منطقه حفاظت‌شده جهان‌نما

جهان‌نما
نوع منطقه	منطقهٔ حفاظت‌شده
کشور	ایران
استان	استان گلستان
تاریخ ثبت	۱۳۵۲

منطقهٔ حفاظت‌شدهٔ جهان‌نما در جنوب شرقی شهرستان کردکوی در استان گلستان واقع است. این منطقه با مساحت حدود ۳۸ هزار هکتار، پس از پارک ملی گلستان وسیع‌ترین منطقه حفاظت‌شده این استان به‌شمار می‌رود و از سال ۱۳۵۲ زیر نظر سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفته‌است.

منطقه حفاظت‌شده جهان‌نما در ارتفاعی بین ۶۰۰ تا ۳۰۸۶ متری از سطح دریا واقع شده‌است. این منطقه در ۱۸ کیلومتری جنوب شهر گرگان (روستای زیارت) و ۱۷ کیلومتری جنوب شهر کردکوی قرار داد. شرقی ترین منطقه آن نزدیک روستای رباط سفید و غربی ترین منطقه آن درازنو و رادکان است.

جهان‌نما سالم‌ترین و دست‌نخورده‌ترین جنگل‌های میان‌بند (جنگل‌های دامنه کوه) را در شمال ایران دارد. به همین دلیل از هنگام انقراض ببر مازندران در دهه ۱۳۳۰ مطالعات زیادی در این منطقه در مورد احتمال حضور این حیوان در آن انجام شده‌است چراکه از نظر کارشناسان محیط زیست شمال کشور، جهان‌نما تنها منطقه ایران است که زیستگاهی قابل سکونت برای ببر محسوب می‌شود. جنگل‌های جهان‌نما از نوع جنگل‌های هیرکانی است، که از قدیمی‌ترین جنگل‌های دنیا به‌شمار می‌رود. در مجموع ۶۰۷ گونه گیاه آوندی در این منطقه شناسایی شده‌است.

نام این منطقه از دهکده ییلاقی جهان‌نما گرفته شده که در حاشیه آن قرار دارد. وجود دهکده‌های ییلاقی قدیمی، آثار تاریخی و باستانی، وضعیت جغرافیایی و آب و هوایی، وجود کوه، رودخانه، چشمه، انواع وحوش و پرندگان کمیاب و نوع پوشش گیاهی از جمله جاذبه‌های این منطقه است.

برج ۳۵متری رادکان معروف به «میل رادکان» درحاشیه این منطقه واقع است. گفته می‌شود که این برج مدفن یکی از اسپهبدان باوندیان طبرستان به نام ابوجعفر محمدبن وندرین باوندی است. آبشار زیارت از جاذبه‌های طبیعی این منطقه است که در حدود پنج کیلومتری روستای زیارت و در شمال شرقی این منطقه قرار گرفته‌است.

راه‌های دسترسی به جنگل جهان‌نما یکی از سمت کردکوی و دیگری از سمت دامغان است.

حیات وحش

درختانی همچون راش، پیرو، سرو کوهی، ممرز، مازو، بلند مازو، آزاد، سرخ‌دار، نم‌دار، آلوچه جنگلی، بید، هفت کول، سیاه تلو، ارس، زرشک، و بوته‌ها و گل‌هایی چون گاوزبان، درمنه، کلاه میرحسن، مریم گلی، سریش، فستوک، شکرتیغال، قاصدک، اسپرس بوته‌ای، چوبک و انواع نسترن از مهم‌ترین گیاهانی هستند که در این منطقه می‌توان مشاهده کرد.

انواع پرندگان شکاری چون سارگپه جنگلی، کورکور، طرلان، قرقی، سارگپه پابلند، انواع عقاب، هما، دال، شاهین، دلیجه و انواع جغد در این منطقه زندگی می‌کنند.

کبک، تیهو، قرقاول، بلدرچین معمولی، فاخته، توکا، انواع دارکوب‌ها، انواع چکاوک‌ها و بادخورک‌ها، هدهد و زنبورخوارها و دم جنبانک‌ها، سنگ‌چشم‌ها و سسکها، چرخ ریسک‌ها و سهره‌ها و کلاغ‌ها، قمری و کبوتر از دیگر پرندگان این منطقه هستند.

پستاندارانی همچون پلنگ، خرس قهوه‌ای، گرگ، مرال، شوکا، قوچ و میش، کل و بز، وشق، گربه جنگلی، گراز، خارپشت، خرگوش، شغال، سنجاب، و گورکن نیز جهان‌نما را خانه خود ساخته‌اند.

بخش‌های مرتفع جهان‌نما از بهترین رویشگاه‌های اُرِس و از زیستگاه‌های مناسب پرندگان شکاری متنوع مثل عقاب طلایی، هما و دال و همچنین کبک‌های درشت‌جثه معروف به کبک دری است.

جاذبه ها

چشمه‌های معروف منطقه حفاظت شده جهان‌ نما شامل پیرزن چشمه، شربت، مازوکش و نخود چشمه می‌شود که در منطقه‌ای با نام چکل آتشان قرار گرفته‌اند.

کوه‌های شاه پسند، زبله، چلستان و تلمبار، اطراف دهکده جهان نما را احاطه کرده‌اند. دره‌های جلینک بلینگ، مغزی و سفید ‌دره نیز در این منطقه واقع شده‌اند. در قسمت شمالی روستا نیز پرتگاهی با عمقی حدود ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ متر قرار دارد که گاهاً از این پرتگاه برای پرواز با پاراگلایدر استفاده می‌شود.

منابع

دهکده جهان نما جاذبه های دهکده جهان نما - ۱۳۹۹

• جهان‌نما برای هر سلیقه چیزی دارد محسن کاظم‌پور، روزنامه جام جم، ۲۹ شهریور ۱۳۹۰
• منطقه حفاظت شده جهان‌نما، گلستان وبگاه کویرها و بیابان‌های ایران
• منطقه حفاظت‌شده جهان‌نما پورتال سازمان حفاظت محیط زیست