گرمسیر (فارس)

گرمسیر ایراهستان
جایگاه تاریخی
[[۱]]	ایران
استان	بخشی از استان فارس، هرمزگان، کرمان، و استان بوشهر
جمعیت  (2006)
• کل	۳۵۶٬۲۱۰
منطقهٔ زمانی	یوتی‌سی +۳:۳۰ (IRST)
• تابستانی (DST)	یوتی‌سی +۴:۳۰ (IRDT)

گرمسیرات فارس که در منابع ساسانی ایراهستان نامیده می‌شده، نام عمومی منطقه‌ای گرمسیری در منطقه فارس است که از داراب و فیروزآباد و کازرون به سمت جنوب تا کرانه‌های خلیج فارس را در بر می‌گیرد. در متون جغرافیایی قدیم، فارس بر اساس محیط جغرافیایی و اوضاع آب‌وهوایی به دو منطقه گرمسیر یا جروم و سردسیر یا صرود (سرحد) تقسیم شده‌است.

بنیان اقتصادی مناطق گرمسیر بر بازرگانی و مناطق سردسیر بر کشاورزی استوار بوده‌است. در واقع آبادی‌های گرمسیرات فارس، نقش ارتباطی بین بنادر و جزایر خلیج فارس و مرکز ایالت را ایفا می‌کردند. طی قرن هفتم هجری، براثر تغییرات سیاسی و نظامی برآیند حمله مغولان، و رونق گرفتن تجارت دریایی، شهرهای خنج و لار و فال در ناحیه گرمسیرات فارس، از موقعیت مناسبی برخوردار شدند و در مسیر کاروان‌های تجاری به سمت هرمز و کیش قرار گرفتند.

جاده لار-بستک در گرمسیرات فارس

ایراهستان

معنی واژهٔ ایراهستان را «سرزمین کنارهٔ دریا» گمان زده‌اند. شهر قدیم کُران و بندر خنج(سیراف) در فاصلهٔ ۳۰ کیلومتری هم قرار دارند. همچنین گفته می‌شود که این نام از قبیله‌ای بزرگ از قوم پارس به نام «اِرا» یا «ایرا» یا «ایراه» اقتباس شده‌است. از این مطلب می‌توان نتیجه گرفت که ساکنان اولیهٔ منطقهٔ ایراهستان، از نژاد اصیل آریایی بوده‌اند.

در کتاب کارنامهٔ اردشیر بابکان که به زبان پارسی میانه نوشته شده، در بخش شرح جنگ دوم اردشیر و هفتواد نام ایراهستان ذکر شده‌است:

سپاه بدرگاه خواست و خویشتن با لشکری بسیار به کارزار کرمان شتافت؛ و چون به دژ نزدیک شد سپاه کرمان همگی درون دژ نشسته و اردشیر پیرامون دژ فرا گرفت. هفتان‌بخت را هفت پسر بود؛ که هر یکی را با هزار مرد به شهری گمارده بود و در این هنگام یکی از ایشان که به ایراهستان بود با سپاهی انبوه از تازیان و عمانیان از دریا گذشته به کرمان آمد و با اردشیر به جنگ ایستاد.»

— کارنامه اردشیر بابکان

مکانهای تاریخی

• 
  بازار قیصریه لار
• 
  کل؛ بزرگترین برکه ایران در گراش
• 
  هتل داریوش بزرگ در کیش
• 
  طبیعت بیدشهر
• 
  مناره شیخ دانیال خنجی در خنج بازمانده دوره سلجوقی
• 
  نمای درونی کاروانسرایی در جویم
• 
  حمام سیبا ۱
• 
  حمام سیبا ۲
• 
  حمام سیبا ۳
• 
  حمام سیبا ۴
• 
  دوگنبدان کوخرد
• 
  آرامگاه سید مظفر کوخرد
• 
  ورودی قلعه خان بستک
• 
  آب انبار‌های بستک
• 
  قبر شیخ عبدالقادر بستکی
• 
  آرامگاه سید مظفر کوخرد
• 
  کتیبه سردر ورودی آرامگاه شیخ عبدالقادر بستکی
• 
  بنگله بستکی (بندرلنگه)
• 
• 
  ترنه ساسانی - عکس ترنه دهستان کوخرد بخش کوخرد
• 
  بشکرو (کوخرد)
• 
  قبر مادر نادر شاه در لار، استان فارس، ایران
• 
  قبر شیخ عبدالسلام خنجی
• 
  بادگیر خانه لاری ها
• 
• 
  یزد- خانه لاری ها
• 
  تالار و بادگیر خانه لاری ها
• 
  حیات حوض خونه لاری یزد
• 
  بادگیرها در بندرلنگه