نورآباد (ممسنی)

{{جعبه شهر ایران |نام‌رسمی= نورآباد ممسنی |روی‌نقشه= احسان طاهرزاده |عرض‌جغرافیایی= ۲۹٫۸ |طول‌جغرافیایی=۵۱٫۲ |تصویر=Noorabad Central square.jpg |اندازه‌تصویر=250 |برچسب‌تصویر= | image_map1 = |استان= فارس |شهرستان= ممسنی |بخش= مرکزی |نام‌های‌دیگر= |نام‌های‌قدیمی=لیدوما، انبوران، نوبندگان، شولستان، مالکی، مماسنی |سال‌شهرشدن= ۱۳۴۱ |جمعیت= ۰۵۸'۵۷ نفر |رشدجمعیت= |تراکم‌جمعیت= |زبان= |مذهب= |مساحت= |ارتفاع= ۹۲۰ |میانگین‌دما= ۲۱ |میانگین‌بارش‌سالانه=۶۰۰ |شهردار= باقر گودرزی |ره‌آورد= محصولات کشاورزی مخصوصاً برنج معطر، انواع مرکبات، فرآورده‌های لبنی و دامی، گلیم، جاجیم، فرش دست‌باف و… |پیش‌شماره=۰۷۱۴۲۵۲ |پلاک اتومبیل=ایران ۸۳ ب، ۷۳ ی |وبگاه= |جمله‌خوشامد= |پانویس= نورآباد یکی از شهرهای استان فارس در جنوب ایران است. این شهر مرکز شهرستان ممسنی است. در تقسیمات کشوری سال ۱۳۸۷ بخش رستم با مرکزیت شهر مصیری از این شهرستان جدا و از شهر به شهرستان ارتقا پیدا کرد. فاصلهٔ شهر نورآباد تا کلانشهر شیراز حدود ۱۵۰ کیلومتر است. ساکنان شهر نورآباد از قوم لر هستند

نام‌گذاری

نام‌گذاری نورآباد به دلیل وجود آتشکده میل آژدها در چند کیلومتری این شهر در منطقه تفریحی بنام سرچشمه در مجاور روستای دیمه میل می‌باشد. در گذشته‌های دور این منطقه را نیز مالکی می‌گفته‌اند.

جغرافیا

موقعیت جغرافیایی

این شهر در شمال باختری استان فارس قرار دارد.

آب و هوا

این شهر در دامنهٔ رشته‌کوه زاگرس قرار گرفته‌است و بخش وسیعی از آن دارای آب و هوای نسبتاً معتدلی است. از دو بخش دشت‌های مرتفع و منطقهٔ کوهستانی کم‌ارتفاع تا کمی مرتفع تشکیل شده‌است. با این وجود بخش‌هایی از جنوب آن متأثر از جریان‌های گرم و خشک جنوبی ایران، دارای اقلیم گرم و خشک‌تری است.

جمعیت

بر پایهٔ سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۵۷٬۰۵۸ نفر (۱۶٬۴۳۰ خانوار) بوده‌است.

جمعیت تاریخی
سال	جمعیت	±%
۱۳۵۵	۱۰٬۹۸۴	—
۱۳۶۵	۲۵٬۳۳۳	۱۳۰٫۶٪+
۱۳۷۰	۳۳٬۹۱۳	۳۳٫۹٪+
۱۳۷۵	۴۲٬۲۴۳	۲۴٫۶٪+
۱۳۸۵	۵۲٬۵۹۷	۲۴٫۵٪+
۱۳۹۰	۵۵٬۷۳۶	۶٪+
۱۳۹۵	۵۷٬۰۵۸	۲٫۴٪+

زبان

مردم نورآباد لر هستند و به زبان لری جنوبی صحبت می‌کنند. این گویش با لری بختیاری و لری خرم‌آبادی شباهت دارد. ابن‌بطوطه در سفر اول خود به ایران از این منطقه عبور کرده و از مردمانش با عنوان کوچ‌نشین، پرهیزگار و عُبّاد یاد کرده.

گردشگری

آتشکده میل‌اژدها

شهرستان ممسنی آثار تاریخی بسیاری از پیش و پس از اسلام را در خود دارد که می‌توان به لیدوما، آتشکده میل‌اژدها، تل (تپه) نوراباد،قلعه پهلوان طوس در پشتکوه رستم روستای سماک جلیل قدمتی بالی ۴۰۰۰هزار سال آبشار پای توف جلیل نقش برجسته کرونگون، گوردخمه دی و دور ،هفت دربند فارس جای که آریو برزن سردار شجاع هخامنشی با اسکندر مبارزه کرد (آرامگاه آریوبرزن)، نقش برجسته سراب بهرام، تپه سورنا (سورنا نام سردار دلیر اشکانی) و … نورآباد ممسنی دارای گردشگاه‌های فراوانی است؛ از جمله، تنگ بوان، رودخانهٔ برمشور، کوه شاه‌نشین، آبشار خوش‌منظر تنگ گجستان، روستای کهن و تاریخی تنگ چوگ، طبیعت بکر چوبال، وُرد سکو، سرکرم، میزک، روستای دشت و روستای آب پخشان، جویجان جاوید،مهرنجان، بخش جوزار جاوید، جوزار بکش و خرنگان، چناربرگ، گویم، ده گردو و مناظر زیبای روستای بردنگان، طبیعت زیبای درهٔ پل بریم، دشت الاکرمی، روستای امامزاده پیرشمس، طبیعت منطقهٔ عالیشاهی و منطقهٔ زیبا و جنگلی پیراشکفت و جنگل‌های زیبای بلوط که در جای جای این شهرستان وجود دارد.

به دلیل آب و هوای مناسب و بارش فراوان باران در سه فصل پاییز، زمستان و بهار و وجود رودخانه‌های کتی، فهلیان، تنگ شیو و کره سیاه بسیاری را به پیشهٔ کشاورزی مشغول کرده‌است که عمده زراعت در این منطقه گندم، جو، برنج، کُلزا، ذرت و صیفی‌جات مختلف را تشکیل می‌دهد.

قلعه سفید

قلعه سفید یا دژ سپید یا سپید دژ از مکان‌های تاریخی شهرستان ممسنی می باشد. این قلعه در ۸ کیلومتری محله اشکان شهر نورآباد قرار دارد. همچنین قدمت آن به دوران پیش از اسلام باز می‌گردد که در آن آثاری از چهار دروازه که در جهت های مختلف این قلعه قرار دارد و یک آتشکده ، زندان ، قنات ، قبرستان سربازان و یک قبرستان دیگر و بقایای باغ های انگور و انجیر از آثار تاریخی این منطقه کوهستانی می باشد.

موزه

موزه باستان شناسی و تاریخ هنر ممسنی که در محله اشکان قرار دارد محل نگهداری اشیا تاریخی ، صنایع دستی ، و اطلاعات و مشخصات ایل ها و طوایف شهرستان های ممسنی و رستم می باشد.

دانشگاه‌ها

• مرکز آموزش عالی نورآباد
• مجتمع آموزش عالی سلامت نورآباد
• دانشگاه آزاد اسلامی واحد نورآباد
• دانشگاه پیام نور نورآباد
• دانشکدهٔ فنی و حرفه‌ای امام رضا(ع)

ترابری

راه ها

شهر نورآباد در مسیر ترانزیتی جنوب به شمال و جنوب به غرب می‌باشد. مهمترین راه های شهر نورآباد عبارتند از:

• بزرگراه نورآباد_قائمیه

بزرگراه نورآباد قائمیه که به سه راهی شیراز_بوشهر ختم می‌شود از مهم‌ترین راه های شهر نورآباد می‌باشد

• بزرگراه نورآباد بابامیدان

بزرگراه نورآباد بابامیدان که به سه راهی یاسوج، تهران_گچساران، بهبهان، اهواز ختم می‌شود در واقع ادامه بزرگراه بوشهر_قائمیه_نورآباد_یاسوج_گچساران است.

پایانه مسافربری برون‌شهری

پایانه مسافربری خسرو گستر ممسنی تنها پایانه مسافربری شهر نورآباد که درای سرویس اتوبوس به شهر های تهران، شیراز، بوشهر و اصفهان است. همچنین این پایانه دارای سرویس سواری به شهر های اطراف به ویژه شهر های شیراز، یاسوج، بوشهر، گچساران و مصیری است. مکان این پایانه واقع در میدان شهید سلیمانی جنب رستوران زاگرس می‌باشد.

درون شهری

بیش از ۲۰۰ دستگاه تاکسی زرد شهری کار حمل و نقل مسافر در نورآباد را انجام می‌دهد. چندین تاکسی تلفنی در شهر نورآباد وجود دارد.

در این شهر ۳ تاکسی اینترنتی اسنپ، ماکسیم و لیدوکب فعالیت می‌کند.

لیدوکب (۱۸۳۳) تاکسی اینترنتی که توسط نخبگان شهر نورآباد طراحی گردیده از تاکسی های اینترنتی فعال در شهر نورآباد است که علاوه بر حمل و نقل درون‌شهری، در زمینه حمل و نقل برون‌شهری هم نیز فعالیت دارد.

بهداشت و درمان

تصویر سنگ قبر یکی از درگذشتگان آنفلوانزای اسپانیایی در نورآباد (ممسنی) که بر روی آن چنین نوشته‌است: وفات مرحمت پناه علی رضا ولدصدق ملا علی نجات جاویدلله در سنهٔ ۱۳۳۷ (قمری) ناخوشی بلایی برکل ربع مسکون نازل که تمام حکیمان از معالجه آن حیران و سرگردان و از غرهٔ شهر صفر تا پانزدهم شهر مذکور، تمامی نوع انسان را سه قسم و دو قسم آن را هلاک و یک قسم باقی و آن یک قسم از عهدهٔ کفن و دفن بر نیامدند. علامت ناخوشی عطسه‌ای و سرفه‌ای بود. به جهت عبرت نوشته شد.

بیمارستان

بیمارستان حضرت ولی عصر (عج) تنها بیمارستان شهر نورآباد می‌باشد.

درمانگاه ها

• درمانگاه شهید پایخوان (دولتی)
• درمانگاه شهدای گمنام (تامین اجتماعی)
• درمانگاه حضرت فاطمه زهرا (سپاه)
• درمانگاه شبانه روزی پاسارگاد (خصوصی)
• درمانگاه ایثار (خصوصی)

پایگاه های اورژانس

• پایگاه اورژانس ۱۱۵ شهری شماره ۱
• پایگاه اورژانس ۱۱۵ شهری شماره ۲