جام قهرمانی فوتبال ایران
 | |
| سال بنیان‌گذاری | ۱۳۳۶ |
|---|---|
| سال تعطیلی | ۱۳۴۸ |
| منطقه | ایران اصفهان (۱۳۳۶) تبریز (۱۳۳۸) ساری (۱۳۳۹) مشهد (۱۳۴۰) اصفهان (۱۳۴۱) مشهد (۱۳۴۳) ساری (۱۳۴۴) کرمان (۱۳۴۶) بندر انزلی (۱۳۴۷) تهران (۱۳۴۸) |
| قهرمان آخر | پیکان |
| موفق‌ترین باشگاه | پاس با ۳ قهرمانی[۱] |
جام قهرمانی فوتبال ایران نخستین فرمت لیگ فوتبال ایران می‌باشد.[۲][۳][۴][۵] رقابتی سراسری در رشته فوتبال که در گروه مسابقات قهرمانی ایران برگزار می‌شد. این مسابقات رسمی بوده و زیر نظر فدراسیون فوتبال ایران برگزار می‌گردید.[۶][۷]
نخستین دوره این مسابقات تحت عنوان جام قهرمانی فوتبال ایران ۱۳۳۶ در اصفهان برگزار شد که تیم تاج توانست عنوان قهرمانی را کسب کند.[۸]واپسین قهرمان این رقابتها در سال ۱۳۴۸ نیز تیم پیکان بود.[۹] این رقابتها از سال ۱۳۴۹ و با تغییرات جزئی در ساختار بازی‌ها، جای خود را به جام منطقه‌ای فوتبال ایران داد.[۱۰][۱۱][۱۲]
لیست قهرمانان[ویرایش]
| دوره | قهرمان | نایب‌قهرمان | آقای گل | میزبان |
|---|---|---|---|---|
| ۱۳۳۶ | تاج تهران | کلنی مموریال تبریز | پرویز کوزه‌کنانی | اصفهان |
| ۱۳۳۷ | برگزار نشد | _ | _ | _ |
| ۱۳۳۸ | کلنی مموریال تبریز | شاهین اصفهان | ائلدار صادق‌زاده | تبریز |
| ۱۳۳۹ | جم آبادان | فرهنگ قزوین | پرویز دهداری | ساری |
| ۱۳۴۰ | آریا مشهد | کیان تهران | شاهرخ جوانشیر | مشهد |
| ۱۳۴۱ | دارایی تهران | کلنی مموریال تبریز | بیوک صباغ | اصفهان |
| ۱۳۴۲ | برگزار نشد | _ | _ | _ |
| ۱۳۴۳ | کیان تهران | کلنی مموریال تبریز | محمدعلی مالکیان | مشهد |
| ۱۳۴۴ | پاس تهران | آریا مشهد | همایون شاهرخی | ساری |
| ۱۳۴۵ | برگزار نشد | _ | _ | _ |
| ۱۳۴۶ | پاس تهران | کلنی تبریز | پرویز میرزاحسن | کرمان |
| ۱۳۴۷ | پاس تهران | گیو بندر انزلی | جواد صالح نیا | بندر انزلی |
| ۱۳۴۸ | پیکان ناسیونال | تاج شیراز | ابراهیم آشتیانی | تهران |
پرافتخارترین تیمهای جام قهرمانی فوتبال ایران[ویرایش]
تعداد و سهم قهرمانی هر باشگاه (٪)
| رده | باشگاه | قهرمانی | نایب‌قهرمانی | قهرمانی‌ها | نایب‌قهرمانی‌ها |
|---|---|---|---|---|---|
| ۱ | پاس تهران | ۳ | ۰ | ۱۳۴۴ ۱۳۴۶ ۱۳۴۷ |
_ |
| ۲ | کلنی مموریال تبریز | ۱ | ۴ | ۱۳۳۸ | ۱۳۳۶ ۱۳۴۱ ۱۳۴۳ ۱۳۴۶ |
| ۳ | کیان تهران | ۱ | ۱ | ۱۳۴۳ | ۱۳۴۰ |
| آریا مشهد | ۱ | ۱ | ۱۳۴۰ | ۱۳۴۴ | |
| ۴ | تاج | ۱ | ۰ | ۱۳۳۶ | _ |
| جم آبادان | ۱ | ۰ | ۱۳۳۹ | _ | |
| دارایی تهران | ۱ | ۰ | ۱۳۴۱ | _ | |
| پیکان ناسیونال تهران | ۱ | ۰ | ۱۳۴۸ | _ |
پیشینه مسابقات جام قهرمانی فوتبال ایران[ویرایش]
بعد از عضویت فدراسیون فوتبال ایران در فیفا، مسابقاتی به‌طور منسجم برگزار گردید و رفته رفته رقابت بین تیمهای شهرستانی آغاز شد. از سال ۱۳۳۵ اولین مسابقات قهرمانی کشور بین تیمهای اصفهان، تهران، تبریز، مشهد و آبادان به میزبانی مسابقات که در کرمان برگزار گردید که زمینه‌ساز آغاز رقابتهای باشگاهی بین شهرستانی شد و از سال بعد رقابتها با حضور باشگاه‌ها آغاز گردید.[۱۳]
جام قهرمانی فوتبال ایران ۱۳۳۶[ویرایش]
نخستین تلاش‌ها برای برگزاری لیگ سراسری در ایران در دهه ۱۳۳۰ خورشیدی انجام شد. با نظر فدراسیون فوتبال ایران در شهریور ۱۳۳۶ یک دوره مسابقات کشوری بین نمایندگان استان‌ها در شهر اصفهان برگزار شد. تیم تاج تهران که در آن سال با اقتدار عنوان قهرمانی باشگاه‌های تهران را کسب کرده بود به عنوان نماینده باشگاه‌های فوتبال تهران راهی رقابتهای کشوری در اصفهان شد و طی انجام چندین رقابت و بدون شکست به فینال رقابتها رسید و در دیدار نهایی تیم کلنی مموریال تبریز را با نتیجه ۳–۰ مغلوب کرد و اولین قهرمان فوتبال ایران لقب گرفت.[۱۴]
جام قهرمانی فوتبال ایران ۱۳۳۷[ویرایش]
در اواخر سال ۱۳۳۶ در اثر وقوع زلزله، مسابقات سال ۱۳۳۷ لغو گردید و بودجه این بازی‌ها به منظور کمک به زلزله زدگان واریز گردید.[۱۵]
جام قهرمانی فوتبال ایران ۱۳۳۸[ویرایش]
در این دوره تیم کلنی مموریال تبریز توانست با شکست دادن حریفان قهرمان شود. شهر تهران در این دوره به دلیل لغو مسابقات لیگ تهران در سال قبل نماینده ای نداشت و مسابقات بدون حضور تیمی از تهران برگزار شد. در این دوره از مسابقات شاهین اصفهان به مقام دوم رسید.[۱۶]
جام قهرمانی فوتبال ایران ۱۳۳۹[ویرایش]
تابستان سال ۱۳۳۹ , مسابقات سالیانه فوتبال قهرمانی کشور، طی دو مرحلهٔ مقدماتی و نهایی " به صورت جداگانه " برگزار شد. بدین صورت که ابتدا مرحلهٔ مقدماتی در شش منطقه، به صورت غیر متمرکز برگزار شد که در پایان تیمهای نخست هر یک از شش منطقه، به مرحلهٔ نهایی صعود کردند که در ساری برگزار شد. سپس تیمهای صعود کرده، در یک تورنمنت به صورت متمرکز " دوره ای " با یکدیگر رقابت نموده تا قهرمان ایران در سال ۱۳۳۹ شمسی تعیین گردد.
در پایان دو مرحلهٔ یاد شده، تیم فوتبال باشگاه جم آبادان (شاهین آبادان) با شایستگی به عنوان نخست دست یافت و تیم فرهنگ قزوین به مقام دومی مسابقات دست یافت. بر این پایه در تاریخ فوتبال ایران، نام باشگاه فوتبال جم آبادان، بعنوان " نخستین تیم شهرستانی که به مقام قهرمانی ایران دست یافته " ثبت شده‌است.[۱۷][۱۸]
جام قهرمانی فوتبال ایران ۱۳۴۰[ویرایش]
این دوره در شهر مشهد برگزار گردید که تیم آریا مشهد توانست قهرمان شود و تیم کیان تهران که به عنوان نایب قهرمان جام حذفی تهران در این مسابقات حاضر شدت بود به مقام دوم رسید. همچنین تیم کلنی مموریال تبریز نیز به دلیل مسائل مالی از شرکت در این دوره انصراف داد.[۱۹]
جام قهرمانی فوتبال ایران ۱۳۴۱[ویرایش]
در این دوره از مسابقات که مجدداً با میزبانی اصفهان برگزار می‌گردید تیم دارایی با شکست کلنی مموریال تبریز قهرمان جام قهرمانی فوتبال کشور شد.[۲۰][۲۱]
جام قهرمانی فوتبال ایران ۱۳۴۲[ویرایش]
در این سال به دلیل برگزار نشدن لیگ فوتبال تهران مسابقات اولین بار به صورت المپیک در رشته‌های مختلف برگزار شد اما جام قهرمانی فوتبال ایران برگزار نگردید.[۲۲]
جام قهرمانی فوتبال ایران ۱۳۴۳[ویرایش]
در این دوره از مسابقات که به میزبانی مشهد انجام گرفت تیم کیان تهران به عنوان نماینده تهران اول شد و تیم کلنی مموریال تبریز به مقام دوم رسید.[۲۳]
جام قهرمانی فوتبال ایران ۱۳۴۴[ویرایش]
در سال ۱۳۴۳ مسابقات لیگ استان تهران نیمه کاره ماند و تیم تازه مطرح شده پاس که تا آن زمان صدرنشین لیگ تهران بود به عنوان نماینده تهران راهی مسابقات جام قهرمانی فوتبال ایران در ساری شد. تیم پاس در ادامه توانست قهرمان این رقابتها شود و تیمهای منتخب آریا مشهد و کلنی مموریال تبریز به ترتیب دوم و سوم شدند.[۲۴]
جام قهرمانی فوتبال ایران ۱۳۴۵[ویرایش]
در این سال این مسابقات برگزار نشد.[۲۵]
جام قهرمانی فوتبال ایران ۱۳۴۶[ویرایش]
در این دوره از مسابقات که به میزبانی کرمان انجام گردید بازی‌ها از فروردین ۱۳۴۶ آغاز گردیدند. تیم فوتبال پاس به عنوان قهرمان جام باشگاه‌های تهران ۴۵–۱۳۴۴ در این مسابقات حاضر شد و توانست با شکست دادن تیم کلنی مموریال تبریز قهرمان این رقابتها شود.[۲۶][۲۷][۲۸]
جام قهرمانی فوتبال ایران ۱۳۴۷[ویرایش]
در سال گذشته رقابتهای لیگ تهران برگزار نشد و تیم پاس به عنوان قهرمان جام حذفی فوتبال تهران به این مسابقات راه پیدا کرد. مسابقات در این سال در بندر پهلوی انجام شد که تیم پاس با غلبه بر گیو بندر پهلوی مجدداً توانست به مقام قهرمانی برسد و با ۳ قهرمانی پرافتخارترین تیم این رقابتها شود.[۲۹][۳۰]
جام قهرمانی فوتبال ایران ۱۳۴۸[ویرایش]
در این دوره از مسابقات تیم فوتبال تازه تأسیس پیکان که در آن زمان با نام پیکان ناسیونال فعالیت می‌کرد توانست با شکست دادن تاج شیراز قهرمان جام قهرمانی فوتبال ایران شود. پیکان در آن سال چند تن از بازیکنان پرسپولیس و شاهین تازه منحل شده را به خدمت گرفته بود.[۳۱]
تغییر فرمت به جام منطقه‌ای فوتبال ایران[ویرایش]
این مسابقات نخستین دوره از لیگ سراسری ایران بود و پس از ایجاد رقابتهای طبقه‌بندی استانی در میان لیگ‌های استانی کشور، از سال ۱۳۴۹ این رقابتها با تغییرات جزئی در ساختار بازی‌ها، به جام منطقه‌ای تغییر نام داد و پس از تغییر فرمت‌های متعدد در گذر زمان، امروزه لیگ سراسری ایران با نام لیگ برتر خلیج فارس فعالیت می‌کند.[۳۲][۳۳][۳۴][۳۵][۳۶][۳۷]
منابع[ویرایش]
- ↑ «3 قهرمانی پاس در جام قهرمانی فوتبال ایران». روزنامه اطلاعات، شماره 228، 19 بهمن 1353.
- ↑ «جام حذفی فوتبال ایران - لیست قهرمانان لیگ ایران». www.hazfi-cup.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۵-۱۸.
- ↑ "Persian Gulf Pro League - All winners". www.transfermarkt.com. Retrieved 2022-05-18.
- ↑ "Persian Gulf Pro League - Champions". worldfootball.net. Retrieved 2022-05-18.
- ↑ «جدول قهرمانان لیگ برتر ایران». توپ 90. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۵-۱۸.
- ↑ «تورنمنتی گمشده در دل تاریخ؛ جام قهرمانی فوتبال ایران». طرفداری. ۲۰۲۱-۰۸-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۵-۱۸.
- ↑ «fotball tabriz». www.tabrizinfo.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۳.
- ↑ «همشهری ورزشی | اصغر تهرانی و تاج ابوالحسن!». web.archive.org. ۲۰۱۷-۱۱-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۳.
- ↑ «روزنامه همشهری امروز - صفحه اول - شنبه 4 بهمن 1399». روزنامه همشهری امروز - صفحه اول - شنبه 4 بهمن 1399 (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۳.
- ↑ «fotball tabriz». www.tabrizinfo.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۳.
- ↑ «همشهری ورزشی | اصغر تهرانی و تاج ابوالحسن!». web.archive.org. ۲۰۱۷-۱۱-۱۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۳.
- ↑ «مجموعه ورزشی شهید شیرودی - اماکن ورزشی». www.shirodisportcomplex.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۳.
- ↑ «fotball tabriz». www.tabrizinfo.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۰۸.
- ↑ «WebCite query result». www.webcitation.org. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۳.
- ↑ «fotball tabriz». www.tabrizinfo.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۰۵.
- ↑ «fotball tabriz». www.tabrizinfo.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۵-۲۱.
- ↑ «نخستین دوره 1339». takhtejamshidcup.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۳.
- ↑ "Persian Gulf Pro League - Champions". worldfootball.net. Retrieved 2021-06-08.
- ↑ «fotball tabriz». www.tabrizinfo.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۰۹.
- ↑ «fotball tabriz». www.tabrizinfo.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۳.
- ↑ "Persian Gulf Pro League - Champions". worldfootball.net. Retrieved 2021-06-08.
- ↑ «fotball tabriz». www.tabrizinfo.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۰۸.
- ↑ «fotball tabriz». www.tabrizinfo.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۰۵.
- ↑ «3 قهرمانی پاس در جام قهرمانی فوتبال ایران». روزنامه اطلاعات، شماره 228، 19 بهمن 1353.
- ↑ «fotball tabriz». www.tabrizinfo.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۰۵.
- ↑ «fotball tabriz». www.tabrizinfo.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۳.
- ↑ «Www.ParsSport.Ir». web.archive.org. ۲۰۰۸-۱۲-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۰۵.
- ↑ «3 قهرمانی پاس در جام قهرمانی فوتبال ایران». روزنامه اطلاعات، شماره 228، 19 بهمن 1353.
- ↑ "Persian Gulf Pro League - Champions". worldfootball.net. Retrieved 2021-05-30.
- ↑ «3 قهرمانی پاس در جام قهرمانی فوتبال ایران». روزنامه اطلاعات، شماره 228، 19 بهمن 1353.
- ↑ «پیکان 48؛ فراموش نشدنی، تکرار نشدنی». پیکان 48؛ فراموش نشدنی، تکرار نشدنی (به انگلیسی). دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۲۳.
- ↑ «fotball tabriz». www.tabrizinfo.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۶-۰۹.
- ↑ «جام حذفی فوتبال ایران - لیست قهرمانان لیگ ایران». www.hazfi-cup.com. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۵-۲۰.
- ↑ «لحظه قهرمانی و شادی مجیدی و استقلالی ها در هواپیما برای دهمین قهرمانی». ویدیو ورزش سه. ۲۰۲۲-۰۵-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۵-۲۰.
- ↑ «تورنمنتی گمشده در دل تاریخ؛ جام قهرمانی فوتبال ایران». طرفداری. ۲۰۲۲-۰۵-۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۵-۲۰.
- ↑ "Persian Gulf Pro League - All winners". www.transfermarkt.com. Retrieved 2022-05-20.
- ↑ «ده نکته از دهمین جام آبی/ جام شیرین فرهاد». فوتبالی. ۲۰۲۲-۰۵-۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۵-۲۰.
 فصل‌های بالاترین سطح لیگ فوتبال ایران | |
|---|---|
| جام قهرمانی ایران (۱۳۴۸–۱۳۳۶) | |
| جام منطقه‌ای (۱۳۵۰–۱۳۴۹) | |
| جام تخت جمشید (۱۳۵۷–۱۳۵۲) | |
| جام قدس (۱۳۶۹–۱۳۶۸) | |
| جام آزادگان (۱۳۸۰–۱۳۷۰) | |
| لیگ برتر خلیج فارس (اکنون–۱۳۸۰) | |