زنون

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
پرش به ناوبری پرش به جستجو
برای دیگر کاربردها، زنون (ابهام‌زدایی) را ببینید.
«زنو» به اینجا تغییرمسیر دارد. برای زبان برنامه‌نویسی به این نام، زنو (زبان برنامه‌نویسی) را مشاهده کنید.
ید → گزنون ← سزیم
Kr
↑
Xe
↓
Rn
ظاهر
Colorless gas, exhibiting a blue glow when placed in a high voltage electric field


Spectral lines of xenon
ویژگی‌های کلی
نام، نماد، عدد گزنون، Xe،‏ 54
تلفظ به انگلیسی ‎/ˈzɛnɒn/‎ ZEN-on[۱]
or ‎/ˈziːnɒn/‎ ZEE-non[۲]
نام گروهی برای عناصر مشابه گازهای نجیب
گروه، دوره، بلوک ۱۸، ۵، p
جرم اتمی استاندارد 131.293(6) گرم بر مول
آرایش الکترونی [Kr] 5s2 4d10 5p6
الکترون به لایه 2, 8, 18, 18, 8
ویژگی‌های فیزیکی
حالت گاز
چگالی (0 °C، 101.325 kPa)
5.894 g/L
چگالی مایع در نقطه جوش 3.057[۳] g·cm−۳
نقطه ذوب (101.325 kPa)161.4 K،‎ -111.7 °C،‎ -169.1 °F
نقطه جوش (101.325 kPa)165.03 K،‎ -108.12 °C،‎ -162.62 °F
نقطه سه‌گانه 161.405 K (-112°C) ،‎ 81.6[۴] kPa
نقطه بحرانی 289.77 K، 5.841 MPa
گرمای هم‌جوشی (101.325 kPa) 2.27 کیلوژول بر مول
گرمای تبخیر (101.325 kPa) 12.64 کیلوژول بر مول
ظرفیت گرمایی 5R/2 = 20.786 کیلوژول بر مول
فشار بخار
فشار (پاسکال) ۱ ۱۰ ۱۰۰ ۱k ۱۰k ۱۰۰k
دما (کلوین) 83 92 103 117 137 165
ویژگی‌های اتمی
وضعیت اکسید شدن 0, +1, +2, +4, +6, +8
(rarely more than 0)
(weakly اسیدic oxide)
الکترونگاتیوی 2.6 (مقیاس پاولینگ)
انرژی‌های یونش نخستین: 1170.4 کیلوژول بر مول
دومین: 2046.4 کیلوژول بر مول
سومین: 3099.4 کیلوژول بر مول
شعاع کووالانسی 140±9 pm
شعاع واندروالانسی 216 pm
متفرقه
ساختار کریستالی face-centered cubic
مغناطیس دیامغناطیس[۵]
رسانایی گرمایی (300 K) 5.65×10-3  W·m−1·K−1
سرعت صوت (liquid) 1090 m/s; (gas) 169 m/s
عدد کاس 7440-63-3
پایدارترین ایزوتوپ‌ها
مقاله اصلی ایزوتوپ‌های گزنون
ایزوتوپ NA نیمه‌عمر DM DE (MeV) DP
124Xe 0.095% 124Xe ایزوتوپ پایدار است که 70 نوترون دارد
125Xe syn 16.9 h ε 1.652 125I
126Xe 0.089% 126Xe ایزوتوپ پایدار است که 72 نوترون دارد
127Xe syn 36.345 d ε 0.662 127I
128Xe 1.91% 128Xe ایزوتوپ پایدار است که 74 نوترون دارد
129Xe 26.4% 129Xe ایزوتوپ پایدار است که 75 نوترون دارد
130Xe 4.07% 130Xe ایزوتوپ پایدار است که 76 نوترون دارد
131Xe 21.2% 131Xe ایزوتوپ پایدار است که 77 نوترون دارد
132Xe 26.9% 132Xe ایزوتوپ پایدار است که 78 نوترون دارد
133Xe syn 5.247 d β− 0.427 133Cs
134Xe 10.4% 134Xe ایزوتوپ پایدار است که 80 نوترون دارد
135Xe syn 9.14 h β− 1.16 135Cs
136Xe 8.86% 136Xe ایزوتوپ پایدار است که 82 نوترون دارد
یونهای زنون در موتور یونی ساخت ناسا کاربرد دارد

زنون یا گزنون عنصر شمارهٔ ۵۴ در جدول تناوبی عناصر است.

تاریخچه[ویرایش]

کشف هلیم و آرگون این اندیشه را به وجود آورد که احتمال دارد عناصر دیگری از گروه گازهای بی اثر وجود داشته باشد رامسی و تراورس به جستجوی این عناصر پرداختند و به سال ۱۸۹۸ سه گاز جدید در باقی‌مانده هوای مایع کشف کردند. آنها این سه گاز را زنون نئون و کریپتون نامیدند این گاز در سال ۱۸۹۸ در انگلستان توسط William Ramsay (ویلیام رامسای) و Morris Travers (موریس تراورز) بعد از کشف کریپتون و نئون از هوای مایع کشف شد.

نام زنون (xenon) صورت خنثی از واژه یونانی xenos به معنی غریب است و می‌توان آن را به غریبه ترجمه کرد

مشخصات[ویرایش]

زنون عنصری با عدد اتمی ۵۴؛ در گروه گازهای بی اثر یا نجیب و در دوره پنجم جدول تناوبی جای دارد. جرم اتمی ۱۳۱٫۳۰؛ ظرفیتها ۲٬۴٬۶و ۸. دارای نه ایزوتوپ پایدار است.

خواص[ویرایش]

گاز یا مایع بیرنگ، بی‌بو. گاز دارای چگالی۵٫۸۶۷۱ گرم بر لیتر (هوا=۱٫۲۹) و ثابت دی الکتریک برابر ۱٫۰۰۱۲ مایع آن دارای نقطهٔ جوش -۱۰۸٫۱۲ درجه سلسیوس نقطه ذوب -۱۰۶٫۹ درجه سلسیوس غیرقابل سوختن؛ غیر سمی. از نظر شیمیایی غیرفعال است، اما کاملاً بی اثر نیست. ترکیب‌های زنون عبارت‌اند از:فلوروید زنون(II)، هگزا فلوروید زنون، فلورید زنون (I)، اکسید زنون(VI) پرگزنات سدیم

طرز تهیه[ویرایش]

تقطیر جزء به جزء هوای مایع

کاربرد[ویرایش]

  • لوله‌های لومینسانس
  • لامپهای فلاش زن در عکاسی
  • لیزر
  • مطالعات ردیابی
  • فلوئوریتمری
  • بی‌حسی
  • لامپ‌های ماشین (HID)

نگارخانه[ویرایش]

  • طیف لامپ تخلیه پر شده توسط گاز نجیب گزنون

منابع[ویرایش]

کتاب فرهنگ عناصر نوشته سید رضا آقاپور مقدم. http://en.wikipedia.org/wiki/Xenon

  1. ↑ J. A. Simpson & E. S. C. Weiner, ed. (1989). "گزنون". فرهنگ انگلیسی آکسفورد. 20 (2nd ed.). Oxford: Clarendon Press. ISBN 0-19-861232-X.
  2. ↑ "گزنون". Dictionary.com Unabridged. 2010. Retrieved 2010-05-06.
  3. ↑ [۱]
  4. ↑ Lide, David R. (2004). "Section 4, Properties of the Elements and Inorganic Compounds; Melting, boiling, triple, and critical temperatures of the elements". CRC Handbook of Chemistry and Physics (85th edition ed.). Boca Raton, Florida: CRC Press. ISBN 0849304857. line feed character in |chapter= at position 72 (help)
  5. ↑ Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Handbook of Chemistry and Physics 81st edition, CRC press.
جدول تناوبی
H   He
Li Be   B C N O F Ne
Na Mg   Al Si P S Cl Ar
K Ca   Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr
Rb Sr   Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe
Cs Ba La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn
Fr Ra Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og
فلزات قلیایی فلزات قلیایی خاکی لانتانیدها اکتینیدها فلزات واسطه فلزات پس‌واسطه شبه‌فلزات نافلزات هالوژن‌ها گازهای نجیب
 جدول تناوبی با جزئیات بیشتر
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=زنون&oldid=25022364»