ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران

ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران
ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران
معاونت هماهنگ‌کننده ارتش
	نشان رسمی سماجا
	پرچم رسمی سماجا
بنیان‌گذاری	۱۳۰۰
شکل کنونی	۱۳۷۷
ستاد	تهران، ایران
رهبری
رئیس ستاد	دریادار حبیب‌الله سیاری
جانشین رئیس ستاد	سرتیپ خلبان حسن شاه‌صفی

ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران (به‌اختصار: سماجا) معاونت هماهنگ‌کننده ارتش یا معاونت هماهنگ‌کننده فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران، مرکز برنامه‌ریزی، کنترل و هماهنگی میانِ ۴ نیروی زیرمجموعه ارتش جمهوری اسلامی ایران، شامل؛ نیروی زمینی ارتش، نیروی دریایی ارتش، نیروی هوایی و نیروی پدافند هوایی، همچنین بنیاد تعاون ارتش، سازمان عقیدتی سیاسی آجا، دانشگاه علوم پزشکی ارتش، دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا، دژبان کل ارتش جمهوری اسلامی ایران و سازمان حفاظت اطلاعات ارتش می‌باشد.^[۲] این سمت، در ساختار سازمانی ارتش، پس از فرمانده کل و جانشین فرمانده کل ارتش، در رده سوم قرار دارد.

پیشینه شکل‌گیری ستاد مشترک ارتش به سال ۱۳۰۰ بازمی‌گردد، که سازمانی تحت عنوان ستاد ارتش راه‌اندازی شد و نخستین رئیس ستاد ارتش نیز سرتیپ امان‌الله جهانبانی بود.^[۳] در سال ۱۳۳۴ نام آن به ستاد کل ارتش و در سال ۱۳۳۵ نیز به ستاد بزرگ‌ارتشتاران تغییر پیدا کرد. پس از وقوع انقلاب ۱۳۵۷، نخست به ستاد کل ارتش ملی ایران سپس به ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران تغییر نام یافت. در شهریورماه ۱۳۷۷ سِمَتی با عنوان؛ فرمانده کل ارتش در نیروهای مسلح ایران تعریف شد و کمتر از یک دهه بعد نیز، در سال ۱۳۸۶ ستاد مشترک به ستاد فرماندهی کل ارتش تغییر نام پیدا کرد، که در پی آن جایگاه ریاست ستاد مشترک ارتش نیز به معاونت هماهنگ‌کنندهٔ ارتش (رئیس ستاد مشترک ارتش) تبدیل گردید.^[۴] هم‌اکنون ریاست ستاد مشترک ارتش برعهده دریادار حبیب‌الله سیاری می‌باشد.^[۵]

پیشینه[ویرایش]

لزوم هماهنگی میان ستادهای فرماندهی نیروها و پشتیبانی از ۴ نیروی ارتش از یکدیگر در نبردهای احتمالی، همچنین تهیه دستورالعمل‌های عملیاتی و اداری در زمان صلح، باعث به وجود آمدن ستاد مشترک در ساختار ارتش شد. این ستاد تقریباً در تمامی ارتش‌های منظم دنیا وجود دارد و وظیفه اصلی آن نیز ایجاد تنظیم مقررات، هماهنگی و وحدتِ رویه میان کلیه نیروهای رزمی ارتش می‌باشد. ستاد ارتش فعالیت خود را از سال ۱۳۰۰ در دوران پهلوی اول آغاز کرد و نخستین رئیس ستاد نیز سرتیپ امان‌الله جهانبانی بود. پس از وقوع انقلاب اولین رئیس ستاد مشترک ارتش ایران نیز سپهبد محمدولی قرنی بود.

با توجه به ایجاد سمت فرماندهی کل در ارتش در سال ۱۳۷۷، عنوان ستاد مشترک ارتش در سال ۱۳۸۶ به صورت غیر سازمانی، به ستاد آجا تغییر یافت و جایگاه ریاست ستاد مشترک ارتش به معاونت هماهنگ‌کنندهٔ ارتش تبدیل شد. ادارات قبلی ستاد مشترک مانند؛ اداره آجودانی و ادارات یکم تا نهم، از قدیمی‌ترین سازمان‌های نیروهای مسلح ایران می‌باشند، که در حال حاضر برخی از آن‌ها به صورت مستقل یا با ادغام در یکدیگر، تحت عنوان معاون فرمانده کل ارتش یا به‌صورت اداره زیرمجموعه معاونت هماهنگ‌کننده ارتش، تغییر نام داده‌اند. هر یک از این ادارات، بر عملکرد نیروهای زیرمجموعه ارتش نظارت دارند.

در سال ۱۳۶۸ و بعد از پایان جنگ ایران و عراق، ستادی با عنوان ستاد کل نیروهای مسلح تشکیل شد، که نیروهای آن از ارتش، سپاه، وزارت دفاع و نیروی انتظامی تأمین می‌گردد. تا قبل از ایجاد این ستاد، دستورالعمل‌های کلی توسط ستاد مشترک ارتش و با همکاری وزارت دفاع، تنظیم و به سایر نیروها و نیز شهربانی و ژاندارمری جهت اجرا ابلاغ می‌گردید، ولی این اقدام بعد از ایجاد ستاد کل نیروهای مسلح، به این ستاد واگذار گردید و اقدامات ستاد مشترک به حوزه نیروهای تابعه ارتش محدود شده است.

جستارهای وابسته[ویرایش]

منابع[ویرایش]

↑ «مراسم معارفه جانشین معاون هماهنگ کننده ارتش برگزار شد». خبرگزاری تسنیم. ۲۱ شهریور ۱۳۹۷.
↑ «آشنایی با ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران». همشهری آنلاین. ۲۰۱۳-۰۶-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۵-۲۴.
↑ The Artesh: Iran’s Marginalized and Under-Armed Conventional Military, مؤسسه خاورمیانه, retrieved December 15, 2015
↑ «قانون ارتش جمهوری اسلامی ایران». مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ اكتبر ۲۰۲۱. تاریخ وارد شده در |archive-date= را بررسی کنید (کمک)
↑ «سرنوشت «قرنی» اولین فرمانده ارتش جمهوری اسلامی». خبرگزاری تسنیم.

این یک مقالهٔ خرد موضوع‌های نظامی است. می‌توانید با گسترش آن به ویکی‌پدیا کمک کنید.

[1] «مراسم معارفه جانشین معاون هماهنگ کننده ارتش برگزار شد». خبرگزاری تسنیم. ۲۱ شهریور ۱۳۹۷.

[2] «آشنایی با ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران». همشهری آنلاین. ۲۰۱۳-۰۶-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۵-۲۴.

[3] The Artesh: Iran’s Marginalized and Under-Armed Conventional Military, مؤسسه خاورمیانه, retrieved December 15, 2015

[4] «قانون ارتش جمهوری اسلامی ایران». مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ اكتبر ۲۰۲۱. تاریخ وارد شده در |archive-date= را بررسی کنید (کمک)

[5] «سرنوشت «قرنی» اولین فرمانده ارتش جمهوری اسلامی». خبرگزاری تسنیم.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

ن ب و رؤسای ستاد مشترک ارتش ایران
شاهنشاهی (۱۳۵۷–۱۳۰۰)	امان‌الله جهانبانی (؟۱۳۰۵–۱۳۰۰) حبیب‌الله شیبانی (۱۳۰۶–۱۳۰۵) محمد نخجوان* (۱۳۱۳–۱۳۰۶) عزیزالله ضرغامی (۱۳۲۰–۱۳۱۳) مرتضی یزدان‌پناه (۱۳۲۱–۱۳۲۰) ؟ (۱۳۲۲–۱۳۲۱) حاجعلی رزم‌آرا (۱۳۲۲) علی ریاضی (۱۳۲۳–۱۳۲۲) حاجعلی رزم‌آرا (۱۳۲۳) حسن ارفع (۱۳۲۴–۱۳۲۳) فرج‌الله آق‌اولی (۱۳۲۵–۱۳۲۴) حاجعلی رزم‌آرا (۱۳۲۹–۱۳۲۵) عباس گرزن (۱۳۳۱–۱۳۲۹) مرتضی یزدان‌پناه (۱۳۳۱) محمود بهارمست (۱۳۳۱) محمدتقی ریاحی (۱۳۳۲–۱۳۳۱) نادر باتمانقلیچ (۱۳۳۴–۱۳۳۲) عبدالله هدایت (۱۳۳۹–۱۳۳۴) عبدالحسین حجازی (۱۳۴۴–۱۳۳۹) بهرام آریانا (۱۳۴۸–۱۳۴۴) فریدون جم (۱۳۵۰–۱۳۴۸) غلامرضا ازهاری (۱۳۵۷–۱۳۵۰) عباس قره‌باغی (۱۳۵۷)
جمهوری اسلامی (اکنون–۱۳۵۷)	سید محمدولی قرنی (۱۳۵۸–۱۳۵۷) ناصر فربد (۱۳۵۸) محمدحسین شاکر (۱۳۵۸) محمدهادی شادمهر (۱۳۵۹–۱۳۵۸) ولی‌الله فلاحی* (۱۳۶۰–۱۳۵۹) قاسمعلی ظهیرنژاد (۱۳۶۳–۱۳۶۰) اسماعیل سهرابی (۱۳۶۷–۱۳۶۳) علی شهبازی (۱۳۷۷–۱۳۶۷) مصطفی ترابی‌پور (۱۳۷۹–۱۳۷۷) شهرام رستمی (۱۳۷۹) عبدالعلی پورشاسب (۱۳۸۴–۱۳۷۹) سید عبدالرحیم موسوی (۱۳۸۷–۱۳۸۴)
* سرپرست