جام تخت جمشید بالاترین دستهٔ لیگ فوتبال ایران میان سال‌های ۱۳۵۲ تا ۱۳۵۷ بود که با انجام شش دوره و به خاطر وقوع انقلاب اسلامی ایران در میانه راه ششمین دوره به پایان رسید. اولین دورهٔ این مسابقات در سال ۱۳۵۲ انجام شد و ششمین دورهٔ آن نیز در مرداد سال ۱۳۵۷ و به دلیل وقوع انقلاب، نیمه‌تمام پایان یافت.در آن سال شهباز با دوازده بازی انجام داده شده در صدر بود و مسابقات این دوره هرگز ادامه نیافت و برای ششمین دوره این بازیها قهرمانی تعیین نشد. اولین دوره این مسابقات فقط در طول یکسال برگزار شد (تیر تا دی ۱۳۵۲) ولی بقیه دوره‌ها از اواخر اسفند آغاز و در اوایل زمستان سال بعدی به پایان میرسید و اصولا در دوره جام تخت جمشید زمستان ایران خالی از گرمای فوتبال بود.
در اوایل دهه پنجاه هجری شمسی فوتبال در ایران جنبه عمومی پیدا کرده و چندین مسابقه مختلف در استان‌های بزرگ کشور برگزار شد.
در سال ۱۳۵۲ شمسی (۱۹۷۳ میلادی) و در زمان ریاست آتابای بر فدراسیون فوتبال تصمیم بر آن شد تا مسابقات فوتبال باشگاهی در ایران همانند لیگ‌های معتبر اروپایی برگزار شود. فدراسیون آتابای تغییراتی در آئین‌نامه لیگ سراسری به وجود آورد که به‌طور اهم می‌توان به موارد زیر اشاره نمود: نام سراسری به جام تخت جمشید تغییر یافت، شمار تیم‌ها از ۸ تیم به ۱۲ تیم افزایش پیدا کرد، کلیه باشگاه‌های همنام از مسابقات کنار گذارده شدند، سهمیه تهران ۶ تیم و شهرستان‌ها نیز ۶ تیم اعلام شد. از این رو پس از انجام برنامه‌ریزی این رقابت‌ها، نام جام تخت جمشید بر آن نهاده شد تا سمبل و معرفی برای تاریخ ایران باستان باشد.
اولین دوره مسابقات جام تخت جمشید با حضور دوازده تیم آغاز شد، مسابقاتی که اتفاقات زیادی در آن رخ داد . در نهایت و بعد از انجام بازی‌های رفت و برگشت بین تیم‌های حاضر در این مسابقات، پرسپولیس عنوان قهرمانی را در اولین دوره این رقابت‌ها از آن خود کرد. تاج (استقلال فعلی) نایب قهرمان شد و پاس به مقام سوم دست یافت.
در سال ۱۳۵۳ تاج (استقلال فعلی) توانست عنوان قهرمانی را به دست آورد اما در سال ۱۳۵۴ پرسپولیس فاتح این رقابت‌ها نام گرفت. در سال‌های ۱۳۵۵ و ۱۳۵۶ این تیم پاس بود که موفق شد دو جام قهرمانی متوالی را بر بالای سر ببرد.
ششمین دوره این مسابقات با پیروزی انقلاب اسلامی ناتمام ماند تا فوتبال باشگاهی ایران مدت‌ها به صورت غیررسمی برگزار شود.
جام تخت جمشید (Trophy):
جامی با هشتاد سانتی‌متر ارتفاع متشکل از هشت کیلو نقره خالص و بیست کیلو برنج با ارزش تقریبی هفتاد و سه هزار تومان (البته با معیارهای سال ۱۳۵۳) برای اولین بار در روز یکشنبه سوم آذر سال ۱۳۵۳ رونمائی و به تیم قهرمان دوره اول با یکسال تأخیر اهدا شد تا سمبل فوتبالی باشد که با گذر از مرحله آماتور بودن به‌سوی فوتبال روز دنیا و حرفه‌ای شدن پیش می‌رفت. ابتدا قرار بود که هر تیمی ۳ بار موفق به کسب عنوان قهرمانی شود جام را به باشگاه خود ببرد و برای سال بعد جامی دیگر تهیه شود اما در سال ۱۳۵۳ کنگره جام تخت جمشید تصمیم گرفت که جام برای همیشه در فدراسیون وقت بماند و تنها نمونه‌های کوچکی از آن تولید شود تا هر سال به قهرمانان مسابقات لیگ اهدا گردد.
توضیح: جام تخت جمشید در ۶ دوره برگزار شد که دوره ششم آن به دلیل تقارن با انقلاب ۱۳۵۷ نا تمام ماند. سه تیم پرسپولیس ٬ تاج و پاس موفق به کسب عنوان قهرمانی شدند. این جدول تا پایان دور پنجم تنظیم شده‌است و دور ششم به دلیل ناتمام ماندن آن در این جدول محسوب نشده‌است. در لیگ تخت جمشید برای هر برد ۲ امتیاز و برای هر مساوی ۱ امتیاز در نظر گرفته می شده‌است.
محمودی، صادق (۱۵ شهریور ۱۳۸۶). «فوتبال باشگاهی ایران از جام تخت جمشید تا لیگ برتر». وبگاه آفتاب به نقل از روزنامه مردم‌سالاری. بایگانی‌شده از اصلی در 14 اكتبر 2007. دریافت‌شده در ۲۹ فروردین ۱۳۸۸. تاریخ وارد شده در |archivedate= را بررسی کنید (کمک)
ایران
فصل‌های بالاترین سطح لیگ فوتبال ایران