شهرستان تایباد

شهرستان تایباد
موقعیت در استان
اطلاعات کلی
کشور	ایران
استان	خراسان رضوی
مرکز شهرستان	تایباد
سایر شهرها	تایباد، کاریز، مشهد ریزه
بخش‌ها	مرکزی، میان ولایت
سال تأسیس	۱۳۵۴
نام‌های پیشین	طیبات
مردم
جمعیت	۱۴۵٬۹۹۲ نفر (۱۳۸۵)
مذهب	اکثریت اهل سنت (حنفی) و اقلیت تشیع دوازده امامی و اسماعیلی
جغرافیای طبیعی
مساحت	۲۹۲۹ کیلومتر مربع
ارتفاع از سطح دریا	۸۱۰ متر
آب‌وهوا
میانگین دمای سالانه	۱۶٫۴ درجهٔ سانتیگراد
بارش سالانه	۱۸۰٫۵ میلی‌متر
داده‌های دیگر
پیش‌شمارهٔ تلفن	۵۴۵۲ و ۵۴۵۳

شهرستان تایباد یکی از شهرستان‌های استان خراسان رضوی در شرق ایران است. مرکز این شهرستان، شهر تایباد است. کاریز و ریزه شهرهای دیگر آن هستند. در سال ۱۳۹۵، این شهرستان تعداد ۱۱۷٬۵۶۴ نفر جمعیت داشته‌است. شهرستان تایباد به دلیل هم‌مرز بودن با کشور افغانستان در مرز دوقارون از اهمیت بسیاری برای مبادلات کالا برخوردار است.

تقسیمات کشوری

در سرشماری سالهای ۱۳۳۵ و ۱۳۴۵ تایباد جزو شهرستان تربت جام بوده‌است و براساس مصوبه شماره ۶۷۳۶۸ مورخ ۲۹ دی ماه ۱۳۵۴ هیئت وزیران از تربت جام جدا گردید.

• بخش مرکزی شهرستان تایباد
  • دهستان پایین ولایت
  • دهستان کرات

شهرها:

• تایباد
  • کاریز
    • مشهد ریزه

مشهدریزه یا به اختصار ریزه، شهری در بخش میان ولایت شهرستان تایباد استان خراسان رضوی ایران است. این شهر در سال ۱۳۸۴ با ارتقاء روستای مشهد ریزه، مرکز بخش میان‌ولایت از توابع شهرستان تایباد تشکیل شد.

مردم شناسی

مردم این شهرستان فارس و اهل سنت هستند،ایل تیموری،ایل جمشیدی ، هزاره های سنی و ایل شیعه مذهب بهلولی نیز از ایلات این شهرستان به شمار میروند.

اقلیم و آب و هوا

میانگین بارندگی در دورهٔ آماری بیست ساله (۵۴ تا ۷۴) شهرستان ۱۸۰٫۵ میلی‌متر می‌باشد. این شهرستان در تابستان تحت تأثیر بادهای ۱۲۰ روزهٔ سیستان قرار می‌گیرد که باعث افزایش گرد و غبار هوا و وارد شدن خسارت به مزارع صیفی‌کاری می‌گردد. میانگین دمایی شهرستان (۵۴ تا ۷۴) ۱۶٫۴ درجهٔ سانتی‌گراد می‌باشد. بیشتر بارندگی در ماه‌های بهمن، اسفند و فروردین صورت می‌گیرد. بیشترین دمای اندازه‌گیری شده ۴۷٫۵ درجهٔ سانتی‌گراد و کمترین آن ۲۴ سانتی‌گراد زیر صفر، اندازه‌گیری شده‌است.

جاذبه‌های گردشگری

مزار و مسجد مولانا ابوبکر تایبادی

مقالهٔ اصلی: آرامگاه مولانا زین الدین ابوبکر تایبادی

مزار مولانا ابوبکر تایبادی (عکاس: الیاس استاد) تایباد

این بنا در جنوب‌غربی شهر تایباد قرار دارد. کار ساختمان آن در سال ۸۴۸ ه‍. ق، هم‌زمان با سلطنت شاهرخ پسر تیمور به پایان رسیده‌است. معماری بنا به شیوهٔ آذری و ساخت آن به دستور پیر احمد خوافی وزیر شاهرخ انجام شده‌است. کتیبهٔ ایوان اصلی که با خط ثلث بسیار زیبا با آجر تراشیده در زمینهٔ کاشی فیروزه‌ای قرار دارد، در خراسان بی‌نظیر است. بر روی نمای بیرون مسجد با ایوان رفیع آن (به ارتفاع ۲۵ متر) کاشی‌کاری و آجرکاری‌های ظریف به چشم می‌خورد که با خطوط معرق و تزئینات گل و بوتهٔ اسلیمی و خطایی بر روی کاشی‌های معرق نقش بسته‌اند، جلوهٔ خاصی به این بنا داده‌اند. معماری این بنا به عهدهٔ خانواده هنرمند شیرازی، قوام‌الدین و غیاث‌الدین بوده‌است.

منابع

۵. پیچ تایبادیا