یشت: تفاوت میان نسخه‌ها - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

یَشت‌ از نظر لغوی هم ریشه با کلمهٔ یسن است و معنی تحت اللفظی آن نیز پرستش و نیایش است. یشت‌ها سرودهایی هستند که عموماٌ به ستایش خدایان قدیم ایرانی مانند مهر، ناهید و تیشتر و غیره اختصاص دارند. همهٔ یشت‌ها از نظر قدمت یکسان نیستند.^[۱]

در اوستا یشت، نام بخشی از کتابِ اوستا، کتاب دینی زرتشتیان است. یشتن در زبانِ پهلوی، بمعنای ستودن و عبادت کردن است. در اوستا، ۲۱ یشت و به نام‌های گونه‌گون وجود دارد و در آنها عناصرِ مهم از دیدگاهِ مزدیسنا ستوده می‌شوند.

هر یک از یشت‌های بزرگ در نسخه‌های خطی به بخش‌هایی تقسیم می‌گردد که اصطلاحاً کرده نامیده می‌شوند. لازم به تذکر است که تقسیم‌بندی هر یشت به بندها که در چاپ‌های کنونی اوستا معمول است، در نسخه‌های خطی دیده نمی‌شود و یک روش ابداعی است که توسط دانشمندان اوستاشناس عصر حاضر و به منظور سهولت استفاده و ارجاع به وجود آمده‌است.^[۲]

نام یشت‌ها

یشت اول، هرمزد یشت
یشت دوم، اَمِشَ سپنتَه (هفتن یشت)
یشت سوم، اردیبهشت یشت
یشت چهارم، خرداد یشت
یشت پنجم، آبان‌یشت
یشت ششم، خورشید یشت
یشت هفتم، ماه یشت
یشت هشتم، تیر یشت
یشت نهم، گوش یشت یا درواسپ یشت
یشت دهم، مهریشت
یشت یازدهم، سروش یشت
یشت دوازهم، رشن یشت
یشت سیزدهم، فروردین‌یشت
یشت چهاردهم، بهرام یشت
یشت پانزدهم، رام یشت
یشت شانزدهم، دین یشت
یشت هفدهم، ارد یشت
یشت هیجدهم، اشتاد یشت
یشت نوزدهم، زامیادیشت
یشت بیستم، هوم یشت
یشت بیست و یکم، ونند یشت^[۳]

پانویس

↑ تفضلی، احمد، ص ۴۴
↑ تاریخ ادبیات ایران، ص ۴۵
↑ اوستا، ص ۱۴

جستارهای وابسته

وزن یشت‌ها

منابع

رضی، هاشم. اوستا. تهران:سازمان انتشارات فروهر، ۱۳۶۳
یشت‌ها، جلد اول، ترجمه و تفسیر ابراهیم پورداوود
تفضلی، احمد، و به کوشش آموزگار، ژاله. تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. تهران: انتشارات سخن، ۱۳۷۶ ISBN 964-5983-14-2

یشت‌ها

هرمزد یشت · هفتن یشت · اردیبهشت یشت · خرداد یشت · آبان یشت · خورشید یشت · ماه یشت · تیر یشت · گوش یشت · مهریشت · سروش یشت · رشن یشت · فروردین یشت · بهرام یشت · رام یشت · دین یشت · ارد یشت · اشتاد یشت · زامیاد یشت · هوم یشت · ونند یشت

ن ب و مَزدَیَسنا
تاریخ	زرتشت • گشتاسب • پارسیان هند • زرتشتیان ایران • دبیرستان فیروز بهرام • دبیرستان انوشیروان دادگر • مزدیسنا در نیشابور
مفاهیم	فروهر اهورامزدا • ایزدان • اهریمن • امشاسپندان • سوشیانس • هوشیدر • زروان • اشه • هوم • مغ • دیوها • اردویسور اناهید • فَروَهَر • هوشیدرماه • آتش • پل چینود • همستگان • فرشگرد • توحید • موبد • سپنتا مینیو • معجزه • ظهور • گروتمان • ماه‌پایه • روشنی بی‌پایان • فلسفه زرتشت • وهومن • اشه وهیشته • شهریور • سپندارمذ • هوروتات • اَمُرداد • آثروانان • آتش بهرام
نیروهای شر	اهریمن • انگره مینیو • دیو • دروج • اپوش • جهی • اکومن • دیو آز • ایندرا • اشموغ • استویداد • پریمتی • دیوهای کماله • ساوول • ترومت • اودگ‌دیو • ورن‌دیو • چشمک‌دیو • پنی‌دیو • میتوخت • ویزرش‌دیو • ناگهیس
افراد مهم	گشتاسب‌شاه • کرتیر • تنسر • پاول پارسی • فهرست موبدان • آذرباد مهراسپندان • بابک خرمدین • فرهنگِ مِهر • جاماسپ • دستور داراب پالن • دستور دهالا • پشوتن‌جی دوسابایی مارکار • مزدک • ارداویراف • زرتشت بهرام پژدو • مازیار • اردشیر بابکان • شاپور دوم • انوشیروان • ارباب کیخسرو • بهرام گور آنکلساریا • مانکجی لیمجی هاتریا • ماهداد • زوبین مهتا • جمشیدجی نوشروانجی تاتا • مهربابا • رستم شهزادی • جهانگیر اوشیدری • رستم گیو • اسفندیار یگانگی • اردشیر یگانگی • فرنگیس یگانگی • میرزا سروش لهراسب • بوذرجمهر مهر
آیین‌ها و مکان‌های مقدس	نماز • جشن‌ها • خویدوده • گاهنبار • سدره‌پوشی • آیین‌های طهارت • درون • برسم • کستی • ور • گاهشماری زرتشتی • کعبه زرتشت • آتشکده‌ها • استودان • برج خاموشان • چک‌چک • پیوکانی • زادروز زرتشت • درگذشت زرتشت • زایش زرتشت • بدرود با گذشتگان • سی‌روزه • ارج‌گذاری به روان جاویدان • نیایشگاه آدریان • آتشکده نوبهار • آتشکده کرکویه • آتشکده کشمر (آذر برزین‌مهر) • آتشکده آذرفرنبغ • آتشکده آذرگشنسب • آفرینگان • برشنوم • موسیقی زرتشتی • بردگوری • کوشک ورجاوند • آتشکده یزد • دریاچه فرزدان • سرو کشمر • قلعه آتشگاه • دشتانستان
نوشته‌های دینی	اَوستا • گاهان • هفت هات • خرده‌اوستا • بندهشن • دینکرد • جاماسپی • زادسپرم • شایست نشایست • زند • پازند • مینوی خرد • ارداویراف‌نامه • ویرازگان • دادستان دینی • آفرینگان • یشت • ماتیکان گجستک ابالیش • ادبیات پهلوی • دبستان مذاهب • دینکردنامه
اوستاشناسان	اوستاشناسی • ابراهیم پورداوود • مری بویس • گلدنر • دارمستتر • دالا • اشپیگل • بنونیست • انکتیل دوپرون • ویندیشمن • هارله • هوگ • پی‌یر لکوک • گراردو نیولی • جلیل دوست‌خواه • رشید شهمردان
مکان‌های اساطیری	کشمر • فراخ‌کرت • مازندران • هرابرزیتی • رود دایتی • ایریانم وَئِجه • چیچست • آذربایجان • سیستان • دریاچه هامون • نیشابور • دماوند • کنگ‌دژ • چک‌چک • سوور
شخصیت‌ها	لهراسب • گشتاسب‌شاه • جاماسب • فرشوشتر • مشی و مشیانه • آرش شواتیر • فراهیم • ویونگهان • تهمورث • هوشنگ • ییمه • اسفندیار • پشوتن • بندو • گرهمه • ارجاسب • توربراتور • زریر • آبتین (آتبین) • پوروچیستا • اردت فذری
جانوران مرتبط	خرفستر • گاو سریشوک • سیمرغ • خر سه پا • اژدها • چلپاسه • کمک • کرشفت • چمروش
اشیا مرتبط	مارغن • کستی • گمیز

نوشته‌های پارسی میانه

دینی

ترجمه و تفسیر اوستا	زند • پازند • یسن‌ها • ویسپرد • وندیداد • هیربدستان و نیرنگستان • یشت‌ها • گاهان
دانشنامه‌های دینی	دین‌کرد • بندهشن • جاماسپی • گزیده‌های زادسْپَرَم • نامه‌های منوچهر • دادِستان دینیگ • روایت‌های پهلوی
فلسفی و کلامی	دین‌کرد سوم و چهارم • شکند گمانیک وزار • پس دانشن کامگ • گُجَستَک اَبالیش • زبور پهلوی
الهام و پیش‌گویی	جاماسپی • ارداویراف‌نامه • ویرازگان • زند وهمن یسن • منظومه بهرام ورجاوند
قوانین دینی	شایست نشایست • روایت امید اشوهشتان • مادگان هزار دادستان • روایات آذرفرنبغ فرخزادان • روایات فرنبغ سروش • پرسشنیها
اندرزنامه‌های پهلوی	مینوی خرد • یادگار بزرگ‌مهر • اندرزنامه آذرپاد مهراسپندان • اندرز اوشنَر دانا • اندرز دانایان به مزدیسنان • اندرز خسرو قبادان • اندرز پوریوتکیشان • اندرز دستوران به بهدینان • اندرز بهزاد فرخ‌پیروز • پنج خیم روحانیان • داروی خرسندی • خویشکاری ریدگان • اندرز کنم به شما کودکان دین‌کرد ششم •
آثار مانوی	انجیل زنده • شاپورگان • گنجینه زندگان • رازان • غول‌ها • نامه‌ها • زبور مانی