شهرستان مه‌ولات

با شهرستان فیض‌آباد اشتباه نشود.

شهرستان مه‌ولات
رباط زرنوخ
موقعیت در استان
اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	خراسان رضوی
مرکز شهرستان	فیض‌آباد
سایر شهرها	عبدل‌آباد، شادمهر
بخش‌ها	مرکزی، شادمهر
سال تأسیس	۱۳۸۴
اداره
فرماندار	محمد رضا حجازی
حوزهٔ انتخابیه	تربت حیدریه، مه‌ولات و زاوه
مردم
جمعیت	۵۱٬۴۰۹ نفر
مذهب	شیعه
جغرافیای طبیعی
مساحت	۳۳۱۷ کیلومتر مربع
داده‌های دیگر
پیش‌شمارهٔ تلفن	۵۶۷۲–۰۵۱
وبگاه	https://mahvelat.khorasan.ir

شهرستان مه‌ولات نام یکی از شهرستان‌های استان خراسان رضوی به مرکزیت شهر فیض‌آباد است. جمعیت این شهرستان براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ برابر با ۵۱٬۴۰۹ نفر بوده است. شهرستان مه‌ولات در سال ۱۳۸۴ از شهرستان تربت حیدریه جدا و مستقل شده است. شمال‌شرقی این شهرستان واقع در رشته‌کوه کوهسرخ قرار گرفته است.

پیشینهٔ تاریخی

مه‌ولات یا محولات در متون قدیم با معنای متفاوتی از جمله آبادی‌های بهم پیوسته، ماه ولایت یا ولایت ماه و محو نمودن بت و بت‌پرستی ذکر شده است. برای نخستین بار نام مه‌ولات در کتاب تاریخ بیهق که به سال ۵۶۳ ه‍. ق توسط علی بن زید بیهقی تألیف شده آمده است. در صفحهٔ ۸۰ آن مکتوب سخن از مکانی موسوم به ولایت ماه رفته است. افزون بر این تاریخ نگاران و جغرافی نویسان معروفی چون فصیح خوافی صاحب مجمل می‌نویسد. در سال ۸۰۷ ه‍. ق امرای تیمور تعدادی از اهالی محولات را قتل‌عام نمودند، همچنین حافظ ابرو در سال ۸۲۳ ه‍. ق این منطقه را دارالسلطنه هرات ذکر می‌کند و در جای دیگر مؤلف روضات‌الجنات به غارت و تهاجم به محولات در سال ۸۷۴ ه‍. ق اشاره می‌نماید.

تقسیمات کشوری

شهرستان مه‌ولات دارای دو بخش مرکزی و شادمهر است:

• بخش مرکزی شهرستان مه‌ولات
  • دهستان مه‌ولات جنوبی
  • دهستان حومه

شهرها: فیض‌آباد و عبدل‌آباد

• بخش شادمهر
  • دهستان مه‌ولات شمالی
  • دهستان ازغند
• شهرها: شادمهر

اماکن تاریخی، آثار باستانی و جهانگردی

آثار ثبت‌شده

مقالهٔ اصلی: فهرست آثار ملی شهرستان مه‌ولات