گوانفاسین

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
گوانفاسین
داده‌های بالینی
نام‌های تجاریEstulic, Intuniv, Tenex, others
AHFS/Drugs.commonograph
مدلاین پلاسa601059
داده‌ها
روش مصرف داروخوراکی
کد ATC
وضعیت قانونی
وضعیت قانونی
داده‌های فارماکوکینتیک
زیست فراهمی۸۰–۱۰۰٪ (IR), 58% (XR)[۲][۳]
پیوند پروتئینی۷۰٪[۲][۳]
متابولیسمCYP3A4[۲][۳]
نیمه‌عمر حذفIR: ۱۰–۱۷ ساعت؛ XR: ۱۷ ساعت (۱۰–۳۰) در بزرگسالان و نوجوانان و ۱۴ ساعت در کودکان[۲][۳][۴][۵]
دفعکلیوی (۸۰٪; ۵۰٪ [محدوده: ۴۰–۷۵٪] به شکل داروی بدون تغییر)[۲][۳]
شناسه‌ها
  • N-(diaminomethylidene)-2-(2,6-dichlorophenyl)acetamide
شمارهٔ سی‌ای‌اس
پاب‌کم CID
IUPHAR/BPS
دراگ‌بنک
کم‌اسپایدر
UNII
KEGG
ChEMBL
CompTox Dashboard (EPA)
ECHA InfoCard100.044.933 ویرایش در ویکی‌داده
داده‌های فیزیکی و شیمیایی
فرمول شیمیاییC9H9Cl2N3O۱
جرم مولی۲۴۶٫۰۹ g·mol−1
مدل سه بعدی (جی‌مول)
  • Clc1cccc(Cl)c1CC(=O)\N=C(/N)N
  • InChI=1S/C9H9Cl2N3O/c10-6-2-1-3-7(11)5(6)4-8(15)14-9(12)13/h1-3H,4H2,(H4,۱۲٬۱۳٬۱۴٬۱۵) ✔Y
  • Key:INJOMKTZOLKMBF-UHFFFAOYSA-N ✔Y
 N✔Y (این چیست؟)  (صحت‌سنجی)

گوانفاسین (انگلیسی: Guanfacine) (با نام تجاری Tenex) یک داروی خوراکی است که برای درمان اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD) و فشار خون بالا به کار می‌رود.[۶] این دارو برای درمان تک درمانی ADHD و همچنین برای تقویت سایر درمان‌ها، مانند محرک‌ها، مورد تأیید FDA است. گوانفاسین همچنین برای درمان اختلالات تیک، اختلالات اضطرابی و PTSD استفاده می‌شود.

عوارض جانبی رایج شامل خواب آلودگی، یبوست و خشکی دهان است.[۷] سایر عوارض جانبی ممکن است شامل فشار خون پایین و مشکلات ادراری باشد. FDA این دارو را در دوران بارداری به عنوان "رده B" طبقه‌بندی کرده‌است، به این معنی که مطالعات تولید مثل حیوانی خطر یا اثر نامطلوب جنینی را در طول بارداری یا شیردهی نشان نداده‌است. به نظر می‌رسد با فعال کردن گیرنده‌های α2A در مغز و در نتیجه کاهش فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک عمل می‌کند.

گوانفاسین در سال ۱۹۸۶ برای استفاده پزشکی در ایالات متحده تأیید شد. این دارو به عنوان یک داروی عمومی در دسترس است. در سال ۲۰۱۹، با بیش از ۴ میلیون نسخه، صد و چهلمین داروی رایج در ایالات متحده بود.[۸][۹]

کاربرد[ویرایش]

گوانفاسین به عنوان تک درمانی یا تقویت با محرک‌ها برای درمان اختلال نقص توجه بیش فعالی تأیید شده‌است. همچنین FDA برای درمان فشار خون بالا تأیید شده‌است. این دارو به‌عنوان درمان تک‌درمانی برای ADHD تأیید شده‌است، و همچنین مورد تأیید FDA است که در تقویت با داروهای محرک زمانی که داروهای محرک کاملاً مؤثر نیستند استفاده شود (محرک‌ها شامل داروهایی مانند آمفتامین‌ها و متیل‌فنیدات هستند).[۱][۱۰][۱۱] گوانفاسین می‌تواند یک تقویت هم‌افزایی در درمان محرک برای ADHD ارائه دهد و در بسیاری از موارد می‌تواند به کنترل نمایه عوارض جانبی داروهای محرک نیز کمک کند.[۱۲] این دارو همچنین برای درمان اختلالات تیک، اختلالات اضطرابی و PTSD به کار می‌رود.

عوارض جانبی[ویرایش]

عوارض جانبی گوانفاسین وابسته به دوز است.[۱۳]

عوارض جانبی بسیار رایج (بیش از ۱۰ درصد) شامل خواب آلودگی، خستگی، سردرد و معده درد است.[۱۴]

عوارض جانبی رایج (۱–۱۰ درصد) شامل کاهش اشتها، حالت تهوع، خشکی دهان، بی‌اختیاری ادرار و بثورات پوستی است.

عوارض جانبی معمولی مانند خستگی، تحریک پذیری و ناراحتی معده ممکن است یک یا دو هفته طول بکشد تا فروکش کنند. افزایش دوز می‌تواند دوره تنظیم یکسانی داشته باشد.

تداخلات[ویرایش]

در دسترس بودن این دارو به‌طور قابل توجهی تحت تأثیر آنزیم‌های CYP3A4 و CYP3A5 است. داروهایی که آنزیم‌ها را مهار یا القا می‌کنند، میزان گوانفاسین در گردش خون و در نتیجه اثربخشی و میزان عوارض جانبی آن را تغییر می‌دهند. به دلیل تأثیر آن بر قلب، باید با احتیاط همراه با سایر داروهای قلبی استفاده شود. نگرانی مشابه زمانی مناسب است که با داروهای آرام‌بخش استفاده شود.

پژوهش‌هایی انجام شده‌است که گوانفاسین تحمل مصرف‌کننده برای الکل را کاهش می‌دهد، اثر آن را افزایش می‌دهد و مصرف الکل ممکن است اثرات دارو را طولانی‌تر کند.[۱۵]

فارماکولوژی[ویرایش]

گوانفاسین یک آگونیست بسیار انتخابی گیرنده آدرنرژیک α2A است که میل ترکیبی کمی برای گیرنده‌های دیگر دارد.[۱۶] با این حال، ممکن است آگونیست گیرنده 5-HT2B نیز قوی باشد، که می‌تواند با دریچه‌ای مرتبط باشد، اگرچه همه آگونیست‌های 5-HT2B این اثر را ندارند.[۱۷]

مکانیسم عمل[ویرایش]

گوانفاسین با فعال کردن گیرنده‌های آدرنرژیک α2A در سیستم عصبی مرکزی عمل می‌کند.[۱۸] این منجر به کاهش خروجی سمپاتیک محیطی و در نتیجه کاهش تون سمپاتیک محیطی می‌شود که هم فشار خون سیستولیک و هم فشار خون دیاستولیک را در گربه‌ها کاهش می‌دهد.[۱۹]

در ADHD، گوانفاسین با تقویت تنظیم توجه و رفتار توسط قشر جلوی مغز عمل می‌کند.[۱۹][۲۰] باور بر این است که این اثرات تقویت کننده روی عملکردهای قشر پیش پیشانی به دلیل تحریک دارویی گیرنده‌های آدرنرژیک α2A پس سیناپسی روی ستون فقرات دندریتیک است.[۱۹][۲۱] باز کردن کانال‌های HCN و KCNQ با واسطه cAMP مهار می‌شود، که اتصال سیناپسی قشر پیش پیشانی و شلیک عصبی را افزایش می‌دهد. استفاده از گوانفاسین برای درمان اختلالات جلوی مغز توسط آزمایشگاه آرنستن در دانشگاه ییل توسعه یافته‌است.

فارماکوکینتیک[ویرایش]

گوانفاسین دارای فراهمی زیستی خوراکی ۸۰٪ است. شواهد روشنی مبنی بر متابولیسم گذر اول وجود ندارد. نیمه عمر حذف ۱۷ ساعت است و راه اصلی حذف کلیوی است. متابولیت اصلی مشتق ۳-هیدروکسی با شواهدی از تبدیل زیستی متوسط است و واسطه کلیدی یک اپوکسید است. حذف با اختلال در عملکرد کلیوی تأثیری ندارد.[۲۲] به این ترتیب، متابولیسم توسط کبد برای افراد دارای اختلال عملکرد کلیوی فرضی است که با افزایش فراوانی عوارض جانبی شناخته شده افت فشار خون و آرام‌بخشی ارتواستاتیک پشتیبانی می‌شود.[۲۳]

منابع[ویرایش]

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ "Intuniv- guanfacine tablet, extended release Intuniv- guanfacine kit". DailyMed. 26 January 2021. Retrieved 6 August 2022.
  2. ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ "Guanfacine (guanfacine) Tablet [Genpharm Inc.]". DailyMed. Genpharm Inc. March 2007. Retrieved 9 November 2013.
  3. ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ "guanfacine (Rx) - Intuniv, Tenex". Medscape Reference. WebMD. Retrieved 9 November 2013.
  4. Hofer KN, Buck ML (2008). "New Treatment Options for Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD): Part II. Guanfacine". Pediatric Pharmacotherapy (14): 4.
  5. Cruz MP (August 2010). "Guanfacine Extended-Release Tablets (Intuniv), a Nonstimulant Selective Alpha(2A)-Adrenergic Receptor Agonist For Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder". P & T. 35 (8): 448–451. PMC 2935643. PMID 20844694.
  6. "Guanfacine Monograph for Professionals". Drugs.com (به انگلیسی). American Society of Health-System Pharmacists. Archived from the original on 4 January 2018. Retrieved 18 March 2019.
  7. British national formulary: BNF 76 (76 ed.). Pharmaceutical Press. 2018. pp. 349–350. ISBN 978-0-85711-338-2.
  8. "The Top 300 of 2019". ClinCalc. Retrieved 16 October 2021.
  9. "Guanfacine - Drug Usage Statistics". ClinCalc. Retrieved 16 October 2021.
  10. Kornfield R, Watson S, Higashi AS, Conti RM, Dusetzina SB, Garfield CF, et al. (April 2013). "Effects of FDA advisories on the pharmacologic treatment of ADHD, 2004-2008". Psychiatric Services. 64 (4): 339–346. doi:10.1176/appi.ps.201200147. PMC 4023684. PMID 23318985.
  11. Zito JM, Derivan AT, Kratochvil CJ, Safer DJ, Fegert JM, Greenhill LL (September 2008). "Off-label psychopharmacologic prescribing for children: history supports close clinical monitoring". Child and Adolescent Psychiatry and Mental Health. 2 (1): 24. doi:10.1186/1753-2000-2-24. PMC 2566553. PMID 18793403.
  12. Connor DF, Grasso DJ, Slivinsky MD, Pearson GS, Banga A (May 2013). "An open-label study of guanfacine extended release for traumatic stress related symptoms in children and adolescents". Journal of Child and Adolescent Psychopharmacology. 23 (4): 244–51. doi:10.1089/cap.2012.0119. PMC 3657282. PMID 23683139.
  13. Jerie P (1980). "Clinical experience with guanfacine in long-term treatment of hypertension. Part II: adverse reactions to guanfacine". British Journal of Clinical Pharmacology. 10 (Suppl 1): 157S–164S. doi:10.1111/j.1365-2125.1980.tb04924.x. PMC 1430125. PMID 6994770.
  14. "Guanfacine | Side Effects, Dosage, Uses, and More". 11 November 2017.
  15. "Guanfacine | Side Effects, Dosage, Uses, and More". 11 November 2017.
  16. Roth, BL; Driscol, J (12 January 2011), "PDSP Ki Database", Psychoactive Drug Screening Program (PDSP), University of North Carolina at Chapel Hill and the United States National Institute of Mental Health, archived from the original on 8 November 2013, retrieved 15 November 2013
  17. Huang XP, Setola V, Yadav PN, Allen JA, Rogan SC, Hanson BJ, et al. (October 2009). "Parallel functional activity profiling reveals valvulopathogens are potent 5-hydroxytryptamine(2B) receptor agonists: implications for drug safety assessment". Molecular Pharmacology. 76 (4): 710–722. doi:10.1124/mol.109.058057. PMC 2769050. PMID 19570945.
  18. van Zwieten PA, Timmermans PB (1983). "Centrally mediated hypotensive activity of B-HT 933 upon infusion via the cat's vertebral artery". Pharmacology. 21 (5): 327–332. doi:10.1111/j.1365-2125.1983.tb00311.x. PMC 1427667. PMID 7433512.
  19. ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ ۱۹٫۲ Arnsten AF (October 2010), "The use of α2A adrenergic agonists for the treatment of attention-deficit/hyperactivity disorder", Expert Review of Neurotherapeutics, 10 (10): 1595–605, doi:10.1586/ern.10.133, PMC 3143019, PMID 20925474
  20. Wang M, Ramos BP, Paspalas CD, Shu Y, Simen A, Duque A, et al. (April 2007). "Alpha2A-adrenoceptors strengthen working memory networks by inhibiting cAMP-HCN channel signaling in prefrontal cortex". Cell. 129 (2): 397–410. doi:10.1016/j.cell.2007.03.015. PMID 17448997. S2CID 741677.
  21. Arnsten AF, Jin LE (March 2012). "Guanfacine for the treatment of cognitive disorders: a century of discoveries at Yale". The Yale Journal of Biology and Medicine. 85 (1): 45–58. PMC 3313539. PMID 22461743.
  22. Kiechel JR (1980). "Pharmacokinetics and metabolism of guanfacine in man: a review". British Journal of Clinical Pharmacology. 10 (Suppl 1): 25S–32S. doi:10.1111/j.1365-2125.1980.tb04901.x. PMC 1430131. PMID 6994775.
  23. Kirch W, Köhler H, Braun W (1980). "Elimination of guanfacine in patients with normal and impaired renal function". British Journal of Clinical Pharmacology. 10 (Suppl 1): 33S–35S. doi:10.1111/j.1365-2125.1980.tb04902.x. PMC 1430110. PMID 6994776.

پیوند به بیرون[ویرایش]