قیر (فارس)
| قیر | |
|---|---|
 | |
| کشور |  ایران |
| استان | فارس |
| شهرستان | قیر و کارزین |
| بخش | مرکزی |
| نام(های) قدیمی | اشک فرح |
| سال شهرشدن | ۱۳۳۷ |
| مردم | |
| جمعیت | ۲۰،۰۱۰ تن [۱] |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع از سطح دریا | ۷۷۱ متر |
| آب‌وهوا | |
| میانگین بارش سالانه | ۱۳۰ |
| روزهای یخبندان سالانه | ۰ |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | نوروزی |
| ره‌آورد | خرما- مرکبات (لیمو ترش-لیمو شیرین) |
| پیش‌شماره تلفنی | ۰۷۱ [۲] |
قیر شهری است در استان فارس در جنوب ایران. این شهر در بخش مرکزی شهرستان قیر و کارزین قرار گرفته و مرکز شهرستان می‌باشد.
این شهر در ۱۸۵ کیلومتری شهر شیراز مرکز استان فارس واقع گردیده‌است.
آب و هوایی گرم و نسبتاً ملایم دارد. ارتفاع آن از سطح دریا ۷۵۰ متر و میانگین بارندگی ۲۵۰ میلی‌متر در سال می‌باشد.شهرستان قیروکارزین به پایتخت لیمو ترش کشور معروف است و سالانه حدود ۲۵۰هزارتن لیمو ترش از این شهرستان برداشت می‌شود.
وجه تسمیه[ویرایش]
وجه تسمیه شهر قیر را به دلایل وجود جوشش قیر، داشتن درختان انبوه و فشرده که از دور به صورت سیاهی بزرگ به نظر می‌رسیده یا روایت‌های دیگر نسبت می‌دهند مانند جمعیت بسیار زیاد. با توجه به آثار باستانی و تاریخی بجا مانده از عهد ساسانیان و قدمت این شهر نقل می‌کنند از دلایل انتخاب اسم «قیر» برای آن این است که در گذشته‌های دور نیز این شهر همواره دارای جمعیت زیاد و درخوری بوده‌است به‌طوری‌که نمای این شهر از دور به سیاهی و انبوهی می‌زده‌است و به همین دلیل نام قیر را برای آن برگزیده‌اند.[۳]
فرهنگ فارسی معین از کتاب راحه الصدور در صفحه ۲۷۶۶ خود در مودر کلمه قیر چنین می‌نویسد قیر در ترکی به معنی سرحد و ثغر است. محافظ سرحد مملکت و آن ظاهراً عنوانی بوده مثل قیر خان و مانند آن.
مردم‌شناسی[ویرایش]
جمعیت این شهر طبق سرشماری سال ۱۳۹۵، برابر با ۲۰٫۰۱۰ تن بوده‌است.[۱]
تاریخچه[ویرایش]
شهرقیر سابقه‌ای نسبتاً کهن دارد و مورخین و سیاحانی همچون ابن حوقل بغدادی، اصطخری، ابن بلخی، مستوفی و... بدین شهرستان اشاراتی داشته‌اند
نقش پارتی در فاصله ۳ کیلومتری قیر مربوط به دوره پارت‌ها و قلعه‌های به جامانده از زمان پیش از اسلام نشان دهندهٔ قدمت این شهر است. (قلعهٔ شاپریون (=پرگون) و قلعه گبری)[۴]
زلزله[ویرایش]
در ۲۱ فروردین سال ۱۳۵۱ شمسی زلزله‌ای به شدت ۶٫۸ در مقیاس ریشتر باعث تخریب گسترده این شهر تاریخی شد؛ و تعداد زیادی از مردم در این فاجعه عظیم جان باختند.[۵]
اقتصاد[ویرایش]
از پتانسیل‌های اقتصادی که سبب توسعه روزافزون و نسبی شهر قیر و کلیه شهرستان شده‌است و در آینده نیز می‌تواند موجبات ترقی آن فراهم کند علاوه بر کشاورزی و باغداری می‌توان به وجود سد سلمان فارسی قیروکارزین(سد قیر) اولین سد بتنی قوسی وزنی ایران واقع در حدود ۲۰ کیلومتری شمال شرقی شهرستان قیر وکارزین و میادین بزرگ گاز و ذخایر انرژی در منطقه اشاره نمود.[۶] محصولات خرمای این شهرستان نیز از لحاظ کمّی قابل توجه و به لحاظ کیفی از بهترین خرماهای منطقه‌است.[نیازمند منبع]
آثار دیدنی[ویرایش]
- تفرجگاه و چشمه سرآسیاب: تفرجگاه بسیار عالی و دیدنی در فاصله پنجاه متری شرق شهرک الهادی شهر قیر واقع شده‌است.
- نقش رستم (قیر) یا نقش برجسته سرباز پارتی در فاصله ۳ کیلومتری قیر مربوط به دوره پارت‌ها.[۴]) این اثر در بین گردنه گلومشک و گردنه سم دلدل در جاده قیر-فیروزآباد قرار دارد.[۷]
- قلعه گبری: در فاصله ۵۵۰ متری شهر قیر، در دامنه کوه مشرف به شهر، قلعه‌ای که قدمت آن به قبل از اسلام[۴] و احتمالاً مربوط به دوران ساسانیان است.
- قلعه پرگان: علامه دهخدا در مورد این قلعه چنین آورده‌است مردم منطقه به آن قلعه پرگون یا پریون یا پریان نیز می‌گویند. این قلعه در دو کیلومتری شهر قیراست و هم‌اکنون به صورت تپه‌ای از دور در میانه دشت نمایان است. با وقوع زلزله ۱۳۵۱ ه. ش تعدادی از برجک‌های داخل قلعه که هنوز پابرجا بود ویران شد.[۷]
- مسجد کردشول[۴]
- مسجد و حمام قدیمی کارزین[۴]
- مقبره سید تاج الدین محمد[۴]
- امامزاده سبزپوشان[۴]
- قلعه شاه بربر[۴]
- آب‌انبارهای متعدد قدیمی[۴]
- مسجد بلال: در شرق قیر قدیم و فاصله ۵۰۰ متری غرب قلعه پرگان مخروبه‌ای است که به مسجدبلال معروف است. نقل می‌کنندکه فردی به نام بلال قبل از زلزله ۱۳۵۱ ه. ش هرروز در آن اذان می‌گفته ودارای شبستان و محراب بوده‌است.
- .[۸]
منابع[ویرایش]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ «نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵». مرکز آمار ایران.
- ↑ ریسمون
- ↑ دیدن فایل
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ ۴٫۴ ۴٫۵ ۴٫۶ ۴٫۷ ۴٫۸ «بهره‌برداری از فاز نخست پروژه گردشگری «سرآسیاب قیر»». سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری. ۱۲ خرداد ۱۳۸۷.
- ↑ سایت کمیته امداد
- ↑ شرکت سهامی آب استان فارس (پروژه سد سلمان)
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ «سرزمین پریان». هفته نامه تعطیلات نو.
- ↑ قیر و کارزین - معرفی اماکن گردشگری
- اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳ خ.
- مختصات
- http://www.frrw.ir/TarhhaDetails.aspx?id=33
- پایگاه خبری قیروکارزین http://www.ghirokarzin.ir
