خلیج فارس به تعویق افتاده بود سرانجام در تابستان ۱۳۷۰ مرحله نهایی‌اش به میزبانی بنگلادش برگزار شد و استقلال در دیدار فینال با پیروزی برابر لیائونینگ از چین موفق شد برای دومین بار قهرمان جام باشگاه‌های آسیا شود تا نخستین و تا به امروز تنها تیم ایرانی باشد که توانسته‌است بیش از یک بار قهرمانی در جام‌های رسمی بین‌المللی را تجربه کند. در این بازی‌ها استقلال باز هم بی‌شکست ماند و صمد مرفاوی هم با شش گل زده آقای گل این مسابقات شد.

استقلال در اسفند ۱۳۹۴

در سال ۱۳۷۰ استقلال یک بار دیگر حضور در فینال جام باشگاه‌های آسیا را تجربه کرد که در گام آخر در ضربات پنالتی مغلوب تیم الهلال عربستان سعودی شد و از دست‌یابی به سومین قهرمانی قاره‌ای بازماند. سال بعد و در جام آزادگان ۱۳۷۱ در حالی که استقلال در گروه خود سوم و در جدول کلی مسابقات پنجم شده بود، به دلیل سهمیه‌بندی استانی آن لیگ و تعدد تیم‌های تهرانی مجبور به حضور در مسابقات سوپر جام تهران شد تا جواز حضور در دوره بعدی جام آزادگان را کسب کند و به دنبال عدم موفقیت در آن مسابقات و پر بودن سهمیه تیم‌های تهرانی در لیگ دسته دوم به لیگ دسته سوم فرستاده شد تا یکی از نقاط تاریک تاریخ این باشگاه رقم بخورد. در نیمه دوم این دهه نیز استقلال یک بار دیگر و این بار در مقابل تیم ژاپنی جوبیلو ایواتا در بازی فینال مغلوب شد و برای دومین بار به مقام نایب قهرمانی جام باشگاه‌های آسیا رسید.

در ابتدای دهه ۱۳۸۰ دوران طولانی مربیگری منصور پورحیدری در استقلال به پایان رسید و شاگردان و دستیاران این مربی شامل پرویز مظلومی، امیر قلعه‌نویی و صمد مرفاوی در چند نوبت مربی‌گری استقلال را در این دهه به عهده گرفتند و به ویژه قلعه‌نویی دوران موفقی را با این تیم سپری کرد. وی دو بار و در حالی که تنها بعد از پایان فصل به عنوان مربی باشگاه انتخاب شده بود موفق شد جام حذفی را در فصل‌های ۸۱–۱۳۸۰ و ۸۷–۱۳۸۶ فتح کند و دو بار نیز موفق به فتح لیگ نوین و حرفه‌ای فوتبال ایران که از ابتدای دهه ۱۳۸۰ پایه‌گذاری شده بود شد تا تمامی قهرمانی‌های استقلال در لیگ در این دهه تحت هدایت این مربی به دست آیند. هرچند تیم استقلال در طی این دهه بارها در هفته یا هفته‌های آخر از دستیابی به عنوان قهرمانی در لیگ حرفه‌ای ایران بازماند. در زمستان سال ۱۳۸۵ کوتاهی مسئولان باشگاه استقلال در ارسال به موقع فهرست بازیکنان به کنفدراسیون فوتبال آسیا باعث شد که این کنفدراسیون استقلال را از لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۰۷ کنار بگذارد تا یکی از بزرگ‌ترین اشتباهات مدیریتی تاریخ این باشگاه رقم بخورد.

دهه ۱۳۹۰ نیز با فتح جام حذفی ۹۱–۱۳۹۰ و در ادامه لیگ برتر ۹۲–۱۳۹۱ شروع شد و استقلال در ادامه و در فصل ۹۳–۱۳۹۲ موفق شد بعد از سال‌ها غیبت در مراحل پایانی لیگ قهرمانان آسیا تا مرحله نیمه‌نهایی این مسابقات صعود کند ولی در برابر تیم سئول از کره جنوبی مغلوب شد و از راه‌یابی به دیدار پایانی این مسابقات بازماند. پس از ناکامی متوالی مربیان ایرانی در هدایت این تیم به عنوان قهرمانی لیگ برتر ایران، در میانه دهه ۱۳۹۰ سرانجام مدیران باشگاه استقلال سیاست استخدام بازیکنان سابق باشگاه به عنوان مربی را کنار گذاشتند و بعد از پانزده سال یک مربی خارجی، وینفرید شفر را به عنوان مربی این تیم برگزیدند و وی موفق شد تا در نخستین فصل حضورش در استقلال عنوان قهرمانی در جام حذفی را برای این تیم به ارمغان آورد.

نشان‌واره و نمادها

نشان‌واره

باشگاه استقلال در طی تاریخش پنج نشان‌واره مختلف داشته‌است که دو نشان‌واره متعلق به پیش از انقلاب و سه نشان‌واره مربوط به بعد از انقلاب هستند. با توجه به نام اولیه باشگاه، نشان‌واره نخستین تیم نشان‌گر ورزش دوچرخه‌سواری بود اما با تغییر نام باشگاه به تاج در سال ۱۳۲۸، نشان‌واره این باشگاه نیز تغییر کرد، بدین ترتیب نشان‌واره باشگاه با الهام از نام نوین تیم به تاج سلطنتی دودمان پهلوی و دو حلقه در هم تنیده در هر طرفش تغییر یافت. نشان‌واره باشگاه به مدت ۲۸ سال ثابت و بدون تغییر بود تا اینکه بعد از انقلاب سال ۱۳۵۷ و تغییر اجباری نام تیم، نشان‌واره باشگاه نیز دستخوش تغییرات شد.

• 

  نشان‌واره دوچرخه‌سواران از سال ۱۳۲۴ تا ۱۳۲۸

• 

  نشان‌واره تاج از سال ۱۳۲۸ تا ۱۳۵۸

• 

  نشان‌واره استقلال از سال ۱۳۶۲ تا ۱۳۷۰

• 

  نشان‌واره استقلال از ۱۳۷۰ تا ۱۳۷۹ و از ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۶

• 

  نشان‌واره استقلال در فصل ‎۱۳۷۹-۸۰

• 

  نشان‌واره استقلال از ۱۳۸۶ بدین سو

نمادها

تاج پهلوی، منبع الهام نام و نشان‌واره پیشین باشگاه

نام و نشان‌واره پیشین باشگاه، با الهام از تاج پهلوی، تاج بود و در بیشینه مدت فعالیت باشگاه تا پیش از انقلاب ایران، این تیم همین نام را داشت و هواداران این تیم نیز به تاجی معروف بودند. بعد از انقلاب، بازیکنان، دست‌اندرکاران و نزدیکان باشگاه مجبور شدند برای جلوگیری از انحلال باشگاه نام تیم را عوض کنند و از میان نام‌های استفاده شده در شعارهای انقلابی آن سال، واژه استقلال را برگزیدند. صفحه رسمی فیفا نیز، در گزارشی که در سپتامبر ۲۰۰۹ در مورد استقلال منتشر کرد از این تیم با نام تاج ایران نام برد.

رنگ و پوشاک

تیم فوتبال دوچرخه‌سواران از ابتدا با لباس آبی رنگ در مسابقات حاضر شد و استقلال همچنان آبی می‌پوشد. از میان باشگاه‌های سطح اول ایران، استقلال و تیم‌های همنامش همچون استقلال اهواز و استقلال خوزستان تنها تیم‌هایی هستند که آبی می‌پوشند؛ بدین ترتیب رنگ آبی به یکی از نمادهای این باشگاه تبدیل شده و آبی‌پوشان یکی از لقب‌های باشگاه است.

تیم تاج در جام منطقه‌ای سال ۱۳۴۹ با پیراهن آبی فیروزه‌ای و شرت مشکی رنگ شرکت کرد اما قبل و بعد از آن رنگ آبی پیراهن باشگاه به ندرت دچار تغییر شده‌است. استقلال در مناسبت‌های ویژه‌ای همچون مرگ ناصر حجازی و غلامحسین مظلومی با پیراهن مشکی رنگ در میدان‌ها حاضر شد. لباس دوم استقلال به‌طور تاریخی همواره سفید رنگ بوده اما در مسابقات جام علم که در بهار ۱۳۵۲ در شهر اهواز برگزار شد با لباس زرد رنگ و در بازی‌های لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۱۳ با لباس نقره‌ای رنگ به عنوان لباس دوم به میدان رفت.

پوشاک

طرح لباس استقلال از ابتدا پیراهن آبی رنگ ساده بود و از ابتدای فعالیت باشگاه تا اواسط دهه ۱۳۶۰ لباس استقلال کمتر دچار تغییر می‌شد. تنها استثنا فصل ۶۱–۱۳۶۰ بود که استقلال با الهام‌گیری از پیراهن تیم ملی پرو در جام جهانی ۱۹۷۸ یک نوار مورب سفید رنگ به پیراهن خود افزود. این طرح پس از آن فصل دیگر تکرار نشد. در ابتدای دهه ۱۳۷۰ طرح اصلی لباس استقلال چندین بار عوض شد و لباس استقلال در سال ۱۳۷۰ در آخرین دوره مسابقات جام باشگاه‌های تهران دارای اشکال هندسی بود. از دهه ۱۳۸۰ بدین سو طرح پیراهن استقلال از سادگی درآمد و خطوط و طرح‌های گرافیکی وارد طراحی پیراهن باشگاه شدند. هم‌چنین استقلال به مناسبت بازی‌های ویژه‌ای همچون شهرآوردهای تهران و بازی‌های لیگ قهرمانان آسیا لباس‌هایی را به تن کرده که فقط مخصوص آن بازی بوده‌اند و دیگر پس از آن با آن لباس‌ها به میدان نرفت.

لباس‌های تاریخی استقلال

۱۳۲۵ نخستین حضور رسمی در مسابقات

۱۳۴۹ نخستین قهرمانی در آسیا

۱۳۴۹ قهرمانی در نخستین لیگ سراسری ایران

۱۳۷۰ دومین قهرمانی در آسیا

پشتیبانان مالی و پوشاک

از ابتدای تأسیس باشگاه تا میانه‌های دهه ۱۳۶۰، استقلال بدون درج نشان تولیدکننده پوشاک به میدان‌ها می‌رفت. از دهه ۱۳۶۰ بدین سو باشگاه استقلال اقدام به درج نماد تولیدکننده پوشاک بر روی پیراهن کرد از آن پس همواره شرکت‌های مختلفی تولیدکننده اصلی پوشاک باشگاه بوده‌اند. عدم رعایت مالکیت فکری و جدی نگرفته شدن حق تکثیر باعث شده‌اند که شرکت‌های معتبر و بین‌المللی تمایلی به قرارداد بستن با باشگاه‌های ایرانی از جمله استقلال نداشته باشند چرا که امکان فروش انحصاری محصولات خود را در بازار ایران ندارند. بدین ترتیب استقلال همواره با شرکت‌های ایرانی یا شرکت‌های بین‌المللی کمتر شناخته شده قرارداد می‌بندد. این امر باعث متضرر شدن باشگاه نیز می‌شود چرا که قراردادهای تولید پوشاک استقلال همگی تنها تأمین کالا هستند و باشگاه در این زمینه درآمدزایی نقدی ندارد.

فصل	تولیدکننده پوشاک	پشتیبانان مالی اصلی پیراهن
۷۵–۱۳۷۴	عقیلی	ایراندا	بیمه آسیا	بیمه ایران
۷۶–۱۳۷۵		پیچک		بیمه آسیا
۷۷–۱۳۷۶		بیمه آسیا		پاک
۷۸–۱۳۷۷		موتوژن
۷۹–۱۳۷۸		بیمه آسیا	آترا	آدامس پرستو
۸۰–۱۳۷۹		ال جی
۸۱–۱۳۸۰	دایی
۸۲–۱۳۸۱		موتورسیکلت تلاش
۸۳–۱۳۸۲	جورابان	آیوا
۸۴–۱۳۸۳	عقیلی	شارپ
۸۵–۱۳۸۴	آبی‌پوشان	ساژم
۸۶–۱۳۸۵	مجید	کفش ملی	لاستیک بارز	ایرانسل
۸۷–۱۳۸۶		مؤسسه مالی و اعتباری شهر	یک و یک	فروشگاه شهروند
۸۸–۱۳۸۷	آل‌اشپورت	بازار مبل ایران		بازار موبایل ایران	سایپا
۸۹–۱۳۸۸		بازار مبل ایران	بازار موبایل ایران
۹۰–۱۳۸۹		بانک شهر		بانک تات
۹۱–۱۳۹۰		شهرداری تهران	بانک شهر
۹۲–۱۳۹۱		سرزمین ایرانیان	سرمایه‌گذاری صدرا پاسارگاد	بانک رفاه
۹۳–۱۳۹۲	مجید	بازار مبل ایران
۹۴–۱۳۹۳
۹۵–۱۳۹۴	۳۶۱ درجه	ری‌را	نمایندگی سامسونگ	همراه اول	فودلند
۹۶–۱۳۹۵	لی-نینگ	بیمه رازی		همراه اول
۹۷–۱۳۹۶		همراه اول		ایرانسل
۹۸–۱۳۹۷		ایرانسل

هواداران

نوشتار اصلی: هواداران باشگاه فوتبال استقلال تهران

هواداران استقلال در بازی استقلال و داماش هفته پایانی فصل ۹۲–۱۳۹۱

به‌طور تاریخی هواداران استقلال از میان طبقه متوسطو نخبه جامعه ایران بودند، نخستین دسته‌های این هواداران از میانه‌های دهه ۱۳۲۰ شکل گرفتند، با پایان جنگ جهانی دوم در سال ۱۳۲۴ مردم به عرصه‌های جدید اجتماعی متمایل شدند و علاقه‌مندان به ورزش، ورزش جدید و جذاب فوتبال را پیگیری می‌کردند. در همان زمان نیز با انحلال تیم توفان که پرتماشاگرترین تیم زمان خود بود، طرفداران این تیم به تیم‌های دیگر از جمله دوچرخه‌سواران متمایل شدند و طرفداران فوتبال در تهران بین سه تیم تاج، دارایی و شاهین تقسیم شدند. با انحلال دارایی و شاهین در اواخر دهه ۱۳۴۰ و ورود پرسپولیس به رده اول فوتبال تهران، تاج و پرسپولیس عمده طرفداران فوتبال را به خود جلب کردند و از آن پس نیز باشگاه همواره طرفداران خود را داشته و هم‌اکنون نیز استقلال دارای میلیون‌ها هوادار در سراسر ایران است. تیم استقلال به کمک هوادارانش تعدادی از رکوردهای مربوط به حضور تماشاگر را در اختیار دارد؛ استقلال در طی ۱۲ فصل اخیر لیگ برتر در ۴ فصل رکورد بیشترین تماشاچی در بازی‌های خانگی را به خود اختصاص داده‌است. در بازی‌های بین‌المللی در یک دهه اخیر نیز باشگاه استقلال با ۷ بار حضور در لیگ قهرمانان آسیا، در ۴ فصل ۲۰۱۰، ۲۰۱۱، ۲۰۱۳ و ۲۰۱۷ رکورد تعداد میانگین تماشاچی در بازی‌های خانگی را به خود اختصاص داده‌است.

با این که باشگاه استقلال در تهران قرار دارد، در سراسر ایران دارای هوادار است و در بازی‌های خارج از خانه نیز عده زیادی برای تشویق این تیم به ورزشگاه می‌روند به گونه‌ای که معمولاً تیم استقلال بیشتر از تیم میزبان هوادار دارد. این باشگاه در کشورهای حوزه خلیج فارس هم هوادار دارد. به عنوان مثال در فصل‌های ۲۰۰۹ و ۲۰۱۰ لیگ قهرمانان آسیا در بازی‌های خارج از خانه استقلال که همگی در کشورهای حوزه خلیج فارس شامل قطر، امارات متحده عربی و عربستان سعودی برگزار شدند، به‌طور میانگین و به ترتیب ۷۵۳۳ و ۷۷۵۱ نفر برای طرفداری از استقلال به ورزشگاه رفتند.
در فصل ۹۹–۱۹۹۸ جام باشگاه‌های آسیا و در بازی استقلال و جوبیلو ایواتا ژاپن که در ورزشگاه آزادی برگزار شد، با حضور ۱۲۱ هزار نفر، پرتماشاگرترین بازی تاریخ جام باشگاه‌های آسیا و از پرتماشاگرترین بازی‌های تاریخ فوتبال ایران بوده‌است. این در حالی‌ست که در آن روز حدود ۵۰ هزار نفر از هواداران استقلال نتوانستند راهی به ورزشگاه یابند و به خانه‌هایشان برگشتند.
همچنین در بازی پایانی پنجمین دوره لیگ برتر و در مقابل برق شیراز که به پیروزی ۴ بر ۱ استقلال و قهرمانی این تیم منجر شد، تعداد ۱۱۰ هزار نفر از هواداران استقلال برای دیدن این بازی که به قهرمانی این تیم منجر شد به ورزشگاه رفتند و حدود ۱۰ هزار نفر از هواداران نیز نتوانستند وارد ورزشگاه شوند که این تعداد رکورد جدیدی در فوتبال ایران بود.

جمعیت و رفتارشناسی

بر اساس یک پژوهش که در سال ۱۳۹۰ بر روی جامعه آماری هواداران استقلال و پرسپولیس با هدف تقسیم هواداران بر اساس متغیرهای جمعیت‌شناختی، جغرافیایی و وفاداری بود انجام شد، مشخص گردید که هواداران ۱۶ تا ۲۴ سال با ۶۸/۸ درصد بیشترین درصد هواداران استقلال را تشکیل می‌دهند و هواداران ۴۵ تا ۵۴ ساله با ۰/۹ درصد کمترین درصد هواداران را تشکیل می‌دهند. همچنین در تقسیم‌بندی بر اساس محل سکونت، ۶۱/۶ درصد هواداران استقلال ساکن استان‌های تهران و البرز و ۳۸/۴ درصد ساکن سایر استان‌های ایران هستند. با استفاده از جدول متقاطع نشان داده شد که ۹۳/۸ درصد هواداران باشگاه استقلال در گروه دارای وفاداری پنهان؛ ۳/۵ درصد هواداران باشگاه استقلال در گروه دارای وفاداری پایین؛ ۲/۷ درصد در گروه دارای وفاداری زیاد قرار داشتند؛ و هیچ‌کدام یک از آن‌ها در گروه دارای وفاداری جعلی نبوده‌اند. در نهایت، مقایسه وفاداری هواداران دو تیم نشان داد که بین وفاداری نگرشی هواداران دو باشگاه استقلال و پرسپولیس تفاوت معنی داری وجود ندارد، اما نتایج مقایسه وفاداری رفتاری هواداران دو باشگاه نشان داد وفاداری رفتاری هواداران استقلال از هواداران پرسپولیس به‌طور معنی داری بیشتر است.

زنان

مربی وقت استقلال، علی دانایی‌فرد در کنار خانواده‌اش در ورزشگاه امجدیه، پاییز ۱۳۳۵

تا پیش از انقلاب ۱۳۵۷ ممنوعیتی برای ورود زنان به ورزشگاه‌های ایران وجود نداشت اما بعد از انقلاب ایران ورود زنان به ورزشگاه‌های ایران ممنوع شد و زنان هوادار استقلال نیز همچون زنان هوادار دیگر تیم‌ها از ورود به ورزشگاه‌ها محروم شدند. با این وجود زنان و دختران استقلالی همواره سعی در ورود به ورزشگاه داشته‌اند به گونه‌ای در بسیاری از مواقع برای اینکار مجبور به تغییر پوشش و ظاهر خود می‌شدند. در پاره‌ای از اوقات این تلاش‌هایشان موفق بوده و خبر ورود دختران استقلالی به ورزشگاه حتی در رسانه‌های عمومی نیز انعکاس می‌یافت. در حال حاضر نیروی انتظامی در بیرون از ورزشگاه از ورود زنان به ورزشگاه جلوگیری می‌کند و دختران هوادار استقلال نیز اجازه ورود به ورزشگاه را ندارند و در یک مورد، در بازی استقلال و العین در مرحله یک شانزدهم نهایی لیگ قهرمانان آسیا، یکی از دختران استقلالی با پوشش پسرانه توسط این نیرو دستگیر شد.

از ابتدای فصل ۹۶–۱۳۹۵ و با اجازه منصوریان مربی وقت باشگاه به بانوان اجازه ورود به زمین تمرین استقلال، کمپ ناصر حجازی داده شد تا تماشاگر تمرین‌های پیش فصل استقلال باشند، اما این امر که با استقبال نسبی دختران هوادار استقلال رو به رو شده بود و بازخوردهای مثبتی هم داشت با مخالفت مدیریت وقت باشگاه رو به رو شد و بعد از فقط دو جلسه ورود دختران به تمرین‌های باشگاه نیز ممنوع شد و پس از آن زنان استقلالی دیگر نتوانستند تماشاگر تمرینات این تیم باشند.

هماوردان

هماوردان داخلی

نوشتار‌های اصلی: شهرآورد استقلال و شاهین، شهرآورد تهران و هماوردی استقلال و سپاهان

شهرآورد استقلال و شاهین نخستین شهرآورد تهران محسوب می‌شود. تاج و شاهین در کنار دارایی ۳ قطب اصلی فوتبال تهران را تشکیل می‌دادند و به دلیل پرطرفدار بودن و خاستگاه‌های متفاوت دو تیم، دیدارهای رو در روی تاج و شاهین همواره با حساسیت زیادی برگزار می‌شد به گونه‌ای که تا سال‌ها این بازی نقطه عطف جام باشگاه‌های تهران بود و تا پیش از انحلال شاهین در سال ۱۳۴۶ این بازی شهرآورد اصلی تهران بود. در دهه ۱۳۵۰ و با بازگشت شاهین به سطح برتر فوتبال ایران با نام شهباز این شهرآورد مجدداً از سرگرفته شد. نخستین بازی دو تیم در سال ۱۳۲۵ در چارچوب مسابقات جام باشگاه‌های تهران برگزار شد که آن بازی در پایان ۱–۱ مساوی شد.

لحظه به ثمر رسیدن گل اول تاج توسط محرم عاشری در ۲۰^امین شهرآورد تهران، ۱۸ اردیبهشت ۱۳۵۶، تاج ۳–۰ پرسپولیس

با انحلال باشگاه فوتبال شاهین و کوچ دسته جمعی بازیکنان شاهین و تغییر جهت دسته زیادی از هواداران این تیم به تیم پرسپولیس که تا آن زمان در دسته پایین‌تر فوتبال تهران شرکت می‌کرد بازی میان تاج و شاهین به نوعی دیگر و این‌بار در قالب تاج و پرسپولیس ادامه یافت و اکنون نیز رقابت دو باشگاه پرهوادار و پرافتخار استقلال و پرسپولیس، مهم‌ترین مسابقهٔ باشگاهی فوتبال در ایران است. نخستین بازی دو تیم در ۱۶ فروردین ۱۳۴۷ یک بازی دوستانه بود که با نتیجهٔ بدون گل پایان گرفت. نخستین برنده این شهرآورد تیم تاج بود و از آن زمان تاکنون تعداد بردهای تیم استقلال در شهرآورد تهران همواره از باخت‌هایش بیشتر بوده‌است. همچنین تیم استقلال صاحب رکورد ویژه شش سال و ده ماه نباختن در شهرآورد است به گونه‌ای که برد تیم پرسپولیس در مهر ۱۳۷۵ تنها سومین برد این تیم بعد از انقلاب ۱۳۵۷ بود.
فردای برگزاری نخستین شهرآورد، هفته‌نامه کیهان ورزشی روی جلد خود چیزی از بازی ننوشت و تیتری از فوتبال دخترها داشت، امروزه این بازی همواره با حساسیت بالا و تماشاگران زیاد همراه است و برگزاری آن بازتاب‌های زیادی در ایران دارد. هواداران دو تیم معمولاً برای این بازی ورزشگاه آزادی را پر می‌کنند. این شهرآورد گاهی به خشونت میان بازیکنان، و درگیری میان هواداران می‌انجامد و اوباش‌گران به ناوگان حمل و نقل عمومی از جمله اتوبوس‌ها آسیب می‌زنند.

تیم سپاهان اصفهان که در ابتدا شعبه شاهین تهران در شهر اصفهان بود با انحلال تیم شاهین نام خود را به سپاهان تغییر داد و در سال ۱۳۵۰ برای نخستین بار در چارچوب بازی‌های جام منطقه‌ای ایران برابر تاج قرار گرفت که ‎۴–۰ بازنده شد. از آن پس دیدارهای دو تیم در قالب جام‌های مختلف و دیدارهای دوستانه ادامه داشت. از اوائل دهه ۱۳۸۰ و با قدرت گرفتن تیم سپاهان و خارج شدن فوتبال ایران از حالت دو قطبی و قهرمانی سپاهان در لیگ برتر به عنوان اولین تیم غیر تهرانی، این بازی نیز دارای اهمیت دو چندانی شد. به شکل ویژه‌ای دیدارهای فینال جام حذفی ۸۳–۱۳۸۲ که با جنجال و درگیری‌های فراوانی همراه بود. در سال‌های پایانی دهه ۱۳۸۰ نیز بازی این دو تیم اهمیت دوچندانی یافت چرا که برای پنج سال متوالی یکی از این دو تیم قهرمان لیگ برتر می‌شد و دیدار رو در روی این دو تیم تا حد زیادی تعیین‌کننده قهرمان لیگ بود.

هماوردان بین‌المللی

نوشتار اصلی: باشگاه فوتبال استقلال تهران در رقابت‌های آسیایی

به دلیل تعدد بازی‌ها و برگزاری بازی‌ها در مراحل حساسی همچون فینال و نیمه‌نهایی می‌توان باشگاه الهلال از کشور عربستان سعودی را مهم‌ترین هماورد بین‌المللی استقلال دانست بازی دو تیم که از سوی وبگاه گل دربی غرب آسیا لقب گرفته‌است تقابل دو قدرت سنتی قاره آسیاست و هم‌اکنون تبدیل به یک بازی مهم، حساس و کلاسیک شده‌است. دو تیم نخستین بار در مرحله گروهی مسابقات جام باشگاه‌های آسیا ۱۹۹۱ با یکدیگر رو به رو شدند که الهلال با یک گل پیروز آن بازی شد. پس از آن این دو تیم شش بار دیگر در رقابت‌های جام برندگان جام آسیا و لیگ قهرمانان آسیا با یکدیگر رو به رو شدند که از بازی‌های مهم دو تیم می‌توان به فینال جام باشگاه‌های آسیا ۱۹۹۱، نیمه نهایی جام برندگان جام آسیا ۱۹۹۶ و یک چهارم نهایی جام باشگاه‌های آسیا ۹۹–۱۹۹۸ اشاره کرد. در مجموع استقلال در نه رویارویی با الهلال چهار بار پیروز شده، دو بار مساوی کرده و سه بار نیز شکست خورده. دو تیم باید در مرحله گروهی مسابقات لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۰۷ نیز با یکدیگر رو در رو می‌شدند اما به دلیل اهمال مسئولان استقلال در ارسال به موقع اسامی بازیکنان ای‌اف‌سی تیم استقلال را از مسابقات محروم کرد و بازی‌های آن گروه تنها با شرکت سه تیم برگزار شد. آخرین دیدار دو تیم در مرحله گروهی لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۱۸ بود که استقلال در عمان ‎۱–۰ پیروز شد.

رسانه و فرهنگ عمومی

دو هفته نامهٔ تاج ورزشی به مدت ۲۹ سال بدون وقفه منتشر شد

باشگاه استقلال نخستین باشگاه فوتبال ایرانی است که رسانه اختصاصی خود را داشت، تاج ورزشی نام دو هفته نامه‌ای بود که توسط باشگاه از فروردین ۱۳۲۸ و با نام دوچرخه‌سواران و سپس تاج ورزشی منتشر شد. انتشار این دو هفته نامه تا بهمن ۱۳۵۷ انتشار یافت و بعد از انقلاب ایران انتشارش متوقف شد. بعد از انقلاب و از ابتدای دهه ۱۳۷۰ و دوران مدیریت کاظم اولیایی باشگاه مجدداً اقدام به انتشار رسانه اختصاصی خود کرد و هفته‌نامه استقلال جوان با سردبیری علی فتح‌الله‌زاده متولد شد که انتشارش هم‌اکنون و به شکل روزنامه نیز ادامه دارد. در سال‌های میانی دهه ۱۳۷۰ هفته‌نامه‌های دیگری با موضوعیت باشگاه استقلال منتشر می‌شدند که از میان آن‌ها می‌توان به آوای ساوه و صدای عدالت اشاره کرد،

باشگاه استقلال موضوع یک مجموعه مستند داستانی بوده، آبی استقلالی نام یک مجموعه سه قسمتی است که به بازی‌های پایانی و حواشی استقلال در فصل ۸۸–۱۳۸۷ لیگ برتر که با قهرمانی استقلال همراه بود می‌پردازد. این مجموعه مستند در سه قسمت ساخته شد، کارگردان قسمت‌های اول و دوم این مجموعه با کارگردانی مهدی زریباف ساخته شدند. قسمت سوم ای مجموعه نیز در فصل بعد لیگ برتر فوتبال ایران ساخته شد.

در حال حاضر نیز یک فیلم مستند به اسم آبی به رنگ آسمان (که پیشتر ۴ فینال آسیا نام داشت)، به کارگردانی امیر رفیعی و تهیه‌کنندگی مشترک وی با علی فتح‌الله‌زاده (مدیرعامل اسبق باشگاه) در حال ساخت است. در این فیلم که با روایت چند بازیگر سرشناس سینمای ایران تاریخ باشگاه استقلال تهران از زمان تأسیس تا به حال شرح داده می‌شود، بیش از هفتاد پیشکسوت باشگاه حضور یافته‌اند.

در حوزه موسیقی نیز هواداران استقلال ترانه‌هایی به یاد و طرفداری این تیم خوانده‌اند که از میان آن‌ها می‌توان به ترانه آبی با صدای رضا یزدانی، سرود رسمی تیم استقلال با صدای بابک جهانبخش و ترانه استقلال با صدای سعید عرب اشاره کرد.

بعد از انتخاب وینفرید شفر به عنوان مربی جدید استقلال، سفیر آلمان در ایران مهمان یک جلسه تمرین تیم استقلال بود. این نخستین بازدید سفیر یک کشور اروپایی از تمرین استقلال بوده‌است. پیش از این و در سال ۱۳۵۱، پله ستاره فوتبال جهان و برزیل در دیداری که از ایران داشت به باشگاه تاج رفته بود و بازدیدی از امکانات این باشگاه داشت. پله دربارهٔ باشگاه تاج گفت:

به نظرم این باشگاه یکی از بهترین باشگاه‌هایی است که دیده‌ام. باشگاه تاج می‌تواند در ردیف بزرگ‌ترین باشگاه‌های جهان باشد.

ورزشگاه

ورزشگاه امجدیه (شهید شیرودی کنونی) از ابتدای تأسیس باشگاه نخستین ورزشگاه خانگی این تیم بود. از نیمه فصل ۵۳–۱۳۵۲ و با افتتاح و بهره‌برداری ورزشگاه آزادی این ورزشگاه به عنوان میزبان بازی‌های تاج نیز انتخاب شد و پس از آن تا نیمه دهه ۱۳۶۰ باشگاه به تناوب در هر دو ورزشگاه بازی می‌کرد اما از سال ۱۳۶۸ استفاده از ورزشگاه شهید شیرودی متوقف شد و تمامی بازی‌های استقلال به ورزشگاه آزادی منتقل شد. از نیمه دوم دهه ۱۳۷۰ بعضی از بازی‌های استقلال از جمله بازی‌های جام حذفی در ورزشگاه تختی برگزار شدند و در پی بازسازی چمن ورزشگاه آزادی در فصل ۸۲–۱۳۸۱ استقلال تمام بازی‌های خانگی خود را در این ورزشگاه برگزار کرد و برای میزبانی بازی رفت شهرآورد در آن فصل از ورزشگاه یادگار امام شهر تبریز استفاده کرد.

ورزشگاه‌های خانگی

امجدیه (نام پیشین ورزشگاه شهید شیرودی) نخستین ورزشگاهی بود که تیم دوچرخه‌سواران در آن بازی‌های خود را انجام داد. این ورزشگاه از ابتدای تأسیس باشگاه در ۱۳۲۴ تا سال ۱۳۵۳ به تنهایی و از سال ۱۳۵۳ تا ۱۳۶۸ به تناوب و به همراه ورزشگاه آزادی میزبان بازی‌های خانگی استقلال بود. تعدادی از مهم‌ترین بازی‌های باشگاه تاج در این ورزشگاه برگزار شد که از میان آن‌ها می‌توان به شهرآوردهای این تیم در مقابل شاهین، نخستین بازی‌های شهرآورد این تیم در مقابل پرسپولیس و فینال‌های جام باشگاه‌ها و حذفی تهران در دهه‌های ۱۳۲۰ و ۱۳۳۰ اشاره کرد. اما مهم‌ترین بازی باشگاه در این ورزشگاه، دیدار فینال مسابقات قهرمانی باشگاه‌های آسیا در بهار سال ۱۳۴۹ است که با پیروزی و قهرمانی تاج پایان یافت.

هواداران استقلال در ورزشگاه آزادی، پاییز ۱۳۹۶

در ۲۷ بهمن ۱۳۶۸ قرار بود که تیم استقلال در چارچوب رقابت‌های جام باشگاه‌های تهران، در این ورزشگاه در مقابل پاس تهران قرار بگیرد. به دلیل بارش باران در روز قبل و آماده نبودن زمین ورزشگاه این بازی لغو شد اما نبود وسائل ارتباط جمعی مناسب و عدم اطلاع‌رسانی کافی هیئت فوتبال تهران باعث شد که هواداران استقلال به درستی در جریان این امر قرار نگیرند و به هر حال در ورزشگاه حاضر و با درهای بسته مواجه شوند. این مسئله باعث خیزش نامتعارف این هواداران، تجمع‌شان در خیابان و سر دادن شعارهای ضد حکومتی می‌شود. پس از این حادثه استفاده از ورزشگاه شیرودی برای همیشه متوقف و تمامی بازی‌های خانگی استقلال به ورزشگاه آزادی منتقل شد.

از تابستان سال ۱۳۵۳ و در نیم فصل دومین دوره جام تخت جمشید ورزشگاه آزادی که به مناسبت بازی‌های آسیایی ۱۹۷۴ تهران افتتاح شده بود به عنوان ورزشگاه میزبان بازی‌های تیم تاج نیز برگزیده می‌شود اما دور بودن این ورزشگاه از شهر تهران در سال‌های دهه ۱۳۵۰ و ۱۳۶۰ و کمبود وسائل حمل و نقل عمومی باعث شدند که استفاده ار ورزشگاه امجدیه که در مرکز شهر بود همچنان ادامه یابد. از نیمه دوم دهه ۱۳۶۰ تا هم‌اکنون این ورزشگاه به تنهایی میزبان بازی‌های استقلال است و تعدادی از مهم‌ترین بازی‌های استقلال از جمله دو بازی نیمه نهایی و فینال جام باشگاه‌های آسیا ۹۹–۱۹۹۸ در این ورزشگاه انجام شدند. استقلال هم‌اکنون برای بازی‌های خانگی خود این ورزشگاه را اجاره می‌کند.

زمین تمرین

در زمستان ۱۳۹۴ شهرداری تهران تصمیم گرفت به دلیل بالا بودن هزینه نگهداری، دو ورزشگاه شهید کاظمی را که در منطقه ۱۸ شهرداری واقع شده را برای سه سال به تیم استقلال و ورزشگاه امام رضا را که در منطقه ۱۹ شهرداری واقع شده به مدت سه سال به تیم پرسپولیس واگذار کند تا این دو باشگاه ضمن استفاده از این ورزشگاه‌ها هزینه‌های نگهداری آن‌ها را نیز متقبل بشوند. با دخالت و کارشکنی مسئولان باشگاه پرسپولیس و به ویژه جعفر کاشانی از اعضای هیئت مدیره این باشگاه، ورزشگاه شهید کاظمی که در ابتدا به نام ناصر حجازی کلنگ خورده بود و شرایط بهتری نیز داشت از اختیار باشگاه استقلال خارج و به تیم پرسپولیس واگذار شد. هم‌اکنون باشگاه به دلیل دوری ورزشگاه امام رضا و زمین چمن مصنوعی آن از این ورزشگاه نه برای برگزاری جلسات تمرینی و نه برای برگزاری بازی‌های رسمی یا دوستانه استفاده نمی‌کند

استقلال هم‌اکنون در زمین فوتبال مجموعه ورزشی سازمان صنایع دفاع در میدان نوبنیاد تمرین می‌کند. در گذشته‌استقلال در زمین‌هایی همچون زمین شماره دو مجموعه ورزشی آزادی و مرغوب‌کار تمرین می‌کرده‌است، یکی دیگر از محل‌های تمرین باشگاه استقلال کمپ ناصر حجازی بوده که هم‌اکنون به دلیل کیفیت پایین چمن ورزشگاه این کمپ بی‌استفاده مانده‌است. با توجه به استفاده سایر تیم‌ها از زمین شماره دو ورزشگاه آزادی و ترافیک بالای این زمین تمرینی، پیدا کردن زمین تمرین مناسب همواره برای باشگاه مشکل بزرگی بوده‌است.

تیم‌های دیگر

استقلال نخستین باشگاه ایرانی‌ست که اقدام به تأسیس شعب مختلف در شهرهای دیگر کرد، شعبه اهواز باشگاه در سال ۱۳۲۷ تأسیس شد و پس از آن نیز در شهرهای دیگر نیز شعبه‌های مختلفی را تأسیس کرد. تاج از اولین باشگاه‌هایی بود که در ایران مدارس فوتبال نیز راه‌اندازی کرد و بازیکنان این مدارس فوتبال، پشتوانه‌ای برای آینده باشگاه بودند.

خانواده تیم‌های تاج

نوشتار(های) وابسته: باشگاه تاج آبادان، باشگاه فوتبال استقلال اهواز، باشگاه فوتبال استقلال رشت و باشگاه فوتبال تاج مسجدسلیمان

تاج مسجدسلیمان، سال ۱۳۵۲

پیش از انقلاب ایران، باشگاه تاج به دلیل پشتوانه مالی قوی‌ای که داشت در بسیاری از شهرهای ایران شعبه‌های مختلفی تأسیس کرد. آبادان، اهواز، تبریز، خرم‌آباد، رشت، شیراز، گنبد کاووس، مسجدسلیمان و همدان از جمله این شهرها بودند.
در سال ۱۳۴۹ و در مرحله مقدماتی جام منطقه‌ای، در کنار تیم تاج تهران، ۸ تیم دیگر از خانواده تیم‌های تاج در مسابقات شرکت کردند که تیم‌های تاج آبادان و تاج شیراز به مرحله نهایی صعود کردند و تیم تاج آبادان در نهایت موفق به کسب عنوان سومی آن جام شد. سال بعد و در مسابقات جام منطقه‌ای ۱۳۵۰ نیز، تاج مسجدسلیمان در مسابقات شرکت کرد و در میان ۸ تیم، ششم شد.
یکی از شعبه‌های موفق، تاج اهواز بود که از همان ابتدا گروهی از بازیکنان خوب استان خوزستان را داشت و حتی توانست امتیاز لازم برای صعود به جام تخت جمشید ۱۳۵۲ را به دست آورد، اما چون مطابق قانون تنها یک تیم از هر باشگاه می‌توانست در بالاترین دسته بازی کند و تاج تهران نیز در این دسته بود، از صعود بازماند و تیم نورد اهواز با استفاده از بازیکنان اصلی تاج اهواز در مسابقات آن سال شرکت کرد.
پس از انقلاب نیز، استقلال رشت (که زیر نظر شهرداری رشت بود) و استقلال اهواز در فصول مختلف در رده‌های بالای لیگ فوتبال ایران حضور داشتند. بعدها امتیاز استقلال رشت به پگاه گیلان فروخته شد، اما استقلال اهواز تاکنون در فوتبال ایران حضور دارد.

تیم‌های پایه

امید نورافکن از آخرین محصولات آکادمی استقلال که به تیم اصلی راه یافته‌است.

باشگاه تاج از ابتدای تأسیس خود همواره توجه خاصی به تیم‌های پایه و پرورش بازیکنان جوان داشت و علی دانایی‌فرد مربی تیم اصلی باشگاه در همان دهه ۱۳۲۰ سرپرستی و مدیریت تیم جوانان باشگاه را بر عهده داشت و تاج علاوه بر شهرهای دیگر در تهران نیز تیم‌های پایه و اقماری داشت و بسیاری از بازیکنان معروف باشگاه و دیگر باشگاه‌های ایرانی از این تیم‌ها رشد کردند. با ورود رایکوف به تیم تاج در اواخر دهه ۱۳۴۰، تمامی تیم‌های پایه برای مدتی زیر نظر وی قرار گرفتند و بازیکنانی همچون حسن روشن، حسن نظری و ایرج دانایی‌فرد زیر نظر وی و علی دانایی‌فرد، مربی وقت تیم‌های پایه تاج، رشد کردند و حتی به تیم ملی ایران در جام جهانی ۱۹۷۸ آرژانتین نیز پیوستند.

در حال حاضر تیم‌های پایه استقلال در چهار رده سنّی امید، جوانان، نوجوانان و نونهالان فعال هستند و در فصل ۹۷–۱۳۹۶ در رده‌های سنی مختلف جام باشگاه‌های تهران شرکت کردند. تیم‌های استقلال در گذشته در ورزشگاه مرغوبکار تمرین می‌کردند اما با بازپس‌گیری این ورزشگاه از تیم استقلال هم‌اکنون در ورزشگاه امام رضا تمرین می‌کنند. از ابتدای فصل ۹۷–۱۳۹۶ تغییرات گسترده‌ای در وضعیت تیم‌های پایه باشگاه پدید آمد، محمد خدابنده، حسین کاظمی، محمد فدایی و محمد نوازی به ترتیب به عنوان مربیان تیم‌های نونهالان، نوجوانان، جوانان و امید استقلال و صادق ورمزیار بازیکن سابق باشگاه استقلال نیز به عنوان رئیس آکادمی استقلال انتخاب شدند و مجموع این تغییرات و خرید تعدادی از بازیکنان تیم ملی جوانان و امید توسط علیرضا منصوریان مربی وقت باشگاه باعث شدند تا تیم‌های پایه استقلال بعد از مدت‌ها هرج و مرج و بی‌نظمی وضعیت نسبتاً مناسبی پیدا کند.

تیم زنان

نوشتار اصلی: باشگاه فوتبال زنان استقلال تهران

تیم فوتبال دختران تاج در سال ۱۳۴۹، نخستین تیم فوتبال بانوان در ایران

باشگاه تاج، نخستین باشگاه فوتبال در ایران بود که برای زنان کلاس فوتبال تمرینی گذاشت و از پیشگامان فوتبال زنان در ایران بود. نخستین تیم فوتبال بانوان تاج در ابتدای دهه ۱۳۵۰ تأسیس شد علی دانایی‌فرد نخستین سرمربی این تیم بود. بعد از تاج تیم‌های دیگر از جمله دیهیم و عقاب و پرسپولیس تیم‌های بانوان خویش را تشکیل دادند اما در سال‌های ابتدایی فاصله تیم تاج با تیم‌های دیگر بسیار بود و تیم تاج معمولاً بازی‌های خود را با اختلاف گل بالایی می‌برد.
بعد از انقلاب ایران فوتبال بانوان دچار توقف ۱۴ ساله‌ای شد و تا سال ۱۳۷۱ در ایران هیچ تیم فوتبال بانوانی فعالیت نداشت و بدین ترتیب تیم فوتبال بانوان استقلال نیز فعال نبود. از ابتدای دهه ۱۳۷۰ با تلاش‌های دانشگاه الزهرا فوتبال بانوان مجدداً شکل گرفت و به تبع آن تلاش‌هایی برای تیم‌داری توسط باشگاه استقلال انجام شد. در سال‌های میانی دهه ۱۳۷۰ با تلاش‌های علی فتح‌الله‌زاده مدیر عامل وقت تیم استقلال، تیم فوتسال بانوان استقلال تشکیل شد و آتوسا حجازی دختر ناصر حجازی سرمربی وقت استقلال به عنوان کاپیتان این تیم برگزیده شد.
در بهمن ۱۳۸۷، خبر بازی دوستانه تیم نوجوانان پسر (به مربیگری علیرضا منصوریان) و تیم دختران استقلال منتشر شد. این واقعه پس از انقلاب بی‌سابقه بود و جنجال و واکنش‌های بسیاری برانگیخت. این بازی دوستانه، منجر به انحلال تیم زنان استقلال شد. در سال ۱۳۹۳ مجدداً تیم بانوان استقلال فعال شد اما در سال ۱۳۹۵ و به دستور مدیر عامل استقلال رضا افتخاری این تیم برای دومین بار (و سومین بار بعد از انقلاب ایران) تعطیل شد.

ورزش‌های دیگر

تیم بسکتبال بانوان تاج در دی ماه ۱۳۵۳، عنایت‌الله آتشی به عنوان مربی تیم نیز در تصویر دیده می‌شود.

این باشگاه از همان ابتدای فعالیتش در دهه ۱۳۲۰ در چندین رشته ورزشی مختلف فعال بود و باشگاه فوتبال تنها تیم فوتبال سازمان ورزشی و فرهنگی تاج محسوب می‌شد. این سازمان در زمان اوج فعالیتش در سال‌های پیش از انقلاب ایران به غیر از فوتبال در هجده رشته ورزشی مردان و دوازده رشته ورزشی بانوان فعالیت داشت و در چهارده رشته ورزشی قهرمان باشگاه‌های ایران شده بود. رشته‌های ورزشی مردان عبارت بودند از: کشتی آزاد، کشتی فرنگی، جودو، وزنه‌برداری، بوکس، پرورش اندام، والیبال، بسکتبال، بدمینتون، دو و میدانی، تنیس، تنیس روی میز، شنا و شیرجه، دوچرخه‌سواری، شمشیربازی، کوهنوردی، اسکی و ورزش‌های رزمی. رشته‌های ورزشی بانوان نیز شامل: والیبال، بسکتبال، بدمینتون، دو و میدانی، تنیس، تنیس روی میز، شنا و شیرجه، دوچرخه‌سواری، شمشیر بازی، کوهنوردی، اسکی و ورزش‌های رزمی می‌شدند. از میان موفق‌ترین تیم‌های سازمان فرهنگی ورزشی تاج می‌توان به تیم‌های والیبال زنان و مردان تاج اشاره کرد. تیم والیبال زنان تاج در سال ۱۳۴۲ و در هنگام تشکیل تیم ملی والیبال زنان ایران و برگزاری نخستین بازی تیم ملی، به عنوان تیم قهرمان والیبال زنان باشگاه‌های تهران اسکلت اصلی تیم ملی را تشکیل داد و تیم ملی بر پایه بازیکنان تیم تاج شکل گرفت. تیم والیبال مردان تاج نیز از موفق‌ترین تیم‌های سازمان تاج بود و در دوره دوم و سوم جام پاسارگاد قهرمان ایران شده بود.

تقریباً تیم‌های تمامی این رشته‌ها پس از انقلاب تعطیل شدند اما استقلال در سال‌های دهه‌های ۱۳۷۰ و ۱۳۸۰ برای مدتی صاحب تیم‌های فوتسال زنان و مردان شده بود که آن تیم‌ها نیز بعدتر منحل شدند.

آمار و رکوردها

نوشتار‌های اصلی: فهرست آمار و رکوردهای باشگاه فوتبال استقلال تهران و فهرست فصل‌های باشگاه فوتبال استقلال تهران

باشگاه استقلال با مجموع ۳۶ عنوان قهرمانی رسمی استانی، کشوری و قاره‌ای، پرافتخارترین تیم باشگاهی فوتبال ایران است. نخستین قهرمانی رسمی باشگاه استقلال، قهرمانی در مسابقات جام حذفی باشگاه‌های تهران ۱۳۲۶ و جدیدترین قهرمانی استقلال، قهرمانی در جام حذفی ایران ۹۷–۱۳۹۶ می‌باشد. استقلال در میان تیم‌های حاضر در برترین سطح فوتبال ایران باسابقه‌ترین تیم است و تنها تیمی‌ست که از دهه ۱۳۲۰ تاکنون همچنان در بالاترین سطح فوتبال ایران فعال است و همچنین تنها تیمی‌ست که از ابتدای برگزاری جام‌های باشگاهی سراسری در ایران در دهه ۱۳۴۰ در هر دهه خورشیدی حداقل یک بار قهرمان ایران شده‌است. استقلال تنها قهرمان هر پنج سیستم لیگ ایران، جام منطقه‌ای، جام تخت جمشید، لیگ قدس، جام آزادگان و لیگ برتر خلیج فارس نیز هست.

در لیگ برتر بعد از برگزاری هفده دوره، این باشگاه در کنار تیم‌های پرسپولیس، سپاهان و ذوب آهن تنها تیمی است که در تمامی ادوار این لیگ حاضر بوده و در مجموع با ۹۲۹ امتیاز، ۷۷۳ گل زده و ۲۵۵ برد در تمامی این زمینه‌ها رکورددار است و در رتبه اول جدول کلی لیگ برتر قرار دارد.

غلامحسین مظلومی بازیکن وقت تاج در سال ۱۳۴۹ موفق شد به عنوان نخستین ایرانی آقای گل جام باشگاه‌های آسیا شود

در فصل ۸۸–۱۳۸۷ استقلال موفق شد ۷۰ گل بزند که رکورد تعداد گل زده در یک فصل فوتبال ایران می‌باشد. پر گل‌ترین پیروزی تاریخ باشگاه در ششم دی ماه ۱۳۳۶ و از مسابقات جام باشگاه‌های تهران رقم خورد. در این بازی تاج با ۱۸ گل تیم داریوش را شکست داد.

تاج نخستین تیم ایرانی بود که در رقابت‌های بین‌المللی موفق به کسب قهرمانی شد، قهرمانی تاج تهران در مسابقات باشگاهی قهرمانی آسیا ۱۳۴۹ نخستین قهرمانی یک تیم ایرانی در مسابقات بین‌المللی بود. همچنین استقلال پرافتخارترین و باسابقه‌ترین باشگاه ایرانی در لیگ قهرمانان آسیا است. تیم تاج در سال ۱۳۴۹ برای نخستین بار در سومین دوره مسابقات جام باشگاه‌های آسیا شرکت کرد و موفق شد بدون شکست خوردن در بازی‌ها مقام قهرمانی را کسب کند. استقلال در سومین حضور خود در جام باشگاه‌های آسیا در فصل ۹۱–۱۹۹۰ باز هم بدون شکست موفق به فتح جام شد تا تنها تیم ایرانی باشد که موفق شده بیش از یک بار یک جام بین‌المللی را فتح کند. استقلال با ۱۶ بار حضور در لیگ قهرمانان آسیا، دو عنوان قهرمانی، دو عنوان نائب قهرمانی، دو عنوان سومی، ۱۰۷ بازی، ۵۳ برد و ۱۷۲ گل زده پرافتخارترین تیم ایرانی و سومین تیم پر افتخار در این بازی‌ها است.

در مجموع رقابت‌های آسیایی و با در نظر گرفتن مسابقات جام برندگان جام آسیا، استقلال با ۱۲۵ بازی، ۶۱ برد و ۲۰۹ گل زده در میان تیم‌های ایرانی رکورددار است. همچنین استقلال نخستین تیم ایرانی‌ست که بیش از ۱۰۰ بازی در آسیا انجام داده، بازی برگشت استقلال و بوریرام تایلند در مرحله یک چهارم نهایی لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۱۳ صدمین بازی این تیم بود.

از میان رکوردهای شخصی بازیکنان استقلال در زمان حضورشان در باشگاه می‌توان به ترانسفر بیوک جدی‌کار در سال ۱۳۳۷ به تیم ویکتوریا ۱۸۸۹ آلمان اشاره کرد، وی نخستین لژیونر تاریخ فوتبال ایران و آسیا می‌باشد. نخستین گل ایران در ادوار جام جهانی را نیز ایرج دانایی‌فرد، بازیکن وقت تیم تاج به ثمر رساند، دیگر گل ایران در جام جهانی ۱۹۷۸ آرژانتین هم توسط یک بازیکن تاج، حسن روشن به ثمر رسید. این دو بازیکن در دیدار خداحافظی پله به تیم منتخب جهان هم دعوت شدند. مهدی پاشازاده دیگر بازیکن استقلال است که در زمان بازی در این تیم به تیم منتخب جهان هم دعوت شده بود. دو بازیکن استقلال نیز موفق به کسب عنوان آقای گلی در مسابقات بین‌المللی شده‌اند، غلامحسین مظلومی با پنج گل در مسابقات جام باشگاه‌های آسیا ۱۹۷۰و صمد مرفاوی با شش گل در مسابقات فصل ۹۱–۱۹۹۰ موفق به کسب عنوان آقای گل مسابقات جام باشگاه‌های آسیا شدند. در سال ۲۰۱۰ میلادی نیز بر اساس نظرسنجی سایت فدراسیون بین‌المللی تاریخ و آمار، فرهاد مجیدی کاپیتان آن زمان استقلال به عنوان محبوب‌ترین بازیکن جهان در سال ۲۰۱۰ شناخته شد. حسین حسینی دروازه‌بان استقلال نیز با بسته نگه‌داشتن دروازه‌اش به مدت ۸۷۲ در این زمینه در میان دروازه‌بان‌های تاریخ فوتبال ایران رکورددار است.

افتخارات

نوشتار اصلی: فهرست افتخارات باشگاه فوتبال استقلال تهران

استقلال با کسب ۳۶ عنوان قهرمانی رسمی در جام‌های استانی، کشوری و قاره‌ای پرافتخارترین تیم ایران است.

استقلال قهرمان لیگ برتر ۹۲–۱۳۹۱

جام‌های رسمی استقلال

نوع	عنوان‌ها	رقابت‌ها		سال‌ها / فصل‌ها
داخلی	۸	کشوری	لیگ فوتبال ایران	۱۳۴۹، ۱۳۵۳، ۶۹–۱۳۶۸، ۷۷–۱۳۷۶، ۸۰–۱۳۷۹، ۸۵–۱۳۸۴، ۸۸–۱۳۸۷، ۹۲–۱۳۹۱
	۷		جام حذفی	۵۷–۱۳۵۶، ۷۵–۱۳۷۴، ۷۹–۱۳۷۸، ۸۱–۱۳۸۰، ۸۷–۱۳۸۶، ۹۱–۱۳۹۰، ۹۷–۱۳۹۶
	۱۴	استانی	جام باشگاه‌های تهران	۱۳۲۸، ۱۳۳۱، ۱۳۳۵، ۱۳۳۶، ۱۳۳۸، ۱۳۴۰، ۱۳۴۱، ۱۳۴۸، ۱۳۴۹، ۱۳۵۰، ۱۳۵۱، ۱۳۶۲، ۱۳۶۴، ۱۳۷۰
	۴		جام حذفی تهران	۱۳۲۶، ۱۳۳۰، ۱۳۳۷، ۱۳۳۸
	۱		سوپر جام تهران	۱۳۷۳
قاره‌ای	۲	لیگ قهرمانان آسیا		۱۹۷۰، ۹۱–۱۹۹۰
مجموع	۳۶

بازیکنان

بازیکنان کنونی

به روز شده تا ۶ مرداد ۱۳۹۷
مطابق با آیین‌نامه نقل و انتقالات لیگ برتر، هر باشگاه لیگ برتری مجاز به استفاده از ۱۸ بازیکن بزرگسال است و بقیه بازیکنان تیم باید از سهمیهٔ زیر ۲۳ سال، زیر ۲۱ سال یا زیر ۱۹ سال باشند. در این میان هر تیم می‌تواند از ۴ بازیکن خارجی، شامل حداقل یک بازیکن آسیایی، استفاده کند.

شماره نقش بازیکن ۱ دروازه‌بان مهدی رحمتی ۲ مدافع خسرو حیدری ۳ مدافع میلاد زکی‌پور ۴ هافبک روزبه چشمی ۶ هافبک علی کریمی ۷ هافبک مارکوس نویمایر ۸ هافبک فرشید اسماعیلی ۹ مهاجم الحاجی گرو ۱۰ مهاجم روح‌الله باقری ۱۱ مهاجم مرتضی تبریزی ۱۳ مدافع آرمین سهرابیان ۱۴ هافبک فرشید باقری ۱۶ مهاجم اللهیار صیادمنش زیر۱۹ سال

شماره نقش بازیکن ۱۷ هافبک همام طارق ۱۹ دروازه‌بان مهدی نوراللهی ۲۱ مدافع وریا غفوری ۲۲ دروازه‌بان حسین حسینی ۲۷ هافبک حسین حیدری زیر۲۱ سال ۳۳ مدافع پژمان منتظری ۴۴ مدافع فرشاد محمدی‌مهر ۴۵ مدافع سینا خادم‌پور زیر۲۳ سال ۷۰ مدافع محمد دانشگر ۷۷ هافبک رضا آذری زیر۲۱ سال ۹۹ مهاجم سجاد آقایی زیر۲۳ سال هافبک مهدی قائدی زیر۲۱ سال

سایر بازیکنان تحت قرارداد

این فهرست شامل بازیکنانی است که با باشگاه استقلال قرارداد دارند اما بنا بر دلایل مختلفی نام آن‌ها از فهرست بازیکنان اصلی تیم خارج شده‌است.

شماره نقش بازیکن ۲۳ هافبک داریوش شجاعیان ۲۵ مهاجم مامه بابا تیام ۲۸ هافبک محسن کریمی

شماره نقش بازیکن مدافع میثم تیموری مهاجم مرتضی آقاخان

بازیکنان جدا شده به صورت قرضی

شماره نقش بازیکن مدافع عظیم گوک (در ملوان بندرانزلی تا ۹ دی ۱۳۹۸) مهاجم فردین نجفی (در بادران تا ۲۷ خرداد ۱۳۹۸) هافبک محمدجواد محمدی (در اروند خرمشهر تا ۲۷ خرداد ۱۳۹۸)

شماره نقش بازیکن مدافع امیرمحمد زالی (در استقلال خوزستان تا ۲۷ خرداد ۱۳۹۸) هافبک محمدمهدی طاهری (در استقلال خوزستان تا ۲۷ خرداد ۱۳۹۸) مدافع محمدعلی شفیعی (در مشکی‌پوشان خراسان تا ۲۷ خرداد ۱۳۹۸)

بازیکنان رزرو

توضیح: این بازیکنان تیم مستقلی تشکیل نمی‌دهند، با تیم قرارداد دارند ولی معمولاً در لیست ۱۸ نفره دیدارهای رسمی جایی ندارند.

شماره نقش بازیکن ۱۸ مدافع شاهین طاهرخانی ۴۳ مدافع امیرحسین کارگر دروازه‌بان محمد فیحزی مدافع امیرحسین اسماعیل‌زاده هافبک مجید تاجیک

شماره نقش بازیکن هافبک امیرحسین شیخ‌الاسلامی مهاجم حسین توکلی مهاجم ابوالفضل محمدحسنی مهاجم احمدرضا احمدوند مهاجم حیدرعلی احمدزاده

بازیکنان پیشین

نوشتار(های) وابسته: فهرست بازیکنان خارجی باشگاه فوتبال استقلال تهران و فهرست بازیکنان باشگاه فوتبال استقلال تهران

برای دیدن بازیکنان پیشین باشگاه که در ویکی‌پدیا مقاله دارند، رده:بازیکنان باشگاه استقلال را ببینید.
برای دیدن آمار و رکوردهای بازیکنان استقلال فهرست آمار و رکوردهای باشگاه فوتبال استقلال تهران§آمار بازیکنان را ببینید.

پرسنل

مربیان

نوشتار اصلی: فهرست مربیان باشگاه فوتبال استقلال تهران

وینفرید شفر مربی کنونی باشگاه

نخستین مربی تاریخ باشگاه علی دانایی‌فرد بود. دانایی‌فرد در مجموع طی سه نوبت به مدت ۲۱ سال مربی‌گری باشگاه را برعهده داشت. زدراکو رایکوف نخستین مربی خارجی باشگاه و نخستین مربی خارجی در باشگاه‌های ایرانی می‌باشد. در مجموع و تاکنون ۲۹ مربی مختلف پست سرمربی‌گری استقلال را بر عهده گرفته‌اند. در سال‌های پیش از انقلاب پنج مربی در هشت نوبت مختلف، در فاصله ده سال بین ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۸، ۱۱ مربی در ۱۹ نوبت و از در فاصله ۱۳۶۸ تا ۱۳۸۱ هشت مربی در ۱۲ نوبت این پست بر عهده گرفته‌اند. از ۱۳۸۱ تاکنون نیز ۱۱ مربی ۱۵ بار این پست را بر عهده گرفته‌اند. در حال حاضر و از مهر ماه ۱۳۹۶ وینفرید شفر مربی باشگاه است. وی ششمین مربی خارجی و سومین مربی آلمانی تاریخ استقلال است.

کادر مربی‌گری

نام	سمت
وینفرید شفر	سرمربی
نصرالله عبدالهی	مدیر فنی
میگوئل کولی	مربی
بیژن طاهری
اشکان نامداری	مربی دروازه‌بان‌ها
مارک فیلیپ اندریاس	مربی بدنسازی
اصغر حاجیلو	سرپرست
ساشا شفر	آنالیزور
حسن خانبان
کاوه ستوده دیلمی	پزشک
امین نوروزی
مهرشاد رهبری
مدد جباری	تدارکات
حسین امانتی
محمدحسین زرندی	مدیر رسانه‌ای

مربیانی که موفق به کسب جام رسمی با استقلال شده‌اند

نام	دوران	جام‌ها
		داخلی					آسیایی	جمع
		کشوری		استانی
		لیگ سراسری	حذفی ایران	باشگاه‌های تهران	حذفی تهران	سوپرجام تهران	جام باشگاه‌ها
علی دانایی‌فرد	۱۳۳۲–۱۳۲۵ ۱۳۴۶–۱۳۳۳ ۱۳۴۹–۱۳۴۷ ۱۳۵۵ (مربی موقت)	۰	۰	۹	۴	۰	۰	۱۳
زدراکو رایکوف	۱۳۵۵–۱۳۴۹	۲	۰	۲	۰	۰	۱	۵
ولادمیر جکیچ	۱۳۵۷–۱۳۵۵	۰	۱	۰	۰	۰	۰	۱
منصور پورحیدری	۱۳۶۰–۱۳۵۹ ۱۳۶۳–۱۳۶۲ ۱۳۶۵–۱۳۶۴ ۱۳۶۷–۱۳۶۵ ۱۳۷۱–۱۳۶۸ ۱۳۷۵–۱۳۷۴ ۱۳۸۱–۱۳۷۸ ۱۳۸۲ (مربی موقت)	۲	۲	۳	۰	۰	۱	۸
رضا نعلچگر	۱۳۷۳	۰	۰	۰	۰	۱	۰	۱
ناصر حجازی	۱۳۶۲–۱۳۶۱ ۱۳۶۳ ۱۳۷۸–۱۳۷۵ ۱۳۸۶	۱	۰	۰	۰	۰	۰	۱
امیر قلعه‌نویی	۱۳۸۱ (مربی موقت) ۱۳۸۵–۱۳۸۲ ۱۳۸۸–۱۳۸۷ ۱۳۹۴–۱۳۹۱	۳	۲	۰	۰	۰	۰	۵
پرویز مظلومی	۱۳۹۱–۱۳۸۹ ۱۳۹۵–۱۳۹۴	۰	۱	۰	۰	۰	۰	۱
وینفرید شفر	۱۳۹۶-هم‌اکنون	۰	۱	۰	۰	۰	۰	۱
مجموع		۸	۷	۱۴	۴	‍۱	۲	۳۶

مدیران

نوشتار اصلی: فهرست مدیران باشگاه استقلال تهران

پرویز خسروانی، از مؤسسان نخستین باشگاه و مالک آن از ۱۳۲۸ تا ۱۳۵۷.

نخستین مدیر عامل باشگاه، پرویز خسروانی، از پدیدآورندگان باشگاه و از اعضای هیئت مدیره بود. در سال ۱۳۲۸ وی مالک باشگاه شد و پرویز شیخان را به عنوان مدیر عامل باشگاه برگزید. شیخان تا زمان انقلاب ایران در ۱۳۵۷ این پست را حفظ کرد. بعد از انقلاب و تصرف باشگاه تاج توسط انقلابی‌ها، این پست دستخوش تغییرات بسیاری شد و پس از مالکیت سازمان تربیت بدنی بر باشگاه، طی ده سال چهار نفر از کارمندان سازمان تربیت بدنی مدیران عامل باشگاه شدند. در سال ۱۳۶۸ و تغییر مدیریت سازمان تربیت بدنی، نحوه مدیریت و باشگاه نیز دستخوش تغییراتی شد و مدیریت کارمندان سازمان تربیت بدنی از استقلال رخت بست و این پست به علی آقامحمدی رسید. وی به دلیل مشغله کاری تنها برای مدت بسیار کوتاهی در این مقام بود و پست مدیریت باشگاه را به دوست و همشهری‌اش کاظم اولیایی واگذار کرد تا حداقل ثبات در پست مدیریتی باشگاه برای مدتی برقرار شود. هم‌اکنون نیز امیرحسین فتحی که از سوی وزارت ورزش به عنوان سرپرست موقت منصوب شده مدیریت باشگاه استقلال را بر عهده دارد.

چارت مدیریتی

نام	سمت
امیرحسین فتحی	سرپرست
هادی مباشری	معاون اجرایی
علی خطیر	معاون ورزشی
حسن زمانی	عضو هیئت مدیره
جواد قراب	عضو هیئت مدیره
اکبر عباسی ملکی	عضو هیئت مدیره

مدیران پیشین

مدیر	دوران مدیریت
پرویز خسروانی	۲۸–۱۳۲۴
پرویز شیخان	۵۷–۱۳۲۸
عنایت‌الله آتشی	۵۸–۱۳۵۷
عباس کردنوری	۶۴–۱۳۵۸
نادر فریادشیران	۱۳۶۴
عباس نکویی	۶۸–۱۳۶۴
علی آقامحمدی	۱۳۶۸
کاظم اولیایی	۷۵–۱۳۶۸
علی فتح‌الله‌زاده	۸۲–۱۳۷۵
محمدحسین قریب	۸۴–۱۳۸۲
کاظم اولیایی	۱۳۸۴
محمدحسین قریب	۸۵–۱۳۸۴
مقداد نجف‌نژاد	۸۶–۱۳۸۵
علی فتح‌الله‌زاده	۸۷–۱۳۸۶
امیررضا واعظی آشتیانی	۸۹–۱۳۸۷
علی فتح‌الله‌زاده	۹۳–۱۳۸۹
بهرام افشارزاده	۹۵–۱۳۹۳
رضا حسنی‌خو	۱۳۹۵
رضا افتخاری	۹۷–۱۳۹۵
امیرحسین فتحی	هم‌اکنون–۱۳۹۷

مالکان

از گروه اولیه تشکیل‌دهنده باشگاه در سال ۱۳۲۴، پنج نفر اولین هیئت‌مدیره را ساختند. این پنج نفر، عبارت بودند از: پرویز خسروانی، یک افسر ۲۳ ساله که در مسابقات دوچرخه‌سواری کشوری قهرمان شده بود، اصغر نواب که دوچرخه‌ساز بود، میرزایی که نجار بود، خشایی که نگهبان بانک بود و عنایت‌الله جانان پور که کارمند تربیت بدنی بود. این هیئت مدیره نخستین مالکان باشگاه بودند تا آن که در بهمن ماه سال ۱۳۲۸ پرویز خسروانی به تنهایی امتیاز باشگاه دوچرخه‌سواران را در اختیار گرفت و تا سال ۱۳۵۷ این عنوان را حفظ کرد. بعد از انقلاب ایران و در حالی که باشگاه در آستانه انحلال بود، در نهایت سازمان تربیت بدنی به عنوان مالک جدید باشگاه شناخته شد و از سال ۱۳۸۹ با انحلال این سازمان و تشکیل وزارت ورزش و جوانان این وزارت‌خانه مالک باشگاه می‌باشد. در سال‌های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ مزایده‌هایی برای فروش باشگاه استقلال برگزار شد اما در نهایت بر اساس مصوبه دیوان عدالت اداری واگذاری باشگاه استقلال به بخش خصوص منتفی شد.

مالک	دوران
هیئت مؤسسان اولیه	مهر ۱۳۲۴ – بهمن ۱۳۲۸
پرویز خسروانی	بهمن ۱۳۲۸ – ۱۳۴۷
سازمان فرهنگی ورزشی تاج	۱۳۴۷ – بهمن ۱۳۵۷
سازمان تربیت بدنی	بهمن ۱۳۵۷ – دی ۱۳۸۴
وزارت رفاه	دی ۱۳۸۴ – تیر ۱۳۸۶
سازمان تربیت بدنی	تیر ۱۳۸۶ – دی ۱۳۸۹
وزارت ورزش و جوانان	دی ۱۳۸۹ - هم‌اکنون

درآمدزایی و دارایی‌ها

باشگاه استقلال با وجود حرفه‌ای بودن ظاهری در عمل برخلاف باشگاه‌های حرفه‌ای واقعی درآمدزا نیست چرا که به دلیل دولتی و غیر حرفه‌ای بودن ساختار فوتبال ایران، استقلال با وجود داشتن طرفداران فراوان و امکان درآمدزایی بالقوه، از اصلی‌ترین راه‌های درآمدزایی محروم و همواره به‌طور مستقیم وابسته به بودجه دولتی خود است.

سازمان صدا و سیما به عنوان تنها تلویزیون دولتی ایران همواره به شکل اختصاصی و انحصاری بازی‌های باشگاه استقلال را پخش می‌کند و با وجود درآمد سرشاری که از این طریق دارد به بهانه دولتی بودن این باشگاه از پرداخت حق پخش سر باز زده و تلاش‌های مدیران مختلف باشگاه برای دریافت حق پخش در طی سال‌های اخیر بی‌نتیجه مانده و بدین ترتیب باشگاه استقلال از درآمدزایی از طریق اصلی‌ترین منبع درآمد یک باشگاه حرفه‌ای بازمانده‌است.

دارایی‌ها

مجموعه ورزشی تاج تا پیش از انقلاب ایران دارای ۵ باشگاه ورزشی در تهران و ۶۶ باشگاه در شهرستان‌ها بود. تاج همچنین در کشورهای ترکیه و قطر نیز دارای باشگاه‌هایی بود که با انقلاب ایران این اماکن از مالکیت باشگاه خارج شدند. باشگاه‌های تاج در تهران شامل کاخ مرکزی تاج در خیابان بهارستان، باشگاه ورزشی پله در خیابان نظام آباد، کلوپ بانوان تاج در خیابان لس‌آنجلس (حجاب کنونی)، کلوپ تنیس تاج در خیابان پهلوی (ولی‌عصر فعلی) و کلوپ رضا پهلوی در نازی‌آباد بودند. تاج همچنین دارای دو فروشگاه ورزشی در تهران در خیابان‌های شاه‌رضا و بهارستان بود. با انقلاب ایران و در روز ۲۸ بهمن ماه ۱۳۵۷ کاخ مرکزی تاج و سایر اماکن متعلق به باشگاه تاج به تصرف کمیته‌های انقلاب درآمدند مکان‌های ورزشی در اختیار سازمان تربیت بدنی قرار گرفت و اماکن اداری یا خدماتی دیگر همچون فروشگاه ورزشی باشگاه به ارگان‌هایی مانند سازمان تبلیغات اسلامی واگذار گردید. تلاش‌های باشگاه استقلال برای بازپس‌گیری این اماکن تا به حال موفق نبوده‌است. باشگاه استقلال در تیر ۱۳۸۸، با پرداخت ۲ میلیارد تومان مالک ۱٪ از سهام بانک تات شد، این کار در آغاز با استقبال کارشناسان روبرو شد و اقدامی جهت سودآوری آینده باشگاه دانسته‌شد. در پایان سال ۱۳۸۸، استقلال به دلیل اختلاف‌های مدیریتی سهمش را با ۱۸٪ سود واگذار کرد.

در حال حاضر باشگاه استقلال مالک بخش‌های ورزشی مجموعه شهید کشوری و کمپ ناصر حجازی است. در روز ۱۶ تیر ۱۳۸۷، کلنگ کمپ اختصاصی باشگاه استقلال در پارک ارم تهران به زمین‌خورد و علی فتح‌الله‌زاده، مدیرعامل آن زمان استقلال اعلام کرد که ارزش این کمپ ۷۰ میلیارد تومان است. در پایان در بهار سال ۱۳۹۰ فتح‌الله‌زاده کمپ اختصاصی باشگاه را افتتاح کرد. کمپ اختصاصی استقلال تهران به یاد و نام بازیکن و مربی سابق استقلال، ناصر حجازی نامگذاری شده‌است که این در مواقعی باعث اعتراض خانواده وی نیز شده‌است.

برای مطالعهٔ بیشتر

• غالب، مصطفی، (۱۳۸۶)، کلوپ دوچرخه سواران تا استقلال، گپ، شابک: ‎۹۷۸-۹۶۴-۷۹۷۶-۲۸-۲
• احمدی، سید علی اکبر، (۱۳۸۸)، استقلال تاریخچه کامل باشگاه از دوچرخه‌سواران و تاج تا استقلال (دو جلد)، پایگان، شابک: ‎۹۷۸-۶۰۰-۵۰۹۶-۵۷-۶
• حسنی فرد، محسن، (۱۳۷۹)، آب‍ی‌پ‍وش‍ان از تاج تا استقلال، مرسا، شابک: ‎۹۶۴-۶۹۲۷-۳۹-۴
• حسینی، محمد، (۱۳۸۱)، از ت‍اج ت‍ا اس‍ت‍ق‍لال: ۱۳۲۴–۱۳۸۱، پیام بهاران، شابک: ‎۹۶۴-۷۷۸۹-۰۰-۹

پیوند به بیرون

در پروژه‌های خواهر می‌توانید در مورد باشگاه فوتبال استقلال تهران اطلاعات بیشتری بیابید.

---

در میان واژه‌ها از ویکی‌واژه
در میان گفتاوردها از ویکی‌گفتاورد
در میان تصویرها و رسانه‌ها از ویکی‌انبار
در میان خبرها از ویکی‌خبر

• وبگاه خانگی
• صفحه استقلال در اینستاگرام
• صفحه استقلال در سایت فیفا
• صفحه استقلال در وب‌سایت سازمان لیگ فوتبال ایران
• صفحه کانون هواداران استقلال
• آرشیو ویدئویی خلاصه بازی‌های تیم استقلال
• استقلال نیوز
• وبگاه رسمی روزنامه استقلال جوان

دستاوردها
پیشین: مکابی تل‌آویو	لیگ قهرمانان آسیا مسابقات باشگاهی قهرمانی آسیا ۱۹۷۰ نخستین عنوان	پسین: مکابی تل‌آویو
پیشین: لیائونینگ	لیگ قهرمانان آسیا جام باشگاه‌های آسیا ۹۱–۱۹۹۰ دومین عنوان	پسین: الهلال