ورزنه (اصفهان)

ورزنه ورزونه
کشور	ایران
استان	اصفهان
شهرستان	ورزنه
بخش	مرکزی
نام(های) پیشین	ورغنه
سال شهرشدن	۱۳۴۱
مردم
جمعیت	۱۷۷۱۴ نفر (۱۳۹۵)
رشد جمعیت	۷٪+ (سال ۱۳۹۰–۱۳۹۵)
جغرافیای طبیعی
ارتفاع	۱۴۷۳ متر از سطح دریا
اطلاعات شهری
شهردار	حامد اخگر
تأسیس شهرداری	۱۳۴۱
پیش‌شمارهٔ تلفن	۰۳۱
وبگاه	شهرداری ورزنه
کد آماری	۱۴۰۴
پانویس	ورزنه، شهر فرشتگان سپیدپوش
ورزنه روی نقشه ایران ۳۲٫۴۲۱۹°شمالی ۵۲٫۶۴۹۶°شرقی / 32.4219; 52.6496

آسیاب کردن توسط نیروی شتر

ورزنه، (شهر تالابی ورزنه) مرکز شهرستان ورزنه در استان اصفهان است که در نزدیکی تالاب گاوخونی واقع شده‌است. بانوان این شهر به صورت سنتی چادر سفید بر سر می‌کنند که به این جهت به شهر فرشتگان سفیدپوش معروف است.

راه‌آهن سراسری از ۱۸ کیلومتری شهر ورزنه عبور می‌نماید. ورزنه دارای آثار تاریخی و فرهنگی متعددی است، از جمله می‌توان به مسجد جامع ورزنه، رباط شاه عباسی، پل قدیمی، ارگ قورتان اشاره کرد که طبق شواهد آثار موجود بنای اولیه مسجد جامع در شهر ورزنه بر ویرانه‌های آتشکدهٔ زردشتیان بناشده است. همچنین عبور بیش از ۶۰ کیلومتر رودخانه زاینده رود در این بخش و نهایتاً قرار گرفتن تالاب بین‌المللی گاوخونی در ۲۵ کیلومتری ورزنه و وجود شهر سبا در ۵ کیلومتری ورزنه و نیز پوشش چادر سفید زنان شهر ورزنه که در نوع خود منحصر به فرد می‌باشد رامی توان از جاذبه‌های گردشگری این منطقه ذکر کرد.

جمعیت

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۱۷۷۱۴ نفر (۳٬۹۰۰ خانوار) بوده‌است.

جمعیت تاریخی
سال	جمعیت	±%
۱۳۵۵	۵٬۳۱۳	—
۱۳۶۵	۷٬۹۰۰	۴۸٫۷٪+
۱۳۷۰	۹٬۲۰۷	۱۶٫۵٪+
۱۳۷۵	۹٬۹۴۶	۸٪+
۱۳۸۵	۱۱٬۵۰۶	۱۵٫۷٪+
۱۳۹۰	۱۱٬۹۲۴	۳٫۶٪+
۱۳۹۵	۱۷٬۷۱۴	۴۸٫۶٪+

جاذبه‌های گردشگری

• مسجد جامع ورزنه
• تپه‌های ماسه ای
• تالاب بین‌المللی گاوخونی
• پل تاریخی ورزنه: دیرینگی این پل تاریخی به دوره صفویه بازمی‌گردد.
• رباط شاه عباسی ورزنه
• آسیاب شتر
• آب انبارها
• موزه مردم‌شناسی ورزنه
• قلعه تاریخی ۱۰۰۰ ساله قورتان
• منزل تاریخی غفوری
• گاو چاه
• ساحل زیبای زاینده رود
• تالاب بین‌المللی گاوخونی و کوه سیاه

مشاهیر، مفاخر و بزرگان شهرستان ورزنه

جلال موسوی

سید جلال قرب الدین مشهور به آقا جلال موسوی فرزند سید محمدصادق در سال ۱۳۱۴ هجری شمسی در یک خانواده روحانی در شهر ورزنه متولد شد. در نوجوانی برای تحصیل علوم دینی به مدرسه صدر بازار اصفهان رفت ولی بعد از مدتی به علت مرگ پدر، مرحوم آقا سید صادق که ایشان هم از روحانیون بنام شرق اصفهان بود، مجبور شد برای سرپرستی مادر، برادر و خواهر کوچک‌تر به زادگاهش ورزنه برگردد. همزمان تحصیلات خود را نزد اساتید و علمای آن زمان ورزنه از جمله مرحوم آیت ا.. فاضل؛ مرحوم حاج آخوند باقری و مرحوم شیخ محمدعلی ترابی ادامه داد. ایشان پس از مرحوم حاج آخوند حدود ۵۵سال امام جماعت مسجدجامع ورزنه را برعهده داشت. آقا جلال درطول زندگی خود علاوه بر رسیدگی به امورات دینی و مذهبی مردم پیگیر کارهای عمرانی در بخشهای مختلف بهداشتی، فرهنگی، آموزشی و عمرانی شهر بود. سرانجام ایشان در شامگاه بیست و پنجم مهرماه هزار و چهار صد و در سن۸۶ سالگی پس از تحمل سالها رنج بیماری چشم از جهان فروبست.

حاج آخوند

مرحوم حجه الاسلام و المسلمین حاج شیخ محمد باقر باقری ورزنه فرزند مرحوم تقی باقر ورزنه در سال ۱۲۷۰ هجری شمسی در شهر ورزنه که آن روزها روستای بزرگی بود به دنیا آمد. ایشان تحصیلات مقدماتی را در ورزنه فرا گرفت. نامبرده در همان دوران کودکی علاقه زیادی به خواندن قرآن داشته به طوری که از هر فرصتی برای خواندن قرآن استفاده می‌نمود. از آنجایی که پدر ایشان علاقه زیادی به تحصیل و علم و دانش داشته‌است تصمیم می‌گیرد با توجه به زمینه علاقمندی ایشان به علم اندوزی فرزندش را جهت فراگیری علوم حوزوی به اصفهان بفرستند. از تاریخ اعزام ایشان به اصفهان اطلاع دقیقی در دست نیست ولی به هر حال ایشان در مدرسه علمیه جده بزرگ اصفهان مشغول به تحصیل می‌شوند و با مرحوم حاج ملاحسن غفوری هم‌حجره و دوست صمیمی بوده‌اند. بطوریکه در اشعاری که به مناسبت فوت ایشان سروده‌اند چنین می‌گوید: سالها در پی تحصیل مرا هم صحبت… روزها را به شب آورده و غربت به وطن… پس از فراغت از تحصیل به ورزنه مراجعت نموده و به رتق و فتق امور مردم اعم از امورات دنیوی و اخروی همت گماشت. در زمان حیات مرحوم فاضل در خدمت آن مرحوم بوده و به اتفاق در اقامه جماعت و دیگر امورات مردم با کمال همدلی همت داشته‌اند و در اشعاری که به مناسبت فوت مرحوم فاضل سروده پس از شمردن اوصاف نیک آن مرحوم می‌گوید: سالها روز و شب از صحبت او بردم فیض… بهر تحصیل مراقب بدم او را و قرین… مشفق و ناصح و غمخوار من و همرازم… حق به پاداش ورا جای دهد علیین… ایشان سخنرانی توانا و دارای خطی بسیار زیبا در نسق و نستعلیق بوده و اسنادی که در بیع و نکاح از ایشان به یادگار مانده و فعلاً در دسترس می‌باشد گواه این مدعاست. هم چنین ایشان بسیار با ذوق و هنردوست و دارای طبع شعر بوده‌است که دیوان کوچکی در واقعه کربلا از ایشان به خط و صحافی خود ایشان به یادگار مانده به نام ” فیض حسینی” همچنین احادیث و اخبار اهلبیت عصمت و طهارت را نیز در کتابی به خط و صحافی خویش گردآوری نموده و دارای اجازه روایی و امورحسبیه از مرحوم آیت‌الله سیدعبدالهادی شیرازی و آیه‌الله میرزاآقا اصطهباناتی از نجف اشرف و آیه‌الله حاج آقارحیم ارباب از اصفهان بوده که عین آن موجود است.

به هر حال پس از فوت مرحوم فاضل مسئولیت اداره امور مردم ورزنه به مدت چهارده سال به تنهایی بدوش ایشان بوده و با توجه به فقر و محرومیت مردم در آن دوران متحمل زحمات زیادی گردید.

از کارهای ایشان پس از فوت مرحوم فاضل این بود که همه روزه از ساعت ۸ صبح در مسجد حاج عزیز حاضر می‌شد و ضمن تدریس به چند نفر از شاگردان که از جمله مرحوم حاج شیخ محمدعلی ترابی رحمه ا… علیه و مرحوم آقاجلال موسوی (قرب الدین) بودند به امورات مردم هم رسیدگی می‌نمود و مردم به راحتی و بدون مانع آنجا حاضر می‌شدند و کار خود را انجام می‌دادند. حاج آخوند در دو سال آخر عمر دچار مرض کلیوی شده و تقریباً یک سال بستری بودند. سرانجام مرحوم حج آخوند در سپیده دم روز ۲۸ اسفند ماه ۱۳۴۴ شمسی مطابق با ۲۵ ذی‌القعده ۱۳۸۵ قمری در سن ۷۴ سالگی جان به جان آفرین تسلیم و به رحمت ایزدی پیوست. در تشییع جنازه آن مرحوم تمامی مردم ورزنه حاضر شدند و مدت یک هفته در ورزنه مجالس ترحیم و عزا بر پا بود.

عمادالدین مظفر ورزنه‌ای

میرعمادالدوله ورزنه ای یا عمادالدین مظفر ورزنه‌ای از اُمرای عصر تیموری که در تاریخ و کتیبه بیت الشتاء مسجد جامع اصفهان آمده‌است: در مغرب ایوان غربی و مسجد اولجایتو، شبستانی از دورهُ سلطان محمد بن بایسنقر تیموری واقع شده که سال ساختمان آن ۸۵۱ هجری قمری مصادف با سال ۸۲۶ هجری شمسی است و بانی ساختمان آن عماد بن مظفر ورزنه‌ای از امرای لشکر وی بوده‌است. کتیبهُ ثلث زیبای سردر این شبستان تاریخی را “سید محمود نقاش ” نوشته‌است. کتیبه این سردر به خط ثلث سفید معرق بر زمینه لاجوردی به سال ۸۵۱ هجری به خط «سیدمحمود نقاش» است. یکی از امرای مشهور میرزاسلطان محمد بهادر، امیرعمادالدوله ورزنه‌ای یا عمادالدین مظفر ورزنه‌ای نام دارد که عنوان او در کتیبه سردر مسجد جامع اصفهان نوشته شده‌است. بنای شبستان زمستانی معروف به «بیت الشتاء عماد» با ۱۸ چشمه طاق و طول و عرض ۲۵×۵۰ متر متعلق به دوره حکومت بایسنقر (محمد بهادر نوادهٔ شاهرخ تیموری) است که در کتیبه آن سال ۸۵۱ هجری قمری برابر با ۱۴۴۷ میلادی و مطابق با سال ۸۲۶ هجری شمسی خوانده می‌شود و به دستور عماد بن مظفر ورزنه‌ای ساخته شده‌است. عماد بن مظفر، مسجد با شکوهی هم در محل تولد خودش ورزنه، بنا کرده‌است. این مسجد یکی از جاذبه‌های گردشگری ورزنه می‌باشد.

محمد رئیسی

«حجت الاسلام والمسلمین محمد رییسی» فرزند «ملا احمد» در ۲۰ شهریور سال ۱۳۰۶ هجری خورشیدی در ورزنه، قدم به صحنه هستی نهاد. پدر ایشان از افراد متمول و صاحب نفوذ شهر و از زمین داران ورزنه بود. ایشان از همان سنین کودکی که در کار دامپروری به بزرگترهایش یاری می‌رساند، عشق اهل بیت عصمت و طهارت را در دل داشت و خدمت به این خانواده را آرزو می‌کرد. او که در نوجوانی نیز شوق زیادی جهت فراگیری علوم دینی و قرآنی داشت، بخشی از مقدمات دروس را در زادگاهش ورزنه نزد «مرحوم آیت الله فاضل» از علمای بزرگ آن دوران آموخت. سپس برای تحصیل علوم دینی به اصفهان عزیمت نمود و از محضر حضرات آیات «حبیب آبادی، محمد حسن عالم نجف آبادی، احمد فیاض، سید علی اصغر میرزایی و شیخ علی مشکاتی سدهی» بهره برد. پس از پایان دوره سطح، جهت فراگیری دروس خارج فقه، نزد حضرات آیات «سید محمد رضا خراسانی و خادمی» حضور یافت. آنگاه به تدریس در مدرسه التقیسه اصفهان اشتغال یافت. ایشان دارای سه فرزند پسر بنام‌های محمدرضا «دکترای شیمی و استاد دانشگاه اصفهان»، حسن «کارشناس ارشد امور تربیتی و از جانبازان دوران دفاع مقدس» و محمدجواد «که علیرغم معلولیت حافظ قران است» می‌باشد. دامادهای ایشان یکی سردار دکتر فتحیان «رییس اداره بهداشت ودرمان نیروهای مسلح» و دیگری دکتر علی غفوری ورزنه «فوق تخصص جراحی عمومی» که سابقه معاونت و مشاوری وزیر بهداشت و همچنین ریاست بخش جراحی بیمارستان شریعتی تهران را دارا می‌باشند. حجت الاسلام رییسی علاوه بر اقامه نماز جماعت و وعظ، چندی نیز مسئولیت دادگاه شهرضا را برعهده داشت. ایشان در ۱۲ شهریورماه ۱۳۷۰ به امامت جمعه ورزنه منصوب شد. حجت الاسلام رییسی از همان دوران طلبگی فردی باتقوا و با اخلاص واهل نماز شب بود و دارای کلام وگفتاری عامیانه ومردم پسند هستند. ایشان در خانه خود در کمال ساده زیستی یک اتاق ۹متری را بعنوان دفتر کار خود برگزید که از آن برای ملاقات با مردم و دیدارهایش استفاده می‌کرد. سعی حاج شیخ رئیسی براین بود که همواره همراه و پشتیبان مطالبات مردم باشد. نقل است که در جریان اعتراضاتی که در سال اول خشکسالی گسترش پیدا کرد، ایشان به صف معترضین در مقابل استانداری پیوست ودر داخل استانداری به نماز ایستاد و مردم نیز به ایشان اقتدا کردند که مسئولین وقت با دیدن اوضاع، مجاب به گوش دادن سخن ومطالبات مردم شدند که در نهایت منجر به جمع‌آوری پمپ‌های غیرمجاز اطراف رودخانه شد. بالاخره در اسفندماه سال ۹۰ حجت الاسلام رییسی طی یک مراسم تودیع و معارفه، پس از بیست سال خدمت در سنگر نماز جمعه و نشر معارف قرآن و اهل بیت (ع) و تعامل با مسئولان برای پیشرفت شهر ورزنه، جای خود را به حجت الاسلام حمیدرضا صادق زاده دادند… از جمله تالیفات ایشان می‌توان کتاب ” کشکول رییسی ” را نام برد که در تیراژ هزار جلد به چاپ رساند وبین کتابخانه‌ها و جمعی از علاقه مندان و رفقای حوزوی خود به رایگان توزیع نمود. ایشان در مقدمه این کتاب گفته‌اند: پس سالها تلاش و مطالعه اخبار و آثار و تفاسیر به قدر وسع و توان این مجموعه را به پیشنهاد دوست فاضلم جناب حجت الاسلام آقای فلسفی مقیم مشهد که صاحب تالیفات فراوان در فنون مختلفه اند (کشکول رییسی) نام نهادم وبا همت وسعی استاد شعر و ادب و دانشمند گرانقدر آقای مرتضی هادوی فرد متخلص به (نامی) که علاوه بر ذوق شاعری از نویسندگان مبرز می‌باشد و عمر خود را وقف شعر و ادب کرده، نگارش کرده‌ام که حاوی مطالبی سودمند از قبیل معارف دینی، اخلاقیات، تفسیر، حکایات، لطیفه، احکام ، مواعظ و غیره می‌باشد که امیدوارم مورد پسند و استفاده همگان قرار گیرد و خدمتی به ادبیات و فرهنگ محسوب شود. حجت الاسلام محمد رییسی در فرازی از کتاب خود در نهایت تواضع و خشوع گفته‌اند: عاجزانه تقاضا دارم (حیاً و میتاٌ) از دعای خیر فراموشم نفرمایید و چنانچه به لغزش و خطایی در مورد این حقیر برخوردید، یا تذکری را لازم دانستید محبت فرموده آگاهم فرمایید. سرانجام حجت الاسلام والمسلمین محمد رییسی که عمری را صرف ترویج مکتب شیعه و علوم دینی نمودند در بامداد ۲۴ شهریورماه ۱۳۹۴ به دیار حق شتافت.