پرش به محتوا

افغانستانی‌ها در ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
به نسخهٔ 38154266 از 89.198.197.114 (بحث) برگردانده شد: حذف شدن بسیاری از مطالب با منبع، چطور که هجوم افغانی غیر قانونی تبدیل شده به مهاجرت؟ تغییر نام مهاجرت به هجوم
برچسب‌ها: توینکل خنثی‌سازی برگردانده‌شده متن دارای ویکی‌متن نامتناظر ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه ویرایش پیشرفتهٔ همراه
بازگردانی خرابکاری- (دوست گرامی مهاجرت به دو دسته قانونی و غیرقانونی تقسیم می‌شود، استفاده از کلمه مهاجرت اشتباه نیست و به معنی ترک وطن است) - تقریباً ۹۰ درصد این مقاله را من نوشته‌ام و دقیق می‌دانم مطالب این مقاله به چه نحوی نوشته شود. متنی که از یک فرد ناشناس در مقاله وجود دارد را حذف کردم چون در جایگاهی وجود ندارد که اظهار نظراتشان تأثیری در سیاست خارجی ایران داشته باشد.
برچسب: واگردانی دستی
خط ۲: خط ۲:
|group = افغانستانی‌ها در ایران
|group = افغانستانی‌ها در ایران
|caption = کودکان افغانستانی در [[اصفهان]]
|caption = کودکان افغانستانی در [[اصفهان]]
⚫
|popplace = [[استان تهران]]{{سخ}}[[خراسان رضوی]]{{سخ}}[[استان اصفهان]]{{سخ}}[[استان کرمان]]{{سخ}}[[استان فارس]]{{سخ}}[[استان قم]]{{سخ}}[[استان یزد]]{{سخ}}[[استان البرز]]{{سخ}}[[استان سمنان]]
| poptime = تعداد مهاجرین قانونی:{{سخ}}۱٬۵۸۳٬۹۷۹ نفر در سال ۱۳۹۶
⚫
|langs = [[فارسی]] و [[پشتو]]
پیش‌بینی تعداد کل (قانونی + غیرقانونی):{{سخ}}بین ۲ الی ۵میلیون نفر
⚫
|rels = [[اسلام]]{{سخ}}[[شیعه]] و [[سنی]]}}
⚫
|popplace = [[استان بوشهر]] {{سخ}}[[استان تهران]]{{سخ}}[[خراسان رضوی]]{{سخ}}[[استان اصفهان]]{{سخ}}[[استان کرمان]]{{سخ}}[[استان فارس]]{{سخ}}[[استان قم]]{{سخ}}[[استان یزد]]{{سخ}}[[استان البرز]]{{سخ}}[[استان سمنان]]
[[استان مازندران]]
⚫
|langs = [[زبان فارسی|فارسی]]، [[زبان پشتو|پشتو]]
⚫
|rels = [[اسلام]]{{سخ}}[[شیعه]]، [[سنی]]}}
[[پرونده:Afghanistan Iran Locator.png|بندانگشتی|نقشهٔ موقعیت ایران و افغانستان]]
[[پرونده:Afghanistan Iran Locator.png|بندانگشتی|نقشهٔ موقعیت ایران و افغانستان]]


'''افغانستانی‌ها در ایران''' به آن دسته از مهاجران و پناهجویانی گفته می‌شود که در پی [[جنگ شوروی در افغانستان|جنگ‌های طولانی]]، ناامنی و نبود اشتغال در [[افغانستان]] به کشور [[ایران]] مهاجرت کرده‌اند.
'''افغانستانی‌ها در ایران''' به آن دسته از مهاجران و پناهجویانی گفته می‌شود که در پی [[جنگ شوروی در افغانستان|جنگ‌های طولانی]]، ناامنی و نبود اشتغال در [[افغانستان]] به کشور [[ایران]] مهاجرت کرده‌اند.


بیشتر مهاجرت افغانستانی‌ها به ایران در سال‌های [[جنگ ایران و عراق]]، و هم‌زمان با [[جنگ داخلی افغانستان (۱۹۹۶–۱۹۹۲)|جنگ‌های داخلی افغانستان]] اتفاق افتاد. [[سید روح‌الله خمینی|روح‌اله خمینی]] رهبر وقت ایران دستور داد مرزها برای ورود مهاجران افغانستانی باز شود و [[بسیج]] و ارگان تازه تأسیس [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|سپاه پاسداران]] را دستور داد تا با افغانستانی‌های مهاجر همکاری کنند. به تدریج حدود سه میلیون افغانستانی وارد ایران شدند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=نگاهی متفاوت به زندگی مهاجران افغانستانی در ایران|نشانی=https://jamejamonline.ir/fa/news/651257/نگاهی-متفاوت-به-زندگی-مهاجران-افغان-در-ایران|وبگاه=جام‌جم آنلاین|تاریخ=1392-12-11|بازبینی=1402-06-23|کد زبان=fa}}</ref> بسیاری از این مهاجران که در دهه‌های پیشین به ایران مهاجرت کرده بودند در بخش‌های اقتصادی مشغول به کار شدند و بنابر آمار بیش از ۲ هزار تن اتباع افغانستان در جنگ ایران و عراق در جبههٔ ایران کشته شده‌اند.<ref name=":9">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۲ مهر ۱۳۹۳|وبگاه=خبرگزاری فارس|نشانی=http://www.farsnews.ir/newstext.php?nn=13930702000416|عنوان=وقتی «اسلام مرز ندارد»؛ افغانستان و تقدیم ۲ هزار شهید برای ایران}}</ref>
بیشتر مهاجرت افغانستانی‌ها به ایران در سال‌های [[جنگ ایران و عراق]]، و هم‌زمان با [[جنگ داخلی افغانستان (۱۹۹۶–۱۹۹۲)|جنگ‌های داخلی افغانستان]] اتفاق افتاد. [[روح‌اله خمینی]] رهبر وقت ایران دستور داد مرزها برای ورود مهاجران افغانستانی باز شود و [[بسیج]] و ارگان تازه تأسیس [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|سپاه پاسداران]] را دستور داد تا با افغانستانی‌های مهاجر همکاری کنند. به تدریج حدود سه میلیون افغانستانی وارد ایران شدند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=نگاهی متفاوت به زندگی مهاجران افغانستانی در ایران|نشانی=https://jamejamonline.ir/fa/news/651257/نگاهی-متفاوت-به-زندگی-مهاجران-افغان-در-ایران|وبگاه=جام‌جم آنلاین|تاریخ=1392-12-11|بازبینی=1402-06-23|کد زبان=fa}}</ref> بسیاری از این مهاجران که در دهه‌های پیشین به ایران مهاجرت کرده بودند در بخش‌های اقتصادی مشغول به کار شدند و بنابر آمار بیش از ۲ هزار تن اتباع افغانستان در جنگ ایران و عراق در جبههٔ ایران کشته شده‌اند.<ref name=":9">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۲ مهر ۱۳۹۳|وبگاه=خبرگزاری فارس|نشانی=http://www.farsnews.ir/newstext.php?nn=13930702000416|عنوان=وقتی «اسلام مرز ندارد»؛ افغانستان و تقدیم ۲ هزار شهید برای ایران}}</ref>


در سرشماری که در سال ۱۳۹۵ [[مرکز آمار ایران]] منتشر کرده‌است، مهاجران افغانستانی بیشتر در استان‌های [[استان تهران|تهران]]، [[استان خراسان رضوی|خراسان رضوی]]، [[استان اصفهان|اصفهان]] و [[استان کرمان|کرمان]] زندگی می‌کنند. در این آمار اختلاف ۶ درصدی که در ترکیب جنسی مهاجران وجود دارد تأکید بر آن دارد که اکثر این مردم را خانوارها تشکیل می‌دهد هرچند احتمال سرشماری نشدن افراد مجردی که در بیرون از شهر مشغول به کار هستند نیز وجود دارد.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=مهاجران افغانستانی و جامعه ایرانی|نشانی=https://www.bbc.com/persian/blog-viewpoints-40505417|کوشش=بی‌بی‌سی فارسی|تاریخ بازبینی=2023-09-14|زبان=fa}}</ref> بنا بر آمار سازمان ملل متحد، ۷۸۰٬۰۰۰ پناهنده ثبت شده، و دو میلیون نفر دیگر افغان ثبت نشده در ایران وجود دارند و دولت طالبان تلاش برای بازگشت افغانستانی ها به کشورشان را ادامه می دهد تا افغانستانی ها به افغانستان باز گردند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Water wars and refugees test emerging Iran-Taliban ties|نشانی=https://www.newarab.com/analysis/water-wars-and-refugees-test-emerging-iran-taliban-ties|وبگاه=https://www.newarab.com/|تاریخ=2023-09-21|بازبینی=2023-09-27|کد زبان=en|نام=Sabena|نام خانوادگی=Siddiqui}}</ref>
در سرشماری که در سال ۱۳۹۵ [[مرکز آمار ایران]] منتشر کرده‌است، مهاجران افغانستانی بیشتر در استان‌های [[استان تهران|تهران]]، [[استان خراسان رضوی|خراسان رضوی]]، [[استان اصفهان|اصفهان]] و [[استان کرمان|کرمان]] زندگی می‌کنند. در این آمار اختلاف ۶ درصدی که در ترکیب جنسی مهاجران وجود دارد تأکید بر آن دارد که اکثر این مردم را خانوارها تشکیل می‌دهد هرچند احتمال سرشماری نشدن افراد مجردی که در بیرون از شهر مشغول به کار هستند نیز وجود دارد.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=مهاجران افغانستانی و جامعه ایرانی|نشانی=https://www.bbc.com/persian/blog-viewpoints-40505417|کوشش=بی‌بی‌سی فارسی|تاریخ بازبینی=2023-09-14|زبان=fa}}</ref> بنا بر آمار سازمان ملل متحد، ۷۸۰٬۰۰۰ پناهنده ثبت شده، و دو میلیون نفر دیگر افغانستانی ثبت نشده در ایران وجود دارند و دولت طالبان تلاش برای بازگشت افغانستانی‌ها به کشورشان را ادامه می‌دهد تا افغانستانی‌ها به افغانستان بازگردند.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=Water wars and refugees test emerging Iran-Taliban ties|نشانی=https://www.newarab.com/analysis/water-wars-and-refugees-test-emerging-iran-taliban-ties|وبگاه=https://www.newarab.com/|تاریخ=2023-09-21|بازبینی=2023-09-27|کد زبان=en|نام=Sabena|نام خانوادگی=Siddiqui}}</ref>


== پیشینه و زمینه‌ها ==
== پیشینه و زمینه‌ها ==
با آغاز درگیری‌های میان [[اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی|شوروی]] سابق و [[مجاهدین افغان]] در بیش از ۵۰ سال پیش، بسیاری از مردم افغان برای فرار از جنگ و فقر به کشورهای دیگر پناهنده شدند که بیشترین سهم مربوط به [[پاکستان]] و [[ایران]] بود. بعد از [[انقلاب ۱۳۵۷ ایران|انقلاب جمهوری اسلامی]] در ایران و آغاز [[جنگ ایران و عراق]] مهاجرت مردم افغانستان به ایران افزایش یافت و به‌رغم برخی مخالفت‌ها، [[سید روح‌الله خمینی]] رهبر وقت ایران [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|سپاه]] و [[بسیج]] را موظف کرد که با مهاجران افغان همکاری کرده و مرزها را برای ورود آن‌ها باز کند. [[سید روح‌الله خمینی|آیت‌الله خمینی]] در یکی از سخنرانی‌های خود با استقبال از مهاجرت افغانستانی گفتند:{{گفتاورد|«آواره‌هایی که از افغانستان الآن در ایران هستند و مشکلات زیادی دارند … البته ملت خیلی کمک می‌کند در همهٔ این امور، لکن این‌طور نیست که کمک ملت کافی باشد … دولت است که متکفل این امور است و مسئول این امور است … و همین‌طور مهمان‌هایی که داریم، خوب افغان هستند، مسلمان هستند یا فرض کنید که عراقی هستند یا بیچاره‌ها را از خانه‌های‌شان دور کردند، مال‌شان را بردند، خودشان را فرستادند اینجا، خوب باید چه کرد با این‌ها؟ نباید این‌ها را پذیرایی کرد؟ ما مسلمانیم، آن‌ها هم مسلمانند، ما باید از آن‌ها پذیرایی کنیم. خدمت کنیم به آن‌ها و این دولت است که دارد این کارها را می‌کند …»|سید روح‌الله خمینی|<ref name=":200"/>}}
با آغاز درگیری‌های میان [[اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی|شوروی]] سابق و [[مجاهدین افغان]] در بیش از ۵۰ سال پیش، بسیاری از مردم افغانستان برای فرار از جنگ و فقر به کشورهای دیگر پناهنده شدند که بیشترین سهم مربوط به [[پاکستان]] و [[ایران]] بود. بعد از [[انقلاب ۱۳۵۷ ایران|انقلاب جمهوری اسلامی]] در ایران و آغاز [[جنگ ایران و عراق]] مهاجرت مردم افغانستان به ایران افزایش یافت و به‌رغم برخی مخالفت‌ها، [[سید روح‌الله خمینی]] رهبر وقت ایران [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|سپاه]] و [[بسیج]] را موظف کرد که با مهاجران افغانستانی همکاری کرده و مرزها را برای ورود آن‌ها باز کند. [[سید روح‌الله خمینی|آیت‌الله خمینی]] در یکی از سخنرانی‌های خود با استقبال از مهاجرت افغانستانی گفتند:{{گفتاورد|«آواره‌هایی که از افغانستان الآن در ایران هستند و مشکلات زیادی دارند … البته ملت خیلی کمک می‌کند در همهٔ این امور، لکن این‌طور نیست که کمک ملت کافی باشد … دولت است که متکفل این امور است و مسئول این امور است … و همین‌طور مهمان‌هایی که داریم، خوب افغان هستند، مسلمان هستند یا فرض کنید که عراقی هستند یا بیچاره‌ها را از خانه‌های‌شان دور کردند، مال‌شان را بردند، خودشان را فرستادند اینجا، خوب باید چه کرد با این‌ها؟ نباید این‌ها را پذیرایی کرد؟ ما مسلمانیم، آن‌ها هم مسلمانند، ما باید از آن‌ها پذیرایی کنیم. خدمت کنیم به آن‌ها و این دولت است که دارد این کارها را می‌کند …»|سید روح‌الله خمینی|<ref name=":200"/>}}
پس از آزاد شدن مرزها بسیاری از مهاجران در [[استان خراسان]] و مناطق [[تربت جام]]، [[تربت حیدریه]] و [[مشهد]] مهاجرت کرده و سپس کم‌کم به دیگر [[استان‌های ایران]] از جمله [[استان تهران|تهران]]، [[استان اصفهان|اصفهان]]، [[استان قم|قم]]، [[استان فارس|فارس]] و [[استان یزد|یزد]] رفته و ساکن شدند. پس از [[پایان جنگ ایران و عراق]] و سقوط [[جمهوری دموکراتیک افغانستان|حکومت کمونیستی]] در افغانستان حضور مهاجران افغانستانی رو به کاهش رفت اما با تسلط [[طالبان]] بر افغانستان و پس از آن با آغاز [[جنگ در افغانستان (۲۰۰۱–۲۰۱۴)|جنگ میان آمریکا و طالبان]] مهاجرت‌های قانونی و غیرقانونی به ایران افزایش یافت و در سال ۱۳۸۹ تخمین زده شد که بیش از ۳ میلیون مهاجر افغانستانی در ایران چه به صورت قانونی و چه غیرقانونی زندگی می‌کند.<ref name=":4">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۷ بهمن ۱۳۹۴|وبگاه=خبرگزاری مهر|نشانی=http://www.mehrnews.com/news/3034379/دردسرهای-حقوقی-ازدواج-با-اتباع-خارجی-ثبت-رسمی-روزانه-۵-ازدواج|عنوان=دردسرهای حقوقی ازدواج با اتباع خارجی/ ثبت رسمی روزانه ۵ ازدواج!}}</ref>
پس از آزاد شدن مرزها بسیاری از مهاجران در [[استان خراسان]] و مناطق [[تربت جام]]، [[تربت حیدریه]] و [[مشهد]] مهاجرت کرده و سپس کم‌کم به دیگر [[استان‌های ایران]] از جمله [[استان تهران|تهران]]، [[استان اصفهان|اصفهان]]، [[استان قم|قم]]، [[استان فارس|فارس]] و [[استان یزد|یزد]] رفته و ساکن شدند. پس از [[پایان جنگ ایران و عراق]] و سقوط [[جمهوری دموکراتیک افغانستان|حکومت کمونیستی]] در افغانستان حضور مهاجران افغانستانی رو به کاهش رفت اما با تسلط [[طالبان]] بر افغانستان و پس از آن با آغاز [[جنگ در افغانستان (۲۰۰۱–۲۰۱۴)|جنگ میان آمریکا و طالبان]] مهاجرت‌های قانونی و غیرقانونی به ایران افزایش یافت و در سال ۱۳۸۹ تخمین زده شد که بیش از ۳ میلیون مهاجر افغانستانی در ایران چه به صورت قانونی و چه غیرقانونی زندگی می‌کند.<ref name=":4">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۷ بهمن ۱۳۹۴|وبگاه=خبرگزاری مهر|نشانی=http://www.mehrnews.com/news/3034379/دردسرهای-حقوقی-ازدواج-با-اتباع-خارجی-ثبت-رسمی-روزانه-۵-ازدواج|عنوان=دردسرهای حقوقی ازدواج با اتباع خارجی/ ثبت رسمی روزانه ۵ ازدواج!}}</ref> با قدرت گرفتن مجدد طالبان در افغانستان در سال ۲۰۲۱، صدها هزار افغانستانی دیگر به ایران مهاجرت کردند.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=How Will I Feed My Family? Iranian Province Imposes New Job Restrictions On Afghan Migrants|نشانی=https://www.rferl.org/a/iran-job-restrictions-afghan-migrants/32462715.html|کوشش=RadioFreeEurope/RadioLiberty|تاریخ بازبینی=2023-09-27|زبان=en|نام=Freshta|نام خانوادگی=Negah}}</ref> شماری از استان‌های ایران تردد اتباع افغانستانی را ممنوع اعلام کرده‌اند.<ref>https://help.unhcr.org/iran/how-can-i-seek-asylum-in-iran/what-are-the-movement-restrictions-for-afghan-and-iraqi-nationals-in-iran/</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=ایجاد ممنوعیت و بی‌احترامی به شهروندان افغانستانی برای تأمین «میل به راحتی» ایرانیان؟|نشانی=https://www.radiozamaneh.com/759860/|وبگاه=www.radiozamaneh.com|تاریخ=2023-04-09|بازبینی=2023-09-27|کد زبان=fa-IR}}</ref>

با قدرت گرفتن مجدد طالبان در افغانستان در سال ۲۰۲۱، صدها هزار افغان دیگر به ایران هجوم بردند.<ref>{{یادکرد خبر|عنوان=How Will I Feed My Family? Iranian Province Imposes New Job Restrictions On Afghan Migrants|نشانی=https://www.rferl.org/a/iran-job-restrictions-afghan-migrants/32462715.html|کوشش=RadioFreeEurope/RadioLiberty|تاریخ بازبینی=2023-09-27|زبان=en|نام=Freshta|نام خانوادگی=Negah}}</ref> شماری از استان‌های ایران تردد اتباع افغان را ممنوع اعلام کرده‌اند.<ref>https://help.unhcr.org/iran/how-can-i-seek-asylum-in-iran/what-are-the-movement-restrictions-for-afghan-and-iraqi-nationals-in-iran/</ref><ref>{{یادکرد وب|عنوان=ایجاد ممنوعیت و بی‌احترامی به شهروندان افغانستانی برای تأمین «میل به راحتی» ایرانیان؟|نشانی=https://www.radiozamaneh.com/759860/|وبگاه=www.radiozamaneh.com|تاریخ=2023-04-09|بازبینی=2023-09-27|کد زبان=fa-IR}}</ref>


== جمعیت‌شناسی ==
== جمعیت‌شناسی ==
طبق گزارش سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ که از سوی مرکز آمار ایران انتشار یافته‌است ۱ میلیون و ۵۸۳ هزار و ۹۷۹ نفر که ۱٫۹۸ درصد جمعیت کل ایران می‌شود را اتباع افغانستانی تشکیل می‌دهد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۲۳ فروردین ۱۳۹۶|وبگاه=وزارت تعاون، رفاه، کار|نشانی=https://eakh.mcls.gov.ir/fa/news/76853/چند-درصد-جمعیت-کشور-اتباع-خارجی-هستند|عنوان=چند درصد جمعیت کشور اتباع خارجی هستند|بازبینی=۱۶ اوت ۲۰۱۷|archive-date=۱۵ اوت ۲۰۲۰|archive-url=https://web.archive.org/web/20200815204408/https://eakh.mcls.gov.ir/fa/news/76853/%DA%86%D9%86%D8%AF-%D8%AF%D8%B1%D8%B5%D8%AF-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-%D8%A7%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B9-%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%AC%DB%8C-%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%AF|url-status=dead}}</ref> این تعداد امروزه تا ۷ یا ۸ میلیون نفر نیز گمانه زنی شده‌است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=پیشنهاد نماینده زابل برای تأمین حقآبه هیرمند؛ مهاجران افغان را دیگر نپذیریم|نشانی=https://www.didbaniran.ir/بخش-سیاسی-3/155524-پیشنهاد-نماینده-زابل-برای-تامین-حقآبه-هیرمند-مهاجران-افغان-را-دیگر-نپذیریم|وبگاه=دیدبان ایران|تاریخ=2023-09-27|بازبینی=2023-09-27|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.alef.ir/news/4020702111.html|وبگاه=www.alef.ir|بازبینی=2023-09-27}}</ref>
طبق گزارش سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ که از سوی مرکز آمار ایران انتشار یافته‌است ۱ میلیون و ۵۸۳ هزار و ۹۷۹ نفر که ۱٫۹۸ درصد جمعیت کل ایران می‌شود را اتباع افغانستانی تشکیل می‌دهد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۲۳ فروردین ۱۳۹۶|وبگاه=وزارت تعاون، رفاه، کار|نشانی=https://eakh.mcls.gov.ir/fa/news/76853/چند-درصد-جمعیت-کشور-اتباع-خارجی-هستند|عنوان=چند درصد جمعیت کشور اتباع خارجی هستند|بازبینی=۱۶ اوت ۲۰۱۷|archive-date=۱۵ اوت ۲۰۲۰|archive-url=https://web.archive.org/web/20200815204408/https://eakh.mcls.gov.ir/fa/news/76853/%DA%86%D9%86%D8%AF-%D8%AF%D8%B1%D8%B5%D8%AF-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-%D8%A7%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B9-%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%AC%DB%8C-%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%AF|url-status=dead}}</ref> این تعداد امروزه تا ۷ یا ۸ میلیون نفر نیز گمانه زنی شده‌است.<ref>{{یادکرد وب|عنوان=پیشنهاد نماینده زابل برای تأمین حقآبه هیرمند؛ مهاجران افغان را دیگر نپذیریم|نشانی=https://www.didbaniran.ir/بخش-سیاسی-3/155524-پیشنهاد-نماینده-زابل-برای-تامین-حقآبه-هیرمند-مهاجران-افغان-را-دیگر-نپذیریم|وبگاه=دیدبان ایران|تاریخ=2023-09-27|بازبینی=2023-09-27|کد زبان=fa}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نشانی=https://www.alef.ir/news/4020702111.html|وبگاه=www.alef.ir|بازبینی=2023-09-27|عنوان=خطر امنیتی افزایش تعداد افغان‌ها در ایران بعد از تسلط طالبان و داعش در افغانستان}}</ref>


=== قومیت و مذهب ===
=== قومیت و مذهب ===
در ایران سرشماری مهاجران افغانستانی بر اساس قومیت صورت نمی‌گیرد اما طبق صحبت‌هایی که معاون اداره کل اتباع خارجه در سال ۹۶ داشته‌است گفته شده که ۷۰ درصد اتباع خارجه که در ایران زندگی می‌کنند شیعه‌مذهب و مابقی [[سنی|اهل سنت]] هستند.<ref name=":6">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۲ اردیبهشت ۱۳۹۲|وبگاه=وب سایت تسنیم|نشانی=http://shoaresal.ir/fa/news/73345/چند-نفر-از-زندانیان-کشور-اتباع-بیگانه-هستند|عنوان=۶ هزار خارجی میهمان زندان‌های ایران/۸۸ درصد مجرمان خارجی افغانی هستند.}}</ref> سازمان ملل در گزارشی که در سال ۲۰۱۵ به نشر رسانید، عنوان کرده‌است که بیشتر مهاجران افغانستانی در ایران از قومیت [[مردمان هزاره|هزاره]] که [[شیعه]]‌مذهب هستند تشکیل می‌دهد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=احیا نیوز|نشانی=http://ehyanews.com/16208/رنج-مضاعف-مهاجران-هزاره-افغان-در-ایران.html|عنوان=رنج مضاعف مهاجران هزارهٔ افغان در ایران و اروپا؛ گزارش از یورو نیوز|accessdate=۱۳ اکتبر ۲۰۱۹|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190409143610/http://ehyanews.com/16208/%d8%b1%d9%86%d8%ac-%d9%85%d8%b6%d8%a7%d8%b9%d9%81-%d9%85%d9%87%d8%a7%d8%ac%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d9%87%d8%b2%d8%a7%d8%b1%d9%87-%d8%a7%d9%81%d8%ba%d8%a7%d9%86-%d8%af%d8%b1-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86.html|archivedate=۹ آوریل ۲۰۱۹|dead-url=yes}}</ref> از دیگر اقوام افغانستانی ساکن در ایران می‌توان به اقوام [[تاجیک‌ها|تاجیک]]، [[پشتون‌ها|پشتون]] و [[ازبک‌ها|اُزبک]] اشاره کرد و نام برد.
در ایران سرشماری مهاجران افغانستانی بر اساس قومیت صورت نمی‌گیرد اما طبق صحبت‌هایی که معاون اداره کل اتباع خارجه در سال ۹۶ داشته‌است گفته شده که ۷۰ درصد اتباع خارجه که در ایران زندگی می‌کنند [[شیعه‌مذهب]] و مابقی [[سنی‌مذهب]] هستند.<ref name=":6">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۲ اردیبهشت ۱۳۹۲|وبگاه=وب سایت تسنیم|نشانی=http://shoaresal.ir/fa/news/73345/چند-نفر-از-زندانیان-کشور-اتباع-بیگانه-هستند|عنوان=۶ هزار خارجی میهمان زندان‌های ایران/۸۸ درصد مجرمان خارجی افغانی هستند.}}</ref> سازمان ملل در گزارشی که در سال ۲۰۱۵ (میلادی) به نشر رسانید، عنوان کرده‌است که بیشتر مهاجران افغانستانی در ایران از قومیت [[مردمان هزاره|هزاره]] که عمدتاً شیعه‌مذهب هستند، تشکیل می‌دهد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=احیا نیوز|نشانی=http://ehyanews.com/16208/رنج-مضاعف-مهاجران-هزاره-افغان-در-ایران.html|عنوان=رنج مضاعف مهاجران هزارهٔ افغان در ایران و اروپا؛ گزارش از یورو نیوز|accessdate=۱۳ اکتبر ۲۰۱۹|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190409143610/http://ehyanews.com/16208/%d8%b1%d9%86%d8%ac-%d9%85%d8%b6%d8%a7%d8%b9%d9%81-%d9%85%d9%87%d8%a7%d8%ac%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d9%87%d8%b2%d8%a7%d8%b1%d9%87-%d8%a7%d9%81%d8%ba%d8%a7%d9%86-%d8%af%d8%b1-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86.html|archivedate=۹ آوریل ۲۰۱۹|dead-url=yes}}</ref> از دیگر اقوام افغانستانی ساکن در ایران می‌توان به اقوام [[تاجیک‌ها|تاجیک]]، [[پشتون‌ها|پشتون]] و [[ازبک‌ها|اُزبک]] اشاره و نام برد.


=== ترکیب جنسیتی ===
=== ترکیب جنسیتی ===
طبق سرشماری ۱۳۹۵ مرکز آمار ایران ۸۴۵٬۲۶۷ نفر از جمعیت اتباع افغانستان در ایران را مردان و ۷۳۸٬۷۱۲ تن دیگر را زنان تشکیل می‌دهد. طبق این گزارش ۵۳ درصد از جمعیت اتباع افغانستان در ایران را مردان و ۴۷ درصد دیگر را زنان تشکیل می‌دهد.<ref name=":8">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۱۴ تیر ۱۳۹۶|وبگاه=بی‌بی‌سی فارسی|نشانی=http://www.bbc.com/persian/blog-viewpoints-40505417|عنوان=مهاجران افغان و جامعهٔ ایرانی}}</ref><!-- هر چند احتمال در دسترس نبودن عده‌ای از مهاجران غیرقانونی در ایران به دلیل حضور و کار در بیرون شهرها و سرشماری نشدن آن‌ها وجود دارد. -->
طبق سرشماری ۱۳۹۵ مرکز آمار ایران ۸۴۵٬۲۶۷ نفر از جمعیت اتباع افغانستان در ایران را مردان و ۷۳۸٬۷۱۲ تن دیگر را زنان تشکیل می‌دهد. طبق این گزارش ۵۳ درصد از جمعیت اتباع افغانستان در ایران را مردان و ۴۷ درصد دیگر را زنان تشکیل می‌دهد.<ref name=":8">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۱۴ تیر ۱۳۹۶|وبگاه=بی‌بی‌سی فارسی|نشانی=http://www.bbc.com/persian/blog-viewpoints-40505417|عنوان=مهاجران افغان و جامعهٔ ایرانی}}</ref>
{| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto"
{| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto"
|+ترکیب جنسیتی مهاجران افغانستانی در استان‌های ایران (۱۳۹۵)<ref name=":5">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۱۳۹۵|وبگاه=مرکز آمار ایران|نشانی=https://www.amar.org.ir/Portals/0/census/1395/results/tables/jamiat/tafsili/kol/3-jamiat-k.xls|عنوان=جدول ۳- جمعیت برحسب جنس، استان و تابعیت (کل کشور)|بازبینی=17 اوت 2017|archive-date=26 دسامبر 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181226035222/https://www.amar.org.ir/Portals/0/census/1395/results/tables/jamiat/tafsili/kol/3-jamiat-k.xls}}</ref>
|+ترکیب جنسیتی مهاجران افغانستانی در استان‌های ایران (۱۳۹۵)<ref name=":5">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۱۳۹۵|وبگاه=مرکز آمار ایران|نشانی=https://www.amar.org.ir/Portals/0/census/1395/results/tables/jamiat/tafsili/kol/3-jamiat-k.xls|عنوان=جدول ۳- جمعیت برحسب جنس، استان و تابعیت (کل کشور)|بازبینی=17 اوت 2017|archive-date=26 دسامبر 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20181226035222/https://www.amar.org.ir/Portals/0/census/1395/results/tables/jamiat/tafsili/kol/3-jamiat-k.xls}}</ref>
خط ۲۴۱: خط ۲۳۶:


=== پراکندگی ===
=== پراکندگی ===
اقامت مهاجران افغانستانی در ۱۵ استان ایران ممنوع است و به جز سه استان قم، البرز، تهران (به جز منطقهٔ خُجیر در منطقهٔ ۱۳) در مابقی استان‌ها در بعضی شهرستان‌ها فقط حق اقامت دارند. [[فاطمه اشرفی]] دلیل محدودیت عبور و مرور [[پناهندگان افغان|پناهندگان افغانستانی]] در ایران را اجازهٔ دولت ایران طبق کنوانسیون ۱۹۵۱ حقوق پناهندگان برای ایجاد محدودیت جا به جایی و ایاب و ذهاب مهاجران خارجی در کشور خود را براساس منافع ملی و مسائل امنیتی عنوان کرده‌است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۱۳ تیر ۱۳۹۶|وبگاه=رادیو زمانه|نشانی=https://www.radiozamaneh.com/348187|عنوان=تردد مهاجران افغان در شهرهای ایران: ممنوع یا با برگهٔ عبور و مرور}}</ref>
اقامت مهاجران افغانستانی در ۱۵ استان ایران ممنوع است و به جز سه استان قم، البرز، تهران (به جز منطقهٔ خُجیر در منطقهٔ ۱۳) در مابقی استان‌ها در بعضی شهرستان‌ها فقط حق اقامت دارند.
{| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto"
{| class="wikitable" style="margin: 1em auto 1em auto"
|+پراکندگی مهاجران افغانستانی در استان‌های ایران (۱۳۹۵)<ref name=":5"/><sub>به ترتیب میزان جمعیت در هر استان</sub>
|+پراکندگی مهاجران افغانستانی در استان‌های ایران (۱۳۹۵)<ref name=":5"/><sub>به ترتیب میزان جمعیت در هر استان</sub>
خط ۳۲۸: خط ۳۲۳:
=== اقامت ===
=== اقامت ===
[[پرونده:Afg_mamnu_dar_iran.png|جایگزین=مناطق ممنوعه برای اتباع افغان|بندانگشتی|مناطق قرمز رنگ، مناطقی هستند که اتباع افغانستانی حق اقامت در آنجا را ندارند {{کوچک}}(تصویر مربوط به سال ۱۳۹۶ است و ممکن است تغییراتی در سال‌های بعد ایجاد شده باشد){{پایان کوچک}}.]]
[[پرونده:Afg_mamnu_dar_iran.png|جایگزین=مناطق ممنوعه برای اتباع افغان|بندانگشتی|مناطق قرمز رنگ، مناطقی هستند که اتباع افغانستانی حق اقامت در آنجا را ندارند {{کوچک}}(تصویر مربوط به سال ۱۳۹۶ است و ممکن است تغییراتی در سال‌های بعد ایجاد شده باشد){{پایان کوچک}}.]]
مهاجران قانونی افغانستان در ایران در دو دسته کارت آمایش و گذرنامهٔ اقامتی حق اقامت در ایران دارند. مهاجران افغانستانی که به عنوان پناهنده شناخته می‌شوند و به اصطلاح [[کارت آمایش]] دارند. هر ساله تحت طرحی به نام طرح آمایش اقامت آن‌ها به مدت ۱ ساله تمدید می‌شود و هزینهٔ آن در آخرین طرح آمایش که در سال ۱۳۹۵ صورت گرفت به شرح زیر هست:<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۵|وبگاه=خبرگزاری تسنیم|نشانی=https://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/02/11/1061986/اعلام-هزینه-صدور-کارت-های-آمایش-و-کار-برای-اتباع-افغانستان|عنوان=اعلام هزینه صدور کارت‌های آمایش و کار برای اتباع افغانستان}}</ref>
مهاجران قانونی افغانستانی در ایران در دو دسته کارت آمایش و گذرنامهٔ اقامتی حق اقامت در ایران دارند. مهاجران افغانستانی که به عنوان پناهنده شناخته می‌شوند و به اصطلاح [[کارت آمایش]] دارند. هر ساله تحت طرحی به نام طرح آمایش اقامت آن‌ها به مدت ۱ ساله تمدید می‌شود و هزینهٔ آن در آخرین طرح آمایش که در سال ۱۳۹۵ صورت گرفت به شرح زیر هست:<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۵|وبگاه=خبرگزاری تسنیم|نشانی=https://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/02/11/1061986/اعلام-هزینه-صدور-کارت-های-آمایش-و-کار-برای-اتباع-افغانستان|عنوان=اعلام هزینه صدور کارت‌های آمایش و کار برای اتباع افغانستان}}</ref>
* ۸ هزار تومان برای جعاله.
* ۸ هزار تومان برای جعاله.
* ۱۷ هزار تومان تعرفهٔ کارت آمایش (برای هر نفر).
* ۱۷ هزار تومان تعرفهٔ کارت آمایش (برای هر نفر).
خط ۴۳۳: خط ۴۲۸:


=== اشتغال ===
=== اشتغال ===
[[پرونده:Kargaran-afghan.jpg|بندانگشتی|کارگران افغان در حال حفر چاه در تهران]] طبق آمارهای رسمی که در ایران به نشر رسیده، کارگران افغانستانی با جمعیت ۲ میلیونی حدود ۱۰ درصد بازار کار و بیش از ۳۰ درصد بازار کار مربوط به کارهای ساختمانی را در دست دارند. حضور کارگران افغانستانی در ایران اعتراض بعضی از کارگران ایرانی را برانگیخت و اعتراض‌هایی برای مقابله با اشتغال اتباع بیگانه و بیکاری خود به راه انداخت. دولت ایران نیز محدودیت‌های متعددی از جمله ممنوعیت به‌کارگیری کارگران خارجی در دستگاه‌های دولتی و عمومی غیردولتی را تعیین کرد و از تمامی دستگاه‌های دولتی، عمومی غیردولتی، شرکت‌ها و پیمانکاران آن‌ها خواسته که کارگران مورد نیاز خود را تنها از نیروی کار ایرانی تأمین کنند و مجازات‌های متعددی از جمله حبس و جزای نقدی را برای کارفرمایان متخلف تعیین کرد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۳۰ تیر ۱۳۹۳|وبگاه=رادیو فردا|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/f12-iran-forbids-employment-foreigners/25464507.html|عنوان=ممنوعیت اشتغال اتباع خارجی در دستگاه‌های دولتی ایران به‌جز در موارد خاص}}</ref> با این‌حال بسیاری از کارفرمایان مخصوصاً مشاغل خصوصی ترجیح می‌دهند که از کارگران افغانستانی به دلیل نداشتن بیمه و بهره‌وری بالا استفاده کنند. حقوق کارگران افغانستانی در کارهای ساختمانی بیشتر از کارگران ایرانی است.
[[پرونده:Kargaran-afghan.jpg|بندانگشتی|کارگران افغانستانی در حال حفر چاه در تهران]] طبق آمارهای رسمی که در ایران به نشر رسیده، کارگران افغانستانی با جمعیت ۲ میلیونی حدود ۱۰ درصد بازار کار و بیش از ۳۰ درصد بازار کار مربوط به کارهای ساختمانی را در دست دارند. حضور کارگران افغانستانی در ایران اعتراض بعضی از کارگران ایرانی را برانگیخت و اعتراض‌هایی برای مقابله با اشتغال اتباع بیگانه و بیکاری خود به راه انداخت.{{مدرک|date=اکتبر ۲۰۲۳}} دولت ایران نیز محدودیت‌های متعددی از جمله ممنوعیت به‌کارگیری کارگران خارجی در دستگاه‌های دولتی و عمومی غیردولتی را تعیین کرد و از تمامی دستگاه‌های دولتی، عمومی غیردولتی، شرکت‌ها و پیمانکاران آن‌ها خواسته که کارگران مورد نیاز خود را تنها از نیروی کار ایرانی تأمین کنند و مجازات‌های متعددی از جمله حبس و جزای نقدی را برای کارفرمایان متخلف تعیین کرد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۳۰ تیر ۱۳۹۳|وبگاه=رادیو فردا|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/f12-iran-forbids-employment-foreigners/25464507.html|عنوان=ممنوعیت اشتغال اتباع خارجی در دستگاه‌های دولتی ایران به‌جز در موارد خاص}}</ref> با این‌حال بسیاری از کارفرمایان مخصوصاً مشاغل خصوصی ترجیح می‌دهند که از کارگران افغانستانی به دلیل نداشتن بیمه و بهره‌وری بالا استفاده کنند. کارشناسان معتقدند ریشهٔ مشکل بیکاری حضور اتباع خارجه نیست، چون اکثریت اتباع خارجه در شغل‌های ساده مشغول به فعالیت هستند، در حالی که نرخ بالای بیکاری در ایران مخصوص فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و متخصصان هست.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=تبیان|نشانی=http://article.tebyan.net/285436/اشتغال-اتباع-بیگانه-در-ایران|عنوان=اشتغال اتباع بیگانه در ایران}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=دنیای اقتصاد|نشانی=http://donya-e-eqtesad.com/news/1065251|عنوان=محدودیت اشتغال اتباع بیگانه}}</ref>
کارشناسان معتقدند ریشهٔ مشکل بیکاری حضور اتباع خارجه نیست، چون اکثریت اتباع خارجه در شغل‌های ساده مشغول به فعالیت هستند، در حالی که نرخ بالای بیکاری در ایران مخصوص فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و متخصصان هست.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=تبیان|نشانی=http://article.tebyan.net/285436/اشتغال-اتباع-بیگانه-در-ایران|عنوان=اشتغال اتباع بیگانه در ایران}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=دنیای اقتصاد|نشانی=http://donya-e-eqtesad.com/news/1065251|عنوان=محدودیت اشتغال اتباع بیگانه}}</ref>


==== قانون اشتغال ====
==== قانون اشتغال ====
خط ۵۹۷: خط ۵۹۱:
* [[مهندسی فناوری ماهواره|ماهواره]]
* [[مهندسی فناوری ماهواره|ماهواره]]
* [[مهندسی رایانه]] (گرایش رایانش امن)
* [[مهندسی رایانه]] (گرایش رایانش امن)
* اکثر رشته های فنی و حرفه ای
* اکثر رشته‌های فنی و حرفه ای


=== خدمات درمانی ===
=== خدمات درمانی ===
خط ۶۹۵: خط ۶۸۹:


== حضور در جنگ ==
== حضور در جنگ ==
[[پرونده:تشییع چند کشته شده جنگ سوریه در شهر قم - ایران عکاس مصطفی معراجی 15.jpg|بندانگشتی|یک افغان مهاجر که عکس یکی از کشته شدگان [[لشکر فاطمیون]] ایران در [[جنگ داخلی سوریه|جنگ سوریه]] را در دست دارد]]
[[پرونده:تشییع چند کشته شده جنگ سوریه در شهر قم - ایران عکاس مصطفی معراجی 15.jpg|بندانگشتی|یک مهاجر افغانستانی که عکس یکی از کشته‌شدگان [[لشکر فاطمیون]] ایران در [[جنگ داخلی سوریه|جنگ سوریه]] را در دست دارد]]
بسیاری از مهاجران افغانستانی در ایران بخاطر نزدیکی اعتقادات فرهنگی و دینی در زمان جنگ ایران و عراق به جبهات جنگ رفتند. بر اساس آمار رسمی بیش از ۲ هزار نفر از شهروندان افغانستان در دوران دفاع مقدس در جنگ تحمیلی به کشته و تعداد زیادی نیز زخمی شده یا به اسارات درآمدند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=خبرگزاری فارس|نشانی=http://www.farsnews.ir/newstext.php?nn=13930708000818|عنوان=شهید مظلوم افغان که مزارش در «بجستان» است+تصاویر}}</ref> این رزمندگان در جبهه‌های جنگ، نقش‌های گوناگونی به عنوان پزشک، امدادگر، تعمیرکار، تخریبچی، نامه رسان، مسئول اسکورت و بسیاری از نقش‌های دیگر را بر عهده داشته‌اند.<ref name=":9"/> [[تیپ ابوذر]] یکی از تیپ‌های مستقل زیر نظر [[قرارگاه رمضان]] در جنگ ایران و عراق یکی از تیپ‌های متشکل از ۳۰۰ رزمنده افغانستانی بود که در منطقه‌ای به نام لولان و ناوچه حضور داشت.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۳ مهر ۱۳۹۳|وبگاه=خبرگزاری فارس|نشانی=http://www.farsnews.ir/newstext.php?nn=13930703000284|عنوان=روایت تیپی ایرانی که همه رزمندگان آن افغان بودند}}</ref>
بسیاری از مهاجران افغانستانی در ایران بخاطر نزدیکی اعتقادات فرهنگی و دینی در زمان جنگ ایران و عراق به جبه‌های جنگ رفتند. بر اساس آمار رسمی بیش از ۲ هزار نفر از شهروندان افغانستان در دوران دفاع مقدس در جنگ تحمیلی به کشته و تعداد زیادی نیز زخمی شده یا به اسارات درآمدند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=خبرگزاری فارس|نشانی=http://www.farsnews.ir/newstext.php?nn=13930708000818|عنوان=شهید مظلوم افغان که مزارش در «بجستان» است+تصاویر}}</ref> این رزمندگان در جبهه‌های جنگ، نقش‌های گوناگونی به عنوان پزشک، امدادگر، تعمیرکار، تخریبچی، نامه رسان، مسئول اسکورت و بسیاری از نقش‌های دیگر را بر عهده داشته‌اند.<ref name=":9"/> [[تیپ ابوذر]] یکی از تیپ‌های مستقل زیر نظر [[قرارگاه رمضان]] در جنگ ایران و عراق یکی از تیپ‌های متشکل از ۳۰۰ رزمنده افغانستانی بود که در منطقه‌ای به نام لولان و ناوچه حضور داشت.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۳ مهر ۱۳۹۳|وبگاه=خبرگزاری فارس|نشانی=http://www.farsnews.ir/newstext.php?nn=13930703000284|عنوان=روایت تیپی ایرانی که همه رزمندگان آن افغان بودند}}</ref>


=== جنگ سوریه ===
=== جنگ سوریه ===
خط ۷۰۳: خط ۶۹۷:
== مهاجران سرشناس ==
== مهاجران سرشناس ==
{{اصلی|فهرست افغان‌های ایرانی}}
{{اصلی|فهرست افغان‌های ایرانی}}
* [[مریم منصف]] سیاستمدار افغانستانی متولد ۱۶ آبان ۱۳۵۹ در [[مشهد]] و از مهاجران افغانستانی می‌باشد که در سال ۱۳۹۶ به [[کانادا]] مهاجرت کرد و در کابینه دولت [[جاستین ترودو]] در سمت وزیر نهادهای دموکراتیک فعالیت می‌کند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۱ مهر ۱۳۹۵|وبگاه=بی‌بی‌سی فارسی|نشانی=http://www.bbc.com/persian/afghanistan/2016/09/160922_u04_canada_afghanminister|عنوان=اولین وزیر افغان تبار کانادا در ایران متولد شده}}</ref>
* [[مریم منصف]] سیاستمدار افغانستانی متولد ۱۶ آبان ۱۳۵۹ در [[مشهد]] و از مهاجران افغانستانی می‌باشد که در سال ۱۳۹۶ به [[کانادا]] مهاجرت کرد و در کابینه دولت [[جاستین ترودو]] در سمت وزیر نهادهای دموکراتیک فعالیت می‌کرد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۱ مهر ۱۳۹۵|وبگاه=بی‌بی‌سی فارسی|نشانی=http://www.bbc.com/persian/afghanistan/2016/09/160922_u04_canada_afghanminister|عنوان=اولین وزیر افغان تبار کانادا در ایران متولد شده}}</ref>
* [[احمد بهزاد]]: سیاستمدار افغانستانی متولد سال ۱۳۵۳ در [[هرات]] می‌باشد که به ایران مهاجرت و در [[مشهد]] زندگی می‌کرد و با سقوط [[طالبان]] به افغانستان بازگشت و در دو دوره [[ولسی جرگه|مجلس نمایندگان افغانستان]] حضور داست. وی یکی از رهبران جنبش روشنایی می‌باشد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=خبرگزاری پژواک|نشانی=http://www.elections.pajhwok.com/dr/content/زندگينامه-نمايندگان-مردم-هرات-در-ولسى-جرگه|عنوان=زندگی‌نامه اعضای مجلس نمایندگان از هرات|بازبینی=۲۳ اوت ۲۰۱۷|archive-date=۱۷ اوت ۲۰۲۱|archive-url=https://web.archive.org/web/20210817034927/https://elections.pajhwok.com/dr/content/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%D9%8A%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%86%D9%85%D8%A7%D9%8A%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D9%88%D9%84%D8%B3%D9%89-%D8%AC%D8%B1%DA%AF%D9%87|url-status=dead}}</ref>
* [[احمد بهزاد]]: سیاستمدار افغانستانی متولد سال ۱۳۵۳ در [[هرات]] می‌باشد که به ایران مهاجرت و در [[مشهد]] زندگی می‌کرد و با سقوط [[طالبان]] به افغانستان بازگشت و در دو دوره [[ولسی جرگه|مجلس نمایندگان افغانستان]] حضور داشت. وی یکی از رهبران جنبش روشنایی می‌باشد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=خبرگزاری پژواک|نشانی=http://www.elections.pajhwok.com/dr/content/زندگينامه-نمايندگان-مردم-هرات-در-ولسى-جرگه|عنوان=زندگی‌نامه اعضای مجلس نمایندگان از هرات|بازبینی=۲۳ اوت ۲۰۱۷|archive-date=۱۷ اوت ۲۰۲۱|archive-url=https://web.archive.org/web/20210817034927/https://elections.pajhwok.com/dr/content/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%D9%8A%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%86%D9%85%D8%A7%D9%8A%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D9%88%D9%84%D8%B3%D9%89-%D8%AC%D8%B1%DA%AF%D9%87|url-status=dead}}</ref>
* [[جعفر مهدوی]]: سیاستمدار افغانستانی، نماینده مردم کابل در [[ولسی جرگه|مجلس نمایندگان افغانستان]] و عضو شورای عالی مردمی [[جنبش روشنایی]] می‌باشد. وی در یک سالگی به ایران مهاجرت کرد و تا مقطع دکترا در رشته جامعه‌شناسی در ایران به تحصیلات خود ادامه داد و [[حزب ملت افغانستان]] را نیز تأسیس کرد.
* [[جعفر مهدوی]]: سیاستمدار افغانستانی، نماینده مردم کابل در [[ولسی جرگه|مجلس نمایندگان افغانستان]] و عضو شورای عالی مردمی [[جنبش روشنایی]] می‌باشد. وی در یک سالگی به ایران مهاجرت کرد و تا مقطع دکترا در رشته جامعه‌شناسی در ایران به تحصیلات خود ادامه داد و [[حزب ملت افغانستان]] را نیز تأسیس کرد.
* [[گلبدین حکمتیار]]: سیاستمدار، فرمانده جهادی و نخست‌وزیر اسبق افغانستان می‌باشد که پس از سقوط [[مجاهدین افغان|حکومت مجاهدین]] به ایران مهاجرت کرد.
* [[گلبدین حکمتیار]]: سیاستمدار، فرمانده جهادی و نخست‌وزیر اسبق افغانستان می‌باشد که پس از سقوط [[مجاهدین افغان|حکومت مجاهدین]] به ایران مهاجرت کرد.
خط ۷۱۳: خط ۷۰۷:
* [[مژگان عظیمی(خواننده)]]: خواننده تاجیک تبار افغانستانی متولد ۱۳۷۲ در [[مشهد]] که با خواندن ترانه آیه مشهور شد.
* [[مژگان عظیمی(خواننده)]]: خواننده تاجیک تبار افغانستانی متولد ۱۳۷۲ در [[مشهد]] که با خواندن ترانه آیه مشهور شد.
* [[روح‌الله نیکپا|روح‌الله نیکپا:]] (زادهٔ ۱۵ ژوئن ۱۹۸۷ در [[میدان وردک]]) [[تکواندو|تکواندوکار]] اهل [[افغانستان]] است. او در [[بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۰۸|المپیک پکن]] (وزن ۵۸ ک. گ) و [[بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۱۲|المپیک لندن]] (وزن ۶۸ ک. گ) موفق به کسب مدال برنز شد. نیکپا نخستین و تنها ورزشکار افغانستان است که توانسته‌است در [[المپیک]] مدال بگیرد. نیکپا [[تکواندو]] را از سن ۱۰ سالگی در [[کابل]] آغاز کرد. در پی [[جنگ افغانستان]]، خانوادهٔ او به اردوگاه‌های پناهندگان افغانستانی در [[ایران]] مهاجرت کردند. پس از آن او به عضویت تیم تکواندوی پناهندگان افغانستانی در ایران درآمد. او در سال ۱۳۸۳ به کابل بازگشت و تمریناتش را برای آماده‌سازی مسابقات المپیک پی‌گرفت. روح‌الله نیکپا تکواندو کار انجمن بنیان‌گذاران تکواندو پومسه در افغانستان در مسابقات آزاد کره که در آن بیشتر از ۳۰ کشور شرکت داشتند، با شکست دادن ورزشکارانی از [[کویت]]، [[بلژیک]] و [[ژاپن]] مقام سوم را به دست آورد.
* [[روح‌الله نیکپا|روح‌الله نیکپا:]] (زادهٔ ۱۵ ژوئن ۱۹۸۷ در [[میدان وردک]]) [[تکواندو|تکواندوکار]] اهل [[افغانستان]] است. او در [[بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۰۸|المپیک پکن]] (وزن ۵۸ ک. گ) و [[بازی‌های المپیک تابستانی ۲۰۱۲|المپیک لندن]] (وزن ۶۸ ک. گ) موفق به کسب مدال برنز شد. نیکپا نخستین و تنها ورزشکار افغانستان است که توانسته‌است در [[المپیک]] مدال بگیرد. نیکپا [[تکواندو]] را از سن ۱۰ سالگی در [[کابل]] آغاز کرد. در پی [[جنگ افغانستان]]، خانوادهٔ او به اردوگاه‌های پناهندگان افغانستانی در [[ایران]] مهاجرت کردند. پس از آن او به عضویت تیم تکواندوی پناهندگان افغانستانی در ایران درآمد. او در سال ۱۳۸۳ به کابل بازگشت و تمریناتش را برای آماده‌سازی مسابقات المپیک پی‌گرفت. روح‌الله نیکپا تکواندو کار انجمن بنیان‌گذاران تکواندو پومسه در افغانستان در مسابقات آزاد کره که در آن بیشتر از ۳۰ کشور شرکت داشتند، با شکست دادن ورزشکارانی از [[کویت]]، [[بلژیک]] و [[ژاپن]] مقام سوم را به دست آورد.
* [[فرشته حسینی (بازیگر)|فرشته حسینی]]: بازیگر


== در فرهنگ عمومی ==
== در فرهنگ عمومی ==
حضور بیش از سی و پنج سال از مهاجرین افغانستانی در ایران مورد توجه بسیاری از اهالی فیلم‌سازان قرار گرفته و فیلم‌ها و سریال‌های مختلفی در این موضوع ساخته شده‌است، بسیاری از فیلم‌ها با واکنش‌های مثبت و منفی روبرو شده‌است.
حضور بیش از سی و پنج سال از مهاجرین افغانستانی در ایران مورد توجه بسیاری از اهالی فیلم‌سازان قرار گرفته و فیلم‌ها و سریال‌های مختلفی در این موضوع ساخته شده‌است، بسیاری از فیلم‌ها با واکنش‌های مثبت و منفی روبرو شده‌است.
* [[باران (فیلم ۱۳۷۹)|باران]]: فیلم سینمایی، ساختهٔ [[مجید مجیدی]] در سال ۱۳۷۹. این فیلم داستان لطیف (حسین عابدینی) کارگر ساختمانی ایرانی است که عاشق دختری افغان به نام باران (زهرا بهرامی) می‌شود که با لباس مردانه در ساختمان کار می‌کند.
* [[باران (فیلم ۱۳۷۹)|باران]]: فیلم سینمایی، ساختهٔ [[مجید مجیدی]] در سال ۱۳۷۹. این فیلم داستان لطیف (حسین عابدینی) کارگر ساختمانی ایرانی است که عاشق دختری افغانستانی به نام باران (زهرا بهرامی) می‌شود که با لباس مردانه در ساختمان کار می‌کند.
* [[چارخونه]]: مجموعه تلویزیونی طنز ساختهٔ محسن چگینی که در سال ۱۳۸۶ از [[شبکه سه|شبکه ۳]] ایران پخش شد و در آن شنبه با بازی ([[سید جواد رضویان|جواد رضویان]]) در نقش کارگر به ظاهر افغان و چهارشنبه ([[رضا شفیعی‌جم|رضا شفیعی جم]]) به عنوان هم ولایتی او بازی می‌کردند. این سریال با واکنش منفی بسیاری از مردم افغانستانی از جمله سفیر افغانستان در ایران مواجه شد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=فردا نیوز|نشانی=http://www.fardanews.com/fa/news/33563/رنجي-كه-مهاجران-افغان-از-چارخونه-مي‌برند|عنوان=رنجی که مهاجران افغان از "چارخونه" می‌برند}}</ref>
* [[چارخونه]]: مجموعه تلویزیونی طنز ساختهٔ محسن چگینی که در سال ۱۳۸۶ از [[شبکه سه|شبکه ۳]] ایران پخش شد و در آن شنبه با بازی ([[سید جواد رضویان|جواد رضویان]]) در نقش کارگر به ظاهر افغانستانی و چهارشنبه ([[رضا شفیعی‌جم]]) به عنوان هم ولایتی او بازی می‌کردند. این سریال با واکنش منفی بسیاری از مردم افغانستانی از جمله سفیر افغانستان در ایران مواجه شد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=فردا نیوز|نشانی=http://www.fardanews.com/fa/news/33563/رنجي-كه-مهاجران-افغان-از-چارخونه-مي‌برند|عنوان=رنجی که مهاجران افغان از "چارخونه" می‌برند}}</ref>
* [[حیران (فیلم)|حیران]]: فیلمی ساخته [[شالیزه عارفپور]] در سال ۱۳۸۷ می‌باشد که داستان عاشق شدن ماهی دختری ایرانی با بازی [[باران کوثری]] و حیران پسری افغانستانی با بازی [[مهرداد صدیقیان|مهرداد صدیقان]] می‌باشد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=بانک جامع اطلاعات سینمایی ایران|نشانی=http://www.sourehcinema.com/Title/Title.aspx?id=138609170000|عنوان=حیران}}</ref>
* [[حیران (فیلم)|حیران]]: فیلمی ساخته [[شالیزه عارفپور]] در سال ۱۳۸۷ می‌باشد که داستان عاشق شدن ماهی دختری ایرانی با بازی [[باران کوثری]] و حیران پسری افغانستانی با بازی [[مهرداد صدیقیان|مهرداد صدیقان]] می‌باشد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=|وبگاه=بانک جامع اطلاعات سینمایی ایران|نشانی=http://www.sourehcinema.com/Title/Title.aspx?id=138609170000|عنوان=حیران}}</ref>
* [[چند متر مکعب عشق]]: فیلم سینمایی، داستان عاشقی بین یک دختر مهاجر افغانستانی به نام مرونا ([[حسیبا ابراهیمی]]) و پسری ایرانی به نام صابر ([[ساعد سهیلی]]) می‌باشد که در سال ۱۳۹۲ به کارگردانی و نویسندگی [[جمشید محمودی]] ساخته شد و توانست در هفدهمین جشن سینمای ایران برنده تندیس و دیپلم افتخار بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین فیلمنامه، بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین تدوین، بهترین نقش مکمل مرد، بهترین طراحی صحنه و معرفی استعداد شود.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۱۱ سپتامبر ۲۰۱۵|وبگاه=بی‌بی‌سی فارسی|نشانی=http://www.bbc.com/persian/arts/2015/09/150911_u14_khaneh_cinema|عنوان= «چند متر معکب عشق، بهترین فیلم خانه سینما شد»}}</ref>
* [[چند متر مکعب عشق]]: فیلم سینمایی، داستان عاشقی بین یک دختر مهاجر افغانستانی به نام مرونا ([[حسیبا ابراهیمی]]) و پسری ایرانی به نام صابر ([[ساعد سهیلی]]) می‌باشد که در سال ۱۳۹۲ به کارگردانی و نویسندگی [[جمشید محمودی]] ساخته شد و توانست در هفدهمین جشن سینمای ایران برنده تندیس و دیپلم افتخار بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین فیلمنامه، بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین تدوین، بهترین نقش مکمل مرد، بهترین طراحی صحنه و معرفی استعداد شود.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=|تاریخ=۱۱ سپتامبر ۲۰۱۵|وبگاه=بی‌بی‌سی فارسی|نشانی=http://www.bbc.com/persian/arts/2015/09/150911_u14_khaneh_cinema|عنوان= «چند متر معکب عشق، بهترین فیلم خانه سینما شد»}}</ref>
خط ۷۳۱: خط ۷۲۶:


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
* [[طالبان]]
* [[تیپ فاطمیون]]
* [[تیپ فاطمیون]]


نسخهٔ ‏۲۹ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۷:۰۳

افغانستانی‌ها در ایران
مناطق با جمعیت چشمگیر
استان تهران
خراسان رضوی
استان اصفهان
استان کرمان
استان فارس
استان قم
استان یزد
استان البرز
استان سمنان
زبان‌ها
فارسی و پشتو
دین
اسلام
شیعه و سنی
نقشهٔ موقعیت ایران و افغانستان

افغانستانی‌ها در ایران به آن دسته از مهاجران و پناهجویانی گفته می‌شود که در پی جنگ‌های طولانی، ناامنی و نبود اشتغال در افغانستان به کشور ایران مهاجرت کرده‌اند.

بیشتر مهاجرت افغانستانی‌ها به ایران در سال‌های جنگ ایران و عراق، و هم‌زمان با جنگ‌های داخلی افغانستان اتفاق افتاد. روح‌اله خمینی رهبر وقت ایران دستور داد مرزها برای ورود مهاجران افغانستانی باز شود و بسیج و ارگان تازه تأسیس سپاه پاسداران را دستور داد تا با افغانستانی‌های مهاجر همکاری کنند. به تدریج حدود سه میلیون افغانستانی وارد ایران شدند.[۱] بسیاری از این مهاجران که در دهه‌های پیشین به ایران مهاجرت کرده بودند در بخش‌های اقتصادی مشغول به کار شدند و بنابر آمار بیش از ۲ هزار تن اتباع افغانستان در جنگ ایران و عراق در جبههٔ ایران کشته شده‌اند.[۲]

در سرشماری که در سال ۱۳۹۵ مرکز آمار ایران منتشر کرده‌است، مهاجران افغانستانی بیشتر در استان‌های تهران، خراسان رضوی، اصفهان و کرمان زندگی می‌کنند. در این آمار اختلاف ۶ درصدی که در ترکیب جنسی مهاجران وجود دارد تأکید بر آن دارد که اکثر این مردم را خانوارها تشکیل می‌دهد هرچند احتمال سرشماری نشدن افراد مجردی که در بیرون از شهر مشغول به کار هستند نیز وجود دارد.[۳] بنا بر آمار سازمان ملل متحد، ۷۸۰٬۰۰۰ پناهنده ثبت شده، و دو میلیون نفر دیگر افغانستانی ثبت نشده در ایران وجود دارند و دولت طالبان تلاش برای بازگشت افغانستانی‌ها به کشورشان را ادامه می‌دهد تا افغانستانی‌ها به افغانستان بازگردند.[۴]

پیشینه و زمینه‌ها

با آغاز درگیری‌های میان شوروی سابق و مجاهدین افغان در بیش از ۵۰ سال پیش، بسیاری از مردم افغانستان برای فرار از جنگ و فقر به کشورهای دیگر پناهنده شدند که بیشترین سهم مربوط به پاکستان و ایران بود. بعد از انقلاب جمهوری اسلامی در ایران و آغاز جنگ ایران و عراق مهاجرت مردم افغانستان به ایران افزایش یافت و به‌رغم برخی مخالفت‌ها، سید روح‌الله خمینی رهبر وقت ایران سپاه و بسیج را موظف کرد که با مهاجران افغانستانی همکاری کرده و مرزها را برای ورود آن‌ها باز کند. آیت‌الله خمینی در یکی از سخنرانی‌های خود با استقبال از مهاجرت افغانستانی گفتند:

«آواره‌هایی که از افغانستان الآن در ایران هستند و مشکلات زیادی دارند … البته ملت خیلی کمک می‌کند در همهٔ این امور، لکن این‌طور نیست که کمک ملت کافی باشد … دولت است که متکفل این امور است و مسئول این امور است … و همین‌طور مهمان‌هایی که داریم، خوب افغان هستند، مسلمان هستند یا فرض کنید که عراقی هستند یا بیچاره‌ها را از خانه‌های‌شان دور کردند، مال‌شان را بردند، خودشان را فرستادند اینجا، خوب باید چه کرد با این‌ها؟ نباید این‌ها را پذیرایی کرد؟ ما مسلمانیم، آن‌ها هم مسلمانند، ما باید از آن‌ها پذیرایی کنیم. خدمت کنیم به آن‌ها و این دولت است که دارد این کارها را می‌کند …»

— سید روح‌الله خمینی، [۵]

پس از آزاد شدن مرزها بسیاری از مهاجران در استان خراسان و مناطق تربت جام، تربت حیدریه و مشهد مهاجرت کرده و سپس کم‌کم به دیگر استان‌های ایران از جمله تهران، اصفهان، قم، فارس و یزد رفته و ساکن شدند. پس از پایان جنگ ایران و عراق و سقوط حکومت کمونیستی در افغانستان حضور مهاجران افغانستانی رو به کاهش رفت اما با تسلط طالبان بر افغانستان و پس از آن با آغاز جنگ میان آمریکا و طالبان مهاجرت‌های قانونی و غیرقانونی به ایران افزایش یافت و در سال ۱۳۸۹ تخمین زده شد که بیش از ۳ میلیون مهاجر افغانستانی در ایران چه به صورت قانونی و چه غیرقانونی زندگی می‌کند.[۶] با قدرت گرفتن مجدد طالبان در افغانستان در سال ۲۰۲۱، صدها هزار افغانستانی دیگر به ایران مهاجرت کردند.[۷] شماری از استان‌های ایران تردد اتباع افغانستانی را ممنوع اعلام کرده‌اند.[۸][۹]

جمعیت‌شناسی

طبق گزارش سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ که از سوی مرکز آمار ایران انتشار یافته‌است ۱ میلیون و ۵۸۳ هزار و ۹۷۹ نفر که ۱٫۹۸ درصد جمعیت کل ایران می‌شود را اتباع افغانستانی تشکیل می‌دهد.[۱۰] این تعداد امروزه تا ۷ یا ۸ میلیون نفر نیز گمانه زنی شده‌است.[۱۱][۱۲]

قومیت و مذهب

در ایران سرشماری مهاجران افغانستانی بر اساس قومیت صورت نمی‌گیرد اما طبق صحبت‌هایی که معاون اداره کل اتباع خارجه در سال ۹۶ داشته‌است گفته شده که ۷۰ درصد اتباع خارجه که در ایران زندگی می‌کنند شیعه‌مذهب و مابقی سنی‌مذهب هستند.[۱۳] سازمان ملل در گزارشی که در سال ۲۰۱۵ (میلادی) به نشر رسانید، عنوان کرده‌است که بیشتر مهاجران افغانستانی در ایران از قومیت هزاره که عمدتاً شیعه‌مذهب هستند، تشکیل می‌دهد.[۱۴] از دیگر اقوام افغانستانی ساکن در ایران می‌توان به اقوام تاجیک، پشتون و اُزبک اشاره و نام برد.

ترکیب جنسیتی

طبق سرشماری ۱۳۹۵ مرکز آمار ایران ۸۴۵٬۲۶۷ نفر از جمعیت اتباع افغانستان در ایران را مردان و ۷۳۸٬۷۱۲ تن دیگر را زنان تشکیل می‌دهد. طبق این گزارش ۵۳ درصد از جمعیت اتباع افغانستان در ایران را مردان و ۴۷ درصد دیگر را زنان تشکیل می‌دهد.[۱۵]

ترکیب جنسیتی مهاجران افغانستانی در استان‌های ایران (۱۳۹۵)[۱۶]
استان جمعیت بر حسب جنسیت استان جمعیت بر حسب جنسیت استان جمعیت بر حسب جنسیت
مرد زن مرد زن مرد زن
آذربایجان شرقی ۷۶ ۶۳ خراسان شمالی ۵۵ ۳۸ کهگیلویه و بویراحمد ۸۹۶ ۶۰۷
آذربایجان غربی ۵۲ ۵۵ خوزستان ۳٬۶۷۱ ۲٬۶۱۹ گلستان ۹٬۶۰۲ ۸٬۶۷۱
اردبیل ۱۵ ۲۰ زنجان ۲۳ ۱۷ گیلان ۲۱۸ ۹۱
اصفهان ۹۴٬۷۷۳ ۸۸٬۳۵۱ سمنان ۱۸٬۵۳۵ ۱۶٬۸۷۴ لرستان ۶۳ ۳۶
البرز ۴۵٬۵۴۸ ۳۸٬۷۷۳ سیستان و بلوچستان ۱۴٬۱۶۳ ۱۲٬۶۸۳ مازندران ۱٬۸۱۸ ۸۰۵
ایلام ۱۲ ۱۷ فارس ۶۱٬۱۹۸ ۴۸٬۰۴۹ مرکزی ۱۵٬۲۹۰ ۱۳٬۹۶۷
بوشهر ۱۹٬۳۸۶ ۱۰٬۳۰۵ قزوین ۹٬۵۹۲ ۸٬۸۰۹ هرمزگان ۱۴٬۳۰۱ ۹٬۸۹۴
تهران ۲۷۴٬۷۸۰ ۲۴۰٬۷۸۷ قم ۴۸٬۷۵۹ ۴۷٬۶۰۸ همدان ۱۳۵ ۸۲
چهارمحال و بختیاری ۶۰ ۳۱ کردستان ۱۳ ۵ یزد ۲۸۲۸۶ ۲۳۴۵۷
خراسان جنوبی ۲٬۶۱۹ ۲٬۴۲۶ کرمان ۶۹٬۹۰۶ ۵۵٬۵۰۵
خراسان رضوی ۱۱۱٬۳۹۶ ۱۰۸٬۰۴۶ کرمانشاه ۲۶ ۲۱

تفکیک سنی

طی سرشماری سال ۱۳۹۵ حدود ۴۶ درصد مهاجران افغانستانی در ایران زیر ۲۰ سال و حدود ۶۷ درصد از آنان زیر ۳۰ سال سن دارند. با توجه به حضور ۴۰ ساله این مهاجران در ایران بسیاری از مهاجرین احتمال می‌روند که متولد شده ایران باشند. طبق این سرشماری جمعیت مهاجران افغانستانی از مردم بومی ایران جوان‌تر هست (۳۱ درصد ایرانیان زیر ۲۰ سال و ۴۹ درصد ایرانیان زیر ۳۰ سال هستند). یکی از دلایل اصلی آن را می‌توان به آمار بالای زاد و ولد و پایین بودن سن ازدواج در این جمعیت را نام برد.[۱۵]

جمعیت مهاجران افغانستانی در ایران بر اساس رده سنی[۱۷]
ردهٔ سنی جمعیت ردهٔ سنی جمعیت
مرد زن کل مرد زن کل
۰–۴ ساله ۹۰٬۱۲۴ ۸۵٬۲۰۴ ۱۷۵٬۳۲۸ ۴۰–۴۴ ساله ۴۴٬۰۷۷ ۳۳٬۵۶۶ ۷۷٬۶۴۳
۵–۹ ساله ۹۸٬۲۸۸ ۹۳٬۰۹۹ ۱۹۱٬۳۸۷ ۴۵–۴۹ ساله ۳۴٬۸۸۳ ۲۷٬۹۸۳ ۶۲٬۸۶۶
۱۰–۱۴ ساله ۹۴٬۷۷۹ ۸۸٬۹۷۶ ۱۸۳٬۷۵۵ ۵۰–۵۴ ساله ۳۰٬۴۷۴ ۲۲٬۳۲۹ ۵۲٬۸۰۳
۱۵–۱۹ ساله ۸۹٬۹۰۱ ۸۳٬۱۷۹ ۱۷۳٬۰۸۰ ۵۵–۵۹ ساله ۲۰٬۶۷۲ ۱۴٬۰۳۶ ۳۴٬۷۰۸
۲۰–۲۴ ساله ۹۳٬۰۲۸ ۸۶٬۹۷۳ ۱۸۰٬۰۰۱ ۶۰–۶۴ ساله ۱۶٬۳۸۷ ۹٬۷۴۶ ۲۶٬۱۳۳
۲۵–۲۹ ساله ۸۵٬۷۹۶ ۷۶۲۷۹ ۱۶۲٬۰۷۵ ۶۵–۶۹ ساله ۹٬۴۳۶ ۵٬۶۲۶ ۱۵٬۰۶۲
۳۰–۳۴ ساله ۶۶٬۱۷۹ ۵۵٬۲۵۲ ۱۲۱٬۴۳۱ ۷۰–۷۴ ساله ۶٬۵۸۹ ۳٬۸۲۶ ۱۰٬۴۱۵
۳۵–۳۹ ساله ۵۶٬۹۱۰ ۴۸٬۵۴۵ ۱۰۵٬۴۵۵ ۷۵ ساله و بیشتر ۷٬۷۴۴ ۴٬۰۹۳ ۱۱٬۸۳۷

پراکندگی

اقامت مهاجران افغانستانی در ۱۵ استان ایران ممنوع است و به جز سه استان قم، البرز، تهران (به جز منطقهٔ خُجیر در منطقهٔ ۱۳) در مابقی استان‌ها در بعضی شهرستان‌ها فقط حق اقامت دارند.

پراکندگی مهاجران افغانستانی در استان‌های ایران (۱۳۹۵)[۱۶]به ترتیب میزان جمعیت در هر استان
استان جمعیت استان جمعیت استان جمعیت
تهران ۵۱۵٬۵۶۷ سیستان و بلوچستان ۲۶٬۸۴۶ آذربایجان غربی ۱۰۷
خراسان رضوی ۲۱۹٬۴۴۲ هرمزگان ۲۴٬۱۹۵ لرستان ۹۹
اصفهان ۱۸۳٬۱۲۴ قزوین ۱۸٬۴۰۱ خراسان شمالی ۹۳
کرمان ۱۲۵٬۴۱۱ گلستان ۱۸٬۲۷۳ چهارمحال و بختیاری ۹۱
فارس ۱۰۹٬۲۴۷ خوزستان ۶٬۲۹۰ کرمانشاه ۴۷
قم ۹۶٬۳۶۷ خراسان جنوبی ۵٬۰۴۵ زنجان ۴۰
البرز ۸۴٬۳۲۱ مازندران ۲٬۶۲۳ اردبیل ۳۵
یزد ۵۱٬۷۴۳ کهگیلویه و بویراحمد ۱٬۵۰۳ ایلام ۲۹
سمنان ۳۵٬۴۰۹ گیلان ۳۰۹ کردستان ۱۸
بوشهر ۲۹٬۶۹۱ همدان ۲۱۷
مرکزی ۲۹٬۲۵۷ آذربایجان شرقی ۱۳۹

چالش‌ها

اقامت

مناطق ممنوعه برای اتباع افغان
مناطق قرمز رنگ، مناطقی هستند که اتباع افغانستانی حق اقامت در آنجا را ندارند (تصویر مربوط به سال ۱۳۹۶ است و ممکن است تغییراتی در سال‌های بعد ایجاد شده باشد).

مهاجران قانونی افغانستانی در ایران در دو دسته کارت آمایش و گذرنامهٔ اقامتی حق اقامت در ایران دارند. مهاجران افغانستانی که به عنوان پناهنده شناخته می‌شوند و به اصطلاح کارت آمایش دارند. هر ساله تحت طرحی به نام طرح آمایش اقامت آن‌ها به مدت ۱ ساله تمدید می‌شود و هزینهٔ آن در آخرین طرح آمایش که در سال ۱۳۹۵ صورت گرفت به شرح زیر هست:[۱۸]

  • ۸ هزار تومان برای جعاله.
  • ۱۷ هزار تومان تعرفهٔ کارت آمایش (برای هر نفر).
  • کارت کار (برای مردان بالای ۱۸ و زیر ۶۰ سال) ۲۸۷٬۵۰۰ تومان برای صدور - ۲۰۷٬۰۰۰ برای تمدید.
  • بین ۱۲۰ تا ۱۵۰ هزار تومان حق به کار گماری (برای هر فرد شاغل).
  • بین ۹ هزار تا ۳۷ هزار تومان حق بیمهٔ حوادث (برای افراد کارت‌دار اجباری و برای خانوار اختیاری).
  • عوارض شهرداری: در سال ۱۳۹۵ در تهران، میزان عوارض شهرداری از هر خانواده دو نفرهٔ خارجی مقیم تهران ۱۵۰ هزار تومان، خانواده‌های ۳ و ۴ نفره ۲۰۰ هزار تومان و خانواده‌های بیش از ۴ نفر ۲۵۰ هزار تومان به عنوان مالیات و عوارض در سال گرفته می‌شود.[۱۹]

این دسته از مهاجران فقط حق تردد در استانی را دارند که کارت‌شان از آنجا صادر شده‌است و برای سفر به بیرون از استان باید برگهٔ تردد بین استانی که ۱۵ هزار تومان می‌شود دریافت کنند.[۲۰]

مناطق ممنوعه

حضور اتباع افغانستانی در ۱۵ استان به‌طور کامل ممنوع و در ۱۲ استان دیگر نیز در برخی شهرها و منطقه‌ها اقامت آن‌ها ممنوع هست.[۲۱][۲۲][۲۳] دولت ایران محدود کردن یا گشایش برای حضور اتباع افغانستانی در استان‌ها را تصمیمی عنوان کرد که بر اساس پارامترهایی نظیر بحث معیشت، اشتغال و کار، تورم و بیکاری و غیره از سوی مدیران استان‌ها اتخاذ می‌شود.[۲۴]

استان مناطق ممنوعه
آذربایجان شرقی در سطح استان به غیر از شهرستان تبریز
آذربایجان غربی در سطح استان به غیر از شهرستان ارومیه
اردبیل در سطح استان به غیر از شهرستان اردبیل
اصفهان در شهرستان‌های نطنز، فریدن، فریدون شهر، سمیرم، چادگان، خوانسار، دهاقان، نائین، گلپایگان، خوروبیابانک، اردستان و بخش ابوزید از شهرستان آران و بیدگل
ایلام در سطح استان به غیر از شهرستان ایلام
بوشهر در شهرستان‌های دیلم و گناوه
تهران منطقه خجیر در منطقه ۱۳ شهرداری تهران
چهارمحال و بختیاری در سطح استان به غیر از شهرستان شهرکرد
خراسان جنوبی در شهرستان‌های مرزی نهبندان، سربیشه، درمیان، قائنات، زیرکوه، فردوس، سرایان، طبس
خراسان رضوی در شهرستان‌های مرزی تربت جام، قوچان، تایباد، خواف، سرخس، کلات نادری و درگز
خراسان شمالی در سطح استان به غیر از شهرستان بجنورد
خوزستان در سطح استان به غیر از شهرستان‌های اهواز و گتوند
زنجان در سطح استان به غیر از شهرستان زنجان
سمنان در منطقه گرمسار و ورودی قصر بهرام، مرکز آزمایش معراج یک و منطقه دامغان از جاده جندق به طرف مرکز آزمایش سراج و در شهرستان‌های شاهرود و دامغان
سیستان و بلوچستان در کل استان به غیر از شهرستان زاهدان
فارس در شهرستان‌های فیروزآباد، فراشبند، داراب، ارسنجان، فسا، مهر، رستم، خنج و نی‌ریز
قزوین در کل استان به غیر از شهرستان قزوین
کردستان در سطح استان به غیر از شهرستان سنندج
کرمان در شهرستان‌های عنبرآباد، بافت، منوجان، قلعه گنج، بم، فهرج، رودبار، فاریاب، نرماشیر، کهنوج، جیرفت، انار و ریگان
کرمانشاه در سطح استان به غیر از شهرستان کرمانشاه
کهگیلویه و بویراحمد در سطح استان به غیر از شهرستان یاسوج
گلستان در کل استان به غیر از شهرستان‌های گرگان و گنبد کاووس
گیلان در سطح استان به غیر از شهرستان رشت
لرستان در سطح استان به غیر از شهرستان خرم‌آباد
مازندران در سطح استان به غیر از شهرستان ساری
مرکزی در شهرستان‌های آشتیان، تفرش، فراهان، فرمهین، خمین، شازند، محلات، زرندیه، کمیجان و خنداب
هرمزگان در شهرستان‌های ابوموسی و جاسک
همدان در سطح استان به غیر از شهرستان همدان
یزد شهرستان‌های خاتم و بافق

اشتغال

کارگران افغانستانی در حال حفر چاه در تهران

طبق آمارهای رسمی که در ایران به نشر رسیده، کارگران افغانستانی با جمعیت ۲ میلیونی حدود ۱۰ درصد بازار کار و بیش از ۳۰ درصد بازار کار مربوط به کارهای ساختمانی را در دست دارند. حضور کارگران افغانستانی در ایران اعتراض بعضی از کارگران ایرانی را برانگیخت و اعتراض‌هایی برای مقابله با اشتغال اتباع بیگانه و بیکاری خود به راه انداخت.[نیازمند منبع] دولت ایران نیز محدودیت‌های متعددی از جمله ممنوعیت به‌کارگیری کارگران خارجی در دستگاه‌های دولتی و عمومی غیردولتی را تعیین کرد و از تمامی دستگاه‌های دولتی، عمومی غیردولتی، شرکت‌ها و پیمانکاران آن‌ها خواسته که کارگران مورد نیاز خود را تنها از نیروی کار ایرانی تأمین کنند و مجازات‌های متعددی از جمله حبس و جزای نقدی را برای کارفرمایان متخلف تعیین کرد.[۲۵] با این‌حال بسیاری از کارفرمایان مخصوصاً مشاغل خصوصی ترجیح می‌دهند که از کارگران افغانستانی به دلیل نداشتن بیمه و بهره‌وری بالا استفاده کنند. کارشناسان معتقدند ریشهٔ مشکل بیکاری حضور اتباع خارجه نیست، چون اکثریت اتباع خارجه در شغل‌های ساده مشغول به فعالیت هستند، در حالی که نرخ بالای بیکاری در ایران مخصوص فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و متخصصان هست.[۲۶][۲۷]

قانون اشتغال

طبق قانون کار ایران اتباع خارجی می‌توانند فقط در شغل‌های مجاز که از طرف دولت تعیین می‌شود با داشتن حق اقامت و مجوز کار فعالیت کنند. پروانه کاری که در اختیار اتباع خارجه قرار می‌گیرد برای یک سال معتبر بوده‌است. هزینهٔ پروانهٔ موقت کار در سال ۱۳۹۸ برای افرادی که برای بار نخست آن را می‌گیرند، ۴۰۰ هزار تومان و برای تمدید ۲۸۵ هزار تومان بود.[۲۸][۲۹] در صورتی که تبعهٔ خارجی بدون اجازهٔ حق کار در شغلی فعالیت داشته باشد، دولت کارفرما را به حبس یا جزای نقدی محکوم می‌کند.[۳۰][۳۱][۳۲] مدیرکل اتباع خارجهٔ سازمان تأمین اجتماعی مدعی شده‌است که در سال ۱۳۹۷ فقط ۵۰ هزار تن، مجوز پروانهٔ موقت کار گرفته‌اند.[۳۳]

مجوز پروانهٔ کار در ایران به این دسته از افراد تعلق می‌گیرد:[۳۴]

۱. اتباع بیگانه‌ای که به مدت ۱۰ سال در ایران حضور داشته باشد.

  1. اتباع بیگانه که همسر ایرانی دارد.
  2. مهاجران کشورهای بیگانه خصوصاً کشورهای اسلامی و پناهندگان سیاسی به شرط داشتن کارت معتبر مهاجرت یا پناهندگی و پس از موافقت کتبی وزارتخانه‌های کشور و امور خارجه.
جریمهٔ کارفرمایان

طبق قانون کار ایران اگر کارفرمایانی، کارگران خارجی که فاقد پروانهٔ کار هستند یا مدت اعتبار پروانهٔ کارشان منقضی شده، یا اتباع بیگانه را در کاری غیر از آنچه در پروانهٔ کار آن‌ها قید شده‌است یا در مواردی که رابطهٔ استخدامی تبعهٔ بیگانه با کارفرما قطع می‌گردد مراتب را به وزارت کار و امور اجتماعی اعلام ننمایند، بین ۹۰ تا ۱۸۰ روز حبس و بابت هر روز کار به اندازهٔ ۵ برابر حقوق یک کارگر در یک روز جریمه می‌شوند.[۳۵] این جریمه در سال ۱۳۹۹ طبق بند (ج) مادهٔ ۱۱ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت[۳۶] در ازای هر روز کار بیش از ۳۰۰ هزار تومان تعیین شده‌است.[۳۷]

مشاغل مجاز

طبق قانون کار ایران مهاجران افغانستانی در ایران فقط در مشاغل زیر حق اشتغال دارند، مگر در شرایط خاصی که جایگزین ایرانی برای آن وجود نداشته باشد با اجازهٔ پروانهٔ کار موقت ۳ ماههٔ می‌تواند در شغل‌های دیگری فعالیت کند.[۳۱] شغل‌های مجاز برای اتباع افغانستانی در ایران حدود ۴۰۰ شغل بود که به ۶۶ شغل کاهش یافته‌است.[۳۸]

شغل‌های مجاز برای مهاجران افغانستانی در ایران[۳۹]
گروه کوره پزخانه‌ها گروه کارهای ساختمانی گروه کارهای کشاورزی سایر گروه‌های شغلی شغل‌های مجاز مختص استان تهران
  1. مشاغل گچ پزی و آهک پزی
    1. گچ پز
    2. آهک پز
    3. کیسه زن کوره
    4. کوره خالی کن
  2. مشاغل آجر پزی
    1. کوره چین
    2. فخار
    3. قالب زن
    4. کوره سوز
    5. خشت زن کوره
  1. مشاغل امور ساختمانی
    1. چاه کن (مقنی)
    2. حفار (تونل و کانال …)
    3. آسفالت کار
    4. بتون‌ریز
    5. بسته‌بندی مصالح ساختمانی
    6. تعمیر کوره آجر پزی
    7. کارگر ساختمانی
  2. مشاغل بلوک زنی و موزاییک سازی
    1. بتن ساز
    2. بلوک ساز
    3. تیرچه ساز
    4. پله ساز
    5. پرسکار موزاییک
    6. موزاییک ساز
  3. مشاغل سنگ‌بری و سنگتراشی
    1. برشکار سنگ
    2. کارگر دستگاه سنگ‌بری
    3. کارگر سنگ‌بری
    4. کارگر ماشین سنگتراش
    5. صیقل کار سنگ
    6. سنگ کوبی
    7. برشکار کاشی
  4. مشاغل راه‌سازی و معدن
    1. کارگر پل‌ساز
    2. کارگر تعمیر و نگهداری تونل
    3. کارگر آتشبار
    4. کارگر استخراج معدن
    5. کارگر حفار معدن
  1. مشاغل کشاورزی
    1. کار بیل زن
    2. کارگر زراعت‌کار
    3. کارگر سمپاش
    4. کارگر علوفه جمع کن
    5. کارگر کشاورزی
  2. مشاغل مرغداری و دامداری
    1. دامپرور و دامدار
    2. کارگر مرغداری
    3. چوپان
  3. مشاغل کشتارگاه
    1. سلاخ دام و طیور
    2. پوست و پر کَن
    3. سیرابی و روده پاک کن
    4. جمع‌آوری ضایعات کشتارگاه
  4. مشاغل چرم‌ساز و سلامبور سازی
    1. آهک زن
    2. چرم ساز
    3. شستشوی پوست (کارگر ماشین کار - کارگر ساده)
    4. کارگر مواد شیمیایی
    5. سالامبور ساز
  1. کارگر امحاء زباله
  2. کارگر بازیافت مواد شیمیایی
  3. کارگر تخلیه و بارگیری
  4. کارگر کوره ریخته‌گری
  5. حنا سایی
  6. کمپوست سازی
  7. سریشم پزی
  8. تولید کود شیمیایی
  9. تولید غذای دام و طیور (کنستانتره)
  10. کارگر تخلیه و نظافت مخازن فاضلاب
  11. کارگر جوشکار
  12. تعمیر کار کفش
  13. خیاط
  14. کارگر بافنده
  15. کارگر تجاری
  1. کارگر تخریب ساختمان
  2. کارگر حمل مواد معدنی
  3. کارگر شن و ماسه
  4. کارگر نظافت اصطبل و نگهداری اسب
  5. کارگر تنظیف دامپروری و دامداری
  6. کارگر تنظیف مرغداری
  7. کارگر مواد زن چرم سازی
  8. کارگر قبر کن
  9. کارگر تخلیه چاه و لوله بازکنی
  10. کارگر بازیافت زباله
  11. کارگر تولید زغال
  12. کارگر حمل و نقل داربست
  13. کارگر آسیاب ضایعات
  14. رزین کار
  15. کارگر حمل و نقل ضایعات فلزی و پلاستیکی
  16. کارگر تفکیک پسماند
  17. کارگر تولید بلور
  18. کارگر پرسکار (فلزی - پلاستیکی)
  19. کارگر پرداخت کار
  20. کارگر تأسیسات
  21. باغبان
  22. کارگر مکانیک
  23. کارگر باتری سازی
  24. کارگر آرماتوربند

تحصیلات

یکی از مشکلاتی که مهاجران افغانستانی در ایران داشتند تحصیل کودکان در مدارس بود. کودکان قانونی با پرداخت هزینه در مدارس ثبت‌نام می‌شدند و کودکانی که اقامت قانونی نداشته بودند یا در مدارس خودگردان آموزش می‌دیدند یا از تحصیل بازمی‌ماندند. در سال‌های اخیر شرایط تحصیل کودکان با دستور آیت‌الله خامنه‌ای رهبر ایران که در سخنرانی اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۴ که «هیچ کودک افغانستانی، حتی مهاجرینی که به‌صورت غیرقانونی و بی‌مدرک در ایران حضور دارند، نباید از تحصیل بازبمانند و همهٔ آن‌ها باید در مدارس ایرانی ثبت‌نام شوند» زمینهٔ ثبت‌نام بسیاری از کودکان افغانستانی در مدارس ایران مهیا شد و توانستند از حق تحصیل برخوردار شوند.[۴۰] این دستور علاوه بر فراهم کردن امکان تحصیل برای کودکان مهاجر بدون مدرک، باعث رایگان شدن تحصیل کودکان دارای مدرک اقامت قانونی و نیز تعیین تکلیف مدارس خودگردان نیز شد.[۴۱]

در سال ۱۳۹۶ حدود ۳۶۰ هزار دانش آموز افغانستانی در ۲۵ هزار و ۴۹۰ مدرسهٔ ایران تحصیل می‌کنند، رضوان حکیم زاده، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش در سال ۱۳۹۸ اعلان کرد که در حال حاضر حدود ۵۰۰ هزار دانش‌آموز خارجی در ایران در حال تحصیل هستند.[۴۲][۴۳] در سال تحصیلی ۱۳۹۸–۱۳۹۹ حدود ۵۰۳ هزار دانش‌آموز غیرایرانی در ۲۸ هزار مدرسهٔ ایران تحصیل کردند.[۴۴] دانش‌آموزان خارجی می‌توانند تا سقف ۱۰ درصد در مدارس فنی و حرفه‌ای به تحصیلات ادامه دهند.[۴۳] هزینهٔ تحصیل هر دانش‌آموز در یک سال تحصیلی حدود ۱ میلیون و ۸۰۰ هزار و در هنرستان‌ها بیش از ۲ میلیون پیش‌بینی می‌شود که حدود ۱۰ درصد کل هزینه‌های تحصیل افراد در ایران را کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل کمک می‌کند و مابقی را طبق مصوبهٔ دولت در سال ۹۳ جمهوری اسلامی ایران هزینه می‌کند.[۴۵][۴۶]

به‌طور کلی میزان دسترسی کودکان مهاجر افغانستانی به تحصیل در مدارس ایران سیری صعودی داشته‌است. در سال ۱۳۷۵ فقط ۴۹ درصد از افراد زیر ۱۸ سال افغانستانی در ایران دسترسی به تحصیل داشتند. این رقم در سال ۱۳۹۵ به حدود ۶۹ درصد رسید. پوشش تحصیلی کودکان افغانستانی در مقطع ابتدایی به حدود ۷۱ درصد می‌رسد. اما رقم ترک تحصیل کودکان مهاجر در مقطع متوسطه بالا است و فقط ۴۱ درصد از کودکان بالای ۱۵ سال افغانستانی در مقطع متوسطه به تحصیل ادامه می‌دهند. ورود زودهنگام به بازار کار علت اصلی ترک تحصیل کودکان مهاجر افغانستانی در مقطع متوسطه اعلام شده‌است.[۴۷]

طبق اصل ۱۳۸ قانون اساسی کودکانی که فاقد مدرک هویتی که از نظر سنی شرایط نام‌نویسی و تحصیل در نظام آموزشی رسمی کشور را دارند شناسایی و کارت ویژه‌ای با عنوان «کارت حمایت تحصیلی» برای آنان صادر می‌شود.[۴۸]

تحصیلات دانشگاهی

تحصیلات دانشگاهی برای اتباع افغانستانی در ایران رایگان نیست و بسیاری از دانشجویان برای تحصیلات دانشگاهی با مشکلات متعددی از جمله هزینه بالای تحصیل، مشکل تمدید روادید اقامتی، نداشتن سابقه کار بعد از پایان تحصیلات در ایران برای بازگشت به افغانستان، بیمهٔ دانشجویی، عدم صدور گواهینامه و عملکرد سلیقه‌ای برای صدور، در نظر گرفته نشدن بودجهٔ مشخص برای ارگان‌های مربوط به مهاجران جهت انجام فعالیت‌های فرهنگی و … از جمله مشکلات اساسی هستند که دانشجویان با آن در گیر می‌باشند.[۴۹][۵۰] طی آماری که در سال ۱۳۹۵ منتشر شده بیش از ۱۱ هزار دانشجوی افغانستانی در دانشگاه‌های ایران مشغول به تحصیل هستند.[۵۱] مهاجران افغانستانی در ایران برای تحصیل در دانشگاه باید مدرک اقامتی خود را به دانشجویی تغییر دهند. در گذشته پس از اتمام تحصیلات پاسپورت تحصیلی فاقد اعتبار شده و دانشجوی فارغ‌التحصیل باید به کشورش بازمی‌گشت اما با اصلاحاتی که در سال‌های اخیر صورت گرفته پس از تحصیل دانشجویانی که مدرک اقامت در ایران را داشتند می‌توانند گذرنامهٔ دانشجویی خود را به عادی تغییر دهند.[۵۲] هرچند سازمان مهاجرت IOM برنامه‌هایی را برای بازگشت تحصیل کرده‌ها برای استفاده از تخصص آن‌ها در افغانستان روی دست گرفته اما به دلیل مشکلاتی همچون نبود زیرساخت‌ها برای فعالیت در تخصص‌شان، استخدام نشدن در افغانستان به خاطر فساد و قومیت گرایی و وجود نا امنی و تهدید جانی بسیاری از فارغ‌التحصیلان از بازگشت به افغانستان صرف نظر می‌کنند.[۵۳]

رشته‌های ممنوعه

افغانستانی اجازه ندارند بدون داشتن تابعیت ایران کار دولتی داشته باشند به همین دلیل تحصیل دانشجویان افغانستانی در رشته‌های دانشگاهی که منجر به تعهد استخدامی از طرف دولت می‌شود ممنوع می‌باشد و فقط می‌توانند در رشته‌هایی بجز رشته‌های زیر و در دانشگاه‌هایی که جزء مناطق ممنوعه برای افغان‌ستانی‌ها نباشد تحصیل کنند.[۲۲]

خدمات درمانی

بیمه

طبق توافق‌نامه‌ای که میان سازمان امور پناهندگان، اداره امور اتباع و مهاجرین خارجی و بیمهٔ سلامت به امضا رسید طرح بیمه سلامت پناهندگان به تصویب رسید که طی آن بسیاری از مهاجران قانونی در ایران تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرند. در آماری که در سال ۱۳۹۶ به نشر رسیده بیش از ۱۲۴ هزار اتباع افغانستان در ایران در طرح بیمه سلامت ثبت نام کردند که از این میان ۱۱۲ هزار تن را قشر بسیار آسیب‌پذیر و بیش از ۱٬۰۰۰ نفر دیگر دارای بیماری‌های خاص بوده‌اند. تمامی هزینه‌های این پناهندگان از طرف کمیساریای عالی پناهندگان پرداخت می‌شود. ابن بیمه شامل خدمات بستری، خدمات پاراکلینیکی و خدمات سرپایی و فقط در بیمارستان‌های دولتی تحت پوشش وزارت بهداشت هستند می‌شود.[۵۴][۵۵] هزینهٔ یک ساله بیمهٔ سلامت برای افراد آسیب‌پذیر و بیماران خاص حدود ۴٬۵۰۰ تومان و سایر مهاجرین ۴۶۰ هزار تومان می‌باشد.[۵۶][۵۷]

پیوند اعضا

در مرداد ۱۳۹۳ شورای عالی پیوند اعضا برای مقابله با قاچاق پیوند اعضا قانون ممنوعیت پیوند اعضا اتباع خارجی به تصویب رسید، این قانون اعتراضاتی را در فضای مجازی در پی داشت که با اصلاحاتی در اسفند ماه ۱۳۹۳ وزیر بهداشت ایران حسن هاشمی خبر آزاد شدن پیوند با اتباع افغانستانی را در صورتی که اتباع افغانستانی که در ایران ازدواج می‌کنند یا اینکه به صورت قانونی در ایران در حال زندگی هستند داد.[۵۸] مرگ دختر افغانستانی به نام لطیفه رحمانی ۱۲ ساله در سال ۱۳۹۵ که نیاز به پیوند کبد داشت در رسانه‌ها بسیار بازتاب داشت که وزیر بهداشت ایران دلیل فوت او را پیشرفت بیماری او و قبل از آنکه عمل پیوند بخشی از کبد پدرش انجام شود عنوان کرد و از قانون منع پیوند اعضا اتباع خارجه نیز مجدداً حمایت کرد.[۵۹]

جرم و جنایت

طبق آماری که در سال ۱۳۹۶ منتشر شده، بیش از ۵۰۰۰ زندانی از اتباع کشورهای خارجه در زندان‌های ایران به سر می‌برند.[۱۳] گزارشی که در سال ۱۳۹۲ به نشر رسیده ۸۸ درصد مجرمان خارجی را اتباع افغانستانی عنوان کرده‌است.[۱۳] این درحالی است که آنان ۹۶ درصد[۱۶] اتباع بیگانه را تشکیل می‌دهند؛ که بیشتر جرایم توسط مهاجرین غیرقانونی و جرم حمل مواد مخدر و پس از آن در حوزه نزاع و درگیری صورت گرفته‌است.[۶۰] اعدام عده‌ای از مهاجران افغانستانی که اکثراً به جرم حمل مواد مخدر دستگیرشده بودند باعث تنش‌هایی میان دو کشور شده و شهروندان افغانستان بارها علیه این اعدام‌ها در شهرهای کابل و هرات دست به تظاهرات زده‌اند.[۶۱]

ازدواج با مردم بومی

در سال ۱۳۹۵ طبق آمار منتشر شده نزدیک به ۲۴ هزار مورد ازدواج اتباع ایرانی با اتباع خارجه در ایران به ثبت رسیده و پیش‌بینی می‌شود که نزدیک به همین میزان ازدواج شرعی ثبت نشده صورت گرفته باشد.[۶۰] طبق ماده ۱۰۶۰ قانون مدنی ایران ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی با اجازه دولت هست و هر خارجی که بدون اجازه مذکور در فوق، زن ایرانی را ازدواج نماید به حبس تأدیبی از یکسال تا سه سال محکوم خواهد شد.[۶۲] و ازدواج مستخدمان دولت که منصب مهمی دارند ممنوع می‌باشد.[۶] در قانون ایران زنان افغانستانی که با مردان ایران ازدواج می‌کنند طبق بند ۶ ماده ۹۷۶ قانون مدنی تبعه ایران محسوب می‌شود و می‌تواند تابعیت ایران را بگیرد و کودکان آنان از شرایط یک تبعه ایران بهره‌مند می‌شود، اما در صورت ازدواج مردان افغانستانی با زنان ایرانی به مردان تابعیت ایران تعلق نمی‌گیرد و طبق ماده ۹۷۹ قانون مدنی فقط می‌توانند درخواست تابعیت بدهند. در سال ۱۳۹۹ آیین‌نامه اعطای تابعیت به فرزندان زنان ایرانی تصویب شد و دولت ایران آیین‌نامه اعطای تابعیت ایران به فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی را برای اجرا به وزارت‌خانه‌های کشور، اطلاعات و امور خارجه و معاونت حقوقی رئیس‌جمهور ابلاغ کرد. بر اساس این آیین‌نامه، برای تابعیت ایرانی دو متقاضی وجود خواهد داشت. هر زن ایرانی که با مرد غیر ایرانی ازدواج کرده‌است، و فرزند زیر ۱۸ سال دارد می‌تواند برای فرزند خود درخواست تابعیت کند؛ و همچنین هر فردی که از مادر ایرانی و پدری خارجی متولد شده باشد و سن ۱۸ سال تمام داشته باشد نیز خود می‌تواند این تقاضا را ارائه کند.[۶۳][۶۴] همچنین، فوت مادر، پدر یا فرزند و حجر این افراد، مانع از درخواست اعلام تابعیت ایرانی برای فرزند، نمی‌باشد.[۶۵] قبل از تصویب این آیین‌نامه، از سال ۲۰۰۶ به این سو کودکان حاصل از ازدواج‌های مردان خارجی با زنان ایران تا ۱۸ سالگی تبعه کشور پدری خود محسوب می‌شدند و در صورتی که پدرانشان فاقد مدرک اقامت بودند با محدودیت‌هایی که برای افراد فاقد مدرک در ایران وجود دارد مواجه می‌شدند. این کودکان می‌توانستند در سن ۱۸ سالگی درخواست تابعیت ایران را بدهند، هرچند در عمل تعداد قلیلی چنین کردند و توانستند تابعیت بگیرند.[۶][۶۶][۶۷]

قوانین تابعیتی ایران به دوران پیش از انقلاب اسلامی بازمی‌گردد. به گفته محسن کاظم‌پور از بنیان‌گذاران مؤسسه حقوقی داتیکان در تهران؛ تبعیضی که در این زمینه علیه خارجی‌ها اعمال می‌شود تا حدی ریشه در احساسات ناسیونالیستی پس از انقلاب و جنگ هشت ساله بین ایران و عراق دارد؛ «ایران در حال جنگ با عراق بود و عراق از حمایت بسیاری از کشورهای خارجی برخوردار بود. همین باعث شد تا حکومت ایران نگرانی شدیدی از بابت احتمال نفوذ عوامل خارجی در نیروهای نظامی و ساختار حکومتی خود داشته باشد»[۶۷]

حق مالکیت

طبق ماده ۵ قانون مدنی ایران اتباع خارجه از حقوق مربوط به مالکیت اموال منقول مگر در مواردی که دولت ممنوع نکرده باشد بهره ببرد اما طبق ماده ۱ آئین‌نامه چگونگی تملک اموال غیرمنقول مالکیت این دسته اموال فقط در اختیار افرادی قرار می‌گیرد که حق اقامت دائم در ایران داشته باشد. برای اتباع خارجه محدودیت‌هایی برای تملک وجود دارد مثال: این دسته افراد حق تملک اراضی (زمین - معدن) را ندارند و تملک املاک مسکونی آن هم تحت شرایط خاص از جمله اجازه رسمی دولت ایران دارند صورت پذیر است. بر اساس این قانون به‌علت آنکه بسیاری از اتباع افغانستانی در ایران اقامت موقت داشته (کارت آمایش + گذرنامه اقامتی) حق داشتن مالکیت بر اموال غیرمنقول را ندارند و فقط در شرایط خاص و آن هم هنگامی که دولت اجازه می‌دهد دارند.[۶۸]

بازگشت به افغانستان

بسیاری از مهاجرین افغانستانی پس از سقوط طالبان از سال ۲۰۰۲ بدینسو به کشور خود بازگشته‌اند.

آمار بازگشت مهاجران افغانستانی (اختیاری + دیپورت)[۶۹][۷۰]
۲۰۰۲ ۲۰۰۳ ۲۰۰۴ ۲۰۰۵ ۲۰۰۶ ۲۰۰۷ ۲۰۰۸ ۲۰۰۹ ۲۰۱۰ ۲۰۱۱ ۲۰۱۲ ۲۰۱۳ ۲۰۱۴ ۲۰۱۵ ۲۰۱۶
اختیاری ۱۱۷٬۳۶۴ ۱۲۴٬۶۱۵ ۷۴٬۹۶۷ ۲۲۵٬۸۱۵ ۲۳۸٬۳۸۴ ۱۵۵٬۷۲۱ ۷۴٬۷۷۳ --- --- --- ۲۷۹٬۰۱۲ ۲۱۷٬۴۸۳ ۲۸۶٬۲۲۶ ۳۱۶٬۴۱۵ ۲۴۸٬۷۶۴
اجباری ۴۲٬۳۶۰ ۵۳٬۸۹۷ ۷۹٬۴۱۰ ۹۵٬۸۴۵ ۱۴۶٬۳۸۷ ۳۶۳٬۳۶۹ ۴۰۶٬۵۲۴ ۳۲۲٬۰۰۸ ۲۸۶٬۶۶۲ ۲۱۱٬۰۲۳ ۲۵۰٬۷۳۱ ۲۲۰٬۸۴۶ ۲۱۸٬۵۶۵ ۲۲۷٬۶۰۱ ۱۹۴٬۷۶۴
مجموع ۱۵۹٬۷۲۴ ۱۷۸٬۵۱۲ ۱۵۴٬۳۷۷ ۳۲۱٬۶۶۰ ۳۸۴٬۷۷۱ ۵۱۹٬۰۹۰ ۴۸۱٬۲۹۷ --- --- --- ۵۲۹٬۷۴۳ ۴۳۸٬۳۲۹ ۵۰۴٬۷۹۱ ۵۴۴٬۰۱۶ ۴۴۳٬۷۶۳

مهاجرت به کشور ثالث

بسیاری از مهاجرین افغانستانی در ایران با بی‌هویتی، سردرگمی، بلاتکلیفی، فشارهای روحی و روانی و وضعیت بد اقتصادی و هزینه‌های بالای زندگی روبرواند. تحمل مشکلات و محدودیت‌هایی که در ایران با آن‌ها مواجه می‌شوند و ناامیدی که از بهبود وضعیت در افغانستان دارند آن‌ها را به فکر خروج از ایران و رفتن به یک کشور ثالث می‌اندازد.[۷۱][۷۲] طبق نظرسنجی که وزارت کشور ایران در سال ۱۳۹۵ گرفته بیش از ۶۰ درصد افغانستانی‌هایی که در ایران زندگی می‌کنند به فکر رفتن به سمت کشورهای اروپایی بوده‌اند.[۷۳]

حضور در جنگ

یک مهاجر افغانستانی که عکس یکی از کشته‌شدگان لشکر فاطمیون ایران در جنگ سوریه را در دست دارد

بسیاری از مهاجران افغانستانی در ایران بخاطر نزدیکی اعتقادات فرهنگی و دینی در زمان جنگ ایران و عراق به جبه‌های جنگ رفتند. بر اساس آمار رسمی بیش از ۲ هزار نفر از شهروندان افغانستان در دوران دفاع مقدس در جنگ تحمیلی به کشته و تعداد زیادی نیز زخمی شده یا به اسارات درآمدند.[۷۴] این رزمندگان در جبهه‌های جنگ، نقش‌های گوناگونی به عنوان پزشک، امدادگر، تعمیرکار، تخریبچی، نامه رسان، مسئول اسکورت و بسیاری از نقش‌های دیگر را بر عهده داشته‌اند.[۲] تیپ ابوذر یکی از تیپ‌های مستقل زیر نظر قرارگاه رمضان در جنگ ایران و عراق یکی از تیپ‌های متشکل از ۳۰۰ رزمنده افغانستانی بود که در منطقه‌ای به نام لولان و ناوچه حضور داشت.[۷۵]

جنگ سوریه

با گسترش جنگ سوریه عده‌ای از بازماندگان سپاه محمد که در افغانستان فعالیت داشتند به رهبری علیرضا توسلی تیپی به نام تیپ فاطمیون که خود را مدافع حرم می‌خواندند در ابتدا با حضور ۲۵ تن تشکیل شد و بعدها با افزایش سربازان به لشکر ارتقاء یافت. رزمندگان این لشکر تماماً افغانستانی هستند و از مهاجرین افغانستانی که در ایران و سوریه هستند تشکیل شده‌است.[۷۶]

مهاجران سرشناس

مقالهٔ اصلی: فهرست افغان‌های ایرانی

در فرهنگ عمومی

حضور بیش از سی و پنج سال از مهاجرین افغانستانی در ایران مورد توجه بسیاری از اهالی فیلم‌سازان قرار گرفته و فیلم‌ها و سریال‌های مختلفی در این موضوع ساخته شده‌است، بسیاری از فیلم‌ها با واکنش‌های مثبت و منفی روبرو شده‌است.

  • باران: فیلم سینمایی، ساختهٔ مجید مجیدی در سال ۱۳۷۹. این فیلم داستان لطیف (حسین عابدینی) کارگر ساختمانی ایرانی است که عاشق دختری افغانستانی به نام باران (زهرا بهرامی) می‌شود که با لباس مردانه در ساختمان کار می‌کند.
  • چارخونه: مجموعه تلویزیونی طنز ساختهٔ محسن چگینی که در سال ۱۳۸۶ از شبکه ۳ ایران پخش شد و در آن شنبه با بازی (جواد رضویان) در نقش کارگر به ظاهر افغانستانی و چهارشنبه (رضا شفیعی‌جم) به عنوان هم ولایتی او بازی می‌کردند. این سریال با واکنش منفی بسیاری از مردم افغانستانی از جمله سفیر افغانستان در ایران مواجه شد.[۸۰]
  • حیران: فیلمی ساخته شالیزه عارفپور در سال ۱۳۸۷ می‌باشد که داستان عاشق شدن ماهی دختری ایرانی با بازی باران کوثری و حیران پسری افغانستانی با بازی مهرداد صدیقان می‌باشد.[۸۱]
  • چند متر مکعب عشق: فیلم سینمایی، داستان عاشقی بین یک دختر مهاجر افغانستانی به نام مرونا (حسیبا ابراهیمی) و پسری ایرانی به نام صابر (ساعد سهیلی) می‌باشد که در سال ۱۳۹۲ به کارگردانی و نویسندگی جمشید محمودی ساخته شد و توانست در هفدهمین جشن سینمای ایران برنده تندیس و دیپلم افتخار بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین فیلمنامه، بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین تدوین، بهترین نقش مکمل مرد، بهترین طراحی صحنه و معرفی استعداد شود.[۸۲]
  • سریال شیوع: یک سریال ۱۳ قسمتی که از شبکه یک در سال ۱۳۹۴ پخش شد و داستان حمله بیولوژیکی آمریکا از طریق یک شهروند افغانستانی به ایران را نقل می‌کرد. این سریال مورد اعتراض بسیاری از مردم افغانستان قرار گرفت و آن را ترویج دهنده نفرت و تحقیر افغانستانی‌ها دانستند.[۸۳]

نگاره‌ها

  • دفتر امور اتباع و مهاجرین خارجی در استان قم
    دفتر امور اتباع و مهاجرین خارجی در استان قم
  • نقاشی کشیده شده توسط دختر یازده ساله افغان در پاکستان با موضوع مهاجرت
    نقاشی کشیده شده توسط دختر یازده ساله افغان در پاکستان با موضوع مهاجرت

جستارهای وابسته

منابع

  1. ↑ «نگاهی متفاوت به زندگی مهاجران افغانستانی در ایران». جام‌جم آنلاین. ۱۳۹۲-۱۲-۱۱. دریافت‌شده در ۱۴۰۲-۰۶-۲۳.
  2. ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ «وقتی «اسلام مرز ندارد»؛ افغانستان و تقدیم ۲ هزار شهید برای ایران». خبرگزاری فارس. ۲ مهر ۱۳۹۳.
  3. ↑ «مهاجران افغانستانی و جامعه ایرانی». بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۹-۱۴.
  4. ↑ Siddiqui, Sabena (2023-09-21). "Water wars and refugees test emerging Iran-Taliban ties". https://www.newarab.com/ (به انگلیسی). Retrieved 2023-09-27. {{cite web}}: External link in |وبگاه= (help)
  5. ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب <ref>‎ غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نام :200 وارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.).
  6. ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ «دردسرهای حقوقی ازدواج با اتباع خارجی/ ثبت رسمی روزانه ۵ ازدواج!». خبرگزاری مهر. ۷ بهمن ۱۳۹۴.
  7. ↑ Negah, Freshta. "How Will I Feed My Family? Iranian Province Imposes New Job Restrictions On Afghan Migrants" (به انگلیسی). Retrieved 2023-09-27.
  8. ↑ https://help.unhcr.org/iran/how-can-i-seek-asylum-in-iran/what-are-the-movement-restrictions-for-afghan-and-iraqi-nationals-in-iran/
  9. ↑ «ایجاد ممنوعیت و بی‌احترامی به شهروندان افغانستانی برای تأمین «میل به راحتی» ایرانیان؟». www.radiozamaneh.com. ۲۰۲۳-۰۴-۰۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۹-۲۷.
  10. ↑ «چند درصد جمعیت کشور اتباع خارجی هستند». وزارت تعاون، رفاه، کار. ۲۳ فروردین ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ اوت ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۷.
  11. ↑ «پیشنهاد نماینده زابل برای تأمین حقآبه هیرمند؛ مهاجران افغان را دیگر نپذیریم». دیدبان ایران. ۲۰۲۳-۰۹-۲۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۹-۲۷.
  12. ↑ «خطر امنیتی افزایش تعداد افغان‌ها در ایران بعد از تسلط طالبان و داعش در افغانستان». www.alef.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۳-۰۹-۲۷.
  13. ↑ ۱۳٫۰ ۱۳٫۱ ۱۳٫۲ «۶ هزار خارجی میهمان زندان‌های ایران/۸۸ درصد مجرمان خارجی افغانی هستند». وب سایت تسنیم. ۲ اردیبهشت ۱۳۹۲.
  14. ↑ «رنج مضاعف مهاجران هزارهٔ افغان در ایران و اروپا؛ گزارش از یورو نیوز». احیا نیوز. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ آوریل ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۹.
  15. ↑ ۱۵٫۰ ۱۵٫۱ «مهاجران افغان و جامعهٔ ایرانی». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۴ تیر ۱۳۹۶.
  16. ↑ ۱۶٫۰ ۱۶٫۱ ۱۶٫۲ «جدول ۳- جمعیت برحسب جنس، استان و تابعیت (کل کشور)». مرکز آمار ایران. ۱۳۹۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ دسامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۷ اوت ۲۰۱۷.
  17. ↑ «جدول ۲- جمعیت برحسب جنس، سن و تابعیت (کل کشور)». مرکز آمار ایران. ۱۳۹۵.
  18. ↑ «اعلام هزینه صدور کارت‌های آمایش و کار برای اتباع افغانستان». خبرگزاری تسنیم. ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۵.
  19. ↑ «اخذ عوارض از اتباع خارجی مقیم تهران». وزارت رفاه، تعاون، کار. ۲۷ مرداد ۱۳۹۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ اوت ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۳ اوت ۲۰۱۷.
  20. ↑ «نرخ جدید صدور مدارک شناسایی». دفتر امور اتباع و مهاجرین. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ اوت ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۸ اوت ۲۰۱۷.
  21. ↑ «حضور اتباع افغانستان در کدام استان‌ها ممنوع است؟». ۸ صبح (ایران). ۱۶ فروردین ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ ژوئیه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۸ اوت ۲۰۱۷.
  22. ↑ ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ «رشته‌های ممنوعه برای داوطلبان غیرایرانی در کنکور اعلام شد». وبگاه وزارت رفاه، تعاون و کار. ۲۴ مرداد ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۷.
  23. ↑ «جدول مناطق و رشته‌های ممنوعه برای داوطلبان اتباع غیر ایرانی» (PDF). سایت سنجش. ۲۰۲۰. ص. ۵۲. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۳۱ مارس ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۳ مارس ۲۰۲۱.
  24. ↑ «ممنوع شدن حضور افغان‌ها در دو استان ایران». دویچه وله. ۲۰۱۲.
  25. ↑ «ممنوعیت اشتغال اتباع خارجی در دستگاه‌های دولتی ایران به‌جز در موارد خاص». رادیو فردا. ۳۰ تیر ۱۳۹۳.
  26. ↑ «اشتغال اتباع بیگانه در ایران». تبیان.
  27. ↑ «محدودیت اشتغال اتباع بیگانه». دنیای اقتصاد.
  28. ↑ «آغاز اجرای طرح «آمایش ۱۴» اتباع افغانستانی از ۷ خرداد». خبرگزاری تسنیم. ۸ خرداد ۱۳۹۸.
  29. ↑ اجتماعی، وزارت تعاون، کار و رفاه. «آغاز اجرای طرح آمایش ۱۴ اتباع افغانستانی از ۷ خرداد» مقدار |نشانی= را بررسی کنید (کمک). وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۶-۰۸.[پیوند مرده]
  30. ↑ «راهنمای تکمیل مدارک اشتغال اتباع خارجه». اداره اشتغال اتباع خارجه. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ دسامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۴ اوت ۲۰۱۷.
  31. ↑ ۳۱٫۰ ۳۱٫۱ «قوانین و مقررات اشتغال اتباع خارجی». اداره اشتغال اتباع خارجه. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۴ اوت ۲۰۱۷.
  32. ↑ «شرایط اشتغال اتباع بیگانه در ایران». وبگاه گروه حقوقی اندیشه کوروش. ۲۷ فروردین ۱۳۹۵.
  33. ↑ اجتماعی، وزارت تعاون، کار و رفاه. «پنجاه هزار نفر از اتباع خارجی پروانه کار دارند». وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۰ اکتبر ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۶-۰۸.
  34. ↑ «اشتغال به کار اتباع بیگانه». اریکه ایرانیان دادبان.
  35. ↑ «۳۰ کارفرمای متخلف به مراجع قضایی در شهرستان آبیک معرفی شدند». اداره اشتغال و کار جمهوری اسلامی ایران. ۲۲ مرداد ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ مارس ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۷.
  36. ↑ «مرکز پژوهش‌ها - قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت». rc.majlis.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۸ ژوئن ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۶-۰۸.
  37. ↑ اجتماعی، وزارت تعاون، کار و رفاه. «جریمه بکارگیری اتباع خارجی غیرمجاز در سال ۱۳۹۹» مقدار |نشانی= را بررسی کنید (کمک). وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۶-۰۸.[پیوند مرده]
  38. ↑ «کاهش مشاغل اختصاصی برای اتباع خارجی از ۴۰۰ به ۶۶ شغل». وزارت تعاون، رفاه، کار. ۲۷ مرداد ۱۳۹۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ فوریه ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۷.
  39. ↑ شغل‌های مجاز اتباع خارجی در ایران (PDF). اداره اشتغال اتباع خارجه. بایگانی‌شده از اصلی (PDF) در ۱۶ اوت ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۴ اوت ۲۰۱۷.
  40. ↑ «یک دستور از رهبر انقلاب: هیچ دانش‌آموز افغان، از تحصیل بازنماند؛ حتی غیرقانونی». خبرگزاری تسنیم. ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۴.
  41. ↑ دیاران (۲۰۲۲-۰۶-۱۲). «تحصیل کودکان مهاجر در ایران چالش‌های تقنینی، نظارتی و اجرایی و راهکارهای پیشنهادی». دیاران. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۲۵.
  42. ↑ «تحصیل ۵۰۰ هزار دانش آموز اتباع خارجی در ایران». ایسنا. ۲۰۱۹-۰۸-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۴-۱۵.
  43. ↑ ۴۳٫۰ ۴۳٫۱ «تاسقف10 درصدانتخاب رشته‌های فنی حرفه‌ای برای دانش‌آموزان افغان». وزارت تعاون، رفاه. ۹ تیر ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ اوت ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۷.
  44. ↑ دیاران (۲۰۲۲-۰۶-۱۲). «تحصیل کودکان مهاجر در ایران چالش‌های تقنینی، نظارتی و اجرایی و راهکارهای پیشنهادی». دیاران. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۲۵.
  45. ↑ «هزینه تحصیل هر دانش آموز اتباع، یک میلیون و800 هزار تومان است». وزارت رفاه، کار، تعاون. ۲۳ فروردین ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ اوت ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۷.
  46. ↑ «سالانه حدود 20 هزار اتباع خارجی برای آموزش هدف‌گذاری می‌شوند». وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی. ۱۱ مرداد ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ اوت ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۷.
  47. ↑ دیاران (۲۰۲۱-۰۵-۰۴). «تحولات اجتماعی ـ جمعیتی مهاجران افغانستانی در ایران». دیاران. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۷-۲۵.
  48. ↑ «کودکان لازم‌التعلیم فاقد شناسنامه کارت تحصیلی دریافت می‌کنند». وزارت تعاون، کار، رفاه اجتماعی. ۷ مرداد ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ اوت ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۷.
  49. ↑ «از نظر سنجی دربارهٔ خدمات جمهوری اسلامی به مهاجرین تا مزایای پاسپورت نسبت به کارت آمایش». باشگاه خبرنگاران جوان.
  50. ↑ «دانشجویان افغان در ایران، از بورسیه تا کفاشی». ایران وایر. ۲۱ نوامبر ۲۰۱۴.
  51. ↑ «تحصیل11 هزار دانشجوی افغان در ایران + ثبت نام رایگان 48هزار دانش‌آموز». الوقت. ۲۰ تیر ۱۳۹۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۹ سپتامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۶ ژوئن ۲۰۲۱.
  52. ↑ «تبدیل گذرنامهٔ دانشجویی به عادی فارغ‌التحصیلان». دفتر سرپرستی دانشجویان غیر ایرانی استان اصفهان. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ اوت ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۸ اوت ۲۰۱۷.
  53. ↑ «بازگشت اتباع تحصیل کرده». سازمان مهاجرت. ۲۵ آبان ۱۳۹۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ اوت ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۸ اوت ۲۰۱۷.
  54. ↑ «خدمات با کیفیت دفاتر پیشخوان دولت به پناهندگان برای بیمه سلامت». کمیساریای عالی پناهندگان. ۱۰ مرداد ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ فوریه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۵ ژانویه ۲۰۲۱.
  55. ↑ «بیمه سلامت پناهندگان». دفتر امور اتباع و مهاجرین خارجی. ۱۳ مهر ۱۳۹۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۸ اوت ۲۰۱۷.
  56. ↑ «بیش از ۲۰ هزار تبعه خارجی تحت پوشش بیمه سلامت قرار گرفتند». وزارت رفاه، کار. ۲۳ خرداد ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ مارس ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۷.
  57. ↑ «ثبت‌نام بیمه سلامت پناهندگان». دفتر امور اتباع و مهاجرین. ۱۳۹۶. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ سپتامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۸ اوت ۲۰۱۷.
  58. ↑ «شرایط پیوند اتباع افغانستان در ایران از زبان هاشمی». تسنیم. ۷ اردیبهشت ۱۳۹۴.
  59. ↑ «فروش اعضای بدن ایرانی به اتباع خارجی را صلاح نمی‌دانیم». وزارت تعاون، رفاه، کار. ۶ شهریور ۱۳۹۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ مارس ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۷.
  60. ↑ ۶۰٫۰ ۶۰٫۱ «ثبت نزدیک به 24هزار ازدواج قانونی با اتباع خارجی». وزارت تعاون، رفاه، کار. ۱۴ تیر ۱۳۹۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ اوت ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۸ اوت ۲۰۱۷.
  61. ↑ «تظاهرات کابل در اعتراض به 'اعدام افغان‌ها در ایران'». بی‌بی‌سی فارسی. ۲ مه ۲۰۱۰.
  62. ↑ «آئین‌نامه زناشوئی بانوان ایرانی با اتباع بیگانه غیر ایرانی مصوب 6/7/1345 و اصلاحات بعدی». پورتال وزارت کشور. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ ژوئن ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۹.
  63. ↑ «ازدواج زنان ایرانی با مردان خارجی؛ اعطای تابعیت به فرزندان اجرایی شد». euronews. ۲۰۲۰-۰۶-۰۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۶-۱۰.
  64. ↑ «قانون اعطای تابعیت به فرزندان زنان ایرانی و مردان خارجی برای اجرا ابلاغ شد». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۶-۱۰.
  65. ↑ 923 (۲۰۲۰-۰۵-۲۰). «آیین‌نامه اعطای تابعیت به فرزندان زنان ایرانی تصویب شد». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۶-۱۰.
  66. ↑ «چالش‌های حقوقی ازدواج اتباع ایرانی و افغان». وبگاه فراتاب. ۶ دی ۱۳۹۵.
  67. ↑ ۶۷٫۰ ۶۷٫۱ "Breaking with some Mideast neighbors, Iran now lets mothers give their citizenship to their children". Washington Post. Retrieved 2020-12-26.
  68. ↑ «تملک اموال و مالکیت املاک توسط اتباع خارجی چگونه است؟». چگانه. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ اوت ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۴ نوامبر ۲۰۱۹.
  69. ↑ Isabel Mehlmann (۲۰۱۱). "Migration in Afghanistan A Country Profile 2011". maastrichtuniversity (به انگلیسی). Archived from the original on 5 July 2017. Retrieved 15 August 2017.
  70. ↑ refugee and returnee chapter response strategy 12 mar 2017 (PDF). humanitarianresponse. صص. صفحه ۹.
  71. ↑ «مهاجران افغان از ایران فرار می‌کنند». احیا نیوز. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ اوت ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۶ اوت ۲۰۱۷.
  72. ↑ «افغان‌ها از ایران به ترکیه می‌روند». ایران دیپلماسی.
  73. ↑ «وزیر کشور: ۶۰ درصد افغان‌ها در ایران می‌خواهند به اروپا بروند». خبرگزاری مهر.
  74. ↑ «شهید مظلوم افغان که مزارش در «بجستان» است+تصاویر». خبرگزاری فارس.
  75. ↑ «روایت تیپی ایرانی که همه رزمندگان آن افغان بودند». خبرگزاری فارس. ۳ مهر ۱۳۹۳.
  76. ↑ «لشکر «فاطمیون» چگونه شکل گرفت؟». کیهان. ۹ خرداد ۱۳۹۴.
  77. ↑ «اولین وزیر افغان تبار کانادا در ایران متولد شده». بی‌بی‌سی فارسی. ۱ مهر ۱۳۹۵.
  78. ↑ «زندگی‌نامه اعضای مجلس نمایندگان از هرات». خبرگزاری پژواک. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ اوت ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۳ اوت ۲۰۱۷.
  79. ↑ «وزیر افغانی فارغ‌التحصیل ایران + عکس». مشرق نیوز. ۱۳ تیر ۱۳۹۱.
  80. ↑ «رنجی که مهاجران افغان از "چارخونه" می‌برند». فردا نیوز.
  81. ↑ «حیران». بانک جامع اطلاعات سینمایی ایران.
  82. ↑ ««چند متر معکب عشق، بهترین فیلم خانه سینما شد»». بی‌بی‌سی فارسی. ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۵.
  83. ↑ «انتقاد کاربران افغان در شبکه‌های اجتماعی از نمایش سریال 'شیوع' در تلویزیون ایران». بی‌بی‌سی فارسی. ۴ اسفند ۱۳۹۴.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ افغانستانی‌ها در ایران موجود است.
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=افغانستانی‌ها_در_ایران&oldid=38324950»