مهاباد (ابهام زدایی): تفاوت میان نسخه‌ها
صفحه را خالی کرد |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{Coord|33.532581|N|52.212296|E|display=title}} |
|||
{{ جعبه اطلاعات شهر ایران |
|||
| نام‌رسمی = مهاباد(مه آباد هم می نویسند) |
|||
| نام محلی = مهباد |
|||
| نام‌های قدیمی = لیلاز |
|||
| نام‌های دیگر = موبو-ماه آباد |
|||
| تصویر = |
|||
| اندازه تصویر = ۲۵۰ |
|||
| عنوان تصویر = |
|||
| عرض‌جغرافیایی = ۳۳٫۵۳۲۵۸۱ |
|||
| طول‌جغرافیایی = ۵۲٫۲۱۲۲۹۶ |
|||
| استان = اصفهان |
|||
| شهرستان = اردستان |
|||
| بخش = [[بخش مرکزی شهرستان اردستان|مرکزی]] |
|||
| دهستان = |
|||
| سال شهرشدن = ۱۳۷۲ هجری شمسی |
|||
| جمعیت =حدود شش هزار نفر |
|||
| رشد جمعیت = |
|||
| تراکم جمعیت = |
|||
| زبان = [[زبان فارسی|فارسی]] |
|||
| مذهب = [[شیعه]] |
|||
| مساحت = ۱۴۳۷٫۷۵ کیلومتر مربع |
|||
| ارتفاع = |
|||
| میانگین دما = |
|||
| میانگین بارش = |
|||
| روزهای یخبندان = |
|||
| شهردار = غلامحسین خاکسار |
|||
| ره‌آورد = [[انار]]، [[انجیر]]، [[انگور]]، [[پسته]]، [[صیفی‌جات]]، [[دامداری|محصولات دامی]]، [[کشاورزی|محصولات کشاورزی]]، [[گیاهان دارویی]]، [[قالی دست بافت]] |
|||
| پیش‌شماره = ۰۳۶۲ |
|||
| وبگاه = |
|||
| جمله خوشامد = |
|||
| پانویس = |
|||
}} |
|||
{{اشتباه نشود|مهاباد}} |
|||
'''مهاباد''' شهری است در [[بخش مرکزی شهرستان اردستان]] [[استان اصفهان]] ایران. |
|||
منقول است که این شهر به دستور ماه بانو نوه [[رستم پسر زال|رستم]] (پهلوان ایران باستان)ساخته شده است و در تاریخ [[پیشدادیان|پیشدادی]] ایران زمین از آن به عنوان اولین پایتخت این مرز و بوم معرفی شده است.ظاهرا خرابه های آتشکده این شهر گواه بر قدمت آن و سابقه آن در قبل از اسلام می باشد.این شهر از توابع [[شهرستان اردستان]] می باشد و در فاصله ۱۴۵ کیلومتری [[اصفهان]] و ۲۲ کیلومتری اردستان قرار دارد و از سال۱۳۷۲ دارای [[شهرداری]] شده است.اولین شهردار این شهر آقای عباس تقی زادگان بود که سابقه این کار را در شهر زواره نیز داشت و بعد از بازنشتگی ایشان آقای محمود خورشیدی عهده دار این مسئولیت شدند. شهردار فعلی این شهر آقای غلامحسین خاکسار می باشد.بنابر نقل سینه به سینه و مشهور میان اهلی مهاباد دو بار ویران شده است(مردم می گویند "آب سیاه" آن را نابود کرده است که شاید خروج لجن و نفت در محل دریایی بوده است که وجود آن از مشهور تاریخی است)و از این رو آثار باستانی زیادی در مهاباد فعلی وجود ندارد گرچه شواهد تارخی حکایت از مرکزیت آن در منطقه دارند.با این وجود آثاری از دو مهاباد ویران شده و برخی آثار از دوره حیات تاریخی مهاباد سوم قابل مشاهده می باشد.در دوران پهلوی به هنگام تعیین یکی از روستاها برای مرکزیت شهرستانی در منطقه ابتداء مهاباد برگزیده می شود که به دلیل مخالفت خوانین منطقه این کار صورت نمی گیرد و سرآغازی بر پس ماندگی این شهر می شود. |
|||
== وجه تسمیه و تاریخ مهاباد == |
|||
مه به معنی بزرگ است که در نتیجه مه آباد معنای آبادکرده بزرگی می دهد که این بزرگ بنا بر نقل سینه به سینه اهالی، مه بانو یا ماه بانو همسر برزو نوه رستم دستان بوده است که هم اکنون نیز دشتی در مهاباد به نام دشت برزین وجود دارد که برگرفته از نام برزو است. مهاباد همچنین نام پیغمبر بزرگ ایرانیان است و نیز مهابادیان دسته ای از پادشاهان پیشدادی ایران زمینند<ref>کتاب آتشکده اردستان و همچنین کتاب الاصفهان </ref>(شاید اولین ساسله پادشاهی این سرزمین)که مرکز فرمانروایی آنها مهاباد بوده است. آب مهاباد از قنات بسیار معتبری در [[شهرستان نطنز]](قنات کویر یا کبیر) و نیز چشمه ای در همین شهرستان(چشمه خالخالی) است که آب آنها یک کاسه می شود و قریب شش فرسنگ را تا رسیدن به مهاباد می پیماید.داستان قنات مهاباد جالب است و حکایت از قدمت زیاد این شهر دارد.اهالی می گویند که میلاگرد و ماه بانو خواهر و برادر بوده اند و برزو دلداده ماه بانو.این خواهر و برادر پس از حفر قنات، آب آن را به نسبت یک(برادر) و سه(خواهر) تقسیم می کنند و از سهم برادر روستای میلاگرد در همان محل قنات و از سهم خواهر مهاباد در چند فرسنگ دورتر به سمت شرق متولد می شوند.مشکل دلدادگی برزو هم به همین قنات حل می شود.ماه بانو شرط ازدواج را این می گذارد که برزو در پیش جریان آب پرتوان قنات جور باز کند و در این کار نماند و این جوی باز کنی فرسنگ ها ادامه می یابد تا ماه بانو با دیدن بوته خودروی گندمی دستور بس است را می دهد!مهاباد علی رغم قدمت کم نظیر تاریخی خود، آثار تاریخی زیادی ندارد و علت آن هم دو بار(به گفته اهالی) آب سیاه بالا آوردن که ظاهرا مکیده شدن به درون زمین و غرق شدن در لجن و یا نفت خام بوده است.به هر حال، نکته درخور پژوهش این است که شواهد عدیده ای حکایت از آن دارند که اساسا محل زندگی خانواده رستم دستان، پهلوان نامدار ایرن، مهاباد و اطراف آن بوده است(به عنوان نمونه شهر کوچک هم جوار مهاباد، [[زواره]]، نیز نام برادر رستم را بر خود دارد و یکی از وجوه تسمیه احتمالی اردستان ارگ دستان می باشد). |
|||
درسال ۱۳۱۵ بر اساس اقدام فرهنگستان وقت ایران و بنا بر پیشنهاد نادرست [[غلامرضا رشید یاسمی]] و تصویب فرهنگستان نام شهر ساوج بلاغ مکری [[آذربایجان غربی]] به مهاباد تغییر یافت و از این راه لطمه ای سخت به شناخت مهاباد وارد آمد. |
|||
به هر حال، در قابوس ها و کتب تاریخی معتبر معانی مختلفی برای این نام ذکر شده است.بر اساس فرهنگ قاطع، مه آباد نام اولین پیغمبر عجم قید شده که کتابی به نام دساتیر داشته است.سرجان ملکم در کتاب تاریخ ایران از مهابادیان به عنوان اولین سلسله ای که بر ایران حکومت کرده اند نام برده است.نظر به اینکه در بسیاری از متون قدیمی ماد و ماه به هم تبدیل شده اند و نمونه های زیادی در این زمینه وجود دارد به احتمال زیاد مهاباد یا ماه آباد شکل دیگری از ماد آباد باشد که به معنی سرزمینی است که توسط [[مادها]] آباد شده است.<ref>وبلاگ دکتر غلامحسین خورشیدی </ref> |
|||
== آثار تاریخی == |
|||
* یخچال قدیمی و منحصر به فرد |
|||
* مسجد جامع شهر مهاباد |
|||
* مقبره پیراویس |
|||
* خانه های قدیمی |
|||
* خندق |
|||
* کاروانسرا |
|||
* آب انبارهای قدیمی |
|||
* قلعه های کویری |
|||
* مقبره هفت تایی ها |
|||
* آسیاب های قدیمی |
|||
* قنات و چشمه مهاباد |
|||
* خانه شیخ الملک مهابادی |
|||
== منبع == |
|||
* اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳ خ. |
|||
* {{پانویس}} |
|||
* تاریخ اردستان تالیف آقای مهرآبادی |
|||
== پیوند به بیرون == |
|||
* [http://www.panoramio.com/map/#lt=33.526326&ln=52.227057&z=4&k=2 تصاویر زیبایی از مهاباد در سایت پانورامیو ] |
|||
* [http://www.havairan.com/photos/E%C5%9Ffah%C4%81n/Mah%C4%81b%C4%81d تصاویر زیبایی از مهاباد در سایت هواشناسی ایران ] |
|||
* [http://www.irancities.ir/gallery.aspx?id=133 تصاویر زیبایی از مهاباد در سایت مرجع شهرهای ایران ] |
|||
* [http://www.havairan.com/weather/E%C5%9Ffah%C4%81n/Mah%C4%81b%C4%81d سایت هواشناسی مهاباد ] |
|||
* [http://fa.maparabic.com/place/Iran/Ostan-e-Esfahan/125448/Mahabad نقشه هوایی شهر مهاباد ] |
|||
* [http://www.abadandishan-mahabad.com/1389-03-29-04-12-12/1389-03-31-06-14-27 تاریخ و جغرافیای مهاباد ] |
|||
* [http://www.irancities.ir/showcity.aspx?code=195&code2=13 اطلاعات بیشتر در سایت مرجع شهرهای ایران ] |
|||
* [http://www.isfahanportal.ir/framework.jsp?SID=3981 اطلاعات بیشتر در پرتال استان اصفهان ] |
|||
{{استان اصفهان}} |
|||
[[رده:شهرهای استان اصفهان]] |
|||
[[en:Mahabad, Isfahan]] |
|||
نسخهٔ ۱۴ مارس ۲۰۱۲، ساعت ۰۴:۰۹
| مهاباد(مه آباد هم می نویسند) مهباد | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | اصفهان |
| شهرستان | اردستان |
| بخش | مرکزی |
| نام(های) دیگر | موبو-ماه آباد |
| نام(های) پیشین | لیلاز |
| سال شهرشدن | ۱۳۷۲ هجری شمسی |
| مردم | |
| جمعیت | حدود شش هزار نفر |
| جغرافیای طبیعی | |
| مساحت | ۱۴۳۷٫۷۵ کیلومتر مربع |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | غلامحسین خاکسار |
| ره‌آورد | انار، انجیر، انگور، پسته، صیفی‌جات، محصولات دامی، محصولات کشاورزی، گیاهان دارویی، قالی دست بافت |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۳۶۲ |
  مهاباد(مه آباد هم می نویسند) روی نقشه ایران
۳۳°۳۱′۵۷″شمالی ۵۲°۱۲′۴۴″شرقی / ۳۳٫۵۳۲۵۸۱°شمالی ۵۲٫۲۱۲۲۹۶°شرقی{{#coordinates:}}: نمی‌توان بیش از یک برچسب اصلی در صفحه داشت | |
مهاباد شهری است در بخش مرکزی شهرستان اردستان استان اصفهان ایران.
منقول است که این شهر به دستور ماه بانو نوه رستم (پهلوان ایران باستان)ساخته شده است و در تاریخ پیشدادی ایران زمین از آن به عنوان اولین پایتخت این مرز و بوم معرفی شده است.ظاهرا خرابه های آتشکده این شهر گواه بر قدمت آن و سابقه آن در قبل از اسلام می باشد.این شهر از توابع شهرستان اردستان می باشد و در فاصله ۱۴۵ کیلومتری اصفهان و ۲۲ کیلومتری اردستان قرار دارد و از سال۱۳۷۲ دارای شهرداری شده است.اولین شهردار این شهر آقای عباس تقی زادگان بود که سابقه این کار را در شهر زواره نیز داشت و بعد از بازنشتگی ایشان آقای محمود خورشیدی عهده دار این مسئولیت شدند. شهردار فعلی این شهر آقای غلامحسین خاکسار می باشد.بنابر نقل سینه به سینه و مشهور میان اهلی مهاباد دو بار ویران شده است(مردم می گویند "آب سیاه" آن را نابود کرده است که شاید خروج لجن و نفت در محل دریایی بوده است که وجود آن از مشهور تاریخی است)و از این رو آثار باستانی زیادی در مهاباد فعلی وجود ندارد گرچه شواهد تارخی حکایت از مرکزیت آن در منطقه دارند.با این وجود آثاری از دو مهاباد ویران شده و برخی آثار از دوره حیات تاریخی مهاباد سوم قابل مشاهده می باشد.در دوران پهلوی به هنگام تعیین یکی از روستاها برای مرکزیت شهرستانی در منطقه ابتداء مهاباد برگزیده می شود که به دلیل مخالفت خوانین منطقه این کار صورت نمی گیرد و سرآغازی بر پس ماندگی این شهر می شود.
وجه تسمیه و تاریخ مهاباد
مه به معنی بزرگ است که در نتیجه مه آباد معنای آبادکرده بزرگی می دهد که این بزرگ بنا بر نقل سینه به سینه اهالی، مه بانو یا ماه بانو همسر برزو نوه رستم دستان بوده است که هم اکنون نیز دشتی در مهاباد به نام دشت برزین وجود دارد که برگرفته از نام برزو است. مهاباد همچنین نام پیغمبر بزرگ ایرانیان است و نیز مهابادیان دسته ای از پادشاهان پیشدادی ایران زمینند[۱](شاید اولین ساسله پادشاهی این سرزمین)که مرکز فرمانروایی آنها مهاباد بوده است. آب مهاباد از قنات بسیار معتبری در شهرستان نطنز(قنات کویر یا کبیر) و نیز چشمه ای در همین شهرستان(چشمه خالخالی) است که آب آنها یک کاسه می شود و قریب شش فرسنگ را تا رسیدن به مهاباد می پیماید.داستان قنات مهاباد جالب است و حکایت از قدمت زیاد این شهر دارد.اهالی می گویند که میلاگرد و ماه بانو خواهر و برادر بوده اند و برزو دلداده ماه بانو.این خواهر و برادر پس از حفر قنات، آب آن را به نسبت یک(برادر) و سه(خواهر) تقسیم می کنند و از سهم برادر روستای میلاگرد در همان محل قنات و از سهم خواهر مهاباد در چند فرسنگ دورتر به سمت شرق متولد می شوند.مشکل دلدادگی برزو هم به همین قنات حل می شود.ماه بانو شرط ازدواج را این می گذارد که برزو در پیش جریان آب پرتوان قنات جور باز کند و در این کار نماند و این جوی باز کنی فرسنگ ها ادامه می یابد تا ماه بانو با دیدن بوته خودروی گندمی دستور بس است را می دهد!مهاباد علی رغم قدمت کم نظیر تاریخی خود، آثار تاریخی زیادی ندارد و علت آن هم دو بار(به گفته اهالی) آب سیاه بالا آوردن که ظاهرا مکیده شدن به درون زمین و غرق شدن در لجن و یا نفت خام بوده است.به هر حال، نکته درخور پژوهش این است که شواهد عدیده ای حکایت از آن دارند که اساسا محل زندگی خانواده رستم دستان، پهلوان نامدار ایرن، مهاباد و اطراف آن بوده است(به عنوان نمونه شهر کوچک هم جوار مهاباد، زواره، نیز نام برادر رستم را بر خود دارد و یکی از وجوه تسمیه احتمالی اردستان ارگ دستان می باشد).
درسال ۱۳۱۵ بر اساس اقدام فرهنگستان وقت ایران و بنا بر پیشنهاد نادرست غلامرضا رشید یاسمی و تصویب فرهنگستان نام شهر ساوج بلاغ مکری آذربایجان غربی به مهاباد تغییر یافت و از این راه لطمه ای سخت به شناخت مهاباد وارد آمد.
به هر حال، در قابوس ها و کتب تاریخی معتبر معانی مختلفی برای این نام ذکر شده است.بر اساس فرهنگ قاطع، مه آباد نام اولین پیغمبر عجم قید شده که کتابی به نام دساتیر داشته است.سرجان ملکم در کتاب تاریخ ایران از مهابادیان به عنوان اولین سلسله ای که بر ایران حکومت کرده اند نام برده است.نظر به اینکه در بسیاری از متون قدیمی ماد و ماه به هم تبدیل شده اند و نمونه های زیادی در این زمینه وجود دارد به احتمال زیاد مهاباد یا ماه آباد شکل دیگری از ماد آباد باشد که به معنی سرزمینی است که توسط مادها آباد شده است.[۲]
آثار تاریخی
- یخچال قدیمی و منحصر به فرد
- مسجد جامع شهر مهاباد
- مقبره پیراویس
- خانه های قدیمی
- خندق
- کاروانسرا
- آب انبارهای قدیمی
- قلعه های کویری
- مقبره هفت تایی ها
- آسیاب های قدیمی
- قنات و چشمه مهاباد
- خانه شیخ الملک مهابادی
منبع
- اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳ خ.
- تاریخ اردستان تالیف آقای مهرآبادی
پیوند به بیرون
- تصاویر زیبایی از مهاباد در سایت پانورامیو
- تصاویر زیبایی از مهاباد در سایت هواشناسی ایران
- تصاویر زیبایی از مهاباد در سایت مرجع شهرهای ایران
- سایت هواشناسی مهاباد
- نقشه هوایی شهر مهاباد
- تاریخ و جغرافیای مهاباد
- اطلاعات بیشتر در سایت مرجع شهرهای ایران
- اطلاعات بیشتر در پرتال استان اصفهان
